«Ұзын – Ата» жалпы орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі: Шынтемирова Зәуре Пірманбекқызы

Ыбырай Алтынсариннің «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімесінің

еңбексүйгіш адам тәрбиелеудегі маңызын айқындау

Ыбырай Алтынсариннің «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімесі қазақ балаларына арнап өзі құрастырған оқулыққа енген өзге тілден аударылған шығырма. Әңгіме француз жұртының бір білімді адамының жазғанынан деп басталып, Антон деген жол бойында қайыр сұрап отыратын тіленші жігіт туралы баяндалады. Бірде кездескен жолаушы кісінің Антонға ақыл беріп, мысалмен өз басынан өткен жайды өзгеге үлгі етуінің сыры бар. Онда ол еріншектіктен арылып, жалқаулыққа салынбай еткен еңбек , төккен терінің арқасында бақуатты жағдайға жеткенін, балаларын да жасынан бос жүруге қиналмай мал табуға үйретпегендігін, өз қайратымен тұрғызған екі өндіріс орнын балаларына бергендігін айтады . «Осы айтқанымша машақаттанудан қашпасаң сен де бай боласың , Антон» –деген жолаушы кісінің айтқан тілін алған Антон ерінбей еңбек етіп, маңдай терімен жақсы тұрмысқа жетеді.

Ыбырай Алтынсарин «өмірдің негізгі мәні – еңбек, ол адамның адамгершілік қасиетін мәртебелендіреді, өмірдің шын қадірін тек еңбексүйгіш адам ғана түсіне алады. Мәнсіз еңбек, мағынасыз бейнетқорлық адамның жігерін мұқалтады, өз еңбегінің қызығын, рахат-ләззәтын көре білу-кісіліктің басты белгісі» - деген. Ерінбей еңбек ету адамның мақсатына жетуіне көмектеседі.Еңебкті сүю және оны қадірлеу – Ыбырай әңгімелерінің негізгі тақырыбы. Менің ойымша , әр адам еңбекқор болу керек. Кәрі адам да, бала да, жас та еңбектену керек. Адам дамуының ең басты себепкері-еңбек. Әр адамның өз еңбегі бар. Мысалы: Антон еңбек етуге ерінетін адам , қайыр сұраудан арланбайтын адам еді. Еңбекпен тапқан нанның тәтті де дәмді болатынын білді. «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей» - деп, қазақ бұрыннан бекер айтпаған. Шынымен де адамды адам еткен еңбек. Өз жалқаулығын жеңіп, еңбек ете білген Антон бұл өмірде шексіз бақыт пен байлыққа кенеледі. Сол себептен, баланы кіші кезінен еңбекке баулыған дұрыс. Балалар әке-шешесіне көмектесіп, өз қолқабысын үнемі тигізіп отыруы қажет. Осындай тәрбиеде өскен бала, өскен кезінде өз жұмысына адал және үнемі еңбек етуге даяр болып өседі.

Елбасы өз сөзінде: «Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында , болашақты білімді ұрпақ айқындайды, ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаз қолында» , - деп атап көрсетті. Қазіргі таңдағы мақсатымыз жаңа кезеңде жас ұрпақты білімді, еңбексүйгіш, тәрбиелі етіп тәрбиелеу.Еліміздің болашағы –ұрпақ тәрбиесінде.

Бұған куә болған шетелдік әңгіме авторының көргені мен түйгені – еңбекті сүю, одан қашпай, дүниені еткен еңбек, төккен терден сұрау керек деген оймен қорытындыланады.