ҰЛТТЫҚ БІРЫҢҒАЙ ТЕСТІЛЕУГЕ ҚАТЫСУ ЖОЛДАРЫ МЕН ТЕСТ ҮЛГІЛЕРІ

Оңтүстік Қазақстан облысы білім басқармасы

Оңтүстік Қазақстан облысының әдістемелік кабинеті

ҰЛТТЫҚ БІРЫҢҒАЙ ТЕСТІЛЕУГЕ

ҚАТЫСУ ЖОЛДАРЫ МЕН ТЕСТ ҮЛГІЛЕРІ

Шымкент

2017

УДК 373:37.091.212.2(072)=512.122

Әдістемелік құрал Оңтүстік Қазақстан облысының әдістемелік кабинетінің әдістемелік кеңесінде баспаға ұсынылған, №3 хаттама 20.06.2017ж.

Құрастырушылар

Апетова С. – Оңтүстік Қазақстан облысы білім басқармасының үштілді білім беруді дамыту әдіскері

Атабекова А. – Шымкент қаласы №47 мектеп гимназиясының ағылшын тілі пән мұғалімі

Есмамбет Р. - Шымкент қаласы №87 жалпы орта мектебінің ағылшын тілі пәні мұғалімі

Пікір айтушылар:

Әжібеков Қ.Ж. – М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университетінің педагогика және мәдениет факультетінің деканы, педагогика ғылымдарының докторы.

Абрамова Г.И. – Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық институты, ф.ғ.к., доцент.

Ұлттық бірыңғай тестілеуге қатысу жолдары мен тест үлгілері: әдістемелік құрал / С.Апетова, А.Атабекова, Р.Есмамбет – Шымкент: Оңтүстік Қазақстан облысы әдістемелік кабинеті, 2017. – 19 б.

Жинақтағы тесттер білім сапасын арттыруда ағылшын тілі пәнінен ұлттық бірыңғай тестілеуге дайындауға қосымша көмекші материал бола алады. Қамтылған материалдар педагогтерге қызметін тиімді және сапалы жүргізуге көмек береді.

Әдістемелік ағылшын тілі мұғалімдеріне арналған.

КБЖ 373:37.091.212.2(072)=512.122

© Оңтүстік Қазақстан облысының

әдістемелік кабинеті, 2017

МАЗМҰНЫ

	Кіріспе ............................................................................................	3
	1. ҰБТ-ның жаңа форматы туралы түсініктеме..........................	4
	2. Қорытынды аттестаттаудағы бір немесе бірнеше дұрыс жауабы бар тест тапсырмаларының бағалануы..........................	8
	3. Ағылшын тілі пәні бойынша Ұлттық бірыңғай тестілеуге арналған тест спецификасы..........................................................	10
	Тест үлгілері...................................................................................	12
	Жауаптары......................................................................................	19
	Қорытынды.....................................................................................	20
	Пайдаланылған әдебиеттер ..........................................................	21

КІРІСПЕ

«Қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі, ал ағылшын тілі – жаңа саясатқа кірудің басты кілті»

Н.Ә.Назарбаев

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы әлемдік бірлестікке кірген заманда білімнің рөлі мен маңызы артып, білім беру сапасын көтеру басты мәселелердің бірі болып отыр. ХХІ ғасыр техниканың, білімнің ғасыры, сондықтан бүгінгі таңда заманына сай зерделі ой-өрісі жоғары азамтты қалыптастыру мемлекетіміздің негізгі стратегиясы болып отыр. Қазақстанның білім беру жүйесін әлемдік білім беру жүйесіне кіріктіру мемлекетіміздің басты мақсаты. Еліміздің тізгінін ұстаушы жас ұрпақты білімді, білікті, шығармашыл етіп оқыту мен тәрбиелеу біздердің, яғни ұстаздардың парызы.

Ғылым мен білімнің қарышты дамуына, еліміздің болашағына қызмет ету – бүгінгі таңдағы ұстаздар қауымының негізгі міндеті екені баршамызға аян.

Сол міндетті жүзеге асыру, жеткіншек жас ұрпаққа терең де тиянақты білім беруден бастау алады. «Балам дейтін жұрты болмаса, жұртым дейтін бала қайдан шығады»-деген екен қазақтың ұлтжанды педагог ғалымы Ахмет Байтұрсынұлы.

Білім беруді дамыту мен нәтижелеуде, өздеріңізге аян, бірыңғай ұлттық тестілеуді енгізу ұсынылған. Ұлттық тесттің мақсаты мектеп бітіруші түлектердің негізгі төрт пән және таңдау пәндері бойынша бағдарламаны қаншалықты меңгергенін анықтау. Бағдарлама – мемлекеттік құжат, оны толық меңгеру, оқушыға меңгерту – мұғалімнің ең басты міндеті. Мектеп сол арқылы оқушыларды ертеңгі өмірге даярлайды. Оқушының болашағына, бір мамандықты меңгеруіне жағдай жасайды. Оқушыларды ҰБТ-ға дайындау барысында ҚР білім және ғылым министрлігі ұсынып бекіткен сыныптарға арналған оқулықтарды міндетті түрде негізге ала отырып, ағылшын тілі пәнінен тақырыптар, түрлі нұсқадағы тест тапсырмалары, жаттығуларды оқушыларға бере отырып, сол тапсырмалардың дұрыс жауабын, шешімін табуда бағыт-бағдар, теориялық, практикалық білім бере отырып, оқушылардың бойында өздігімен жұмыс жасау қабілеттерін, іздену, талдау, дұрыс шешім қабылдау сияқты қасиеттерін арттыру мақсатында тақырыптар бойынша белгіленген жоспармен жұмыс жасауды жөн деп санаймын.

