Жаңа
сабақ
Ал балалар бүгінгі тақырып
Үйкеліс күші дегеніміз не? Екен ия. Сендерге азырақ мәлімет беріп
кетсем жақсылап тыңдаймыз соларға байланысты тапсырмалар
орындаймыз.
Үйкеліс күші дегеніміз дененің
бір-біріне жанасқан беттерінің кедір-бұдырлығынан пайда болады да,
олардың қозғалысына кедергі
келтіреді.
Үйкеліс күшінің 3 түрі бар
олар:Сырғанау,домалау, тыныштық
үйкелісі.
Шананы қара жолмен сүйрегеннен
гөрі мұз бетімен, қар үстімен сүйреген ыңғайлы. Тетік - бөлшектері
майланбаған велосипедті тебу де, тұрмыстық жиһаздарды еден бетімен
жылжыту да қиынға түседі. Жол бойымен келе жатқан машинаның
қозғалтқышын жүргізуші өшіргеннен кейін ол тоқтайды. Мұз айдынында
коньки теуіп жүрген бала да, төбешіктен сырғанап түскен шана да,
домалап келе жатқан доп та біраздан соң тоқтайтын болады. Бұл
тәжірибелер бір дене екінші дененің бетімен қозғалған кезде
қозғалыс жылдамдығына қарама – қарсы бағытталған және дененің
қозғалысына кедергі жасайтын күш пайда болатынын
көрсетеді.
Үйкелісті азайту үшін
-беттерді жылтыр етіп өңдеу керек,
Үйкелісті азайту үшін
-үйкелетін беттерді майлау керек,
Үйкелісті азайту үшін - сабын
көпіршіктерін пайдалануға болады.
Судан аулай салысымен,
балықтардықолда ұстау қиындау себебі, сыртқы қабатында үйкелісі аз
болғандықтан.
Үйкелетін материалдарды таңдау
арқылы да үйкелісті реттеуге
болады:
Резеңкенің -топырақ ,ағаш,
асфальт беттерімен ілінісуін болдырмау үшін үйкелісті азайту
шараларын қарастырады.
Үйкелісті арттыру үшін-
резеңке пайдаланамыз
(бөлшектерді резеңкеден жасау,
етігіміздің табанына резеңке
жапсыру)
Қыста мұз бетінде үйкелісті
арттыру шараларын жасайды(жолдарға құм,тұз
себу)
Себебін
анықта. Түрлі заттарды сипап
көру: парта беті, кітап беті, мата.
Олар қандай? (Тегіс немесе кедір
бұдыр).
Оқулықтағы суретке назар
аудару. Тақтайды бақылау
–Неліктен біз кедір-бұдырларды
көрмейміз? (Олар өте ұсақ. Бірақ оларды үлкейткіш әйнекпен көруге
болады.
Әр топқа арналған тапсырмалар
болады топ басшысы келіп конвертті таңдап тапсырмаларды
алады.
Сөз
жұмбақ
Сәйкестендіру
Ереже
ҚБ. Топтар бір бірін
бағалайды
Ойлан
–Денелер тек қатты
жазықтық үстімен қозғала ма? Ұшақ, су асты қайығы, құстар су мен
ауада қозғалады. Ұшақ, суасты қайығы пішіндеріне ортақ не бар?
(Олар сүйір болып келеді). Неге денелер сүйір пішінге келтіріледі?
(Ауа мен су олардың қозғалысына кедергі келтірмес үшін, үйкелісті
азайту үшін)
Сен білесің
бе?
Ежелгі адамдардың отты жағуы
туралы әңгімелесу. Алақандарын үйкеп көру. Алақанын жылдамырақ
үйкеген сайын жылу пайда болатынын бақылау. Үйкеліс денелерді
жылытатыны жайлы қорытынды жасау.
Тест.
Әр оқушы өзі тест құрайды
Жанындағы жұбымен ауысып жауап
береді.
ҚБ. Мұғалімнің жазбаша кері
байланысы
|