«LATYN grafıkasyna kóshý»
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
«Латын
графикасы»
1 слайд
«Латын графикасы»
2 слайд
«Біз алдағы уақытта да мемлекеттік
тілді дамыту бағытындағы кешенді
жобаларды жүзеге асыруды
табандылықпен жалғастыра береміз.
Қазақ алфавитін 2025 жылға қарай
латын графикасына көшіруге
дайындық жұмысын осы бастан қолға
алу қажет. Бұл қазақ тілін жаңғыртып
қана қоймай, оны осы заманғы
ақпараттың тіліне айналдырады»
ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың
Жолдауынан
2 слайд
«Біз алдағы уақытта да мемлекеттік тілді дамыту бағытындағы кешенді жобаларды жүзеге асыруды табандылықпен жалғастыра береміз. Қазақ алфавитін 2025 жылға қарай латын графикасына көшіруге дайындық жұмысын осы бастан қолға алу қажет. Бұл қазақ тілін жаңғыртып қана қоймай, оны осы заманғы ақпараттың тіліне айналдырады» ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Жолдауынан
3 слайд
ҚР Білім және ғылым министрлігі Түркі
академиясының президенті Шәкір Ыбыраев
әліпбиді латынмен ауыстырғанда біздің ұтатын
жақтарымыз деп мынадай пункттерді атап
көрсеткен болатын: Біріншіден, тіл тазалығы
мәселесі. Тіліміздегі қазіргі жат дыбыстарды
таңбалайтын әріптерді қысқартып, сол арқылы
қазақ тілінің табиғи таза қалпын сақтауға
мүмкіндік аламыз. Екіншіден, қазақ тілін
оқытқан уақытта басы артық таңбаларға
қатысты емле, ережелердің қысқаратыны
белгілі. Ол мектептен бастап барлық оқу
орындарында оқыту үрдісін жеңілдетеді.
Уақыт та, қаржы да
үнемделеді. Үшіншіден, латын әліпбиіне көшу
– қазақ тілінің халықаралық дәрежеге
шығуына жол ашады. Қазақ тіліне
компьютерлік жаңа технологиялар арқылы
халықаралық ақпарат кеңістігіне кірігуге
тиімді жолдар ашылады. Төртіншіден, түбі бір
түркі дүниесі, негізінен, латынды қолданады.
Біздерге олармен рухани, мәдени, ғылыми,
экономикалық қарым-қатынасты, тығыз
байланысты күшейтуіміз керек.
3 слайд
ҚР Білім және ғылым министрлігі Түркі академиясының президенті Шәкір Ыбыраев әліпбиді латынмен ауыстырғанда біздің ұтатын жақтарымыз деп мынадай пункттерді атап көрсеткен болатын: Біріншіден, тіл тазалығы мәселесі. Тіліміздегі қазіргі жат дыбыстарды таңбалайтын әріптерді қысқартып, сол арқылы қазақ тілінің табиғи таза қалпын сақтауға мүмкіндік аламыз. Екіншіден, қазақ тілін оқытқан уақытта басы артық таңбаларға қатысты емле, ережелердің қысқаратыны белгілі. Ол мектептен бастап барлық оқу орындарында оқыту үрдісін жеңілдетеді. Уақыт та, қаржы да үнемделеді. Үшіншіден, латын әліпбиіне көшу – қазақ тілінің халықаралық дәрежеге шығуына жол ашады. Қазақ тіліне компьютерлік жаңа технологиялар арқылы халықаралық ақпарат кеңістігіне кірігуге тиімді жолдар ашылады. Төртіншіден, түбі бір түркі дүниесі, негізінен, латынды қолданады. Біздерге олармен рухани, мәдени, ғылыми, экономикалық қарым-қатынасты, тығыз байланысты күшейтуіміз керек.
4 слайд
10 қазанда Елбасына
қоғамдық талқылаулар
барысында келіп түскен
ұсыныстарды ескере отырып,
әзірленген қазақ тілінің латын
қарпіне негізделген бірыңғай
стандартының жобасы
ұсынылды.
4 слайд
10 қазанда Елбасына қоғамдық талқылаулар барысында келіп түскен ұсыныстарды ескере отырып, әзірленген қазақ тілінің латын қарпіне негізделген бірыңғай стандартының жобасы ұсынылды.
