Еңлік Кебек сабақ жоспары ҚМЖ
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
Өткенге салауат
•
1.А.1845ж-1904ж 3.
•
Б.1858ж-1931ж
•
В.1835ж-1865ж
•
С.1841ж-1889ж
•
2.А.Кел,балалар оқылық! 4.А.Ғалым,әдебиеттанушы
•
Б.Адам болам десеңіз... Б.Мектеп ашқан ұстаз
•
В.Шыннан өзге құдай жоқ. В.Ұлы ақын,жазушы,
•
С.Қозы Көрпеш-Баян сұлу. С.Ақын,композитор.
1 слайд
Өткенге салауат • 1.А.1845ж-1904ж 3. • Б.1858ж-1931ж • В.1835ж-1865ж • С.1841ж-1889ж • 2.А.Кел,балалар оқылық! 4.А.Ғалым,әдебиеттанушы • Б.Адам болам десеңіз... Б.Мектеп ашқан ұстаз • В.Шыннан өзге құдай жоқ. В.Ұлы ақын,жазушы, • С.Қозы Көрпеш-Баян сұлу. С.Ақын,композитор.
2 слайд
2 слайд
3 слайд
Ш әкәрім дастандары
Қазақтың ақын,
жазушысы,фило-
соф,тарихшы
Шәкәрім
Құдайбердіұлына
165 жыл •
Сабақтың мақсаты
Шәкәрім Құдайбердіұлы-
ұлының өмірі мен шығар-
машылығын зерделей
отырып,өшпес мұра-
дастандарын саралай сыни
ойландыру,өмірмен байла-
ныстыру, махаббатты қадірлей
білуге,елінің жанашыры
болуға
тәрбиелеу,адамгершілік
қасиеттерге баулу.
3 слайд
Ш әкәрім дастандары Қазақтың ақын, жазушысы,фило- соф,тарихшы Шәкәрім Құдайбердіұлына 165 жыл • Сабақтың мақсаты Шәкәрім Құдайбердіұлы- ұлының өмірі мен шығар- машылығын зерделей отырып,өшпес мұра- дастандарын саралай сыни ойландыру,өмірмен байла- ныстыру, махаббатты қадірлей білуге,елінің жанашыры болуға тәрбиелеу,адамгершілік қасиеттерге баулу.
4 слайд
Шәкәрім дастандары
Еңлік-Кебек
•
«Еңлік-Кебек» оқиғасы ХҮІІІ ғасырдың үшінші ширегінде,
дәлірек топшылағанда, 1770-1780 жылдардың аралығында
Шыңғыс тауының алқабындағы Бөкенші өзенінің бойы мен Кіші
Орда тауының балақ сілемінде өткен. Шәкәрім бұл оқиғаның
«1780 жыл шамасында, осы Шыңғыс тауында Матай мен
Тобықты арасында болған іс» , — деп түсінік береді.
•
«Еңлік-Кебек» оқиғасы туралы бұрмалап айтушылар кездеседі.
Тобықты елі 1723 жылы Сырдариядан ауып, Ор-Елек, Ойыл-
Қиыл өлкесін жаз жайлап, қыс Мұғаджар таулары мен Ырғыз,
Торғай өтіп жыл сайын жылжи көшіп отырған қалың ел Мамай
батырдың бастауымен 1775-1776 жылдар шамасында қазіргі
Семей өңіріндегі Шыңғыс тауына келіп орнығады. Ол жөнінде
«Еңлік-Кебек» дастанында былай дейді:
•
Келгені Тобықтының осы маңға
•
Мың жеті жүз сексенге тақалғанда,
•
Елді бастап әкелген Мамай батыр
•
Орда, Көкен, Ащысу, Доғалаңға .
•
Ол кездерде Шыңғыс бөктерінде он-он бес жыл бұрын келген
найман қапталдай жайғасқан:
•
Туысқанын қия алмай жүр деп сен де,
•
Көп айтқан Кеңгірбай мен Қараменде.
•
Бос тұрған соң Шыңғысқа Матай қонған,
•
Біздің ел әне-міне деп жүргенде .
•
Сондықтан да тобықты елі Шыңғыстаудың етегін баса, сыбан мен
матайдың арасына сыналай тұрақ тебеді. Қол күші, ақыл-
айласымен екі жағын кезек қағыстырып, қонысын кеңейте береді.
Кеңгірбай:
•
Кейде жау боп Матаймен, кейде бітіп,
•
Есі-дерті Шыңғыста, айтпайды ойын ,- дейді. Қалқаман-Мамыр
•
"Қалқаман - Мамыр" - 1722 жылы болған
тарихи оқиғаға байланысты шығарылған
дастан. Авторы Ш.Құдайбердіұлы. Жас жігіт
Қалқаман мен ару қыз Мамыр бір- біріне
ғашық болып қосылғанымен, олардың бір
рудан шыққандығына байланысты, екі жас
"дәстүрді бұзғаны үшін" өлім жазасына
кесіледі. Мамыр өз туысы Көкенайдың
қолынан қаза табады. Ал Қалқаман өзін өлім
жазасына кескен Кеңгірбай бидің "Енді
жазадан құтылдың" дегенін тыңдамай, үстем
тап өкілдеріне өкпелеп, Бұхар жаққа кетеді.
