Еңбек етуші тұрғындардың тыныс алу ағзаларының кәсіптік аурушаңдығы деңгейін динамикалық бақылау.

1 слайд
Еңбек етуші тұрғындардың тыныс алу ағзаларының кәсіптік аурушаңдығы деңгейін динамикалық бақылау. Орындаған: ТОламетова М Тобы: МБК 01-17 Қабылдаған :Махмудова Н.НҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ

1 слайд

2 слайд
Жоспар І. Кіріспе. ІІ. Негізгі бөлім: Еңбек етуші тұрғындардың тыныс алу ағзаларының кәсіптік аурушаңдығы деңгейін динамикалық бақылау. Силикоз Пневмаканиоз Этиологиясы \Патогенезі. Клиникасы. Диагностикасы. Емі және алдын алу шаралары. ІІІ. Қорытынды. ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.

2 слайд

3 слайд
Кіріспе Силикоз (латынша: silicium - кремний) - құрамына еркін кремний қос тотығы (SiO 2 ) араласқан шаңның өкпеге ұзақ мерзімді әсерінен дамитын пневмоканиоздың ең ауыр түрі.Бұл ауруды 1705 ж Бернардино Рамадзини (итал. Bernardino Ramazzini) өкпедегі шаңды байқау арқылы ашты. Көбінесе тау кен, рудниктерде(бұрғылаушы, бөлшектеуші,бекітушілер) литий цехтардың жұмысшыларына (пескостущик, обрубищики, стерженшины), керамикалып өнімге жұмыс істейтіндерде дамиды..

3 слайд

4 слайд

4 слайд

5 слайд
Силикоз созылмалы ағымды ауру. Даму барысына қарай, 3 сатыға (силикоз І, ІІ, ІІІ) бөлінеді. Силикоздың сирек кездесетін нысаны — " жедел " силикоз . Ол, әдетте, шаңның құрамында еркін кремний қос тотығы тым көп болғанда дамып, қысқа мерзімде (1—2 жылда) науқасты өлімге ұшыратады. Шаңның әсерімен байланысты мамандықтан қол үзгеннен соң бірнеше жылдан кейін дамыған силикоз — кешеуіл силикоз деп аталады .

5 слайд

6 слайд
Патогенезі. Тыныс алу мүшелерінің шаңның табиғи шығуын тыныс алу жолындағы жыбырлағыш эпителийдің атрофиясынан төмендеп, альвеоларда ұсталып қалады өкпедегі интерстициалді ұлпасына біріншілік реактивті склероз үдемелі ағымда дамиды. 1- 2 мкм мөлшердегі бөлшектер бронх ағашына терең еніп, өкпе паренхимасына еніп және онда ұсталынады. Өкпе ұлпасының механикалық, токсикохимиялық зақымдалуы шаңның кристалдық құрамы және белокты адсорбциялау қасиетіне, силанальді тобы(SiОН) белгілі рөл атқарады.

6 слайд

7 слайд
Бұл преципитация реакциясына қатысатын антигендерді және антиденелер қалыптастыратын фагоциттердің өлуіне әкеледі, нәтижесінде силикат түйіршіктері қалыптасады. Фиброзды процестердің үдеуі қанмен қамтамасыздандыру, лимфостаз байланыстырушы ұлпалардың өсуін бұзады. Бронхтарда қабынулы және атрофиялық процесстер өкпе эмфиземасын, өкпелі жүрек және ішкі тыныс алудың жеткіліксіздігі туады.

7 слайд

8 слайд
Клиникасы . Ауру шаңның әсерінен ұзақ уақыт жұмыс стажында дамиды. Бастапқы клиникалық симптоматикасы анық емес,физикалық күш түскенде ентігу, анық емес сипаттағы кеуденің ауырсынуы. Сирек құрғақ жөтел болады. Кездейсоқтық тексеруде патология жиі анықталады. Бірақ бастапқы сатысында эмфиземаның ерте симтомы, кеуденің төменгі бүйірінде дамиды. Перкуторлы дыбыс қорапты, өкпе аймағының қозғалысы төмендеген, кеуде эксурсиясы, тыныс алу сирегенін анықтауға болады. Бронхтардың өзгеруінде қатаң тыныс алу, кейде құрғақ сырылдар байқалады. Аурудың айқын формасында демікпе тыныштық жағдайында мазалайды, кеуде аумағының басылуы, жөтел жиілейді және қақырық жиі бөлінеді, перкуторлы аускультативті өзгерістер байқала бастайды.

