Үстел теннисінің адам ағзасына әсері

Батыс Қазақстан инновациялық-технологиялық университеті

«Дене мәдениеті және информатика» кафедрасы

Тақырыбы: Үстел теннисінің адам ағзасына әсері

Орындаған: «Дене шынықтыру және спорт» білім беру бағдарламасының 3 курс студенті Қарабалиева А.А

Тексерген: PhD,қауымдастырылған профессоры Мендигалиева А.С

Орал-2024 жыл

Жоспар

I.Кіріспе………………………………………………………………..…3

II.Негізгі бөлім

1.Үстел теннисінің тарихы……………………………………………4

2.Үстел теннисінің физиологиялық әсері……………………………5

3.Үстел теннисінің физиологиялық сипаттамасы спорттық ойындар…………………………………………………………………..9

4.Үстел теннисінің пайдасы мен зияны…………………..…………11

5.Батыс Қазақстандағы үстел теннисі………………………………13

III.Қорытынды………………………………………………………….14

Пайдаланылған әдебиеттер……………………………………………15

I.Кіріспе.

Үстел теннисі (Пинг-понг) – белгілі ғимарат ішінде, арнайы ойын үстелінде арнайы ракеткамен ойналатын, шапшаңдыққа бағытталған спорт түрі. Егер қарсылас арнайы допты үстелден тыс жерге асырса немесе сіздің алаңыңызға түсіре алмай допты ракеткамен торға ұрса сіз арнайы ережелер бойынша ұпай ала аласыз.Үстел теннисі әрқашан жылдамдыққа бағытталған қатал сайыс екені рас. Алғашында XIX ғасырда оны түстен кейінгі ойын ретінде ермек қылған. Ойыншылар ас үстелінің үстіне тордың орнына кітаптарды қойып, шылымның қорабымен бөтелкенің тығынын соғып ойнаған.Үстел теннисі өте кең тараған ойын. Бұл үстел теннисінің спорттық және қозғалыс ойындары ретінде аса көп материалдық шығынды және спорттық жарыстарда, жаттығуларда аса көп орынды талап етпейді. Сонымен бірге ойын кезінде жоғары қозғалыс белсенділігімен ерекшелене отырып адамның бойына жылдамдық, ептілік, қимылды басқарушылық, зейінділігін арттыру, әрекет жасау, көзбен мөлшерлеу, ойлау сияқты қабілеттіліктерін қалыптастырады.Үстел теннисі өте қызықты, жан жақты, әр жастағы адамдар үшін қол жетерлік ойын. Қимыл қозғалыстың тездігі, шабуылдардың шапшаңдығымен, техникалық қиыстырулардың кенеттілігімен оқиғалардың әсерлілігімен өзіне қатты қызықтырады. Қимыл қозғалыс, дағдылардың әр түрлілігімен, түрлі үйлестік пен күшейте түсуімен, барлық физикалық сапалардың дамуына жағдай жасайды. Ойын кезінде ойыншы жалынды, жігерлі күшпен бірге дене қозғалысына қосымша күш береді.[1]