Дастанда Қалқаманның ол жақта өсіп-өніп,
ұрпағы жүз үйге жеткені айтылады.
Халықтық шығармаға айналған дастан
сюжеті феодалдық-патриархалдық дәуірдегі
озбырлық пен әдет-ғұрыпты әшкерелейді,
еркіндікті аңсаған халық идеясын паш етеді.
"Қалқаман - Мамыр" дастаны алғаш рет 1912
жылы Семейде кітап болып басылып
шыққан.
4 слайд
Шәкәрім дастандары Еңлік-Кебек • «Еңлік-Кебек» оқиғасы ХҮІІІ ғасырдың үшінші ширегінде, дәлірек топшылағанда, 1770-1780 жылдардың аралығында Шыңғыс тауының алқабындағы Бөкенші өзенінің бойы мен Кіші Орда тауының балақ сілемінде өткен. Шәкәрім бұл оқиғаның «1780 жыл шамасында, осы Шыңғыс тауында Матай мен Тобықты арасында болған іс» , — деп түсінік береді. • «Еңлік-Кебек» оқиғасы туралы бұрмалап айтушылар кездеседі. Тобықты елі 1723 жылы Сырдариядан ауып, Ор-Елек, Ойыл- Қиыл өлкесін жаз жайлап, қыс Мұғаджар таулары мен Ырғыз, Торғай өтіп жыл сайын жылжи көшіп отырған қалың ел Мамай батырдың бастауымен 1775-1776 жылдар шамасында қазіргі Семей өңіріндегі Шыңғыс тауына келіп орнығады. Ол жөнінде «Еңлік-Кебек» дастанында былай дейді: • Келгені Тобықтының осы маңға • Мың жеті жүз сексенге тақалғанда, • Елді бастап әкелген Мамай батыр • Орда, Көкен, Ащысу, Доғалаңға . • Ол кездерде Шыңғыс бөктерінде он-он бес жыл бұрын келген найман қапталдай жайғасқан: • Туысқанын қия алмай жүр деп сен де, • Көп айтқан Кеңгірбай мен Қараменде. • Бос тұрған соң Шыңғысқа Матай қонған, • Біздің ел әне-міне деп жүргенде . • Сондықтан да тобықты елі Шыңғыстаудың етегін баса, сыбан мен матайдың арасына сыналай тұрақ тебеді. Қол күші, ақыл- айласымен екі жағын кезек қағыстырып, қонысын кеңейте береді. Кеңгірбай: • Кейде жау боп Матаймен, кейде бітіп, • Есі-дерті Шыңғыста, айтпайды ойын ,- дейді. Қалқаман-Мамыр • "Қалқаман - Мамыр" - 1722 жылы болған тарихи оқиғаға байланысты шығарылған дастан. Авторы Ш.Құдайбердіұлы. Жас жігіт Қалқаман мен ару қыз Мамыр бір- біріне ғашық болып қосылғанымен, олардың бір рудан шыққандығына байланысты, екі жас "дәстүрді бұзғаны үшін" өлім жазасына кесіледі. Мамыр өз туысы Көкенайдың қолынан қаза табады. Ал Қалқаман өзін өлім жазасына кескен Кеңгірбай бидің "Енді жазадан құтылдың" дегенін тыңдамай, үстем тап өкілдеріне өкпелеп, Бұхар жаққа кетеді. Дастанда Қалқаманның ол жақта өсіп-өніп, ұрпағы жүз үйге жеткені айтылады. Халықтық шығармаға айналған дастан сюжеті феодалдық-патриархалдық дәуірдегі озбырлық пен әдет-ғұрыпты әшкерелейді, еркіндікті аңсаған халық идеясын паш етеді. "Қалқаман - Мамыр" дастаны алғаш рет 1912 жылы Семейде кітап болып басылып шыққан.
5 слайд
Топтық жұмыс.Композициялық талдау.
Еңлік -Кебек Қалқаман-Мамыр
•
Кебектің Нысан Абызға бал
аштыруы.
•
Кебектің аңға
шығып,адасып,Кебектің
үйіне түсуі.
•
Екі ғашықтың ұнатуы,сөз
беріп,Қара жартаста
кездесуі.
•
Кебек пен Еңліктің елден
қашуы.
•
Кеңгірбайдың қатал үкімі.
•
Екеуін аттың құйрығына
байлап өлтіруі,бесікте
шырылдаған сәбидің
қалуы.
5 слайд
Топтық жұмыс.Композициялық талдау. Еңлік -Кебек Қалқаман-Мамыр • Кебектің Нысан Абызға бал аштыруы. • Кебектің аңға шығып,адасып,Кебектің үйіне түсуі. • Екі ғашықтың ұнатуы,сөз беріп,Қара жартаста кездесуі. • Кебек пен Еңліктің елден қашуы. • Кеңгірбайдың қатал үкімі. • Екеуін аттың құйрығына байлап өлтіруі,бесікте шырылдаған сәбидің қалуы.
6 слайд
ПОПС формуласы...
6 слайд
ПОПС формуласы...