Әлеуметтік жобалаудың қалыптасуы және дамуы

1 слайд
Әлеуметтік жобалаудың қалыптасуы және дамуы. Т.М.Дридзенің әлеуметтік жобалау технологиясына берген сипаттамасы. Әлеуметтік жобалар және оларды басқару.

1 слайд

2 слайд
Кіріспе Әлеуметтік жобалау әлеуметтік ғылымның бір саласы ретінде ХХ ғасырда пайда болды. Алғашқы кезеңдерде әлеуметтік болжам ғылыми және техникалық болжамнан құрылды.  Қазіргі уақытта жобалаудың дәстүрлі түрімен қатар өзіндіке дербес бағыттары құрылуда: адамдық, машиналық жүйелердің , экологиялық, демографиялық , инженерлік –психологиялық, тағы басқа жобалау адам және қоғамның қцзмет етуінің барлық саласын қамтиды. Әлеуметтік жобалаудың алғашқы қағидаларынЯ. Дитрих, Т. Тиори, Д. Фраем, Ф. Ханик сияқты тағы басқа зерттеушіер жазады. Ресей әлеуметтануында әлеуметтік жүйелерді жобалаудың идеялары И. И. Ляховтың , В. Н. Дубровскийдің В.М.Разиннің еңбектерінде айтылды.

2 слайд

3 слайд
Әлеуметтік жобалаудың мәні Жобалау шындық көрінісінің озық формасының бірі. Объектінің немесе құбылыстың үлгісінің құрылымы. Жобалау нақты формада басқарудың болжаулық қызметін көрсетеді. Егер материалдық немесе идеалдық шындықтың болашағы жайында айтар болсақ, жобалаудың мақсаты жобаланатын объектінің қалаған қасиеті мен бейнесін беруге талпынеумен байланысты объективті әрекеттің бірінің жүзеге асуымен түсіндіріледі. Әлеуметтік проблемалардың шешілуінің әртүрлі варианттары жасалған кезде әлеуметтік мақсатқа бағытталған әрекеттің пайда болғанын көрсетеді .Ол сонымен қатар құбалыстар мен процестерді түп тамырымен реттеуге байланысты әлеуметтік жоспар мен бағдарламаларды дайындауда қолданылады. Жобалау шешім құабылдау мен оны өңдеудің бір формасы бола отырып, оның басқа да функцияларының жүзеге асырылуын қамтамасыз ететін басқару кезеңінің маңызды элементі ретінде болады.  Әлеуметтік жобалау жоспарлаумен салыстырғанда біршама деңгейде басқарудың басқа да функциясын негіздейді және шешімдердің көпнұсқалығына жол береді. Бұл тапсырма әлеуметтіук процестер, немесе әлеуметтік институттарды қағидалық негізде қайта құру кезінде біршама өзгереді. Бұл жағдайда жобалау әртүрлі кезде ауыстыруды қарастыратын жағдайларды іздестіріп, оларды негіздеуге бағытталған.Әлеуметтік жобалаулдың тағы да ерекшелігі ол уақытпен шектелмеген және мысалға негізделіп, белгілі-бір анықталған мерзімі болмауы мүмкін.

3 слайд

4 слайд
Әлеуметтік жобалау жайлы тұжырымдар Т.М.Дридзе Болжаулық немесе проблемалық-мақсаттық жобалау әлеуметтік- экономикалық даму мақсаттарына сай болашақтағы әлеуметтік проблемаларды қолда бар ресурстарды ескере отырып шешу жолдарын жасауға бағытталған әлеуметтік технологияға жатады. Жобалаудың мақсаты-басқарушылық шешімді алдын ала ғылыми негіздеу. Автор сонымен қатар, аталған технологияның ғылым мен тәжірибеде сол кезде терең қарастырылмағанын үш бөліктен тұратын - болжау - жобалау – бағдарлама немесе жоспарлау басқару жүйесінде ортаңғы бөліктің, яғни әлеуметтік жобалау бөлігінің болмауынан-деп түсіндіреді, өйткені, дәл сол бөлікте әлеуметтік үдерістерді басқарудың тиімділігін арттыратын ғылыми негіздемелердің үлкен резерві жатыр О. И. Генисаретский Мәдени үдерістерді тиімді басқаруда әлеуметтік жобалауға сүйену арқылы мәдениеттің әлеуметтік қызметін жетілдіру, рухани мәдениетті әлеуметтік-мәдени жүйенің дербес саласына айналдыру мүмкін болады

4 слайд

5 слайд
ЖОБА ТҮРЛЕРІ Жоба түрі Құрылымы 1.Әлеуметтік- педагогикалық жобалар •Педагогикалық құралдармен әлеуметтік жағдайларды өзгерту. Педагогикалық құралдармен әлеуметтік мәселелерді шешу. 2.Психология- педагогикалық жобалар •Оқыту мен тәрбиелеу мақсаттарын қайта жасау. •Оқыту мен тәрбиелеу амалдарын жасау және модификациялау. Педагогикалық іс - әрекетті ұйымдастырудың формасын жасау. Педагогикалық қарым-қатынас жүйесін қайта жасау. 3.Білім берушілік •Білім беруге мемлекеттік- қоғамдық талаптарды қалыптастыру. •Жобалау білім берудің сапасы. •Білім беру институттарын құрастыру. •Білім беру стандарттарын жасау.

