Жалпы қан анализі

1 слайд
Жоғары Медициналық колледждің «Микробиология» пәнінің оқытушысы : М.А.Есенжолова Тақырыбы: Жалпы қан анализіАлматы қаласының қоғамдық денсаулық Басқармасы ШЖҚ КМК «Жоғары медициналық колледж» КГП на ПХВ «Высший медицинский колледж» Управления общественного здоровья города Алматы ЦМК №4«АРНАЙЫ ПӘНДЕР» КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР

1 слайд

2 слайд
Қан, лимфа, ұлпааралық сұйықтық организмнің ішкі ортасын құрайды. Ішкі ортаның құрамы және қасиеттері тұрақты болады. Ішкі ортаның тұрақтылығын гомеостаз (У. Кэннон), ал оны қамтамасыз ететін механизмдерді гомеокинез дейді. Гемоглобин – күрделі белок, хромопротеид, 96% глобин және 4% гем. Гемоглобиннің бір молекуласы О 2 4 молекуласын байланыстырады, гем құрамына 2 валентті темір кіреді.

2 слайд

3 слайд
Қан құрамы Қанның жалпы мөлшері дене салмағының 6-8%-ын немесе 4-6 л құрайды Эритроциттер Эритроциттер Ерлер (4,0-5,1)*10Ерлер (4,0-5,1)*10 1212 /л/л Әйелдер (3,7-4,7)*10Әйелдер (3,7-4,7)*10 1212 /л/л Тромбоциттер Тромбоциттер (180-320)*10(180-320)*10 99 /л/лЛейкоциттерЛейкоциттер (4-9)*10(4-9)*10 99 /л/л Гематокриттік көрсеткіш – плазма мен формалық элементтердің Гематокриттік көрсеткіш – плазма мен формалық элементтердің көлемдік ара қатынасы.көлемдік ара қатынасы. Ерлерде – 0,40 – 0,48 л/лЕрлерде – 0,40 – 0,48 л/л Әйелдерде – 0,36 – 0,42 л/лӘйелдерде – 0,36 – 0,42 л/л Плазма 52-58Плазма 52-58 %% ФормалыФормалы қ элементтерқ элементтер 42-48 42-48 %%

3 слайд

4 слайд
Ерлер (4,0-5,1)*10 12 /л Әйелдер (3,7- 4,7)*10 12 /л (4-9)*10 9 /л (180-320)*10 9 /л

4 слайд

5 слайд
Жалпы қан анализінің кестедік көрсеткіші

5 слайд

6 слайд
Ер адамдарда 130-160 г/л, әйелдерде 120-140 г/л Гемоглобин (Hb) –бұл оттегі тасымалдауға қабілеті бар, темір атомы бар белок (ақуыз). Гемоглобин эритроциттерде болады. Гемоглобин өлшем бірлігі грамм/литр. Гемоглобин деңгейі қалыпты болу ағза үшін маңызды, себебі гемоглобин жетіспеу кезінде ағзада оттегі жетіспеушілігі байқалады. Гемоглобин.Гемоглобин.

6 слайд

7 слайд
Гемоглобин жоғарылау себебі: Сусыздану (су ішудің азаюы, шөлдеу, бүйрек жұмысының бұзылуы, қант диабеті, көп мөлшеде құсу және іш өту, зәр айдағыш заттарды пайдалану); Жүректің немесе өкпенің туа пайда болған ақауы; Жүрек немесе өкпе жетіспеушілігі; Бүйрек аурулары (бүйрек артериясының стенозы, қатерсіз ісіктер) Қан түзу ағзаларының аулары (эритемия);

7 слайд

8 слайд
Эритроциттер төмендеу себебі: Эритроциттер санының төмендеуі анемия деп аталады. Бұл патологиялық жағдайдың себептері көп, және ол әрдайым қан түзу жүйесімен байланысты емес. Дұрыс тамақтанбау (белок және дәрумендерге кедей тағам); Қан жоғалту; Лейкоздар; Гемолиз (токсикалық заттардың немесе аутоиммунды процесс арқасында қан жасушаларының өлуі) Эритроциттер санының жоғарылау себебі: Ағзаның сусыздануы (көп құсу, диарея, сұйықтық ішуді азайту); Эритемия Жүрек және өкпенің аурулары. Өз кезегінде тыныс алу және жүрек қызметінің жетіспеушілігіне алып келетін; Бүйрек артериясының стенозы;Эритроциттер санының жоғарылау себебі:

