Материалдар / Heterosis, ways to use it in the practice of plant selection.

Heterosis, ways to use it in the practice of plant selection.

Материал туралы қысқаша түсінік

Гетерозис-грекше өзгеріс деген мағынаны білдіреді. Гетерозис-деп ата-аналық формалармен салыстырғанда будандардың бірінші ұрпағының белгілі бір белгілері мен қасиеттері қарастырылады.

Nuryrmova Raushan Duisenovna

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

27 Ақпан 2021

328

1 рет жүктелген

Басқа Презентация Басқа

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

1 / 95

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Материалдың қысқаша түсінігі

1 слайд
Дәріс тақырыбы: Гетерозис, оны өсімдіктер селекциясы тəжірибесінде пайдалану жолдары. Қызылорда, 2021 ж. Дәріскер: а.ш.-ғ.к., оқытушысы Нұрымова Раушан Дүйсенқызы

1 слайд

Дәріс тақырыбы: Гетерозис, оны өсімдіктер селекциясы тəжірибесінде пайдалану жолдары. Қызылорда, 2021 ж. Дәріскер: а.ш.-ғ.к., оқытушысы Нұрымова Раушан Дүйсенқызы

2 слайд
Мақсаты: Гетерозис құбылысы жəне оның селекциялық маңызы. Өндірісте пайдаланылатын будан түрлері мен гетерозисті будан алу селекциясы. Желілерді комбинациялық қабілеттілікке сынау. Кілтті сөздер: Гетерозис, инбридинг, инцухт, инбредингтік минимум, жалпы қомбинациялық қабілеттілік (ОКС), спецификалық қомбинациялық қабілеттілік (СКС), топкросс, сорт-тестер. Дәріс жоспары: 1. Гетерозис құбылысы жəне оның селекциялық маңызы. 2. Өндірісте пайдаланылатын будан түрлері. 3. Гетерозисті будан алу селекциясы. 4. Желілерді комбинациялық қабілеттілікке сынау. 5.Қорытынды

2 слайд

Мақсаты: Гетерозис құбылысы жəне оның селекциялық маңызы. Өндірісте пайдаланылатын будан түрлері мен гетерозисті будан алу селекциясы. Желілерді комбинациялық қабілеттілікке сынау. Кілтті сөздер: Гетерозис, инбридинг, инцухт, инбредингтік минимум, жалпы қомбинациялық қабілеттілік (ОКС), спецификалық қомбинациялық қабілеттілік (СКС), топкросс, сорт-тестер. Дәріс жоспары: 1. Гетерозис құбылысы жəне оның селекциялық маңызы. 2. Өндірісте пайдаланылатын будан түрлері. 3. Гетерозисті будан алу селекциясы. 4. Желілерді комбинациялық қабілеттілікке сынау. 5.Қорытынды

3 слайд
Жаппай сұрыптау (айқас тозаңдану) қарабидай Будандас- тыру Жеке сұрыптау (өзімен өзі тозаңдану) бидай, арпа, сұлы СұрыптауСелекциялық өсімдіктердің сұрыптау әдістері

3 слайд

Жаппай сұрыптау (айқас тозаңдану) қарабидай Будандас- тыру Жеке сұрыптау (өзімен өзі тозаңдану) бидай, арпа, сұлы СұрыптауСелекциялық өсімдіктердің сұрыптау әдістері

4 слайд

5 слайд

6 слайд

7 слайд

8 слайд

9 слайд

10 слайд

11 слайд

12 слайд

13 слайд

14 слайд

15 слайд

16 слайд

17 слайд
ГЕТЕРОЗИС Гетерозис-грекше өзгеріс деген мағынаны білдіреді. Гетерозис-деп ата-аналық формалармен салыстырғанда будандардың бірінші ұрпағының белгілі бір белгілері мен қасиеттерінің ата-ана формасының əрқайсысынан ерекше басым болуын айтады. Келесі ұрпақтарда ағзалардың будандық қуаттылығы көп шамаға төмендейтіндіктен гетерозис толық шамада тек қана бірінші ұрпақта көрінеді, сондықтан өндірісте тек F1 будандық тұқымдары пайдаланылады.

