І. Жансүгіров "Құлагер" поэмасындағы астарлы ой және тарихи шындық.

1 слайд
Күні: 03.02.2025 ж Сынып: 9 Түркістан облысы Мақтаарал ауданы «С.Торайғыров атындағы № 30 ЖББМ» қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Тилеуова Асия Орныбасарқызы Бөлім: Адам жанының құпиясы І.Жансүгіров «Құлагер» поэмасы Сабақтың тақырыбы І. Жансүгіров "Құлагер" поэмасындағы астарлы ой және тарихи шындық. Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары 9.3.1.1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; Сабақтың мақсаты "Құлагер" поэмасын басқа осы мазмұндас көркем туындылармен салыстыру "Құлагер" поэмасының тарихи және көркемдік құндылығын бағалау Бағалау критерийлері Поэманы басқа көркем туындымен салыстыра алады; осы мазмұндас көркем туындылардан айырмашылығын, ерекшелігін салыстырады. Шығармаға баға бере алады Ойлау дағдыларының Деңгейі Білу. Қолдану Бағалау , Оқу сауаттылығы 1. Мәтіндегі ақпаратты табу және игеру 2.Ақпаратты кіріктіру және интерпретациялау 3. Ақпараттың мазмұны мен формасын түсіну және бағалау. 4. Мәтіндегі ақпаратты қолдану

1 слайд

2 слайд
Оқылым алды. «Миға шабуыл» әдісі арқылы  Қандай өнер түрлерін білесіңдер?  «Құлагер» поэмасы қай өнер түріне арналған туынды ?  Басқа өнер түрлерінен қандай айырмасы бар екенін білесіңдер 1.Қанапия Телжанов «Көкпар» картинасы .2.Құлагер ескерткішінің авторы Сәдібек Түгел Абай Аттың сыны Шоқпардай кекілі бар, қамыс құлақ,   Қой мойынды, қоян жақ, бөкен қабақ.  Ауызомыртқа шығыңқы, майда жалды,  Ой желке, үңiрейген болса сағақ. Теке мұрын, салпы ерін, ұзын тісті,  Қабырғалы, жоталы, болса күшті.  Ойынды еті бөп-бөлек, омыраулы, Жуан, тақыр бақайлы, жұмыр тұяқ,  Шынтағы қабырғадан тұрса аулақ. 

2 слайд

3 слайд
  «Ақан сері кинофильмі «Құлагер» поэмасы Ұқсастығы   «Құлагер» к/ф (реж. Болат Мансуров, 1972 Ақан сері». Деректі фильм («Қазақфильм», 1993 https://www.youtube.com/@kazakhfilmkz             \       2.Ақпаратты кіріктіру және интерпретациялау Поэма мен кинофильмдегі ақпараттарды салыстырады, екі туынды арасындағы байланысты анықтап, кейіпкер мінез-құлқын түсінеді.   Дескриптор 2 Ақан бейнесін сипаттайды Поэмадан үзінді келтіре алады Шығармадаығ байланысты анықтайды Ұсынылған ақпарат негізінде қорытынды жасайды.   Топтық жұмыс -Тапсырма. ««Ақан сері» кинофильмі мен «Құлагер» поэмасындағы Ақан бейнесін салыстырыңыз

3 слайд

4 слайд
Сал  дегеніміз — аса талантты, бір өзі бір театрдың қызметін атқаратын, ерекше әрі қымбат, әсем киінген, жүріс-тұрысы, іс-әрекеті мүлде бөлек, дүниесін, мал-жанын осы жолда аямайтын мәрт, жомарт жан. Оның киімдері кісі таңданарлықтай басқаша үлгіде тігіледі. Сән-салтанатты басқа, ер-тұрманы да сұлу әрі сымбатты, әшекейлі. Сері  де — сал сияқты әнші, күйші, ақын, өнерпаз. Оның киім киісі де сыпайы. Осындай өнердің сыртында ол — сұлу сүйген, жүйрік баптап, құс салатын, әрі аңшы, саятшы, әрі мерген, әрі палуан, әрі шешен, әрі шебер, қысқасы, халық сөзімен айтқанда, "сегіз қырлы, бір сырлы" аса биік тұлғалы азамат дәстүрлі қазақ қоғамында ерекше өнерпаздықпен байланысты ұғым Сал-серілік екінің бірінің қолынан келе бермейді. Оған үлкен өнер, қазына, мол байлық керек. Олардың жүрген жері той, думан, қызық, мереке болғандықтан, ел-жұрт өздерінің серкесі, еркесі, мақтанышын шапан жауып көтермелеген. Сал- серілерді Әз- Жәнібек, Абылай хандардың өзі жоғары бағалаған, құрмет көрсеткен.. Ақан сері, Сегіз сері, Біржан сал, Нияз сері 2 слайд Қазақ қоғамындағы сал-серілер Сал-сері  — Сал сөзінің этимологиясы серіктес жігіттерімен ауылға таяғанда әдейі аттан құлап, ауыл қыздары үйге көтеріп алып кіргенше  сал болған адамша тырп етпей жата беретін іс-әрекеттен туындаған Сал-серілер туралы С.Жүнісов, А.Жұбанов, Е.Ысмайлов Ш.Уәлиханов,  Ә.Марғұлан, С.Мұқановт, І.Жансүгіров т.б тамаша еңбектері мен шығармалары бар «Құлагер» к/ф (реж. Болат Мансуров, 1972 Ақан сері». Деректі фильм («Қазақфильм», 1993 https://www.youtube.com/@kazakhfilmkz Тапсырма «Қазақ қоғамындағы сал-серілер» Инфографикасының негізінде сал-серілердің тарихи құндылығы мен беделін бағалайтын тұтас мәтін немесе 4 сұрақ әзірлеңіз

4 слайд

5 слайд
4 слайдҚұлагер және қазақ Атығай, қарауылға олжа салған, Бота тірсек, қыз сағақ сандал керім. Шынымен өлгенің бе құлагерім, Салбырап саптаяқтай төменгі ернің. Баспа бас қызға бермес жануарым, Басылмас бір сөйлемей менің шерім. Ақан сері 600000 0 10 00 00 0 33 30 00 40 00 00 0 Еліміздегі жылқы саны 1930 1940 1950 2025 https://www.gov.kz/memleket/entities/moa? lang=kk . Жансүгіровтің "Құлагер" поэмасындағы астарлы ой және тарихи шындық арасындағы байланысты айқындау 1-тапсырма 1. Мәтінді оқыңыздар. 2.Тұтас емес мәтіннен алынған ақпаратты пайдаланып, поэмадағы астарлы ой мен тарихи шындықты болжаңыздар. Эссе құрылымын сақтап, 7-8 сөйлеммен «Қазақ және жылқы» тақырыбында дәлелді эссе жазыңыз .

5 слайд

6 слайд
  Ақпараттың мазмұны мен формасын түсіну және бағалау   І. Жансүгіровтің "Құлагер" поэмасындағы астарлы ой және тарихи шындық арасындағы байланысты айқындау 2-тапсырма . «Құлагер» поэмасындағы және тұтас емес мәтіндегі ақпартқа сүйеніп, өз болжамыңызды тұжырымдаңыз. кестені толтырыңыз Шығармадағы астарлы ой   Шығармадағы тарихи шындық   Өз ойыңыз Ақанның Құлагерден айырылу себебі неде ?    Батыраш Ақанға неге ызалы?   Дескриптор 1 1.Автор қолданған тәсілдің мақсатын түсінеді . 2.Мәтіннен оқығаны мен заман шындығының арасындағы байланысты айқындайды.

6 слайд