3

1.Негізгі бөлімі

1.Үстел теннисінің тарихы

Үстел теннисi (пинг - понг) – арнайы ережелерге сәйкес ойын үстелiнiң үстiнде жұмыртқа тәрiздес шарды қалақшаның көмегiмен ұрғылап ойнауға негiзделген спорт түрi. Оның пайда болуы туралы пiкiрлер кереғар. Бiрi Азияда – Қытай немесе Жапонияда туындаған десе, ғалымдардың көпшiлiгi оны XIX ғасырдың II жартысында Англияда король теннисiнiң бiр түрi ретiнде дүниеге келдi деп есептейдi. Оған дәлел – XVI ғасырдың өзiнде - ақ Англия мен Францияда өте қызықты, ережесiз ойынның болғандығы туралы деректер. Үлкен тенистегiдей тор қалақшамен: әйелдер ұзын сәндi көйлек, ерлер смокинг киiп ойнаған ескi суреттер әлi сақталған. Бiр қызығы, алғашында еденде, бертiн келе бөлекше орналасқан үстелдерде ойналып, кейiннен екi үстел бiрiгiп, ортасына тор керме орнатылған екен. Бұл ерекше ойын Еуропада пайда болды дегенмен, әлi күнге дейiн әлем бойынша қытайлықтар бiрiншiлiктi бермей келедi.1926 жылы Германияның Берлин қаласында үстел теннисiнiң федерациясы құрылып, осы жылы Лондонда тұңғыш әлем чемпионаты өткiзiледi. Алғаш чемпионат өткiзiлген күннен бастап тамашалауға келген жұрттың саны 10 мыңнан асты. 1936 жылы аталмыш спорт түрi «үстел теннисi» деген атауға ие болды. Үстел теннисі – спорт ойынының бір түрі. Үстел теннисі салмағы 2, 40 – 2, 53 г, шеңбері 11, 4 – 12 см целлулоид доппен арнайы үстел үстінде қалақпен ойналады. Үстелдің дәл ортасына биіктігі 15, 25 см тор тартылады, үстелдің ұзындығы 2, 74 м, ені 1, 525 м, биіктігі 0, 76 м. Үстел қоңыр, көк бояулармен боялады. Допты тордан асыра соғып, үстел бетіне бір рет тигізіп қарсылас жағына түсіру керек. Үстел теннисін екі не төрт адам ойнайды. Бір ойын 21 ұпайға дейін ойналады. Бірақ есеп айырмасы екеу болуға тиіс. Мысалы, 22: 20, 25: 23, т. б. Ресми жарыстарда әрбіреуі 20 миниралтан 3 не 5 рет ойналады. КСРО - да үстел теннисі 1925 жылдан басталды. 1950 жылы Үстел теннисінің федерациясы құрылды. Алғашында жекелей, ал 1952 жылдан командалық біріншілік өткізілді. 1954 жылы КСРО үстел теннисі федерациясы халықаралық теннис федерациясына мүше болды. Қазақстанның 1953жылы өткізілді, КСРО чемпионаттарында республика теннисшілері 7 - орын, жасөспірімдер 6 - орын алды. Республикамыздың үстел теннисінің спортшылары Ә. Серікбаева, В. И. Переверзов, А. Тоқпанов, А. Оспановалар спорттың бұл түрін дамытуға зор үлес қосты. [2]

4

1-сурет. 2024 жылы Жәния Бекмұхамбетова халықаралық турнирден алтын

медаль алды.

2.Үстел теннисінің физиологиялық әсері

1. Үстел теннисін ойнау қол-көз координациясын жақсартады, ақыл-ойды сергітеді, концентрация мен тактикалық стратегияны дамытады. Бұл дегеніміз күні бойы компьютер алдында отыратын кеңсе қызметкерлері үшін таптырмас спорт деген сөз. Мәселен, компьютер алдында көп отыратын адамдар көзге арналған гимнастика жасауды әдетке айналдырғаны абзал. Ал үстел теннисін ойнағанда шапшаң қозғалған допты көру үшін көз қарашықтары еріксіз қозғалатыны айтпаса да түсінікті. Ал мұнымыз, өз кезегінде, көздеріміз үшін керемет гимнастика. 2. Ойлау шапшаңдығын арттырады. Үстел теннисін «high-speed chess» – «аса шапшаң шахмат» деп бекерден бекер атамаса керек. Бұл спортта допты неғұрлым қатты жылдамдықпен соғу, айналдыра шиіру, үстелге дәл түсіру және қарсыластың соққысына шапшаң бейімделеді. 3.Рефлекстерді дамытады, яғни дене қозғалысы шапшаңдығын арттырады. Себебі ойынның сипаты шапшаң ырғақты, қысқа қашықтықты болғандықтан ірі әрі ұсақ бұлшық еттердің қозғалысы жақсарады. 4. Буындарға аса пайдалы. Тізеңіз ауырады ма, арқаңыз тырыса ма, жауырыныңыз сыздай ма? Онда үстел теннисін ойнаңыз. Ол Сіздің денеңізді лезде сергітіп, буындырыңызға аса ауыртпалық түсірместен-ақ, оларды шыңдай түседі.

