Сабақтың тақырыбы: Үйсіндер
Сабақтың
мақсаты: Қазақстан аумағында б.з.б 3
ғасыр – б.з.5 ғасыр аралығында өмір сүрген
үйсін тайпасының мекендеген
жері, үйсіндер туралы жазба
деректер,қоғамдық құрылысы
туралы түсіндіру.
Сабақтың
көрнекіліктері: Интерактивті тақта, карта,
маркер, А4қағазы.
Сабақтың
жүрісі:
І.Ұйымдастыру
Сынып топқа бөлінеді: 1-топ.
Тас дәуірі
2-топ. Қола
дәуірі
3-топ. Темір
дәуірі
ІІ. Үй тапсырмасын
сұрау.
Сөзжұмбақ
шешу
|
|
|
|
Т
|
|
Т
|
И
|
|
Б
|
Т
|
|
Ү
|
Г
|
Е
|
О
|
Г
|
Р
|
С
|
К
|
Д
|
М
|
І
|
А
|
А
|
Ш
|
И
|
А
|
И
|
С
|
Х
|
Қ
|
А
|
І
|
Р
|
Р
|
Е
|
К
|
А
|
Ы
|
Т
|
З
|
И
|
И
|
С
|
Е
|
У
|
Ш
|
Ы
|
Ү
|
Й
|
С
|
І
|
Н
|
Д
|
Е
|
Р
|
Й
|
|
К
|
|
А
|
В
|
|
1.Сақтардың баспанасы
2.Б.з.б. 519 жылы сақтарға
жорықты басқарған кім?
3. Б.з.б. 570-520 ж өмір
сүрген сақ патшайымы
4.”Алтын адам” табылған
қорған
5.Арал теңізінің шығысынан
табылған сақ
қорымы
6. “Шошақ бөрікті
сақтар”
7.”Алтын адамды” тапқан
ғалым
8.Б.з.б 5-4 ғасыр аралығына
жататын сақ мұрасы
ІІІ. Жаңа
сабақ.
1-тапсырма. Әр топқа тапсырмалар беріледі.
Оқушылар инсерт әдісімен орындайды.
1-топ. «Тас
дәуірі». Үйсіндердің орналасқан
жері
1.Б.з.б.3 ғ. – б.з. 5 ғ.
Жетісу
1. Батысы – Шу, Талас
Шығысы – Тянь – Шань
Солтүстігі – Балқаш
Оңтүстігі – Ыстықкөл
2. Б.з.б 2 ғ. “У – сун” (Қытай)
3. Қызыл Аңғар (Чигучен, Чигу) – Ыстықкөл
4. Антропологиялық сипаты – Монғолойдтық
5. Жетісу, Тянь – Шань, Қытай (солт. – бат.), Тарбағатай (Шығыс
Қазақстан).
2-топ. «Қола
дәуірі». Үйсіндер туралы жазба
деректер.
Қытай:
1.Шаруашылығы
2.Табиғаты
3.Тегі – Сыма
Цянь
4.Көршілері:
1.Қытай – саяси- сауда
қатынасы (тең дәрежеде)
2.Шығысы –
Ғұн
3.Солтүстік – батысы –
Қаңлы
4.Батысы –
Дауания
5.Оңтүстігі – әртүрлі
иеліктер
5.Халқы – 630 мың адам,120 мың
үй,188 800 - әскер
3-топ. «Темір
дәуірі». Үйсіндердің қоғамдық
құрылысы
1.Гуньмо
2.Бек-тайпа көсемі, ру
басы
3.Малшы,
егінші
4.Құл-тұтқын – үй
шаруашылығы
Мүлік
теңсіздігі
Бай – 4-5 мың жылқы – таңба-мөр
(алтын, мыс)
Киім-жібек, биязы жүн
мата
Жер
Зират – қару,
ыдыс
Бұқара – мөр, (балшық,
тас)
Киім – жүн, былғары, қой
терісі
Зират – қарапайым
заттар
2
-тапсырма.
Картаға үйсіндердің орналасқан
аймағы мен астанасын белгіле
3 –
тапсырма.
«Өрмекші торы». Жіпті лақтыру
арқылы топтық байланыс.
4 –
тапсырма.
«Мен үйсінмін». Ой – толғау
жазу.
5-
тапсырма.
«Ортадағы қаламсап»
қорытындылау.
-
Үйсін атауының Қытай
жазбаларында алғаш кездесетін кезеңі.(б.з.б 2
ғасыр)
-
Үйсіндер мекендеген аймақ
(Жетісу)
-
Қытай дерегіндегі үйсіндердің
шаруашылығы туралы айтылған мәлімет
( «Үйсіндер егіншілікпен де,
бау – бақшамен де шұғылданбайды, шөбі мен суы
мол
жерлерді таңдап, малмен бірге
бір орыннан екінші орынға көшіп жүреді).
-
Үйсіндер туралы қандай дерек
аз? (мәдениеті, тілі, жазуы)
-
Үйсіндердің басшысы
(Гуньмо)
-
Дерек бойынша халқының саны
(630 мың адам)
ІҮ.
Бағалау
Ү. Үйге
тапсырма:
§ 21
Пайдаланылған
әдебиеттер:
«Қазақстан тарихы».
Ж.Артықбаев, Ә.Пірманов. Алматы «Атамұра»
2013ж.
«Ежелгі Қазақстан».
Энциклопедия. Алматы «Аруна» 2006ж.
«Сен білесің бе?»
энциклопедиясы. Алматы «Аруна» баспасы.