8 слайд

9 слайд
Ауру белгілері: Ентігу Жоғары температура Тәбеттің төмендеуі Әлсіздік Кеуде тұсының ауыруы Құрғақ жөтел Тыныс алудың жетіспеушілігі

9 слайд

10 слайд
Диагностикасы . Силикозда негізгі диагностикасы болып рентгенологиялық зерттеу болып саналады. Рентген тексерудегі өзгерістер: І кезең: Рентгенограммада өкпедегі қан тамырларының, бронхтардың деформациясы, төмен аймақтарында майда, дөңгелек көлеңке байқалады. Және аздап білінетін 1 мм к өлеміндегі силикоз түйіршіктері байқалады. ІІ кезе ң: : Рентгенограммада қан тамырларының, бронхтардың деформациясы күшейген, 2-4 мм майда да қтар арасында силикоз түйіндері және эмфизема белгілері байқалады. ІІІ кезең: Силикоз түйіндері көп таралған, кейде қосылып үлкен түйін байқалады. Бронхтардың өтімділігі нашар, тағы жүректің үлкеюі, жүрек қызметінің жетіспеушілігі байқалады.

10 слайд

11 слайд
Рентгенография . Силикоздың 1- ші сатысы Силикоздың 2- ші сатысы

11 слайд

12 слайд
Силикоздың асқынулары: өкпелік жүрек , жүрек қантамыр жеткіліксіздігі, пневмония, обструктивті бронхит, бронхты астма, бронхоэктазы аурулар. Силикоз жиі туберкулезбен асқынған, аурудың аралас формасы – силикотуберкулезге әкеледі. Силикозбен өкпе туберкулезінің диф.диагнозында силиокозда интоксикация синдромы салыстырмалы түрде шағымы айқын және физикалық симптомдар, ретгенологиялық көріністер байқалмайды .

12 слайд

13 слайд
Емі : калориясы жоғары, құрамы белок пен витаминге бай тамақтар ішу. Әр түрлі адаптогендер(эмутирок, қытай лимонникасы, пантрипин 3-4 апта) витаминдер(В,В1,С) қолдану. арнайы санаторийлерде емделу. стероидтық гормондар. туберкулезге қарсы дәрі-дәрмектер қолдану. Аурудың алдын алу шаралары Өнеркәсіп орнында шаң-тозаңды белгілі мөлшерден асырмау . Е ңбек гигиенасын сақтау. Жылына 2 рет пульмонологтың қабылдауында болу. Жылына 1 рет өкпе рентгенографиясын жасау. Темекі шегуден бас тарту. Антиоксиданттар, дем алу гимнастикасы .

13 слайд

14 слайд
Аурудың алдын алу шаралары Өнеркәсіп орнында шаң-тозаңды белгілі мөлшерден асырмау . Е ңбек гигиенасын сақтау. Жылына 2 рет пульмонологтың қабылдауында болу. Жылына 1 рет өкпе рентгенографиясын жасау. Темекі шегуден бас тарту. Антиоксиданттар, дем алу гимнастикасы

14 слайд

15 слайд
Пневмонканиоздар (грекше )-созылмалы өкпе ауруы, ұзақ уақыт шаңмен дем алғанда өкпе ұлпаларында фиброз дамуымен сипатталады. Кәсіптік аурулар болып табылады. Пнекмоканиоздар шаңның әсер етуіне байланысты 6 топқа бөлінеді. Бірінші топқа силикоздар, ол құрамына кремний диоксиді бар шаңмен тыныс алғанда дамиды. Екінші топқа силикатоздар(асбестоз, талькоз, нефилиноз, целииті пневмоканиоз т.б) құрамында силикаттар бар және кремний диоксиді шаң тудырады. Үшінші топты металлокониоздар, метал шаңынан п.б. мысалы: алюминий, барий, берилий және нашар еритін қосылымдар темір, марганец, олово, сұрыш, (алюминоз, баритоз, бериллиоз, сидероз, марганоканиоз,станиоз т.б) төртінші топқа карбоканиоз (антракоз, графитоз,) көмір құрамды шаңмен дем алғанда туындайды, бесінші топқа аралас шаңдармен (антракосиликоз, сидеросиликоз, силикосиликоз, электроддәнекерлеуші, пневмоканиоз шлифовальшиктерде дамиды. Алтыншы топқа органикалық шаң әсерінен құрамында өсімдік және жануарлар текті өнім, сонымен қатар микроорганизм өнімдері әсерінен п.б