8 слайд

9 слайд
• Лейкоциттер қан ағымындағы ақ түсті жасушалар. Бұл жасушалар иммунды жүйенің негізі десе болады. Ағзаға инфекция, токсикалық заттар, бөгде заттар түскенде осы лейкоциттер сонымен күресіп, ағзаны қорғайды. Лейкоциттердің түзілуі қызыл сүйек кемігінде және лимфа түйіндерінде жүреді. Лейкоциттер бірнеше түрге бөлінеді, олар: нейтрофильдер, базофильдер, моноциттер, лимфоциттер. Олардың әрқайсысы сыртқы түріне және атқаратын қызметіне байланысты ажыратылады. ЛейкоциттерЛейкоциттер

9 слайд

10 слайд
Лейкоциттердің жоғарылау себептері: Лейкоциттердің төмендеу себебі: Физиологиялық лейкоциттердің жоғарылау: Тағам қабылдаудан кейін,; Белсенді физикалық жүктемеден кейін; Жүктіліктің екінші жартысында; Егу жасалғаннан кейін; Етеккір кезінде; Қабыну реакциясы кезінде (патологиялық): Іріңді қабыну аурулары (абсцесс, флегмона, бронхит, гайморит, аппендицит және т.б); Күйіктер және травмалар; Операциядан кейін; Ревматизмнің асқыну кезінде; Онкологиялық аурулар кезінде; Лейкоз кезінде (иммунды жүйе стимуляциясы жүргенде); Вирусты инфекциялық аурулар (тұмау, вирусты гепатит, сепсис, қызамық, малярия, қызылша, эпидемиялық паротит, ЖИТС және т.б); Ревматикалық аурулар (ревматоидты артрит, жүйелі қызыл жегі); Лейкоздардың кейбір түрлері; Гиповитаминоз; Ісіктерге қарсы препараттар (цитостатиктер, стероидты препараттар); Сәулелі ауру; Гематокрит – зертеудегі қаның жалпы көлемінің ондағы бар эритроциттерге пайыздық қатынасын айтады. Пайызбен өлшенеді.

10 слайд

11 слайд
Гематокрит – зертеудегі қаның жалпы көлемінің ондағы бар эритроциттерге пайыздық қатынасын айтады. Пайызбен өлшенеді. Гематокрит жоғарылау себептері: Эритемия; СусыздануЖүрек немесе тыныс жетіспеушілігі; (көп мөлшердегі құсу, диарея, қүйіктер, диабет) Гематокрит жоғарылау себептері:

11 слайд

12 слайд
Лейкоцитарлы формула • Лейкоцитарлы формула бұл лейкоциттердің әр түрлерінің жалпы қандағы пайыздық қатынасы. Әртүрлі патологиялық жағдайларда осы пайыздық көрсеткіштер өзгеріске ұшырайды. • Нейтрофилдер • Сегментоядролы форма 47-72% Таяқшаядролы форма 1- 6% • Эозинофил 0,5-5% • Базофил 0-1% • Моноциттер 3-11% • Лимфоциттер 19-37%

12 слайд

13 слайд
Эозинофилдер Моноциттер Эозинофилдер –адам ағзасын токсикалық заттардан, паразиттерден тазартуға және ісік клеткаларына қарсы тұратын лейкоциттер түрі. Бұл лейкоцит түрі гуморальді иммунитет қалыптасуына қатысады. Эозинофилдердің жоғарылау себебі: Аллергия (бронхиалды астма, тағамдық аллергия, шаң тозаңға аллергия, атопиялық дерматит, аллергиялық ринит, дәрі дәрімекке аллергия); Моноциттер –саны жағынан аз, бірақ көлемі үлкен иммунды жасушалар. Бұл лейкоциттер ағза үшін бөгде, бөтен заттарды тануға және басқа лейкоциттерді оны тануға үйрететін жасушалар. Қаннан адам тіндеріне миграция жасау қабілеті бар. Қаннан тыс жерде (ағза тіндерінде) пішінін және түрін өзгертіп, макрофагтарға айналады. Макрофагтар қабыну ошағына белсенді түрде жылжып, қабынған тінді тазалауға, өлген жасушалары және инфекцияны жоюға қызмет етеді. Макрофагтардың осындай жұмысы арқасында зақымдалған тіндердің қайта қалпына келу қасиеті пайда болады. Базофилдер –қанның ең сирек кездесетін иммунды жасушалары. Қалыпты жағдайда қан талдауында анықталмауы да мүмкін. Базофилдер баяу типті иммунологиялық қабыну рекциясын түзуге қатысады. Көп мөлшерде тіндердің қабынуын шақыратын заттары бар. Базофилдердің көбею себебі: Созылмалы миелолейкоз; Қалқанша безі гормондарының төмендеуі (гипотиреоз); Желшешек; Тағамдық немесе дәріге аллергия; Нефроз; Гемолитикалық анемия ; Лимфоциттер – гуморальді және жасушалық иммунитет құруға негізгі роль атқарады. Қанда лимфоциттердің бірнеше түрлері болады: хэлперлер, супрессорлар және киллерлер. Әрбір лимфоцит түрлері иммунды жауаптың әр кезеңіне қатысады. Лимфоциттердің жоғарылау себебі (лимфоцитоз): Вирусты инфекцияар (инфекциялық мононуклеоз, вирусты гепатит, цитомегаловирусты инфекция, қызылша); Эозинофилдер –адам ағзасын токсикалық заттардан, паразиттерден тазартуға және ісік клеткаларына қарсы тұратын лейкоциттер түрі. Бұл лейкоцит түрі гуморальді иммунитет қалыптасуына қатысады. Эозинофилдердің жоғарылау себебі: Аллергия (бронхиалды астма, тағамдық аллергия, шаң тозаңға аллергия, атопиялық дерматит, аллергиялық ринит, дәрі дәрімекке аллергия);

