#1 слайд
ҚАЗАҚ МУЗЫКА ӘДЕБИЕТІ КҮЙ ҚҰДЫРЕТІ Т а н ы м д ы қ с а б а қ Дайындаған: Макашова Ж

1 слайд

#2 слайд
МАҚСАТЫ •Білімділік мәні: Күйдің тарихымен түрлерімен таныстыру Өз халқының күйшілерін тану. Өнер адамдарына деген құрмет сезімдерін туғызу •Тәрбиелік мәні: Өнерді құрметтеуге, өзін - өзі ұстауға, адамгершілікке, өнерді бағалай білуге тәрбиелеу. •Дамытушылық мәні: Оқушылардың күйлерді тыңдау арқылы әуендік сезімталдығын арттыру, есте сақтау, қиялдау, ойлау қабілеттерін дамыту

2 слайд

#3 слайд
КҮЙ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? https://youtu.be/EoRb SLtPN4k?si=9fEyyFL wvyKG_KNR Күй – музыкалық жанр, қазақ халқының аспаптық пьесасы. Добыра, жетіген,қобыз,сыбызғда шығарылып, тартылып келген. Музыка өнерінің дамуына байланысты, күйлер халық аспаптары оркестрлерінің репертуарларында көп орындалады. https://youtu.be/nkHq OBxBsP4?si=ZA8NU iVECyFYwO9F https://youtu.be/uINX FFuxlN8?si=0SdjIgQ mU0urqS1_ Күй – қазақ, қырғыз, өзбек халықтарының аспаптық музыкасына тән атау

3 слайд

#4 слайд
КҮЙ XIV ҒАСЫРДА ЖЕКЕ МУЗЫКАЛЫҚ ЖАНР БОЛЫП ҚАЛЫПТАСТЫ. КҮЙЛЕР МАЗМҰНЫ АҢЫЗ- ЕРТЕГІЛЕРГЕ, НАҚТЫЛЫ ТАРИХИ ОҚИҒАЛАРҒА ҚҰРЫЛЫП, КӨБІНЕ БАҒДАРЛАМАЛЫ ТҮРІНДЕ ДАМЫДЫ. ОНДА ХАЛЫҚТЫҢ БАСЫНАН ӨТКЕН ТАУҚЫМЕТ ПЕН ӘДІЛЕТСІЗДІККЕ ҚАРСЫ КҮРЕСІ, АЗАТ ӨМІРДІ АҢСАҒАН АСЫЛ АРМАНЫ МЕН ҚУАНЫШ СЕЗІМІ ТЕРЕҢ ТОЛҒАНЫСПЕН ӨРНЕК-БОЯУЫН ТАПТЫ . Күйдің мелодиялық- формалық құрылысы, ырғақтық- орындаушылық әдістері сан алуан. Құрманғазының күйлері жігерлі, екпінді Дәулеткерейдің күйлері терең толғауға, романтикалық лирикаға негізделген Қазанғаптың күйлері құбылмалы, ойнақы, төкпе жыр іспетті Тәттімбеттің күйлері әуейі әсем, тәтті мұң мен қоңыр сазға толы

4 слайд

#5 слайд
Қағыс арқылы күйдің ырғақтық мәні мен динамикасын, сыр- сипатын анықтайды. жаппай қағыс шертпе қағыс шұбыртпалы қағыс кезек қағыс

5 слайд

#6 слайд
Құрманғазы Сағырбайұлының күйі «Терісқақпай» https://youtu.be/3pwfuT_um80?si=32afr2Zs0i3vv3f7 Дәулеткерей Шығайұлының күйі «Қос алқа» https://youtu.be/jPy4GeiQrkM?si=wJfYe0dF6ZPt-YUw Тәттімбет Қазанғапұлының күйі «Сылқылдақ» https://youtu.be/QSqka6mSMKE?si=3asuZi9LwXlCNmjq Казангап Тлепбергенулының күйі "Ақжелең« https://youtu.be/qoax92BpclE?si=LJVXBx9-9p-C2vAR

6 слайд

#7 слайд
ЖҰБЫН ТАП HTTPS://LEARNINGAPPS.ORG/WATCH?V=P4YVIG TC324

7 слайд

#8 слайд
Біріншісі - екпінді қарқынды, музыкалық бейнет жағынан бағдарламалы симфониялық сипатта шығарылатын күйлер, төкпе күйлер Екіншісі - терең филос, ой-сырға толы, шертпе күйлер Қазақ күйлері өзінің құрылыс тәсіліне, орындаушылық дәстүрін қағыс түріне қарай, негізінен, екі стильдік мектепке бөлінеді