17 слайд

ГЕТЕРОЗИС Гетерозис-грекше өзгеріс деген мағынаны білдіреді. Гетерозис-деп ата-аналық формалармен салыстырғанда будандардың бірінші ұрпағының белгілі бір белгілері мен қасиеттерінің ата-ана формасының əрқайсысынан ерекше басым болуын айтады. Келесі ұрпақтарда ағзалардың будандық қуаттылығы көп шамаға төмендейтіндіктен гетерозис толық шамада тек қана бірінші ұрпақта көрінеді, сондықтан өндірісте тек F1 будандық тұқымдары пайдаланылады.

18 слайд
Гетерозис эффектісі . Кейінірек бұл құбылысты Ч.Дарвин мұқият зерттеп, өзінің 1876 жылы жариялаған «Өсімдіктер əлеміндегі айқас тозаңдану мен өздігінен тозаңданудың əсері» атты іргелі еңбегінде баяндады. Ч.Дарвин идеясы əсерінен Д.Бил 1878 жылы Мичиган ауыл шаруашылығы колледжінде өнімді сұрыпаралық будандар алу үшін жүгерінің түрлі сұрыптарын будандастырды. Нəтижесінде ол, өнімділігі ата-аналық формалардан 10-15% асып түсетін сұрыптар комбинацияларын тапты жəне будандық тұқымды көп шамада өндірудің экономикалық тиімді техникасын əзірледі.

18 слайд

Гетерозис эффектісі . Кейінірек бұл құбылысты Ч.Дарвин мұқият зерттеп, өзінің 1876 жылы жариялаған «Өсімдіктер əлеміндегі айқас тозаңдану мен өздігінен тозаңданудың əсері» атты іргелі еңбегінде баяндады. Ч.Дарвин идеясы əсерінен Д.Бил 1878 жылы Мичиган ауыл шаруашылығы колледжінде өнімді сұрыпаралық будандар алу үшін жүгерінің түрлі сұрыптарын будандастырды. Нəтижесінде ол, өнімділігі ата-аналық формалардан 10-15% асып түсетін сұрыптар комбинацияларын тапты жəне будандық тұқымды көп шамада өндірудің экономикалық тиімді техникасын əзірледі.

19 слайд
Г регор Мендель Табиғатпен тілдесе білді, еңбексүйгіш және тиянақтылығының арқасында табиғаттың дұрыс жауабын ала білді .

19 слайд

Г регор Мендель Табиғатпен тілдесе білді, еңбексүйгіш және тиянақтылығының арқасында табиғаттың дұрыс жауабын ала білді .

20 слайд
Зерттеу объектісі Г. Мендель 8 жыл бойы асбұршақтың өзгешеліктері бар 7 жұп альтернативті белгілері бойынша 22 түрін будандастыру жұмысымен айналысқан. 10000 өсімдік түрін өсіріп зерттеді. Неліктен Мендель өзінің зерттеулерінде осы биологиялық объектіні таңдады?

20 слайд

Зерттеу объектісі Г. Мендель 8 жыл бойы асбұршақтың өзгешеліктері бар 7 жұп альтернативті белгілері бойынша 22 түрін будандастыру жұмысымен айналысқан. 10000 өсімдік түрін өсіріп зерттеді. Неліктен Мендель өзінің зерттеулерінде осы биологиялық объектіні таңдады?

21 слайд
Асбұршақ: • Оңай өсіріледі, • Вегетациясы қысқа мерзімде өтеді, • Тұқым көп береді, • Өзін-өзі ұрықтандырады, тазалықта ұрықтанады, • Белгілері бойынша сорттары өте көп, • Сорттар арасында будандастыруға болады. • Ф 1 - қызылкүрең

21 слайд

Асбұршақ: • Оңай өсіріледі, • Вегетациясы қысқа мерзімде өтеді, • Тұқым көп береді, • Өзін-өзі ұрықтандырады, тазалықта ұрықтанады, • Белгілері бойынша сорттары өте көп, • Сорттар арасында будандастыруға болады. • Ф 1 - қызылкүрең

22 слайд
Әдіс • Гибридологиялық әдіс • Гибридизация – альтернативті белгілері бойынша ұқсамайтын екі организм будандастыру.

22 слайд

Әдіс • Гибридологиялық әдіс • Гибридизация – альтернативті белгілері бойынша ұқсамайтын екі организм будандастыру.