15 слайд

16 слайд
Патогенетикалық формасы, патологиялық процесс айқындығы, мерзімі, даму ерекшеліктері және ағымына байланысты тыныс алатын шаңның сипаты, концентрациясына байланысты болады. Түзілу көрінісі және өндірісте шаңның бөлінуі, көбінесе бұл процесстер кварц, гранит, талшық материалдар, электрдәнекерлеу жұмысымен байланысты. Құрамында бос диоксид кремний бар шаң фиброгенді әсер етеді. Ұсақ дисперсті шаң патогенезі әсері жоғары болып келеді(диаметрі 5 мкм.) жұмыс аймағында фиброгенді шаң, бос кремний диоксиді проценті керек 1-10мг/м 2 .

16 слайд

17 слайд
Аурудың дамуы организмге байланысты. Өкпеге шаңның түсуі ғана емес, оның жиналуыда маңызды. Өкпенің шаңынан өзіндік тазалануы жақсы жүрсе, онда оның көлемі азайып, пневмоканиоз туу қаупін төмендетеді. Кез келген Пневмоканиоздардың бастапқы даму сатысында депо түзуімен, шаң көлемінен, өкпе демалуы кезінде ұсталуы, өкпедегі шаң бөлшектерінің көлемін жоғарлатады. Орташа есеппен алғанда шаңның әсерінен 10-15 жастағылар ауырады.

17 слайд

18 слайд
Клиникалық көрінісі. Ағымына қарай тез үдемелі П(негізінен силикоз, бериллиоз) және баяу дамитын(антракоз). Кеш дамитын П (силикоз,бериллиоз, асбестоз) көп жылдан бері шаңмен қатынаста болғанда дамиды. Пневмоканиоздардың көбінесе клиникалық симптоматикасы салыстырмалы түрде анықталған. Науқас көп шағымданбайды. Бастапқы сатысында аздап құрғақ жөтел физикалық күш түскенде ентігу, кеудесінің ауырсынуына шағымданады. Өкпені тексергенде перкуторлы дыбыс және тыныс алуы өзгермейді. ӨТС және ӨМЖ бұзылған немесе біршама төмендеген. Клиникалық көрінісі пневмофиброз өкпе эмфиземасы, асқынулармен көрінеді. Бронхит асбестоз, антракозда кездеседі. Пневмофиброз айқын болғанда деформацияланған бринхитпен өтеді

18 слайд

19 слайд
Пневмоканиоздардың формасында жедел рецидивті және созылмалы пневмония бронхоэктаздар бронхты астма қатерлі ісік өкпе туберкулезі мезотелиальді плеврит дамуы мүмкін. Пневмоканиозды туберкулезбен қосылуы кониотуберкулез деп аталынады. П түріне байланысты силикотуберкулез, антрокотуберкулез, сидеротуберкулез деп бөледі. Туберкулез көбінесе силикозда дамиды. Силикотуберкулездің келесі формаларға бөледі: силикотуберкулезді бронхоаденит. Силикотуберкулездің диффузды ұсақ түйінді формасында конгломерат 3см өлшемде түзілуі; ірі түйінді, силикотуберкулез силикотуберкулма; масивті туберкулез силикоздың ІІІ сатысына сәйкес келеді.

19 слайд

20 слайд
Рентгенологияда силикотуберкулез бронхоадениттің4 негізгі вариантқа бөледі: бронхопульмоналды лимфа түйіндерінің массивті 2 жақты ұлғаюы; бұндай ұлғаю жалғыз әктелген; массивті ұлғаюмен таралады. Пневмоканиоздардың рентгенологиялық зерттеуде 3 формаға боледі: интерстициальді, түйінді және түйіншекті(конгломеративті) сатысы болады. П түйіншікті формасы силикоантракоз, антракосиликоз, кейбіреуінде металлоканиозда(сидероз, баритоз, марганоканиоз, бериллиоз, сидеросиликоз) кездеседі. П шаң құрамында бос кремний диоксиді болып, интерстициальді формасы болады.

