Мұғалімнің
аты-жөні:
|
|
Пән/Сынып:
|
География, 10 сынып, жаратылыстану-математикалық
бағыт
|
Қай аптаның нешінші
сабағы
|
6-сабақ
|
Тарау немесе бөлім
атауы:
|
2-бөлім. Картография және
геоинформатика
|
Сабақтың
тақырыбы:
|
Заманауи картографиялық
әдістер
|
Оқу мақсаты:
|
10.2.1.1 – Тақырыпқа сәйкес картографиялық
зерттеулер әдістерін қолдану
|
Бағалау критериі:
|
Тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер
әдістерін қолданады
|
Саралап оқыту
тапсырмалары
|
Ұжымдық жұмыс
|
Бірлескен жұмыс (1,2
тапсырма)
|
Жеке жұмыс
|
Уақыты
|
Кезеңдері
|
Тапсырма
|
Тапсырманың
мақсаты
|
Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі
не?
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
1
минут
1
мин
|
Ұйымдастыру
|
Сәлеметсіздер ме,
оқушылар?
Бүгінгі сабағымыздың
тақырыбы: Заманауи картографиялық
әдістер
Бүгінгі сабақ тақырыбы:
Заманауи картографиялық
әдістерінен
Сіздің
білетініңіз: Тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер
әдістерін қолдану
Сіздің
меңгеретініңіз:
Тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін
қолданады
|
|
|
|
Презентация Слайд
1
Слайд 2
|
7-8
минут
1
мин
5
мин
|
Жаңа сабақ
|
Картографиялық
әдіс- картада
бейнеленген географиялық нысандардың сандық және сапалық
қасиеттерін түсіну мен оны сипаттап талдаудың ең тиімді
жолдары
Картографиялық әдістің қолдану
тарихы
Реті
|
Уақыт
|
Ғалымдар
|
Қолданы- луы
|
1
|
Ежелгі, орта,
қазіргі заман
|
А.Б. Дитмар,
К.А.Салищев, Н.Г.Фрадкин,
А.М.Берлянт
|
Ғылыми
жұмыстары-на
|
2
|
XIX-XXғ.
Басы
|
А.А.Тилло,
П.П.Семенов, Д.Н.Анучин, Ю.А.
Шокальский
|
Ғылыми
жұмыстары-на
|
3
|
|
А.Вегенер
|
Литосфера-лық
тақта-лар және құрылық-тың дрейф идеясын
құрастыр-ғанда
|
4
|
|
В.Кристаллер,
А.Леш
|
Орталық орын
теориясын ұсынды
|
5
|
|
Н.Н.Баран-ский
, Э.Б.Алаев
|
Картогра-фиялық
әдістің маңызын жақсы түсіндірді
|
Картографиялық әдістің қолданылуы:
Физикалық географияда картографиялық әдіс қолданылған салалар:
-ландшафттану;
-геоморфология;
-гидрология;
-жалпыгеографиялық карталар;
-тақырыптық карталар; Әлеуметтік-экономикалық географияда
картографиялық әдіс арқылы анықталды:
-нысандардың
сандық сипаттамалары;
-Нысанның даму динамикасы;
-нысандарды орналастыру тенденцияларын зерттеу;
-нысандар байланысын анықтау және бағалау;
-Аудандық жоспарлау;
-әлеуметтік-экономикалық
болжау;
Карталарды
пайдалану тәсілдері (К.А.Салищев
бойынша)
Картография-лық
әдісте карталарды пайдалану
тәсілдері
|
Карталарды
көзбен талдау, көз мөлшерімен бағалауда құбылыстарды орналас-тыру,
басқа да үйлесімді заңдылықтарды
анықтау
|
Картографиялық әдіс пен картада
арақашықтықты, ауданды т.б. өлшемдерді
өлшеу
|
Карталар
графикалық талдау, әртүрлі кеңістіктегі экономикалық кескін
құрастырғанда қолданылады.