23 слайд
Мендель сақтаған жағдайлар • Тұқымдарға сандық есептеу жүргізді, әрбір өсімдікті бөлек санаған. • Тұқымдарға жеке есеп жүргізген, • Тұқымқуалаушылық факторларды әріппен белгілеген, • Тұқымқуалаушылық факторларлар белгілерді анықтайды деп есептеген.

23 слайд

Мендель сақтаған жағдайлар • Тұқымдарға сандық есептеу жүргізді, әрбір өсімдікті бөлек санаған. • Тұқымдарға жеке есеп жүргізген, • Тұқымқуалаушылық факторларды әріппен белгілеген, • Тұқымқуалаушылық факторларлар белгілерді анықтайды деп есептеген.

24 слайд
Генетикалық символика • Р – ата-ана • Ғ – тұқым (Ғ 1 – 1-ші буын гибриді), (Ғ 2 - 2-ші буын гибриді) • Х – будандыстыру белгісі, • – Аталық • – аналық • А, а, В, в, С, с – бөлек алынған тұқымқуалаушылық белгілерды латын алфавиті әріптерімен белгілейді. •

24 слайд

Генетикалық символика • Р – ата-ана • Ғ – тұқым (Ғ 1 – 1-ші буын гибриді), (Ғ 2 - 2-ші буын гибриді) • Х – будандыстыру белгісі, • – Аталық • – аналық • А, а, В, в, С, с – бөлек алынған тұқымқуалаушылық белгілерды латын алфавиті әріптерімен белгілейді. •

25 слайд
Көпгибридті будандастыру Көпгибридті будандастыру – альтернативті белгілері бойынша организмдердің бір жұбын будандастыру.

25 слайд

Көпгибридті будандастыру Көпгибридті будандастыру – альтернативті белгілері бойынша организмдердің бір жұбын будандастыру.

26 слайд
Мендель заңы • 1-ші заң: Доминанттылық заңы немесе бірінші буын гибридтерінің біртиптілігі (доминанттық – басым түсу белгісі, рецессивтік - байқалмайтын). Доминанттылық – бір белгінің екінші белгіден басым болуы. • 2-ші заң: белгілердің бөліну заңы.

26 слайд

Мендель заңы • 1-ші заң: Доминанттылық заңы немесе бірінші буын гибридтерінің біртиптілігі (доминанттық – басым түсу белгісі, рецессивтік - байқалмайтын). Доминанттылық – бір белгінің екінші белгіден басым болуы. • 2-ші заң: белгілердің бөліну заңы.

27 слайд
Цитологиялық негіз • Соматикалық жасушалар - диплоидты, гомологтық хромосомдар жұбында асбұршақ түсін бақылайтын аллель гендер жұбы бар. • Аллель – ( allelon, грек. басқа ) екі альтернативті гендер формасының бірі. • Ата-ананың бірінде бұл АА аллель, екіншісінде - аа. • Гамета түзілуінде мейоз жүреді, гаметаға жұптағы тек бір ген ғана енеді. Бір ата-ананың барлық гаметаларында А аллель, ал басқасында – а.

27 слайд

Цитологиялық негіз • Соматикалық жасушалар - диплоидты, гомологтық хромосомдар жұбында асбұршақ түсін бақылайтын аллель гендер жұбы бар. • Аллель – ( allelon, грек. басқа ) екі альтернативті гендер формасының бірі. • Ата-ананың бірінде бұл АА аллель, екіншісінде - аа. • Гамета түзілуінде мейоз жүреді, гаметаға жұптағы тек бір ген ғана енеді. Бір ата-ананың барлық гаметаларында А аллель, ал басқасында – а.