20 слайд

21 слайд
Пневмоканиоздардың түйіншектер сатысының бастапқы кезеңінде өкпеде спецификалық және кәсіптік зияндылықтар айқын болады. Бірінші сатысында өкпе суретінде диаметрі 1-3 мкм түйіншектер анықталады.түйіншек пініші дөңгелек айқын. Өкпе түбірі шамалы кеңейген(сурет2). Пневмоканиоздардың түйіншекті ІІ сатысында өкпеген түйіншектер өкпе алаңында орналасады, бірақ көбінесе ортаңғы және төменгі аймақтарда таралған. Түйіншектер диаметрі 5-10мм жоғары.

21 слайд

22 слайд
Емі. Емдік алдын-алу шараларына демалу, белок, витаминді тағамдармен, демалу гимнастикасымен әртүрлі сумен шынықтыру процедурасы қолданылып, темекі шегуден бас тарту керек. Әр түрлі адаптогендер(эмутирок, қытай лимонникасы, пантрипин 3-4 апта) витаминдер(В,В1,С) қолданылады. Науқаста айқын өкпе жеткізіліксіздігінде ионофорез новокаинмен, хлорлы кальций диодинамикалық ток немесе кеуде клеткасының лимфа және қан айналымына қалпына, өкпенің ауа алмасуына ультрадыбыс қолданылады. Бронхитта қақырық түсіретін және қақырықтың тұтқырлығын төмендететін(термопсис, иод препараты, алтай тамыры), бронхоспазм белгілері немесе бронхолитикалық препараттар қолданады. Әсіресе, пуринді қатардағы (эуфиллин) жақсы әсер етеді. Тұтқыр қақырықтан фермент протеолиттік фермент(трепсин, лидаза, фибринолизин) қолданылады .

22 слайд

23 слайд
Болжау . П түрі мен формасы және сатысы және пневмокониотикалық процесспен асқынумен анықталады. Силикоз, бериллиоз, асбестозға болжам қою қиын. Себебі шаңмен қатынас үзілседе, үдей түседі. Көп П жағымды ағымда үдеусіз өтеді. Алдын-алу . П негізгі алдын-алу техникалық шарарлар шаң деңгейін төмендетуге бағытталған шаңның әсіресе жеке бастың қорғаныш заттары, тыныс алу органын қоғау маңызды. Медициналық шаралар ішінде болжамды және кезеңділік медициналық қарау маңызды роль атқарады. Жоғарғы тыныс алу жолдарының жағдайын жақсартуға жылы ылғалды, негізді, қышқылды-негізді ертінді немесе минералды су қолданылады. Науқасты динамикасы бойынша мамандар флюрограммамен тексереді.

23 слайд

24 слайд
Қорытынды Пневмоканиоздар - кәсіптік ауру, шаңмен ұзақ уақыт тыныс алғанда қалыптасатын және өкпеде диффузды интерстициалды фиброздың түзілуімен сипатталады. Бұл ауру тау кен, көмір асбестоз, машина құрылысы және бірнеше өнеркәсіп салаларында жұмыс істейтін жұмысшыларда кедеседі. П тыныс алатын шаңның физико-химиялық ерекшеліктеріне байланысты дамиды. Клиникалық көрінісі. П ұқсастықтары болу, созылмалы ағымды үдемелі, жұмысқа қабілеттіліктің бұзылуы, өкпеде тұрақты склеротикалық өзгерісімен.

24 слайд

25 слайд
1. Косарев В.В., Бабанов С.А. Профессиональные болезни.— М.: ГЭОТАРмедиа, 2010. — 368 с. 2. Величковский Б.Т. Молекулярные и клеточные механизмы развития заболеваний органов дыхания пылевой этиологии // РГМУ. Актовая речь. — М., 1997. — 33 с. 3. Профессиональная патология: Национальное руководство / Под ред. Н.Ф. Измерова. — М.: ГЭОТАРмедиа, 2011. — 784 с. 4. Parkes W.R. Pneumoconiosis asosiated with coal and other carbonaceous materials / Ed. by Parkers W.R. // Occupational Lung Disorders. — 3rd ed. — L.: Butterworths, 1994. — P. 366368. 5. Классификация пневмокониозов: Методические рекомендации. — М., 1996. 6 . Ғаламтор желісі.

25 слайд