Мемлекеттер аты

Өмір сүрген мерзімі

Алып жатқан аумағы

Басты қалалары

Мемлекет билеушілері

Мемлекетті басқару жүйесі

Мемлекеттің құрылуы

Мемлекеттің құлау себептері

Түрік қағанаты

552-603 жылдар

Маньчжуриядан Босфорға ,Сібірден Парсыға дейінгі жерді алды.

Суяб қаласы

Бумын қаған Істеми қаған Мұқан қаған

Ашина әулетінен шыққан қағандар

Жужандар әскерін талқандағаннан кейін құрылды.

Ішкі қырқыстар,даладағы сұрапыл жұт және Қытайдың күшеюі.

Батыс Түрік қағанаты

603-704 жылдар

Шығысында Алтай тауына дейін,Солтүстік Батысында Каспийге дейінгі жерді алып жатты.

Қысқы Ордасы Суяб қаласы, жазғы Ордасы Мыңбұлақ болды.

Істеми қаған Тардуш қаған

«он оқ тайпа Одағын» қаған басқарды.

Түрік қағанаты ыдырағаннан кейін пайда болды.

Дулу және нушеби тайпалары арасындағы билік үшін күресі, Таң империясы әскерінің Жетісуға баса- көктеп кіруі.

Шығыс Түрік қағанаты

682-744 жылдар

Осы күнгі Монғолия аумағында құрылды.

Қапаған қаған Білге қаған Күлтегін

Ашина әулетінен шыққан қағандар басқарды.

Қытайларды жеңу барысында Шығыс түркілер өз мемлекетін қайта құрды.

Біріккен ұйғыр және қарлұқ күштері Шығыс Түрік қағанатын талқандады.

Түркеш қағанаты

704-756 жылдар

Жетісуда саяси үстемдігін құрды.

Бас Ордасы Суяб қаласы,екінші Ордасы Күңгіт қаласы.

Үшлік қаған Сұлық қаған

20 әкімшілік аумақты қаған басқарды.

VII ғасырдың соңында түркілердің Қытайға қарсы күресі түргеш тайпаларының күшеюіне әкелді.

Қытай мен арабтармен соғыс,қара түркештер мен сары түркеш тайпалары арасындағы билік үшін күрес.

Қарлұқ қағанаты

756-940 жылдар

Жетісу аймағында , Жоңғар алатауынан Сырдария өзеніне дейінгі аумақ,

Ордасы Суяб қаласы.

Жағбу,Қаған және тайпа ақсүйектері.

Әскери- әкімшілік жүйе,жағбу,қаған басқаруындағы.

Түргештерді ығыстырып ,бағындырды.

Қашқар түркілері Баласұғұнды басып алды.

Оғыз мемлекеті

ІХ -ХІ ғасырладың ортасы

Сырдария өзенінен Кавказға дейінгі аймақ,

Орталығы Янгикент қаласы болды.

Оғыз қаған ,Шахмәлік жағбу

Жоғары билеуші(жағбу) билігі тайпалық одақ кеңесімен шектеліп отырды.

Печенектермен болған ұзақ соғыс Оғыздардың мемлекет құруына ықпал етті.

Салжұқтармен болған ұзақ соғыс,мемлекет ішіндегі салыққа қарсы көтерілістер,Қыпшақ тайпаларының соққысы.

Қимақ қағанаты

ІХ ғасырдың соңы ХІғасырдың басы

Солтүстік Шығыс пен Орталық Қазақстан,

Ордасы Имақия қаласы болды.

Қаған және тайпа билеушілері

Әскери тайпалық одақ ,»он бір басқарушылары» болды.

Батыс Түрік қағанаты құлауы барысында іске асты.

Жеке жер иеліктері билеушілерінің дербестікке ұмтылуы және қыпшақ тайпаларының дербестік үшін күресі .