8 слайд

#9 слайд
Дина Нұрпейсова «Бұл бұл» күйінің шығу тарихы Бас қосулардың бірінде Дина өзі қатарлы Балым атты бір қызбен танысады. Табиғаттың жомарттығында шек бар ма, Балымның ақылына көркі сай, аяулы ару болса керек. Әсіресе сызылтып айтқан әндері, сылқылдатып тартқан күйлері Динаға ерекше әсер етеді. «Япырай, бір адамның бойына осынша қасиет біте береді екен-ау!» деп қайран қалады.Уақыт сырғып өтіп жатады. Бұл кезде толықсып бой жеткен Балым қыз бір төреге тұрмысқа шығады.Балымды бұлттың көлеңкесінен қызғанып, басынан таяқ айырмайды. Әсіресе ән айтып, күй тартуына тыйым салады.Бір күні күйеуі үйде жоқта Балым көршіден домбыра алдырып, күй тартадыМұндайға төзетін төре ме, шаңырағымды жынның ұясына айналдырдың деп, Балымды оңдырмай сабайды. Осы оқиғадан кейін булығып жылаудан болды ма, жоқ әлде, төренің шолтаңдаған қамшысы тидіме, әйтеуір Балымның екі көзіне бірдей ақ түседі. Жалғанның шырағындай жанарынан айырылып, аяқ жолын тауып жүру мұң болады.Дина -«Балым, шүкірлік еткенің жөн, ата-анаңның әлпештеген бұлбұлы болып өсіп едің, енді, міне халқыңның ардақтаған бұлбұлы болып жүрсің», — дейді. Жай ғана сөзбен жұбатып қоймайды, кейін Балымға арнап «Бұлбұл» атты күй шығарады. Төкпе күй https://youtu.be/aTrqE 2u3ayM?si=MQavwu whKLl6l6nC

9 слайд

#10 слайд
Сүгір Әліұлі «Қаратау шертпесі» күйінің шығу тарихы Әдетте, Сүгір күй тарту алдында әуелі «Қаратау шертпесін» шертіп бастаған деседі, көнекөздердің айтуына қарағанда, бұл күйді автордың өзі «Құлақ күйі», (осы аттас күйі де бар, сирек орындалады) «Күй басы» деп атаған, кейін күй өнеріне «шертпе» деген сипаттама енгеннен кейін «Қаратау шертпесі» деген атпен тарай бастады,«Қаратау шертпелерінің» мазмұны домбыра ұстаған кездегі алғашқы шабыт шақыру сәтінің көріністері. Солай бола тұра мұнда туған жердің табиғаты, Қаратаудан аққан мың бұлақтың сылдырындай келіскен сарын екі немесе үш рет қайталана тартылады, қайырмасының да қайталануы осынша болуы мүмкін, қысқаша айтқанда, нағыз импровизациялық еркіндікте шығарылған шешен сөздер түйдегі, күйшінің көпшілік алдында шешіле сөйлеуі... Бұл күйлердің шертілу мінезіне келетін болсақ, негізінен кәдімгі қазақы көсем қағыс пен ілме қағыстан тұрады. https://youtu.be/S8baUjIjB R4?si=4sHFXiXhW1J5hD XL Шертпе күй

10 слайд

#11 слайд
ОЙЛАН ТАП https://learningapps.org/watch?v=pnvoxw2s32 4

11 слайд

#12 слайд
Халық қүйшілерінің шығармалары тақырыптарға бөлінеді "Құдаша", "Айжан қыз", т.б. "Абыл", "Дайрабай", "Ғазиз", т.б а д а м д а р ғ а а р н а у к ү й л е р қ ұ с т а р ғ а ж а н у а р л а р ғ а Х а р а к т е р і н е қ а р а й т а б и ғ а т қ ұ б ы л ы с т а р ы н а Л и р и к а л ы қ А ң ы з к ү й л е р "Ақсақ құлан", "Боз айғыр", т.б. "Аққу", "Қоңыр қаз", т.б. "Ақ боран", "Көбік шашқан", "Сары өзен", т.б. ("Ел айрылған", "Ноғайлын ың босқаны", т.б.), "Ақ желең", "Байжұма" "Нар идірген", "Қорқыт", т.б.

12 слайд

#13 слайд
КІМ ШАПШАҢ? https://learningapps.org/watch?v=pe04mt6dn2 4

13 слайд

#14 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ! САУ БОЛЫҢЫЗДАР!

14 слайд