28 слайд
Цитологиялық негіз • F 1 гибридтері - генотип және фенотип бойынша біртипті. • Бірінші буын гибридтері гетерозиготалық, гаметаның екі түрін құрайды: 50% А аллельді гаметалар, 50% а аллельді гаметалар. • Екінші буын гибридтерінде зиготаның ¼ АА аллельді, ½ Аа – ¼ аа. Екінші буын гибридтерінде бөліну байқалады: 3:1 фенотип бойынша, генотип бойынша 1:2:1. •

28 слайд

Цитологиялық негіз • F 1 гибридтері - генотип және фенотип бойынша біртипті. • Бірінші буын гибридтері гетерозиготалық, гаметаның екі түрін құрайды: 50% А аллельді гаметалар, 50% а аллельді гаметалар. • Екінші буын гибридтерінде зиготаның ¼ АА аллельді, ½ Аа – ¼ аа. Екінші буын гибридтерінде бөліну байқалады: 3:1 фенотип бойынша, генотип бойынша 1:2:1. •

29 слайд

30 слайд

31 слайд

32 слайд

33 слайд

34 слайд

35 слайд

36 слайд

37 слайд

38 слайд

39 слайд

40 слайд

41 слайд

42 слайд

43 слайд

44 слайд

45 слайд

46 слайд

47 слайд
Г.Шелл Жүгері селекциясындағы жаңа əдістің негізінде қойылған ең маңызды қағидаларының бірін алғашқы болып америкалық зерттеуші Г.Шелл ұсынды. Ол 1904 жылы Лонг-Айлендте таза линия алу үшін мəжбүрлеп жүгеріні өз тозаңымен ұрықтандырды (инбридинг немесе инцухт). Осылайша мəжбүрлеп тозаңдандыруды гетерозистік селекцияда пайдалануға жол ашты. Гетерозисті халық шаруашылығында пайдалану өте маңызды.

47 слайд

Г.Шелл Жүгері селекциясындағы жаңа əдістің негізінде қойылған ең маңызды қағидаларының бірін алғашқы болып америкалық зерттеуші Г.Шелл ұсынды. Ол 1904 жылы Лонг-Айлендте таза линия алу үшін мəжбүрлеп жүгеріні өз тозаңымен ұрықтандырды (инбридинг немесе инцухт). Осылайша мəжбүрлеп тозаңдандыруды гетерозистік селекцияда пайдалануға жол ашты. Гетерозисті халық шаруашылығында пайдалану өте маңызды.

48 слайд

49 слайд
И. Г. Кельерейтер Будандар қуатының ата-аналық формалармен салыстырғанда артуын алғаш И.Г.Кëльрейтер сипаттаған. Ол 1760 жылы екі түрді – қара темекі мен шашақбасты темекіні будандастырумен ата- аналық формаларға қарағанда, əлдеқайда қуатты болып келетін түраралық будан алды. Сөйтіп, бұл құбылысты тəжірибеде пайдалану мақсатында, будандық тұқымдарды бір рет пайдалану үшін жоғарыда аталған түрлерді будандастырумен жоғары өнімді темекі будандарын алудың нақты сұлбасын жасады жəне ұсынды, Сондайақ мұндай будандарды басқа да дақылдарда алу мен пайдаланудың қажеттігін көрсетті.

49 слайд

И. Г. Кельерейтер Будандар қуатының ата-аналық формалармен салыстырғанда артуын алғаш И.Г.Кëльрейтер сипаттаған. Ол 1760 жылы екі түрді – қара темекі мен шашақбасты темекіні будандастырумен ата- аналық формаларға қарағанда, əлдеқайда қуатты болып келетін түраралық будан алды. Сөйтіп, бұл құбылысты тəжірибеде пайдалану мақсатында, будандық тұқымдарды бір рет пайдалану үшін жоғарыда аталған түрлерді будандастырумен жоғары өнімді темекі будандарын алудың нақты сұлбасын жасады жəне ұсынды, Сондайақ мұндай будандарды басқа да дақылдарда алу мен пайдаланудың қажеттігін көрсетті.

50 слайд
ГЕТЕРОЗИС

50 слайд

ГЕТЕРОЗИС

51 слайд
Басымдыққа ие. Бұл көптеген гендердің гетерозиготалық күйге өтуінің салдары, сонымен қатар доминантты гендердің өзара әрекеттесуінің нәтижесі. Ұрпақтар қатарында бірнеше рет өздігінен тозаңдану жолымен алынған гомозиготалық өсімдік (тозаңдандырушы ретінде) Товарлық өнім ретінде қолданылатын , ата-аналық формалардан өнімділігі және басқа да көрсеткіштері бойынша басым түсетін гетерозиготалық гибрид. Аналық ретінде қолданылады (гибридті егін материалының продуценті)