5

5. Калорияларды жағып, сымдай тартылып жүрудің керемет жолы. Салмағы 69 килограмды құрайтын адам 1 сағат теннис ойнаса, 272 калорияны оңай жағып жібереді екен. 6. Мидың саулығын сақтайды. Альцгеймер Уикли (Alzheimer’s Weekly) ақпараты бойынша үстел теннисін ойнағаннан мотор дағдылары мен сана сергектігінің шыңдалуы анық байқалған. Жапонияда өткізілген клиникалық зерттеулер нәтижесіне сәйкес үстел теннисін ойнау миға қан ағымын айтарлықтай арттырады екен, тіпті алжудан да сақтауы ықтимал екен. 7. Мидың түрлі бөліктерінің жұмысын ынталандырады. Қарсыластың соққысын қайтарғанда, ойыншы ми қабығының префронтальды (маңдайға үсті) бөлігін қолданады екен, өз кезегінде, мидың бұл бөлігі стратегиялық жоспарлауға жауапты. Ойынның физикалық белсенділікті қажет ететін ширақ қозғалыстары мидың гиппотоламус деп аталатын бөлігін ынталандырады екен, мидың бұл бөлігі ұзақ мерзімді фактілер мен оқиғаларды қалыптастыруға және сақтауға жауапты. 8.Ұжым бірлігін арттырады. Әсіресе бұл қызметкерлері бірін-бірі тани бермейтін үлкен мекеме ұжымдарына оңтайлы болмақ. Жұмыс барысында ортақ істес болмағандықтан, әншейінде кездескенде тек амандасумен шектелетін қызметкерлер үзілісте үстел теннисін ойнау барысында ортақ қызығушылықтары пайда болып, шүйіркелесіп жатады. Оның үстіне үстел теннисі жас және жыныс ерекшеліктеріне келгенде аса демократиялық спорт. Яғни оны жас та, кәрі де, ер де, әйел де бір-бірімен ойнай береді. [3,4]

3.Үстел теннисінің физиологиялық сипаттамасы спорттық ойындар

Біреулер үстел теннисімен жоғары спорттық жетістіктерге жету үшін айналысса, басқалары, ал олардың көпшілігі жақсы демалып, денсаулықтарын нығайту үшін айналысады. Сондықтан, бұл қызықты болады оқу-жаттығу және сауықтыру жұмыстарының нәтижелерімен танысу үстел теннисінің әсері.

Егер жаттығулар бірінен соң бірі орындалса және жаттығу сабақтары
күн сайын өткізіледі, содан кейін кумулятивтік (жинақталған) пайда болады тренингтің әсері - дене дайындығы жоғарылайды.Шұғыл жаттығу әсері әдетте үш көрсеткіш бойынша бағаланады: жүрек соғу жиілігі, оттегін тұтыну және қандағы сүт қышқылының концентрациясы. Мұндай зерттеулер спорттың әр түрімен шұғылдану кезінде ғана емес, сонымен қатар күнделікті өмірде және өндірісте бұлшық еттердің күнделікті жұмысын орындау кезінде де жүргізілді. Сонымен, шұғыл жаттығу эффектісіне сәйкес үстел теннисі теннис пен брасс әдісімен жүзудің арасында орналасқан.