5 слайд

6 слайд
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖОБАЛАУДЫҢ ДЕҢГЕЙЛЕРІ Жобалаудың  тұжырымдамалық деңгейі •объектінің концепциясын жасауға немесе оның үлгісін болжауға (білім – беру стандартының үлгісі, бағдарламаның концепциясы, оқу бағдарламасының жобасы) бағытталады. •осы деңгейде алынған нәтиже әмбебап сипатқа ие болып, келесі деңгейдегі нәтижеге жетудің әдіснамалық қызметін жүзеге асыра алады. Жобалаудың мазмұндық  деңгейі •негізгі рұқсат етілген (бастапқы білім беру стандарты, гимназияны дамыту бағдарламасы, эканомика және финанс институты гуманитарлық факультетінің оқу бағдарламасы) және қолданылу мүмкіндігінің диапазонына сәйкес касиеттері бар нәтижені алуды қарастырады. Жобалаудың  технологиялық деңгейі •контексте белгіленген (оқу материялын толық меңгерудің технологиясы, тұлғаға бағытталған білім беру жағдайын құрастыру технологиясы, ұжымдық шығармашылық іс- әрекеттің әдісі ) іс-әрекет амалының алгаритімін сипаттауға мүмкіндік береді.

6 слайд

7 слайд
Жобалаудың әлеуметтік-мәдени тәсілдеріне тән белгілері: Әлеуметтік-мәдени тәсілдер әлеуметтік саясат, бағдарламалар, жобалаулар механизмдері негізінде жүзеге асырылады, олар өз кезегінде ұйымдастырушылық, басқарушылық, инновациялық бағдарламаларды қажет ете алады. Әлеуметтік-мәдени тәсілдер мен оған қатысты жобалау әрекеттері көп вариантты, өзгермелі болады, және үдеріс барысында да пайда болған жағдайларды есепке алу арқылы жаңа жобалық шешімдер қабылдануы, басқа нұсқаларды негізге алуды да жоққа шығармайды. Әлеуметтік-мәдени тәсілдер өз объектілері мен субъектілері қатысатын үдерістерді өмір сүру ортасынан бөлек қарастырмайды, ол нақты қалыптасқан тарихи ортадағы әлеуметтік үдеріс пен құбылыс тұрғысынан зерттеледі. Әлеуметтік құбылыстар жай ғана қайта құру объектілері болып қарастырылмайды, сондықтан үдеріске тартылған әрбір адам ұжымдық әрекеттің белсенді қатысушысы болып табылады және әрбір субъектімен тығыз байланыста болады. Әлеуметтік-мәдени тәсілдер тұтас объектіге дербес бағытталып, жобалау амалдарының көп варианттылығы мен мүмкіндіктерін көбейтеді; Әлеуметтік-мәдени тәсілдер конструктивті және нақты болуы тиіс;

7 слайд

8 слайд
Жобалау қызметін тиімді ұйымдастыру Бірі нші сі •нормативті болжау нақты әлеуметтік зерттеулерге сүйенетін болғандықтан, ол жобалау мен басқарудың тиімділігін қамтамасыз етеді Екі нші сі •жобалау барысында әлеуметтік ғылымға тым сүйенбеу керек деп есептейді. •Әлеуметтік жобалаудың негізгі бағыттары мен стратегияларын талдау, жобалау қызметінің түрлері туралы білімдерді нақтылайды. • Жоғарыдағы екі бағыт та жобалау онтологиясы туралы ортақ түсінікке келе алады. •Мысалы, дизайнды жобалауды алсақ, ол заттар әлемін түсіндіреді, ұйымдастырудағы жобалауды алсақ, ол- шешім қабылдау, әрекеттер жүйесі, басқару процедуралары, ақпараттар желісі сияқты ұйымдастырушылық түсініктерді береді.

8 слайд

9 слайд
Әлеуметтік жобалаудың сипаттамасы Әлеуметтік жобалаудың сипаттамасы − жаңа объект не объектінің жаңа сапасының идея түрінде ойластырылуы; − берілген идеяны талдау, синтездеу, құрастыру, үйлестіру, нақтылау процедуралары негізінде жоба құрастыру; − жобаны жүзеге асыруға дайындық; − жобалау онтологиясы (жобаның тәжірибедегі әрекеттермен байланысы, ғылыммен қарым-қатынасы, құндылықтарға қатынасы, т.б.)

9 слайд

10 слайд
Қорытынды •Әлеуметтік жобалаудың әлеуметтік жоспарлаудан, әлеуметтік бағдарламалаудан, мақсаттық–бағдарламалық әдістен айырмашылықтары қандай десек, тәжірибеде олардың барлығы да араласып, тіпті өзара біріктіріліп те келетіні белгілі. •Мақсаттық – бағдарламалық әдісті бағдарлама мен жоспардың өзгеше жүйелік – құрылымдық нұсқасы деуге болады. Әсіресе дәстүрден тыс жобалау әрекеті барысында ғылыми-зерттеулер жүргізу, инженерлік есептеулер, жоспарлау мен бағдарламалау элементтері үнемі қолданылады. Осы сияқты бағдарламалау барысында да осындай әрекеттер жүргізіліп отыратыны белгілі. Бірақ, оны жобалаудың ғылыми зерттеушілікке, бағдарламаның жоспарлауға айналуы дей алмаймыз, өйткені, әрбір әрекет өз үдерісінің кезеңдері мен құралдары ретінде басқа сапалардың белгілерін пайдалана алады. Сондықтан, жобалауды жоспарлаумен немесе бағдарламамен ғана түсіндіруге болмайды.

10 слайд