51 слайд

Басымдыққа ие. Бұл көптеген гендердің гетерозиготалық күйге өтуінің салдары, сонымен қатар доминантты гендердің өзара әрекеттесуінің нәтижесі. Ұрпақтар қатарында бірнеше рет өздігінен тозаңдану жолымен алынған гомозиготалық өсімдік (тозаңдандырушы ретінде) Товарлық өнім ретінде қолданылатын , ата-аналық формалардан өнімділігі және басқа да көрсеткіштері бойынша басым түсетін гетерозиготалық гибрид. Аналық ретінде қолданылады (гибридті егін материалының продуценті)

52 слайд
Өзін-өзі тозаңдандыру • Селекциялық тəжірибеде өзін-өзі тозаңдандырған желілер алуды бірнеше популяцияларда параллелді жүргізіп отырған дұрыс. Бірінші жылы əр популяциядан ең жақсы деген собықтарды сұрыптап алып, əр собықтың тұқымдарын жеке мөлдекке себеді. Бір популяциядан - жекелеген жанұялар популяцияларын құрып, ішінен 250-ге жуық өсімдікті ықтиярсыз өздігінен тозаңдандыру үшін сұрыптап алуға жеткілікті болатындай - бірнеше мыңға дейін собық сұрыптап алу керек. • Өзін-өзі тозаңдандырған желілерді стандартты əдіспен алу сызбасы. 60 Екінші жылы өздігінен тозаңдану нəтижесінде алынған əр собық тан 30-40 ең жақсы тұқымдар іріктеп алынып, жеке қатарға себіледі.

52 слайд

Өзін-өзі тозаңдандыру • Селекциялық тəжірибеде өзін-өзі тозаңдандырған желілер алуды бірнеше популяцияларда параллелді жүргізіп отырған дұрыс. Бірінші жылы əр популяциядан ең жақсы деген собықтарды сұрыптап алып, əр собықтың тұқымдарын жеке мөлдекке себеді. Бір популяциядан - жекелеген жанұялар популяцияларын құрып, ішінен 250-ге жуық өсімдікті ықтиярсыз өздігінен тозаңдандыру үшін сұрыптап алуға жеткілікті болатындай - бірнеше мыңға дейін собық сұрыптап алу керек. • Өзін-өзі тозаңдандырған желілерді стандартты əдіспен алу сызбасы. 60 Екінші жылы өздігінен тозаңдану нəтижесінде алынған əр собық тан 30-40 ең жақсы тұқымдар іріктеп алынып, жеке қатарға себіледі.

53 слайд
Өздігінен тозаңдандыру • Ықтиярсыз өздігінен тозаңдандыру нəтижесінде алынған ұрпақтар I (generation of inbred) немесе S (generation of selfing) əріптерімен белгіленеді. Индекс өздігінен тозаңдану нəтижесінде алынған ұрпақтардың ретін I1,I2, I3 немесе S1, S2, S3 көрсетеді. Өздігінен тозаңданған гетерозиготалық аналық өсімдік ұрпағы, келесі өздігінен тозаңдану нəтижесінде алынатын желінің бастамасы болады. Өздігінен тозаңдандыру бара-бара гомозиготалыққа əкеледі.

53 слайд

Өздігінен тозаңдандыру • Ықтиярсыз өздігінен тозаңдандыру нəтижесінде алынған ұрпақтар I (generation of inbred) немесе S (generation of selfing) əріптерімен белгіленеді. Индекс өздігінен тозаңдану нəтижесінде алынған ұрпақтардың ретін I1,I2, I3 немесе S1, S2, S3 көрсетеді. Өздігінен тозаңданған гетерозиготалық аналық өсімдік ұрпағы, келесі өздігінен тозаңдану нəтижесінде алынатын желінің бастамасы болады. Өздігінен тозаңдандыру бара-бара гомозиготалыққа əкеледі.

54 слайд
Топкросс деп - желілердің сорттестермен будандасуын айтады. Сорттестер ретінде ауқымды генетикалық негізді, еркін тозаңданатын популяция пайдаланылады. Сорттестердің жалпы комбинаци- ялық қабілеттілігі (ОКС) орташа болғаны дұрыс, сонда желілердің жалпы комбинациялық қабілеттілігі айқын көрінеді. Топкросты будандардың жалпы комбинациялық қабілеттілігін (ОКС) анықтау үшін, зерттелетін əр желіні жеке қатарға жəне екі- үш желіден кейін сорт-тестерді сеуіп, желілер мен сорт-тестердің бір уақытта гүлдеуін қадағалайды.