6

Бірақ бұл өте өрескел баға. Шындығында, бәрі күрделене түседі, өйткені циклдік қозғалыстардан (жүру, жүгіру және т.б.) айырмашылығы, үстел теннисі ойыны бірнеше түрден тұрады қозғалыстар. Теннис үстелінде адам әр түрлі қызметтерді орындайды допты соғу және қозғалыс, көбінесе акробатикалық ептілікті қажет етеді. Сонымен қатар, ойын әрекеттерінің эпизодтары ойыншы доптың артынан жүретін тынығу үзілістерімен қиылысады. Әрине, спортшы ойын жүктемесінің бұл бөлігін ескермеуі мүмкін, бірақ дайын емес адам үшін бұл маңызды. Шынында да, тек бір ойын барысында ойыншы 15-20 иннинг жасайды, 60-тан 150-ге дейін соққы жасайды, доптың артында 15-20 рет жүреді және еңкейеді. Салыстыру үшін дене шынықтыруда мынаны еске түсірейік кешенде ГТО жылы көлемі апталық (!) қозғалыс белсенділігіне жасына және жынысына байланысты 35-тен 120-ға дейін бейімділікті қосу ұсынылды.Осылайша, үстел теннисін ойнау айтарлықтай жаттығу әсерін тудырады. Бұл әсіресе партиялар бірін-бірі ұстанған кезде өте жақсы. Бойынша мәліметтер швед зерттеушілер жиілігі жоғары білікті теннисшілердің жүрек соғу жиілігі бірінші айналымның соңында 152 соққы / мин-ге, екінші айналымның соңында 165-ке, ал үшінші айналымның соңында 200-ге жақындады соққы / мин. Және мүмкін асып түсу максималды жиілігі пульс велосипед эргометрінде ауыр жұмыс жасаған сол спортшыларда тіркелген.

Ал, жаттығудың кумулятивтік әсері! Үстел теннисімен үнемі айналысатын адамның физикалық "жағдайы" қалай өседі?

Дене шынықтыру дайындығының деңгейін төзімділік, күш, жылдамдық, ептілік және икемділік бойынша бағалау және бағалау әдетке айналған.Шапшаңдығы мен шапшаңдығы бойынша теннисшілер үстел теннисімен айналыспайтын сол жастағы адамдардан асып түседі. Бұл түсінікті: ептілік жылдам қимылдардың дәлдігі деп аталады. Сонымен, ойын қарқыны 30-дан 120 соққыға дейін өзгеретін, ракеткамен қолдың қозғалыс жылдамдығына жететін үстел теннисіндегідей ептілікті қайда дамыту керек 40 км / сағ. Соңғы соққыны орындау кезінде доптың ұшу жылдамдығы 170-ке жетеді - 180 км / сағ, ал ұшудың бастапқы жылдамдығы жетуі мүмкін 200 км / сағ, бұл жағдайда доп дәл қажетті нүктеге жетуі керек.

Үстел теннисі қозғалыс жылдамдығын жақсартып қана қоймайды, сонымен қатар қарапайым және күрделі реакцияның, болжау реакциясының жылдамдығы дамиды оперативті ойлау, сонымен қатар зейінді шоғырландыру және ауыстыру. Үстел теннисін ойнайтындардың қозғалатын затқа реакция жылдамдығы жаттығу жасамайтындарға қарағанда жоғары. Көбінесе бұл қасиеттер әртүрлі өмірлік жағдайларда көмектеседі. Сонымен, теннисші үстелден құлап бара жатқан шыныаяқты

7

Үстел теннисі ойынын ғарышкерлерді, операторларды, хоккей командасының қақпашыларын, боксшыларды және басқа да мамандарды даярлауда арнайы жаттығу құралы ретінде пайдалану кездейсоқ емес, олар төтенше жағдайларда күтпеген жағдайға нақты әрекет ете білуі керек. Күшке келетін болсақ, бұл физикалық қасиеттің көптеген қырлары бар. Үстел теннисі статикалық күш деп аталатынды (ауыр атлеттер) айтарлықтай арттыра қоюы екіталай. Үстел теннисі шеберлерінің "ойын" қолының бұлшық еттерінің диаметрі (ракеткасы бар) екінші қолдың бұлшықет диаметрінен орта есеппен 7,3%-ға артық екені белгілі.

Жарылғыш күш - бұл басқа мәселе. Бұл көрсеткіш бойынша теннисшілер оқытылмаған адамдардан және негізінен күш пен төзімділікті қажет ететін спорт түрлерімен айналысатындардан асып түседі.Енді икемділік туралы. Икемділік - маңызды қасиеттердің бірі, онсыз соққы қимылдарын орындау мүмкін емес. Өйткені, соққының күші белгілі бір дәрежеде тербеліске байланысты, сондықтан қозғалыс амплитудасы неғұрлым көп болса, соғұрлым соққы соғұрлым жігерлі болады. Үстел теннисін ойнау иық, шынтақ, білек, жамбас сияқты буындарда, сондай-ақ омыртқа жотасының буындарында жоғары қозғалғыштықтың дамуына және сақталуына ықпал етеді. Ойынды қолдауға мүмкіндік беретін икемділіктің жоғары деңгейі физикалық даму мен денсаулық жағдайының маңызды көрсеткіші болып табылады.

