#1 слайд
Балаларда кездесетін сөйлеу Балаларда кездесетін сөйлеу тілінің бұзылыс түрлерітілінің бұзылыс түрлері Логопед-дефектолог: Аметова А.К.Логопед-дефектолог: Аметова А.К. ““Опорный орта мектебі”Опорный орта мектебі”

1 слайд

#2 слайд

2 слайд

#3 слайд
Логопедия ғылымы:Логопедия ғылымы: •«Логопедия» - «логос» тәрбиелеймін, үйренемін деген грек сөздерінің түбірінен алынған. Логопедия арнайы педогогиканың /дефектологияның/ бір бөлігі болып есептеледі. Логопедияның зерттеу объектісі сөйлеу тілінің бұзылуынан зардап шеккен адам. «Логопедия» - дегеніміз сөйлеу тілі кемістіктерін, оның бұзылу себептерін, болдырмау жолдарын, сонымен бірге осындай кемістіктерді әртүрлі жолдармен түзетіп жоюдың тәсілдерін зерттейін ғылым.

3 слайд

#4 слайд

4 слайд

#5 слайд
Логопедия ғылымының міндеттері: •1. Әртүрлі тіл кемістіктеріндегі сөйлеу тілі қызметінің дамуын зерттеу. •2.  Сөйлеу тілі бұзылуның таралуын, оның симптоматикалық белгілерін анықтау. •3.  Сөйлеу тілі бұзылған баланың сөйлеу қабілетінің өздігінен белгілі бір бағытпен дамуын, сөйлеу кемістіктерінің адамның жеке басының қалыптасуына, психикасының дамуына тигізетін ықпалын анықтау. •4.  Әртүрлі ақаулары бар балалардың сөйлеу тілінің қалыптасу ерекшеліктері мен кездесетін тіл кемістіктерін зерттеу. •5.  Сөйлеу тілінің кемістіктерін анықтайтын, ажырататын педагогикалық тәсілдерді жетілдеру, дамыту. •6.  Сөйлеу тілі бұзылуының себептерін, белгілерін, құрылымын, механизмдерін анықтау. •7.  Сөйлеу тілі кемістіктерін жүйелеу. •8.  Тіл кемістіктерінің ерекшеліктеріне байланысты қолданатын түзету әдістері мен амалдарын жетілдіру. •9.   Қазақ тіліне тән дыбыстардың артикуляциялық ерекшеліктерін және түзету тәсілдерін анықтау. •10. Сөйлеу тілі кемістіктерінен алдын-ала сақтандыру тәсілдерін толық жетілдіру. •11.  Логопедиялық жәрдемді ұйымдастыру мәселесін жете зерттеу.

5 слайд

#6 слайд

6 слайд

#7 слайд
Сөйлеу тіл кемшіліктерінің түрлері:Сөйлеу тіл кемшіліктерінің түрлері: •Дислалия – есту қабілеті мен сөйлеу мүшелерінің есту қабілеті мен сөйлеу мүшелерінің инвервациясы дұрыс сақталғанда кездесетін тіл инвервациясы дұрыс сақталғанда кездесетін тіл дыбыстарының бұзылып айтылуы. Синонимдері: тіл дыбыстарының бұзылып айтылуы. Синонимдері: тіл мүкістігі, тіл дыбыстарын айту кемістігі, фонетикалық мүкістігі, тіл дыбыстарын айту кемістігі, фонетикалық кемістік.кемістік. •Ринолалия – сөйлеу мүшелерінің анатомиялық-сөйлеу мүшелерінің анатомиялық- функционалдық кемістіктерінің салдарынан дауыс функционалдық кемістіктерінің салдарынан дауыс әуезділігінің (тембрінің), тіл дыбыстарының айтылуының әуезділігінің (тембрінің), тіл дыбыстарының айтылуының бұзылуы. Синонимдері: мұрынан сөйлеу-патологиясы.бұзылуы. Синонимдері: мұрынан сөйлеу-патологиясы. •Дизартрия – жүйке тамырларының сөйлеу мүшелерінің жүйке тамырларының сөйлеу мүшелерінің жұмысын толық қамтамасыз ете алмауына байланысты жұмысын толық қамтамасыз ете алмауына байланысты сөйлеу қабілетінің бұзылуы Дизартрияның ауыр сөйлеу қабілетінің бұзылуы Дизартрияның ауыр түрі түрі анартрияанартрия деп аталады. Ондай жағдайда адам дыбыс  деп аталады. Ондай жағдайда адам дыбыс айту мүмкіншілігінен айырылады.айту мүмкіншілігінен айырылады.