1. ҰБТ-ның жаңа форматы туралы түсініктеме

Әлем тәжірибесі көрсеткендей, кез-келген мемлекеттің экономикалық даму жетістігі сол елдің білім жүйесі мен азаматтарының білім дәрежесіне, біліктілігіне, кәсіби құзіреттілігіне байланысты. Өйткені білім арқылы ғана қоғамның интеллектуалдық капиталы мен инновациялық әлеуеті қалыптасады. Қазіргі таңда білім беру саласында болып жатқан өзгерістер тек білімнің мазмұнын ғана емес, оның ұйымдастыру формаларын, әдіс-тәсілдерін, материалдық-техникалық жағынан жабдықталуын, білім алушылармен қарым-қатынасын т.б. жүйелі түрде өзгертуді қажет етеді. Білім мазмұнын жаңартуды әдістемелік қамтамасыз етудің қажетті шарттарының бірі біліктілікті арттыру жүйесінде үздік инновациялық тәжірибені зерттеу, жинақтау және тарату болып табылады.

11 сынып оқушыларын дайындау барысында теориялық білімдерін практикалық жаттығулармен ұштастырып отырып, үнемі жаттығулар орындату қажет. Жоспар бойынша əр тақырыпқа сай жаттығулар алып, мәтіндермен тыңғылықты жұмыс жасап отыру керек.

Ұсынылып отырған бұл көмекші құралдың бірқатар өзгерістермен шығарылғаны хабарланып отыр. Онда ҰБТ ға әзірлену барысында тапсырманы қалай орындау керектігі жөніндегі кеңестер қамтылған. Көмекші құралдың әдістемелік бөлігінде тестілік тапсырмаларды орындаудың нақты мысалдары бойынша егжей-тегжейлі кеңестер беріледі. Қорытынды бөлімінде түлектерге емтиханға даярлану барысында қандай тақырыптарға назар аудару керек екені, оқушылардың көбінесе сүрініп жататын тұстары туралы кеңестер айтылады. Оқу-әдістемелік көмекші құралда ҰБТ-ға биылғы жылы келген тест сұрақтарының бірнеше үлгісі ұсынылады.  Бұл мұғалімдерге әсіресе Ұлттық бірыңғай тестке оқушыларды дайындауда әдістемелік көмек болады деп ойлаймыз.

ҚР Білім және ғылым министрлігінің соңғы брифингінде түлектердің қорытынды аттестациясының өткізілуі және ЖОО-ға түсу принциптері туралы жаңа формат жарияланды. 2017 жылдан бастап түлектер мектептерде емтихандар тапсырып (орта мектеп бітіргені жөнінде аттестат және «Алтын белгі» алу үшін), ЖОО-ға түсу үшін емтихан және мемлекеттік гранттың бөліну жүйесі функциясын атқаратын ҰБТ тапсырады.

Бұл өзгерістер оқушылардың, ата-аналар мен мұғалімдердің ҰБТ-ны ЖОО-ға түсу емтиханы деп қана қабылдайтындары үшін енгізілді. Сондай-ақ бұған түлектердің білімдерін сай бағалай алмайтынымыз, көптеген ата-ана мен мұғалімдердің ҰБТ жадыны жаттықтырғанымен, оқушылардың сапалы білімін анықтай алмайды деген ойлары түрткі болды.    

Қатысушылардың саны ешқашан жүз пайыз болмаған. Жыл сайын ҰБТ-ға қатыспайтындар үлесі 30 пайызға жеткен. Бұл ҰБТ қорытындылары бойынша еліміздегі орта білімнің сапасы туралы тұжырым жасауға болмайтынын білдіреді.

Мектептерде қорытынды аттестация 5 пән бойынша өтеді: 1. Ана тілі және әдебиеті (эссе жазу). 2. Қазақ тілінде білім беретін мектептерде – орыс тілінен, ал орыс, өзбек, тәжік, ұйғыр мектептерінде – қазақ тілінен (тест түрінде). 3. Қазақстан тарихы (ауызша емтихан). 4. Алгебра және анализ бастамалары (жазбаша) 5. Таңдалған пән бойынша (физика, химия, биология, география, геометрия, дүниежүзі тарихы, әдебиет, информатика, шет тілі (ағылшын, француз, неміс) – тест тапсырылады.