Сонымен, үстел теннисі ойыншыларының төзімділігі туралы. Өздеріңіз білетіндей, бұл физикалық қасиет гетерогенді. Қарапайым тілмен айтқанда, мыналарды ажыратуға болады ұзақ мерзімді физикалық жұмысқа және спорттық төзімділікке төзімділік. Үстел теннисімен айналысу "арнайы ойын" және әсіресе жылдамдыққа төзімділікті дамытуға ықпал етеді, өйткені теннисші, қазірдің өзінде соққыларды бірнеше рет жоғары жылдамдықпен орындау керек екендігі айтылды.

Төзімділік адамның энергетикалық әлеуетіне байланысты. 600-ден астам бұлшықеттің жұмысын қамтамасыз ететін энергия қайдан алынады?

Бұлшықет жиырылуының тікелей энергия көзі аденозинтрифосфор қышқылы (АТФ) болып табылады. Оның бұлшықеттердегі қоры небәрі жарты секундқа жетеді, сондықтан шығындармен бір мезгілде үш түрдегі биохимиялық өзгерістер нәтижесінде бөлінетін энергияның есебінен АТФ қалпына келеді. Демек, фосфагендік, лактацидтік және деп аталатын энергияның үш көзі туралы идеялар тотығу. Біріншісі фосфаген көзін қамтиды. Ол босатылады өте жылдам - 5 - 10 секундта 90 - 95%. Бастапқы энергия қорының қалған 5-10% -ын пайдалану үшін айтарлықтай ерікті күш қажет. Фосфагеннен кейін энергиямен қамтамасыз ету процесіне лактацидтік энергия көзі қосылады. Ол фосфагендіден шамамен үш есе әлсіз. Бірақ оның сыйымдылығы екі есе көп, ал резерв тек 2 минутта.

8

Лактацидті көздің қоры таусылған сайын бұлшықцах мен қанда сүт қышқылы (лактат) жиналады. Концентрация неғұрлым жоғары болса лактат, соғұрлым шаршау күшейеді. Бұл сезімдерді жеңу үшін қажет ерікті күш. Дене шынықтырумен айналысатын адамдар лактаттың жоғары концентрациясына және онымен байланысты қышқыл-сілтілік тепе-теңдіктің ауысуына оңай төзеді.Алғашқы 2 минуттан кейін жұмыс жүрек қызметі мен қан ағымын біртіндеп арттырады, бұл оттегінің тұтынылуын арттырады, осылайша тотығу энергия көзінің құнын арттырады. Шамамен 30 секундтан кейін жұмыстың басынан бастап оттегін тұтыну мүмкін болатын шектің жартысына жетеді, ал 3 минуттың аяғында. оттегін тұтынудың максималды деңгейіне (ОӘК) жақындайды. Жоғарыда айтылғандардан төзімділік ең алдымен тотықтырғыш аэробты сыйымдылығымен және энергиямен қамтамасыз етудің аноксикалық (анаэробты) көздерінің сыйымдылығымен анықталатыны анық. Бірақ бұл спорт түрі аэробты деп бекер айтылмаған. Бойынша шамасы ХПК спортшылар, айналысатындар үстел теннисі волейболшылардан кем түспейді. Бірақ олардың лактацидті энергия көзінің сыйымдылығы гимнасттарға қарағанда салыстырмалы түрде төмен - төмен.Үстел теннисінің сауықтыру және психотерапиялық әсері ең алдымен оның аэробты мәнімен түсіндіріледі. Белгілі болғандай, ауыр физикалық жаттығулар бірнеше нәтиже бере алады тек пайдасы ғана емес, зияны да. Мұнда жүректің шамадан тыс жүктелу қаупі және аурулар омыртқа және басқа да көптеген жағымсыз тосынсыйлар.