54 слайд

Топкросс деп - желілердің сорттестермен будандасуын айтады. Сорттестер ретінде ауқымды генетикалық негізді, еркін тозаңданатын популяция пайдаланылады. Сорттестердің жалпы комбинаци- ялық қабілеттілігі (ОКС) орташа болғаны дұрыс, сонда желілердің жалпы комбинациялық қабілеттілігі айқын көрінеді. Топкросты будандардың жалпы комбинациялық қабілеттілігін (ОКС) анықтау үшін, зерттелетін əр желіні жеке қатарға жəне екі- үш желіден кейін сорт-тестерді сеуіп, желілер мен сорт-тестердің бір уақытта гүлдеуін қадағалайды.

55 слайд
Гүлдеу уақытының қатар келуін қамта- масыз ету мақсатында сорт-тестерді əр түрлі себу мерзімін пайдаланып себуге болады. Əдетте, сорт-тестер аталық (тозаңдатқыш) форма ретінде пайдаланылады, аналық формалардағы шашақ бастар (аталық гүл шоғыры) қолмен немесе механикалық, термикалық немесе химиялық жолмен алынып тасталады. Сонда, оқшаулау кеңістігі сақталған жағдайда, топкроссты танапта тек аталық тестердің тозаңы қалады. Топкроссты будандастыруды, керісінше зерттелетін желілерді аталық ретінде пайдаланып жүргізуге болады.

55 слайд

Гүлдеу уақытының қатар келуін қамта- масыз ету мақсатында сорт-тестерді əр түрлі себу мерзімін пайдаланып себуге болады. Əдетте, сорт-тестер аталық (тозаңдатқыш) форма ретінде пайдаланылады, аналық формалардағы шашақ бастар (аталық гүл шоғыры) қолмен немесе механикалық, термикалық немесе химиялық жолмен алынып тасталады. Сонда, оқшаулау кеңістігі сақталған жағдайда, топкроссты танапта тек аталық тестердің тозаңы қалады. Топкроссты будандастыруды, керісінше зерттелетін желілерді аталық ретінде пайдаланып жүргізуге болады.

56 слайд

57 слайд

58 слайд

59 слайд

60 слайд

61 слайд

62 слайд

63 слайд

64 слайд

65 слайд

66 слайд

67 слайд
Николай Иванович Вавилов

67 слайд

Николай Иванович Вавилов

68 слайд

69 слайд

70 слайд

71 слайд

72 слайд

73 слайд

74 слайд

75 слайд

76 слайд

77 слайд

78 слайд

79 слайд
Өзара будандастыру

79 слайд

Өзара будандастыру

80 слайд
ПОЛИПЛОИДИЯ (от греч. polyploos -көпсалалы, көпреттілік eidos - түр) Автополиплоидия, аллополиплоидия

80 слайд

ПОЛИПЛОИДИЯ (от греч. polyploos -көпсалалы, көпреттілік eidos - түр) Автополиплоидия, аллополиплоидия

81 слайд

82 слайд
Хромосом саны артқан сайын, жасушалардың көлемі ұлғаяды, соған байланысты, полиплоидты өсімдіктердің вегетативті жəне генеративті мүшелерінің қарқынды дамуы байқалады да, полиплоидтар ерекше алыптылығымен сипатталады. Хромосом саны артқан сайын, жасушалардың көлемі ұлғаяды, соған байланысты, полиплоидты өсімдіктердің вегетативті жəне генеративті мүшелерінің қарқынды дамуы байқалады да, полиплоидтар ерекше алыптылығымен сипатталады.

82 слайд

Хромосом саны артқан сайын, жасушалардың көлемі ұлғаяды, соған байланысты, полиплоидты өсімдіктердің вегетативті жəне генеративті мүшелерінің қарқынды дамуы байқалады да, полиплоидтар ерекше алыптылығымен сипатталады. Хромосом саны артқан сайын, жасушалардың көлемі ұлғаяды, соған байланысты, полиплоидты өсімдіктердің вегетативті жəне генеративті мүшелерінің қарқынды дамуы байқалады да, полиплоидтар ерекше алыптылығымен сипатталады.