|
Карталарды
статистикалық талдау, әртүрлі құбылыстарды, олардың байланысын
зерттеуге мүмкіндік береді
|
Карталарды
түрлендіру көмегімен талдау кез-келген демрграфиялық немесе
экономикалық құбылыстарды жақсы көрсету үшін
қолданылады
|
Карталарды
математикалық талдау
|
Карталарды
автоматты талдау ақпаратты тасымалдауға, таңдауға, зерттеуге
мүмкіндік береді
|
Картаның
негізгі қасиеттері:
Картаның
негізгі қасиеттері:
|
Қолдану
|
Үлгілеудің
математикалық заңдылығы
|
Картографиялық
проекцияларды қолдану
|
Кескіндеудің
таңбалығы
|
Картографиялық
белгілердің ерекше әдісін қолдану
|
Карталарды
жинақтау
|
Кескінделетін
нысандарды таңдау, жалпылау
|
Кескіндеудің
нақтылық жүйесі
|
Геожүйенің
иерархиясын, олардың арасындағы байланысы мен элементтерін
көрсету
|
Карталарды
талдаудың тәсілдері:
1. Карта
бойынша картада бейнеленген құбылыстарды сапалы сипаттау
тәсілі;
2.Карталарды графикалық талдау тәсілі, әртүрлі екі-үш өлшемді
графиктер мен диаграммалар құрастыру;
3.Графоаналитикалық тәсіл-карталар бойынша өлшемдер жүргізуге
арналған;
4.Математикалық- картографиялық
үлгілеу;
Картографиялық әдістің жаңа
формалары
Карталар
|
Ерекшелігі
|
Нысандар
|
Аноморфты
|
Масштабы
көрсетілген құбылыстардың сандық көрсеткішіне байланысты карта
өзгеріп, құбылып отырады
|
Аумақтың
ауданы, халық саны
|
Картоид
|
Картографиялық
прокциясыз, масштабсыз сызылған
сызбалар
|
Ұқсас
географиялық нысандар мен құбылыстарды табуға
көмектеседі
|
Менталды карта
(ақыл-ой, майнд-мэптер, ес,ой
диаграм-масы)
|
География-лық
құрылым түрінде ақпаратты жазу және оқудың ерекше
түрі
|
География-лық
құрыл-ымдар
|
Менталды
карталардың басты қағидалары
Басты
қағидалар
|
Картаны
қабылдау және есте сақтауды
белсендіреді
|
Ойлау
қабілетінде нақтылықты
қалыптастырады
|
Картаны талдау,
ойлау жүйесін дамытады
|
![](https://api.ust.kz/storage/files/materials/docx/image/2020/november/d26/1606399350_html_6ed610c6b4ed46bc.png)
|
Жаңа тақырыпты меңгеру
|
|
|
Презентация
Слайд 4
Слайд 5
Слайд 6
Слайд 7
Слайд 8
|
8 минут
|
Тәжірибе
|
Тапсырма №1.
Қазақстан экономикалық аудандарының халық саны
мен ауданының арақатынасын көрсететін картодиаграмма
құрастыру;
Реті
|
Аудан
|
Аудан үлесі %
|
Халық санының үлесі %
|
1
|
Шығыс
|
11
|
8
|
2
|
Батыс
|
27
|
15
|
3
|
Солтүстік
|
22
|
9
|
4
|
Орталық
|
16
|
8
|
5
|
Оңтүстік
|
24
|
60
|
![](https://api.ust.kz/storage/files/materials/docx/image/2020/november/d26/1606399350_html_5622250b809845f6.png)
Тапсырма№2
![](https://api.ust.kz/storage/files/materials/docx/image/2020/november/d26/1606399350_html_e9a0c6519d43a0cd.jpg)
Картоид әдісімен Африка өзендері картасын мысалға
ала отырып, Оңтүстік Американың
өзендерін сызып көрсету.
Тапсырма №3
Менің бір күнім менталды картасын
көре отырып, әр оқушы өзінің картасын құрастырып, соны қолдануы
керек
![](https://api.ust.kz/storage/files/materials/docx/image/2020/november/d26/1606399350_html_11fc07aa021f9ce0.jpg)
|
Жаңа тақырыпты тәжірибе арқылы
меңгеру
|
|
Дескриптор:
1.Картодиаграм-ма
құрастыру.
Дескриптор:
1.Картоид әдісін қолдану
Дескриптор:
1.Менталды карта құрастырып,
қол-дану
|
Слайд 9
Слайд 11
|
3 мин
|
Бекіту
|
Тапсырма
№4
Менталды «Мақсат» картасын құру.
![](https://api.ust.kz/storage/files/materials/docx/image/2020/november/d26/1606399350_html_423b34953c625012.jpg)
|
Тақырыпты меңгергенін
анықтау
|
|
Дескриптор:
Менталды карта-ны құрып, қолда-ну
|
Презентация
Слайд 13
|
|
|
Сабақты қорытындылау + - таңбаларын
қолданып өз өзіңізді бағалаңыз
Бүгінгі
сабақта:
|
+
-
|
Карталардың қолданылу тарихын, карталардың
қолданылған салаларын білдім
|
|
Картаның қасиеттері мен талдау тәсілдерін
анықтадым
|
|
Картоид «ұқсас карта» жасау
әдісін меңгердім
|
|
Менталды карта құрастырып, өзіме қолдана
аламын
|
|
|
|
|
|
Слайд 15
|