Академик Н.М. Амосов дұрыс айтады: өзін үнемі сергек және дені сау сезінгісі келетіндерге күш қажет емес (және жылдамдықты қосайық), бірақ қажет ағзаның барлық өмірлік маңызды жүйелерінің үйлесімді әрекеттесуі, ол бұл төзімділік арқылы жақсы көрінеді. Оның негізі оттегімен қамтамасыз етудің жақсы жұмыс істейтін механизмі болып табылады. Осының арқасында әл-ауқат жақсарады, жұмыс қабілеттілігі артады. [5]

4.Үстел теннисінің денсаулыққа пайдасы

Жүрек-тамыр жүйесін нығайту

Көптеген дәрігерлер үстел теннисі жүрек-қан тамырлары жүйесін нығайтуға және қан қысымын қалыпқа келтіруге көмектесетінін атап өтеді және бұл спортты инфаркт пен инсульттің алдын алу ретінде ұсынады. Үстел теннисі қан айналымын арттыратын, жүрек жұмысына оң әсер ететін және дененің төзімділігін арттыратын аэробты жаттығу болып саналады.

9

Жақсы көру

Үстел теннисі – бұл дененің бұлшық еттеріне ғана емес, көзге де тамаша жаттығу. Алыстап бара жатқан, қазір жақындап келе жатқан, қазір баяулайтын, қазір жылдамдайтын допқа үнемі шоғырлану стресс пен шаршауды жеңілдетуге, сондай-ақ тамаша көруді сақтауға көмектеседі. Бұл әсіресе компьютерде ұзақ уақыт өткізуге тура келетіндерге қатысты. Офтальмологтар миопияның да, алысты көрмеудің де алдын алу үшін үстел теннисін ойнауды ұсынады.

Бұлшықеттер мен буындардың икемділігін күшейту

Үстел теннисінің тұрақты жаттығулары аяқтың, қолдың, арқаның және іштің бұлшықеттерін нығайтуға көмектеседі. Нәтижесінде буындар икемді болады, бұл қартайғанға дейін физикалық белсенділікті сақтауға мүмкіндік береді.

Күш, ептілік, реакция жылдамдығы

Спорттық шеберлік өскен сайын бұл қасиеттер еріксіз дамиды. Жақсы ойын деңгейінде доп өте жылдам ұшады, сондықтан ұпай жоғалтпау үшін мүмкіндігінше тез әрекет ету, ептілікпен әрекет ету және соққыға күш салу керек. Мысалы, боксшылар жоғары реакция жылдамдығын дамыту үшін үнемі үстел теннисін ойнайды.

Қозғалыстарды үйлестіру және вестибулярлық аппаратты жаттықтыру

Үстел теннисі - бұл соққыны дұрыс орындау үшін қолдың, аяқтың және дененің жұмысын нақты үйлестіру қажет болатын техникалық күрделі ойын. Мұны бимен салыстыруға болады, онда қадамдар музыкалық шаралардың белгілі бір санына қатаң бөлінеді.

Салмақты жоғалту және фитнесті сақтау

Бұл кез келген түрдегі тұрақты жаттығулардың жағымды бонусы. Дегенмен, үстел теннисі жаттығулардың аэробты түріне жатқызылады және энергия шығыны бойынша ол барлық спорт түрлерінің арасында әлемде 5-ші орын алады, сондықтан «артық» килограммдар тез төмендейді.

Операциялық және аналитикалық ойлауды дамыту

Үстел теннисінде алдын ала «қозғалыс» немесе тіпті тұтас матч арқылы

10

ойлану керек, яғни аналитикалық ойлауды «қосу» керек, бірақ сонымен бірге әрбір оралған сайын найзағай жылдамдығымен шешім қабылдау маңызды. соққы, яғни операциялық ойлауды мүмкіндігінше пайдалану. Өмірде бұл сізге ойланбастан дерлік дұрыс шешім қабылдауды үйренуге көмектеседі.