5 слайд
5 слайд
6 слайд
Кириллицадан түсіп
қалған әріптер:
Ее,Ээ,Юю,Яя,Щщ,Цц,Ь
ь,Ъъ,
6 слайд
Кириллицадан түсіп қалған әріптер: Ее,Ээ,Юю,Яя,Щщ,Цц,Ь ь,Ъъ,
7 слайд
Акутпен берілген әріптер:
Әә, Өө, Үү, Уу, Ғғ, Ңң.
Áá, Óó, Úú, Ýý, Ǵǵ, Ńń.
7 слайд
Акутпен берілген әріптер: Әә, Өө, Үү, Уу, Ғғ, Ңң. Áá, Óó, Úú, Ýý, Ǵǵ, Ńń.
8 слайд
ӘәҰұҮүІіӨөҚқҒғҢңҺһ
ÁáUuÚúIіÓóQqǴǵŃńҺһ
8 слайд
ӘәҰұҮүІіӨөҚқҒғҢңҺһ ÁáUuÚúIіÓóQqǴǵŃńҺһ
9 слайд
№ Кириллица Латын әрпімен Ескерту (қате сөзді
түзету)
1. Әке, Әмір, Әлия,
әтеш ,әже.
2. Үміт, үйрек, үш, үкі, гүл,
үй, үлкен.
3. Ұлан, құс, ұлу, ұя, ұшақ.
4. Інжу, кірпі, бір, түлкі,
әріп, бір.
5. Өмірбек, өзен, көл,
өрмекші, төрт, өркен,
Өскемен
6 . Ғарышкер, мұғалім,
ағаш, сағат, Ғалымжан,
аға, ғибрат,Ғани.
7. Қанат, қоян, қар,
қуыршақ, қаз, қыз, аққу,
Қазақстан, Қырғыстан
8. Аң, саңырауқұлақ, ңөң,
шаңғы, Еңлік
9. Айдаһар, жиһаз,
Гауһар, хат, тарих.
9 слайд
№ Кириллица Латын әрпімен Ескерту (қате сөзді түзету) 1. Әке, Әмір, Әлия, әтеш ,әже. 2. Үміт, үйрек, үш, үкі, гүл, үй, үлкен. 3. Ұлан, құс, ұлу, ұя, ұшақ. 4. Інжу, кірпі, бір, түлкі, әріп, бір. 5. Өмірбек, өзен, көл, өрмекші, төрт, өркен, Өскемен 6 . Ғарышкер, мұғалім, ағаш, сағат, Ғалымжан, аға, ғибрат,Ғани. 7. Қанат, қоян, қар, қуыршақ, қаз, қыз, аққу, Қазақстан, Қырғыстан 8. Аң, саңырауқұлақ, ңөң, шаңғы, Еңлік 9. Айдаһар, жиһаз, Гауһар, хат, тарих.
10 слайд
№ Кириллица Латын әрпімен Ескерту
1. Әке, Әмір, Әлия, әтеш ,әже.Áke, Ámіr, Álııa, átesh ,áje.
2. Үміт, үйрек, үш, үкі, гүл, үй,
үлкен.
Úmіt, úırek, úsh, úkі, gúl, úı, úlken.
3. Ұлан, құс, ұлу, ұя, ұшақ.Ulan, qus, ulý, uıa, ushaq.
4. Інжу, кірпі, бір, түлкі, әріп,
бір.
Injý, kіrpі, bіr, túlkі, árіp, bіr.
5. Өмірбек, өзен, көл, өрмекші,
төрт, өркен, Өскемен
Ómіrbek, ózen, kól, órmekshі, tórt,
órken, Óskemen
6 . Ғарышкер, мұғалім, ағаш,
сағат, Ғалымжан, аға,
ғибрат,Ғани.
Ǵaryshker, muǵalіm, aǵash, saǵat,
Ǵalymjan, aǵa, ǵıbrat,Ǵanı.
7. Қанат, қоян, қар, қуыршақ,
қаз, қыз, аққу, Қазақстан,
Қырғыстан
Qanat, qoıan, qar, qýyrshaq, qaz, qyz,
aqqý, Qazaqstan, Qyrǵystan
8. Аң, саңырауқұлақ, ңөң,
шаңғы, Еңлік
Ań, sańyraýqulaq, ńóń, shańǵy, Eńlіk
9. Айдаһар, жиһаз, Гауһар, хат,
тарих.
Aıdaһar, jıһaz, Gaýһar, hat, tarıh.