13 слайд

14 слайд
Жалпы қан санағы • Саусақтың немесе тамырдың қанынан жалпы қан анализі (көбіне клиникалық сияқты таныс) алынады. Мұндай биологиялық материалды зерттеу таңертең аш қарынға немесе күндізгі уақытта жүргізіледі, бірақ адам қан жинағанға дейін 2 сағат бұрын тамақ ішпеген және ішпеген жағдайда. • Әр түрлі зертханаларда нәтижелер кестесі, формалары әр түрлі болуы мүмкін, бірақ қалыпты көрсеткіштердің өзі әрқашан бірдей. Бұл мақалада көптеген мемлекеттік және жеке медициналық мекемелерде кездесетін Ресей стандарттарының индикаторлары келтірілген.

14 слайд

15 слайд

15 слайд

16 слайд

16 слайд

17 слайд
Биохимиялық қан анализінің көрсеткіштері Биохимиялық қан анализі әлдеқайда күрделі және ауруға күдік болған кезде тағайындалады. Дәрігерлер сонымен бірге оны ағзаны жан-жақты тексерумен алдын-ала талдау ретінде қабылдауға кеңес береді. Талдаудың бұл түрі органдардың қаншалықты жақсы жұмыс істейтінін көрсетеді - бауыр, ұйқы безі, бүйрек, жүрек және т.б. Қанды тамырдан 6-12 сағаттан кейін алады, яғни. таңертең аш қарынға оңтайлы қан алу. Мұнда сіз жеке ерекшеліктерді ескеруіңіз керек. Мысалы, мочевинаның жоғарылаған құрамын спортпен шұғылданғаннан кейін табуға болады.

17 слайд

18 слайд

18 слайд

19 слайд
Қан анализімен инфекцияны қалай тануға болады? • Түрлі инфекцияларға, қабынуға, денені қышқылдандыруға, онкологияға күдік туындаған жағдайда нақты диагнозды анықтау үшін ақ қан клеткалары бар жалпы қан анализін алу керек. Нейтрофилдер. Токсиндер мен бактерияларды өлтіретін жасушалар. Әдетте сау адамдар 47-78% құрайды. Көрсеткіштердің жоғарылауы қабыну процестерін, инфекцияны көрсетеді. Ал егер организмде жасушалардың саны аз болса, бұл токсоплазмоз сияқты вирустардың, саңырауқұлақтардың, созылмалы инфекциялардың, протозоидтардың болуын білдіреді. Лимфоциттер Мүмкін, бұл иммунитеттің негізгі реттегіштері. Әдетте олар 19-37% құрайды. Кез-келген инфекция, сондай-ақ дененің кейбір жағдайлары, мысалы, етеккір бұл көрсеткішті арттырады. Иммунитет тапшылығы және кортикостероидты препараттарды қабылдау кезінде бұл көрсеткіш айтарлықтай бағаланбайды. Гранулоциттер. Бұл топқа сонымен қатар бөлек: эозинофилдер, моноциттер және базофилдер кіреді. Эозинофилдердің нормасы 0,5-5,0% құрайды. Аллергия, демікпе, антибиотиктерді қабылдау, гельминттер ауруды көбейтеді. Моноциттер әдетте 3-11% құрайды. Көбею мазмұны жыныстық жолмен берілетін ауруларды, протозоидты инфекциялар мен туберкулезді көрсетеді. Базофилдер әдетте 0-1% құрайды. Көтерілген мазмұн аллергияны, ас қорыту жолындағы қабыну процестерін, гормоналды бұзылуларды көрсетеді.