83 слайд
Полеплоидия

83 слайд

Полеплоидия

84 слайд
(1899-1941ж.ж.)

84 слайд

(1899-1941ж.ж.)

85 слайд
н қалаған

85 слайд

н қалаған

86 слайд
Қырыққабаттың гүлдерінің геномды мутациясы Полеплоидия-кіші хромосом санының көбеюі

86 слайд

Қырыққабаттың гүлдерінің геномды мутациясы Полеплоидия-кіші хромосом санының көбеюі

Мутациялық өзгергіштік Экожүйелердің топырақ-өсімдік компоненттеріндегі өзгерістер таңдалып алынған ботаникалық алаңшаларда ж

87 слайд
Мутациялық өзгергіштік Экожүйелердің топырақ-өсімдік компоненттеріндегі өзгерістер таңдалып алынған ботаникалық алаңшаларда жүргізіледі. Ол алаңшаларда жүргізілген зерттеулердің нәтижелері басқа да осы тектес территорияларға эктраполяцияланады. 1. 1900 жылы голландиялық ботаник Г.Де-Фриз мутация туралы ұғымды (латынша“ mutatio ”-өзгеріс) енгізді; 2. Есекшөп (энотера) өсімдігінің кейбір белгілерінің қалыпты жағдайдан ауытқитынын және олардың тұқым қуалайтындығын байқады. 3. Зерттеулердің негізінде 1901 жылы “Мутациялық теория” деп аталатын еңбегін жариялады.

87 слайд

Мутациялық өзгергіштік Экожүйелердің топырақ-өсімдік компоненттеріндегі өзгерістер таңдалып алынған ботаникалық алаңшаларда жүргізіледі. Ол алаңшаларда жүргізілген зерттеулердің нәтижелері басқа да осы тектес территорияларға эктраполяцияланады. 1. 1900 жылы голландиялық ботаник Г.Де-Фриз мутация туралы ұғымды (латынша“ mutatio ”-өзгеріс) енгізді; 2. Есекшөп (энотера) өсімдігінің кейбір белгілерінің қалыпты жағдайдан ауытқитынын және олардың тұқым қуалайтындығын байқады. 3. Зерттеулердің негізінде 1901 жылы “Мутациялық теория” деп аталатын еңбегін жариялады.

88 слайд
Диплоидты Қарабидай Бидай Терплоидты ҚарабидайҚарабидай

88 слайд

Диплоидты Қарабидай Бидай Терплоидты ҚарабидайҚарабидай

89 слайд
Мутация • Бұл генетикалық материалдың тұқымқуалау өзгерістері. • Ең ірілері- хромосомалар санын өзгертеді; • Ең ұсақтары- ДНҚ-дағы нуклеотидтердің жүйелілігін өзгертеді.

89 слайд

Мутация • Бұл генетикалық материалдың тұқымқуалау өзгерістері. • Ең ірілері- хромосомалар санын өзгертеді; • Ең ұсақтары- ДНҚ-дағы нуклеотидтердің жүйелілігін өзгертеді.

90 слайд
Мутация-барлық тірі ағзаларға тән қасиет Эволюциялық даму барысында ағзда қалыптасқан үйлесімділік бұзылады және мынадай мутациялар болады: 1. Зиянды мутация -тұқымқуалау қасиеттерінінің өзгеруі тіршілік әрекетін нашарлатады. 2. Бейтарап мутация -тіршілік үдерістерінде өзгеріс болмайды немесе дәл осы орта жағдайларында мәнсіз болады; 3. Пайдалы мутация- өзгерістен ағзаның қандай да бір қасиетінің жақсаруы байқалады; 4. Өлтіргіш мутация -ағзаны өлтіріп жібереді . Мутациялардың себептері мутагендік факторлар немесе мутагендер