7 слайд

#8 слайд

8 слайд

#9 слайд
•Тұтықпа – сөйлеу мүшелерінің бұлшық еттерінің сөйлеу мүшелерінің бұлшық еттерінің тартылу салдарынан сөйлеудің ырғақтығын, тартылу салдарынан сөйлеудің ырғақтығын, жылдамдығының бұзылуы. Синонимдері: логоневроз. жылдамдығының бұзылуы. Синонимдері: логоневроз. Тұтықпа органикалық немесе функционалды болып Тұтықпа органикалық немесе функционалды болып келеді, көбінесе ол баланың тілінің жедел даму келеді, көбінесе ол баланың тілінің жедел даму кезеңінде пайда болады.кезеңінде пайда болады. •Брацилалия – сөйлеу жылдамдығының қалыптан тыс сөйлеу жылдамдығының қалыптан тыс баяулауы. Синоним: брадифазия. Сөйлеу жылдамдығы баяулауы. Синоним: брадифазия. Сөйлеу жылдамдығы баяулағанда сөз босаң, бірқалыпта, созыңқы шығады. баяулағанда сөз босаң, бірқалыпта, созыңқы шығады. Сөйлеу жеделдеген кезде сөз шапшаң, екпінді шығады Сөйлеу жеделдеген кезде сөз шапшаң, екпінді шығады да мұндай ауытқулар жеке тіл кемістіктері деп да мұндай ауытқулар жеке тіл кемістіктері деп есептеліесептелінеді.неді.

9 слайд

#10 слайд

10 слайд

#11 слайд
•Дисфония (афония) – дауыс шығару мүшелерінің дауыс шығару мүшелерінің қалыптан тыс өзгеру себептерінен дыбыс шығару қалыптан тыс өзгеру себептерінен дыбыс шығару қабілетінің бұзылуы немесе мүлдем айта алмауы. қабілетінің бұзылуы немесе мүлдем айта алмауы. Синонимдері: дауыстың бұзылуы, вокальдың бұзылуы. Синонимдері: дауыстың бұзылуы, вокальдың бұзылуы. Бұл кемістіктің әртүрлі белгілері болады, фоноцияның Бұл кемістіктің әртүрлі белгілері болады, фоноцияның мүлдем бұзылуы мүлдем бұзылуы  (афония)(афония) немесе дауыс  немесе дауыс шаршағыштығының, оның қырылдап, сырылдап бәсең шаршағыштығының, оның қырылдап, сырылдап бәсең шығуы шығуы (фоностения).(фоностения). •Алалия – бас ми қабығындағы тіл аймақтарының бас ми қабығындағы тіл аймақтарының (зонасының) жастайынан зақымданудың әсерінен (зонасының) жастайынан зақымданудың әсерінен баланың сөйлеу тілінің жетілмеуі немесе мүлдем баланың сөйлеу тілінің жетілмеуі немесе мүлдем дамымауы. Синонимдері: дисфазия, балалар афазиясы, дамымауы. Синонимдері: дисфазия, балалар афазиясы, даму афазиясы, мылқау.даму афазиясы, мылқау. •Афазия – сөйлеу тілінің толық немесе жартылай сөйлеу тілінің толық немесе жартылай жойылуы. Сөйлеу тілінің жойылуы, жоғалуы. Ми жойылуы. Сөйлеу тілінің жойылуы, жоғалуы. Ми қорабының жарақаттануы, нейроинфекция, мидағы қорабының жарақаттануы, нейроинфекция, мидағы ісіктің салдарынан адам сөйлеу қабілетінен айырылады. ісіктің салдарынан адам сөйлеу қабілетінен айырылады. Егер де мұндай бұзылу үш жасқа дейінгі кезеңде Егер де мұндай бұзылу үш жасқа дейінгі кезеңде байқалса, зерттеушілер афазия диагнозын қоюға байқалса, зерттеушілер афазия диагнозын қоюға асықпайды.асықпайды.

11 слайд

#12 слайд

12 слайд

#13 слайд
•Сигматизм – ызың дыбыстардың («с», «з», «ц», «ж», «ч», «ш», «щ») айтылуындағы мүкістіктер. Бұлар сөйлеу тіліндегі кемістіктердің ішіндегі ең көп тараған түрі; • Ротацизм – «р» дыбысының айтылуындағы мүкістік; •Ламбдацизм – «л» дыбысының айтылуындағы мүкістік; •Таңдай дыбыстарының айтылуындағы мүкістіктер; •Каппацизм – «к» дыбысы; •Гаммацизм – «г» дыбысы; •Хитизм – «х» дыбысы; «х» дыбысы; •Йотацизм – «й» дыбысы;

13 слайд

#14 слайд

14 слайд

#15 слайд
•ННааззааррллааррыыңңыыззғғаа ррааххммеетт

15 слайд