Стресске төзімділік және өзін-өзі бақылау

Үстел теннисінде әрбір ралли үшін күресу маңызды, өйткені жиынтық өте қысқа, 11 ұпайға дейін. Бұл кездесу барысында эмоцияларыңызды бақылау маңызды екенін білдіреді. Тіпті шамалы тітіркену ойынды «бұзуы» мүмкін болғандықтан, шоғырлану жоғалады және нәтижесінде кездесу жоғалады. Сондықтан өзін-өзі бақылау үстел теннисшісінің адал серігі.

Ерік күші және өзін-өзі тәрбиелеу

Спорттық әрекеттер тек бұлшықеттерді ғана емес, сонымен қатар ерікті де жаттықтырады, дегенмен механизмі шамамен бірдей. Үстел теннисінде нәтижеге жету үшін үнемі жаттығу керек, бұл әрқашан оңай емес. Өз мақсатын жүзеге асыру қабілеті - адамның жаңа биіктерге көтерілуіне мүмкіндік беретін ең маңызды мінез-құлық қасиеттерінің бірі; ал жеңіске деген ұмтылыс, ешқашан берілмеу – ойыншының ең маңызды қасиеттерінің бірі.

Жоғары назар және шоғырлану

Ойын барысында көп нәрсені бірден ойда ұстау керек: есеп, ойын тактикасы және ағымдағы нүкте. Сонымен бірге, допқа және қарсыластың әрекеттеріне ерекше назар аудару. Сондықтан «осында және қазір» мүмкіндігінше мұқият және қатысу - үстел теннисін ойнаудың қажетті құрамдас бөлігі.

Эмоционалды босату

Созылмалы шаршау синдромын жеңілдету. Біздің нені меңзеп отырғанымызды үлкен қаланың барлық тұрғындары түсінеді. Шын мәнінде, белсенділіктің кез келген өзгеруі, әсіресе физикалық белсенділікпен байланысты болса, демалуға және қалпына келтіруге мүмкіндік береді. Бірақ, жоғарыда айтылғандай, үстел теннисін ойнау кезінде ойынның өзінен басқа ештеңе туралы ойлау мүмкін емес, сондықтан басқа ойларға орын қалмайды. Ал қарқынды физикалық белсенділік эмоционалды күйзелісті жеңілдетуге және көңіл-күйіңізді жақсартуға көмектеседі. [6]

11

5.Батыс Қазақстандағы үстел теннисі.

Қарағанды қаласында жеке-командалық Қазақстан Республикасы чемпионаты аяқталды. Осы сайыста командалық біріншілікте Батыс Қазақстан облысының ерлер құрамасы алтын медалға ие болды. Оралдықтар финалдаүстел иелерін 3:0 есебімен жеңіп, алғаш рет ел чемпионы атанды. Әйелдер арасында чемпионаттың күміс медалын да батыс Қазақстандық команда жеңіп алды. Ел чемпионатынан үлкен жеңіспен келген команда спортшыларымен Батыс Қазақстан облысының әкімі Ғали Есқалиев арнайы кездесіп, облыс құрамасының жаттығу барысын тамашалады. – Мен сіздерді осы тамаша жетістіктеріңізбен құттықтаймын. Облыс тарихында алғаш рет ерлер құрамасы республика чемпионатының алтынын жеңіп алды. Өткен жылы облыстың әйелдер құрамасы чемпион атанды. Үстел теннисі дене қозғалысы белсенділігін арттыратын өте қызықты спорт түрі. Ол елімізде жылдан жылға дамып келеді.Шындығына келсек, үстел теннисі кеңінен насиxаттауға лайық спорт түрі. Ол үшін үстел теннисін ойнауға қызығатындар санын арттырып, теннис үстелдерін көптеп орналастыру керек. Ол аса қиынға соқпас, – деді облыс әкімі.

