Жоба "Абайдың қара сөздері" 9-сынып

1 слайд
Абайдың қара сөздері Орындаған: Бекенова А.А. Жетекшісі: Ныкмуканова А.М.

1 слайд

2 слайд
Мақсаты: Абай Құнанбайұлының ақыл өсиеттерін насихаттай отырып, қара сөздерінің мағынасын ашу Міндеттері: 1. Зерттеу тақырыбына байланысты ғылыми әдебиеттерді оқып, талдап, саралау. 2. Ұлы ойшылдың қара сөзіндегі ар – ұят, адамгершілік туралы мәселені ашып көрсету. 3. Ойшылдың ойын жас ұрпаққа насихаттау.

2 слайд

3 слайд
Абай – дана, Абай – дара қазақта Абай (Ибрагим) Құнанбайұлы 1845 жылы 10 тамызда Шығыс Қазақстан облысы (бұрынғы Семей уезі) Абай ауданы Шыңғыс тауының бауырында дүниеге келген. Ол – ұлы ақын, философ, ағартушы, композитор. Абайдың адамгершілік идеалы, мұраты, принципі – қысқаша ғана «Адам бол!» деген формула, тұжырым. Адам болу – кісіліктің кісісі, шын мәнінде азамат болу, қара бастың қамы, тіпті, бүкіл адамзаттың қамын ойлайтын, дүниеге әлем тұрғысынан қарайтын Азамат адам болу. Абай қазақ жастарын желөкпе, әр нәрсеге көрсеқызар болмай, өнерді үйренуге, табиғатты тануға, ғылыми көзқарасқа негізделген тиянақты білім алуға үндеді.

3 слайд

4 слайд
Абай Құнанбайұлының қара сөздері (Ғақлиялар) Абайдың қара сөздері ұлы ақынның сөз өнеріндегі көркемдік қуатын, философиядағы даналық дүниетанымын даралап көрсететін классикалық стильде жазылған прозалық шығармасы. Абайдың толық жинағында 1890 жыл мен 1898 жыл арасында жазылған жалпы саны қырық бес бөлек туындысы бар.

4 слайд

5 слайд
Абай қара сөздерін тақырып жағынан бірнеше топқа бөлуге болады: Абайдың қара сөздеріДүниенің тылсым сырларын тану: 7, 19, 31, 38, 43 Надандық, жалқаулық т.б. сынау: 3, 6, 8, 11, 18,26, 44Ар-ұят, адамгершілік: 5, 9, 11, 17, 24, 40 Еңбек: 2, 4, 25, 42 Қазақ мақалдары: 5, 6, 29, 37, 39 Ғылым, білім, өнер: 25, 32, 33, 45

5 слайд

6 слайд
Қара сөздердегі адамгершілік бастауы Адамзат тарихында адамгершілікке байланысты пайда болған категоряларға мыналар жатады.: жомарттық, батырлық, ерлік, әділдік, кішіпейілділік, адалдық, шыншылдық, ұяттылық, ар мен намыс. Адамның адамгершілігі – оның жоғары қасиеті, былайша айтсақ, кісілігі. Оның негізгі белгілерінің бірі – адамдық ар – намысты ардақтау, әр уақытта жақсылық жасауға ұмтылу, соған дайын болу, «Өзің үшін еңбек қылсаң, - дейді Абай, - өзі үшін оттаған хайуанның бірі боласың. Досыңа достық – қарыз іс, дұшпаныңа әділ бол». Ақылды, мейірімді адам кез келген уақытта өзгенің жақсылығын бағалағыш болып келеді. Арлы адам – ардақты. Біздің ортамызға осы сапаларды бойына сіңіріп қана қоймай, өзінің қоршаған ортаға таратушы болуың керек. Осындай өз сапаларымен жас ұрпақты тәрбиелеуші ұстаздар аз емес. Адамгершілігі мол адам - басқаларға қашан да үлгі - өнеге.

6 слайд

7 слайд
Қорытынды Абай Құнанбаевтың жазған қара сөздерінің тәрбиелік мәні өте зор. Біз одан үлкен ғибрат аламыз. Әр сөзі терең ойға, өзіңді, ортаңды тануға, жақсы қасиеттерді бойыңа дарытуға, жаманнан аулақ болуға жетелейді. Өмірде ар – ұят пен иманды қатар ұстау керек. Сонда адам баласы артына жақсы ұрпақ қалдырады. Ұят пен иман – адам өмірінің негізгі қасиеттерінің бірі. Адам баласының бақыты оның ар – ұяты таза болуында. Адамгершілік қасиеттер отбасында, қоршаған ортада, балалар бақшасында, мектепте, адамдардың іс - әрекетінің барысында бір – бірімен араласуы нәтижесінде, қоғамдық тәжірибе алуын өмірмен байланыстыру арқылы қалыптасады. Халықта: «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» деген мақал бар. Сондықтан адамгершіліктің іргетасы отбасында басталады.

7 слайд

8 слайд
Мен осы жазда Абай атамыздың 175 жылдығының құрметіне ұйымдастырылған “Абайдың қара сөздері” байқауына қатысып 1 дәрежелі дипломмен марапатталып, бағалы сыйлыққа ие болдым. Бұл байқауда ойшыл бабамыздың 26 - қара сөзін жатқа оқып, мағынасын ашуға тырыстым. Ақын халқымыздың келеңсіз қылықтарын сынап, аулақ болуға шақырады.

8 слайд

9 слайд
Назарларыңызға рахмет !!!

9 слайд