90 слайд

Мутация-барлық тірі ағзаларға тән қасиет Эволюциялық даму барысында ағзда қалыптасқан үйлесімділік бұзылады және мынадай мутациялар болады: 1. Зиянды мутация -тұқымқуалау қасиеттерінінің өзгеруі тіршілік әрекетін нашарлатады. 2. Бейтарап мутация -тіршілік үдерістерінде өзгеріс болмайды немесе дәл осы орта жағдайларында мәнсіз болады; 3. Пайдалы мутация- өзгерістен ағзаның қандай да бір қасиетінің жақсаруы байқалады; 4. Өлтіргіш мутация -ағзаны өлтіріп жібереді . Мутациялардың себептері мутагендік факторлар немесе мутагендер

91 слайд
Мутагендер физикалық химиялық Биологиялық Радиоактивті сәулелер, ультракүлгін сәулелер,лазер сәулелер,жоғары немесе төмен температура. Колхицин, этиленимин, никотин қышқылы Өте жоғары концентрациядағы кейбір гербицидтер мен пестицидтер де мутация тудырады. Геномда мутация тудыратын вирустар мен қарапайымдар Жасушадағы зат алмасу процесі кезінде түзілетін ыдырау өнімдері мен ағзаға тағам арқылы келіп түсетін заттар да мутагендік қасиет болады.

91 слайд

Мутагендер физикалық химиялық Биологиялық Радиоактивті сәулелер, ультракүлгін сәулелер,лазер сәулелер,жоғары немесе төмен температура. Колхицин, этиленимин, никотин қышқылы Өте жоғары концентрациядағы кейбір гербицидтер мен пестицидтер де мутация тудырады. Геномда мутация тудыратын вирустар мен қарапайымдар Жасушадағы зат алмасу процесі кезінде түзілетін ыдырау өнімдері мен ағзаға тағам арқылы келіп түсетін заттар да мутагендік қасиет болады.

Мутацияға ұшырайтын қасиеттері физиологиялық морфологиялық биохимиялық Мүше жұмысы күйінің өзгеруі Құрылысының өзгеруі Биохими

92 слайд
Мутацияға ұшырайтын қасиеттері физиологиялық морфологиялық биохимиялық Мүше жұмысы күйінің өзгеруі Құрылысының өзгеруі Биохимиялық үдерістердің өзгеруі

92 слайд

Мутацияға ұшырайтын қасиеттері физиологиялық морфологиялық биохимиялық Мүше жұмысы күйінің өзгеруі Құрылысының өзгеруі Биохимиялық үдерістердің өзгеруі

93 слайд
Геномдық мутация- ағза жасушаларындағы хромосомалар санының өзгеруі Полиплоидия Гетериплоидия Хромосома санының гаплоидты жиынтыққа еселеніп (3 n –триплоидия, 4 n -тетраплоидия) хромосомалар санының гаплоидтты жиынтыққа еселеніп артуын немесе кемуін айтады (2 n+1 ,2,3 немесе 2 n-1 ,2,3)

93 слайд

Геномдық мутация- ағза жасушаларындағы хромосомалар санының өзгеруі Полиплоидия Гетериплоидия Хромосома санының гаплоидты жиынтыққа еселеніп (3 n –триплоидия, 4 n -тетраплоидия) хромосомалар санының гаплоидтты жиынтыққа еселеніп артуын немесе кемуін айтады (2 n+1 ,2,3 немесе 2 n-1 ,2,3)

94 слайд
Гендік мутация- гендердің молекулалық құрылымдық өзгеруі Негізгі себептері 1. ДНҚ молекуласындағы белгілі бір нуклеотидтің түсіп қалуы; 2. Нуклеотидтертің немесе триплеттің орын алмасуы; 3. Бір нуклеотидтің дупликациялануы; 4. Бір нуклеотидтің орнына басқа нуклеотидтің орналасуы. (А-Г ауыстырылса, құрамы өзгереді. Нәтижесінде аминқы...

94 слайд

Гендік мутация- гендердің молекулалық құрылымдық өзгеруі Негізгі себептері 1. ДНҚ молекуласындағы белгілі бір нуклеотидтің түсіп қалуы; 2. Нуклеотидтертің немесе триплеттің орын алмасуы; 3. Бір нуклеотидтің дупликациялануы; 4. Бір нуклеотидтің орнына басқа нуклеотидтің орналасуы. (А-Г ауыстырылса, құрамы өзгереді. Нәтижесінде аминқы...