10 слайд
№ Кириллица Латын әрпімен Ескерту 1. Әке, Әмір, Әлия, әтеш ,әже.Áke, Ámіr, Álııa, átesh ,áje. 2. Үміт, үйрек, үш, үкі, гүл, үй, үлкен. Úmіt, úırek, úsh, úkі, gúl, úı, úlken. 3. Ұлан, құс, ұлу, ұя, ұшақ.Ulan, qus, ulý, uıa, ushaq. 4. Інжу, кірпі, бір, түлкі, әріп, бір. Injý, kіrpі, bіr, túlkі, árіp, bіr. 5. Өмірбек, өзен, көл, өрмекші, төрт, өркен, Өскемен Ómіrbek, ózen, kól, órmekshі, tórt, órken, Óskemen 6 . Ғарышкер, мұғалім, ағаш, сағат, Ғалымжан, аға, ғибрат,Ғани. Ǵaryshker, muǵalіm, aǵash, saǵat, Ǵalymjan, aǵa, ǵıbrat,Ǵanı. 7. Қанат, қоян, қар, қуыршақ, қаз, қыз, аққу, Қазақстан, Қырғыстан Qanat, qoıan, qar, qýyrshaq, qaz, qyz, aqqý, Qazaqstan, Qyrǵystan 8. Аң, саңырауқұлақ, ңөң, шаңғы, Еңлік Ań, sańyraýqulaq, ńóń, shańǵy, Eńlіk 9. Айдаһар, жиһаз, Гауһар, хат, тарих. Aıdaһar, jıһaz, Gaýһar, hat, tarıh.
11 слайд
Елбасының көрсетуінше, латын әліпбиі тек қазақтілді ортаның проблемасы
болғанымен, түптеп келгенде, мемлекеттік қызметте жүрген түрлі ұлт
өкілдеріне де қатысы бар. ҚР Конституциясының 7-бабына, ҚР Тілдер
туралы Заңның 4-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының мемлекеттік
тілі – қазақ тілі. Мемлекеттік тіл басқарудың тілі, құжаттардың, соттың және
заң шығару тілі болып табылатынын ескерсек, түрлі салада еңбек етіп
жүрген ересектер үшін ұлтына қарамай, қазақ тілін меңгерудің және сол
тілдің жаңа әліпбиін меңгерудің қажеттігі туындайды. Міне, содан келіп,
түбінде барлық ересектерге латын графикасына негізделген қазақ әліпбиін
үйрету күн тәртібінде тұрмақ. Бұл ретте ересектерге жаңа әліпби екі бағытта
үйретіледі.
•таза қазақ тілді ересектер үшін;
Ересектерге латын графикасына негізделген қазақ әліпбиін үйретудің
мақсаты:
•жаңа әліпби бойынша тіл дыбыстарының жазылуын үйрету;
•сауатты жазуға үйрету;
•пернетақтада жазуға үйрету;
•дұрыс оқуға үйрету
11 слайд
Елбасының көрсетуінше, латын әліпбиі тек қазақтілді ортаның проблемасы болғанымен, түптеп келгенде, мемлекеттік қызметте жүрген түрлі ұлт өкілдеріне де қатысы бар. ҚР Конституциясының 7-бабына, ҚР Тілдер туралы Заңның 4-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі – қазақ тілі. Мемлекеттік тіл басқарудың тілі, құжаттардың, соттың және заң шығару тілі болып табылатынын ескерсек, түрлі салада еңбек етіп жүрген ересектер үшін ұлтына қарамай, қазақ тілін меңгерудің және сол тілдің жаңа әліпбиін меңгерудің қажеттігі туындайды. Міне, содан келіп, түбінде барлық ересектерге латын графикасына негізделген қазақ әліпбиін үйрету күн тәртібінде тұрмақ. Бұл ретте ересектерге жаңа әліпби екі бағытта үйретіледі. •таза қазақ тілді ересектер үшін; Ересектерге латын графикасына негізделген қазақ әліпбиін үйретудің мақсаты: •жаңа әліпби бойынша тіл дыбыстарының жазылуын үйрету; •сауатты жазуға үйрету; •пернетақтада жазуға үйрету; •дұрыс оқуға үйрету
12 слайд
Әліпби үйрету барысында
тыңдалым, айтылым,
оқылым, жазылым бөлігі
қарастырылған
12 слайд
Әліпби үйрету барысында тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым бөлігі қарастырылған
13 слайд
13 слайд