ҰБТ жаңа форматы 2 блоктан тұрады: 3 міндетті пән (математикалық сауаттылық, оқу сауаттылығы (қорыта білу, салыстыра білу, т.б.  «Қазақстан тарихы») бойынша 20 тапсырма және 2 бейінді пәннен («Математика» + «Физика», «Математика» + «География», «Биология» + «Химия», «Биология» + «География», «Шет тілі» + «Тарих», оқыту тілі (қазақ немесе орыс) және әдебиет  + «Тарих», «География» + «Шет тілі», «Химия» + «Физика», «Тарих» + «Адам.Қоғам.Заң», шығармашылық экзамен) – 30 тапсырма.

Бейінді пәндер бойынша тапсырмалар ұсынылған бес жауаптың ішінен тек жалғыз дұрыс жауабы бар 20 сұрақтан, сондай-ақ, көп жауаптың ішінен бірнеше дұрыс жауаптары бар 10 сұрақтан құралады. Бейінді пәндер бойынша тестілеу барысында бірнеше дұрыс жауаптары бар сұрақтарды енгізу арқылы талапкерлердің нақты тақырыпты қаншалықты меңгергендері анық көрінеді. Сонымен қатар, бірнеше жауап варианттары бар тесттер жауаптарды тек жаттап алып, немесе болжау арқылы беруге тосқауыл болады.

2. Қорытынды аттестаттаудағы бір немесе бірнеше дұрыс жауабы бар тест тапсырмаларының бағалануы

I Тест тапсырмасында бір дұрыс жауап

Егер тест тапсырмасында бір ғана дұрыс жауап болса және тестіленуші сол жауапты таңдаса, екі балл қойылады.

Егер тест тапсырмасында бір ғана дұрыс жауап болса және тестіленуші сол жауапты таңдаса, сонымен қатар бір қате жауапты бояп қойса, бір балл қойылады.

Өзге жағдайларда – нөл балл қойылады.

II Тест тапсырмасында екі дұрыс жауап

Егер тест тапсырмасында екі дұрыс жауап болса және тестіленуші сол екі жауапты дұрыс таңдаса, екі балл қойылады.

Егер тест тапсырмасында екі дұрыс жауап болса және тестіленуші тек бір жауапты таңдаса, бір балл қойылады.

Егер екі дұрыс жауаптың ішінде тестіленуші бір жауапты дұрыс және бір жауапты қате бояса, бір балл қойылады.

Егер тестіленуші екі дұрыс жауаптың ішінен екі жауапты дұрыс бояса және бір қате жауапты бояса, бір балл қойылады.

Егер тестіленуші екі дұрыс жауаптың ішінен бір жауапты дұрыс бояса және екі қате жауапты бояса, нөл балл қойылады.

Өзге жағдайларда – нөл балл қойылады.

III Тест тапсырмасында үш дұрыс жауап

Егер тест тапсырмасында үш дұрыс жауап болса және тестіленуші сол үш жауапты дұрыс таңдаса, екі балл қойылады. Тестіленуші жауап парағында жоғарыда көрсетілген әріптерді бояды.

Сәйкесінше оқушы осы тапсырманы орындағаны үшін екі балл алады.

Егер тестіленуші үш дұрыс жауаптың ішінен екі ғана жауапты дұрыс бояса, бір балл қойылады.

Егер тестіленуші үш дұрыс жауаптың ішінен бір ғана жауапты дұрыс бояса, нөл балл қойылады.

Егер тестіленуші үш дұрыс жауаптың ішінен екі жауапты дұрыс бояса және бір қате жауапты бояса, бір балл қойылады.

Егер тестіленуші үш дұрыс жауаптың ішінен үш жауапты дұрыс бояса және бір қате жауапты бояса, бір балл қойылады.

Егер тестіленуші үш дұрыс жауаптың ішінен үш жауапты дұрыс бояса және екі қате жауапты бояса, нөл балл қойылады.

Өзге жағдайларда – нөл балл қойылады.

3. Ағылшын тілі пәні бойынша Ұлттық бірыңғай тестілеуге арналған тест спецификасы

Қорытынды аттестаттау емтихандары кезіндегі ағылшын тілі пәніне келетін болсақ, емтихан форматы 3 блоктан тұрады. 1 блокта- лексико- грамматикалық тест, 2 блок – тыңдалым, 3 блок- оқылымға арналған.

1. Лексико- граммтикалық тест блогында 1 дұрыс жауабын таңдау керек 20 сұрақ.

2. «Тыңдалым» блогында 2 мәтін беріледі, әрқайсысында 200-250 сөзден, әр мәтінге 5+5 тапсырмадан 10 тапсырма.

3. «Оқылым» блогында 2 мәтін беріледі, әрқайсысында 200-250 сөзден, әр мәтінге 5+5 тапсырмадан 10 тапсырма.

Лексико- грамматикалық тест сұрақтарында қандай грамматикалық тақырыптар қамтылады?

Тест тапсырмаларының қиындығы 3 деңгейде беріледі: бірінші деңгейде -15, екінші деңгейде-8, үшінші деңгейде-7 сұрақ. Тест сұрақтарының мазмұны жалпы білім беретін мектептерге арналған ағылшын тілі пәні бойынша оқу бағдарламасына сәйкес оқу материалдарынан тұратындығын ұлттық тестілеу орталығы қатаң ескерген.