Ұлттық киім-сән бе, салт па?

Ұлттық киім – халықтың рухани мұрасын паш ететін айна. Ол ғасырлар бойы қалыптасқан мәдениеттің көрінісі, терең танымның нышаны. Киімнің әрбір элементі адамның жасын, әлеуметтік орнын және тұрмысын көрсететін. Ал қазіргі киімдерде мұндай ерекшелік пен астарлы ұғым жоқ. Дегенмен ұлттық киімдеріміз қайта жаңғыруда. Бұл – біз үшін үлкен мақтаныш. Бірақ кейде ол – сән бе, әлде әлі де салт па? – деген ой туындайды.

Неге? Себебі біз көбіне ұлттық киімді той мен мерекеде киеміз. Осы орайда кей салт-дәстүрімізге қайшы дүниелер орын алуда. Кей келіншектер тойда басына тақия киіп шығып жатады. Бұл – үлкен қателік. Себебі қазақ қоғамында тақияны тек бойжеткен қыздар киген. Ал келіншектердің өз жасына сай киетін баскиімдері бар. Мұндай жағдай өз басымнан да өткен. Тұрмыстағы әпкем қызының тұсаукесер тойында ұлттық киім кигісі келді. Мен онымен бірге дүкен аралауға бардым. Сатушылар қазақи киіммен тақия киюді ұсынды, ал мен оның салтымызға қайшы екенін ескертіп, қателіктің алдын алдым. Міне, осы жайт арқылы бізге ұлттық киім туралы ақпарат керек екенін байқай аламыз.

Дегенмен бұл ұлттық киім сол күйі қалуы керек, тек мұражайдан ғана көруіміз керек деген мағынаны білдірмейді. Бүгінде жаһандану заманында ұлттық киімнің мазмұны өзгеріп, сән әлемінің бір бөлігіне айналуда. Міне, біз осы тұстан қолдай білуіміз керек. Ұлттық киімдерімізді заман талабына сай ету жолында аянбай бар күшін салып жүрген дизайнерлеріміз жетерлік. Олардың мақсат-мүддесі бір – ол ұлттық киімімізді әлемге таныту.Жалпы халықтың ұлттық стильге деген қызығушылығы артуда. 2024 жылы Алматыда өткен «Ethno Fashion Week» фестиваліне 40-тан астам дизайнер қатысқан, олардың 60%-ы ұлттық нақыштағы киімдер ұсынған. Сонымен қатар, Tengrinews.kz жүргізген сауалнама нәтижесінде, қазақстандықтардың 68%-ы ұлттық киімді мерекеде киюге дайын екенін, ал 35%-ы оны күнделікті өмірде қолдануды құптайтынын айтқан. Сән индустриясында ұлттық нақыштағы киімдерге сұраныс 2023 жылы 24%-ға артқан. Бұл – ұлттық киімнің сән мен қоғамда ерекше орынға ие бола бастағанын көрсетеді.Осы тұста мен ұлттық киімді күнделікті өмірге сай етіп тігіп жүрген компанияларға ұсыныс айтқым келіп отыр. Егер киімдердің қаптамасына ұлттық киімдердің кімдерге арналғаны, қандай мағынада тігілгені жазылса, жастарда белгілі дәрежеде білім қалыптасатын еді.

Қорытындылай келе, ұлттық киім – тек киім емес, ұлттың тілі мен рухының көрінісі. Қазіргі дизайнерлер оны жаңа сипатта ұсыну арқылы ұлттық болмысты жаңғыртып жүр. Алайда оны тек сән үшін кию жеткіліксіз. Киімді тану – тарихты тану, киімді кию – ұлтқа деген құрмет. Егер біз ұлттық киімді сән емес, мәдениет деп қабылдай білсек, онда өткенмен байланыс үзілмейді. Осы орайда дана халқымыздың мына сөзі ойыма келіп отыр: «Салтыңды сақтасаң – сені ел сақтайды.» Міне, ұлттық салт пен дәстүрді сақтау арқылы халықтың тұтастығы мен рухы сақталады. Ұлттық киім – біздің кім екенімізді көрсететін айна. Оны бағалау – өзімізді бағалау. Ұлттық құндылықтарымызды сақтайық!

Түркістан облысы Сауран ауданы

Амангелді ЖББМ 11-сынып оқушысы

Пернешбай Жасмина