2-сурет. Қасым-Жомарт Тоқаев Батыс өңіріндегі үстел теннисімен таныстырылуы

12

Бүгінде Батыс Қазақстан облыстық ерлер командасы құрамында ағайынды Айдос пен Дастан Кенжеғұлов, Санжар Жұбанов, Дамир Мэлсов Болат Ниетқалиев сынды спортшылар бар. Қарағандыдағы сайыста Дастан мен Айдос жұптасып өнер көрсетуден – үшінші орын, қыздар арасында Гүлчехра Хусейнова – екінші, Алсу Сапарова – үшінші орын алса, аралас жұпта Айдос Кенжеғұлов шымкенттік Әнел Бақытпен бірге бірінші орынды жеңіп алды. Ал жекпе-жек сайыста Дастан – екінші, Айдос – үшінші, Гүлчехра мен Алсу – үшінші орыннан көрінді.Айта кетейік, оралдық екі спортшы Қазақстан Республикасы Ұлттық Құрамасы сапында.Олар қазір халықаралық жарыстарға, ақпан-наурыз айларында Катарда өтетін Азия Олимпиадалық іріктеу турниріне дайындалуда.Кездесуде өңірде үстел теннисін одан әрі дамыту үшін ең алдымен жәйлі әрі заманауи құралдармен жабдықталған зал қажеттігі де әңгіме болды. Орал қаласында теннис сарайы болғанымен, ол үстел теннисі залына қойылатын ерекше талаптарға сай емес екен. Өңір басшысы спортшылардың ұсыныс-пікірін тыңдап, облыстық спорт басқармасына зал бойынша мәселенің оңтайлы шешімін дайындауды тапсырды. [7]

13

Қорытынды

Үстел теннисі өте қызықты, жан жақты, әр жастағы адамдар үшін қол жетерлік ойын. Ол өте құмарлы және назданбайды Қимыл қозғалыстың тездігі, шабуылдардың шапшаңдығымен, техникалық қиыстырулардың кенеттілігімен оқиғалардың әсерлілігімен өзіне қатты қызықтырады. Қимыл қозғалыс, дағдылардың әр түрлілігімен, түрлі үйлестік пен күшейте түсуімен, барлық физикалық сапалардың дамуына жағдай жасайды.Ойын кезінде ойыншы жалынды, жігерлі күшпен бірге дене қозғалыына қосымша күш береді. Үстел теннисі негіздерін оқыту ЖОО бағдарламасына кіреді. Студенттер ойынның жаңа элементтері мен ойын тактикасын меңгеріп, ойынның негізгі ережелерімен танысуы қажет. Үстел теннисімен шұғылдану студенттердің физикалық дамуына, пәнмен, күн тәртібімен, гигиена және өз өзін бақылауымен танысуға бағытталуы тиіс.Қазақстанның спорт федерациясы үстел теннисi сынды спорт саласына дұрыс көзқарас танытып, мемлекет тарпынан қолдау көрсетiп жатса құба - құп. Тәуелсiз ел болып, тереземiз теңелген соңғы жиырма жылда үстел теннисiнiң ойыншылары бiрде - бiр рет әлемдiк деңгейдегi чемпионаттарға қатыстырылмаған. Бұл спорт ойыны елiмiзде одан әрi дамып, Әлия сынды әлем чемпиондары дүниеге келерiне сенгiмiз келедi. Қазақстан Республикасының құрамасы әлемдік жарыстарға қатысса, жүлделі орындарды иеленсе екен деген үлкен үміт бар.

14

Пайдаланылған әдебиеттер

1. А.Н. Амелин. Үстел теннисі (спорт әліппесі)/ А.Н. Амелин, В.А.

Паншина. – М: ФиС, 1980.-112 б.[1]

2. Г.В. Барчукова. Үстел теннисін ойнауға үйрен/Г.В. Барчукова.-М.:

Кеңес спорты, 1989.-48 б.[2]

3. Г.В. Барчукова. ЖОО үстел теннисі /Г.В. Барчукова, А.Н. Мизин.-М.:

Спорт Академ Пресс, 2002.-132 б.[3]

4. Ю.П. Байгулов. Үстел теннисінің негіздері/Ю.П.Байгулов, А.Н.

Романин -М.: ФиС, 1979.-160 б.[4]

5.Гладышева А.А. Адам анатомиясы. - Ml., 1977.[5]

6.vistasport.ru[6]

7. Г. Гринберг. Үстел теннисі./Г.Гринбрг.-Кишинев, 1973.-94 б[7]

15