19 слайд

20 слайд
Жалпы қан анализі қалай жүргізіледі? • Қанның толық есептелуі арнайы дайындықты қажет етпейді. Әдетте, талдау таңертең, аш қарынға (немесе тамақтан кейін 2 сағаттан кейін) жүргізіледі. Жалпы талдау үшін қан арнайы стерильді құрал - скарификатор көмегімен саусақтан (әдетте сақинадан) алынады. Қолдың жылдам қозғалуымен дәрігер саусақтың терісіне кішкентай пункция жасайды, оның жақында қан тамшысы пайда болады. Қан кішкене тамшуырдың көмегімен жұқа түтікке ұқсайтын тамырға жиналады. Әдетте, жалпы қан анализі үшін қан тамырдан алынады. • Алынған қан бірнеше зерттеулерден өтеді: микроскоппен қан жасушаларының санын есептеу, гемоглобин деңгейін өлшеу, ESR анықтау. • Жалпы қан анализін интерпретацияны емдеуші дәрігер жүргізеді, дегенмен сіз негізгі қанның есебін өзіңіз бағалай аласыз.

20 слайд

21 слайд
Қорытынды бөлім : • Қан есептейді • Қазіргі уақытта көптеген индикаторлар бір уақытта 5-тен 24-ке дейінгі параметрді анықтай алатын автоматты гематологиялық анализаторларда орындалады. Олардың негізгілері - лейкоциттердің саны, гемоглобиннің концентрациясы, гематокрит, қызыл қан жасушаларының саны, қызыл қан клеткаларының орташа мөлшері, қызыл қан клеткасындағы гемоглобиннің орташа концентрациясы, қызыл қан клеткаларындағы гемоглобиннің орташа мөлшері, қызыл қан клеткаларының таралуының жарты ені, тромбоциттер саны және орташа көрсеткіштер. • Wbc  ( лейкоциттер - лейкоциттер) - лейкоциттердің абсолютті мөлшері (норма 4-9 10 9 < displaystyle 10 ^ <9>> жасушалар / литр) - қан жасушалары - бөгде компоненттерді тануға және залалсыздандыруға, дененің иммундық қорғанышына жауап береді вирустар мен бактериялар, өз денеңіздің өліп жатқан жасушаларын жою. • Rbc  ( қызыл қан жасушалары - қызыл қан жасушалары) - қызыл қан жасушаларының абсолютті мөлшері (норма 4.3-5.5 10 12 < displaystyle 10 ^ <12>> жасушалар / литр) - қан жасушаларында - құрамында гемоглобин бар, оттегі мен көміртегі диоксиді бар . • Hgb  (Hb, гемоглобин) - гемоглобиннің қанға шоғырлануы (қалыпты 120-140 г / л). Талдау үшін цианидті кешенді немесе зарарсыздандырылмайтын реактивтер қолданылады (улы цианидтің орнына). Бір литрге немесе децилитрге моль немесе грамммен өлшенеді. • HCT  ( гематокрит) - қалыптасқан қан элементтеріне түсетін гематокрит (норма 0,39-0,49), жалпы қан көлемінің бөлігі (% = л / л). Қанның 40-45% -ы біркелкі элементтерден (эритроциттер, тромбоциттер, лейкоциттер) және 60-55% плазмадан тұрады. Гематокрит - бұл пішінді элементтер көлемінің қан плазмасына қатынасы. Гематокрит қызыл қан клеткалары көлемінің қан плазмасы көлеміне қатынасын көрсетеді деп санайды, өйткені негізінен эритроциттер қан жасушаларының көлемін құрайды. Гематокрит РБК мөлшері мен MCV мәніне байланысты және RBC * MCV өніміне сәйкес келеді. • Плт  (тромбоциттер - қан тромбоциттері) - абсолютті тромбоциттер саны (норма 150-400 10 9 < displaystyle 10 ^ <9>> жасушалар / л) - қан жасушалары - гемостазға қатысады.

21 слайд

22 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі : • https://kk.mazorhomes.com/9447-general-blood-analysis.htm l#:~:text=% • https://www.yandex.kz/images/search?from=tabbar&img_url =https%3A%2F%2Fcf2.ppt- • https://ppt-online.org/469877 • https://c-med.mcfr.kz/article/1588-jalpy-an-analiz-ja-medbike -shn-alu-algoritm

22 слайд