ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
М.Әуезовтың фольклорға қосқан үлесі
05 Қырқүйек 2024
49
0 рет жүктелгенберіледі
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
сертификат алыңыз!
1 слайд
Жоспар
Кіріспе
1. М. Әуезов «әдбиет туралы» кітабы
1.1 Қазақ халқының эпосы мен фольклоры
1.2 Халық эпосының шағын түрлері
1.3 Ертегілер, аңыздар, мақал-мәтелдер, жұмбақтар жинағы
2. Жырлар мен айтыс өнері
2.1 Батырлар жыры
2.2 Ғашықтық жырлар
2.3 Тарихи жырлар
2.4 Айтыс өңері
1 слайд
Жоспар Кіріспе 1. М. Әуезов «әдбиет туралы» кітабы 1.1 Қазақ халқының эпосы мен фольклоры 1.2 Халық эпосының шағын түрлері 1.3 Ертегілер, аңыздар, мақал-мәтелдер, жұмбақтар жинағы 2. Жырлар мен айтыс өнері 2.1 Батырлар жыры 2.2 Ғашықтық жырлар 2.3 Тарихи жырлар 2.4 Айтыс өңері
2 слайд
М.Әуезов фольклортанушы
МҰХТАР ОМАРХАНҰЛЫ ӘУЕЗОВ ФОЛЬКЛОРДЫ ЖИНАУМЕН, ЗЕРТТЕУМЕН
ЖАСТАЙЫНАН ШҰҒЫЛДАНҒАНЫ БЕЛГІЛІ. ОЛ ХХ ҒАСЫРДЫҢ ЖИЫРМАСЫНШЫ
ЖЫЛДАРЫ «ТАҢ», «ШОЛПАН» СЕКІЛДІ ЖУРНАЛДАРҒА ӨЗІНІҢ ІЛКІ ЗЕРТТЕУЛЕРІ
МЕН ЖИНАҒАН ФОЛЬКЛОРЛЫҚ МӘТІНДЕРІНІҢ БІР ПАРАСЫН ЖАРИЯЛАЙ
БАСТАЙДЫ. ФОЛЬКЛОР САЛАСЫНА ҚОСҚАН ҮЛЕСТЕРІ ӨТЕ КӨП. МӘСЕЛЕН:
«ӘДЕБИЕТ ТАРИХЫ», «ӘДЕБИЕТ ТУРАЛЫ», «ШЫҒАРМАЛАРЫНЫҢ ТОЛЫҚ
ЖИНАҒЫ» ЖИНАҚТАРЫ БАР.
2 слайд
М.Әуезов фольклортанушы МҰХТАР ОМАРХАНҰЛЫ ӘУЕЗОВ ФОЛЬКЛОРДЫ ЖИНАУМЕН, ЗЕРТТЕУМЕН ЖАСТАЙЫНАН ШҰҒЫЛДАНҒАНЫ БЕЛГІЛІ. ОЛ ХХ ҒАСЫРДЫҢ ЖИЫРМАСЫНШЫ ЖЫЛДАРЫ «ТАҢ», «ШОЛПАН» СЕКІЛДІ ЖУРНАЛДАРҒА ӨЗІНІҢ ІЛКІ ЗЕРТТЕУЛЕРІ МЕН ЖИНАҒАН ФОЛЬКЛОРЛЫҚ МӘТІНДЕРІНІҢ БІР ПАРАСЫН ЖАРИЯЛАЙ БАСТАЙДЫ. ФОЛЬКЛОР САЛАСЫНА ҚОСҚАН ҮЛЕСТЕРІ ӨТЕ КӨП. МӘСЕЛЕН: «ӘДЕБИЕТ ТАРИХЫ», «ӘДЕБИЕТ ТУРАЛЫ», «ШЫҒАРМАЛАРЫНЫҢ ТОЛЫҚ ЖИНАҒЫ» ЖИНАҚТАРЫ БАР.
3 слайд
М.Әуезов «Әдебиет туралы» кітабы
Әуезов М. Әдебиет туралы. О литературе.
Оқу
құралы.-Алматы,”Санат”,1997.-304б.
Мазмұны:
•Қазақ халқының эпосы мен фольклоры
•Халық эпосының шағын түрлері
•Ертегілер, аңыздарң мақал-мәтелдер, жұмбақтар
•Жырлар мен айтыс өнері
•Батырлар жыры
•Ғашықтық жырлар
•Тарихи жырлар
•Айтыс өңері
3 слайд
М.Әуезов «Әдебиет туралы» кітабы Әуезов М. Әдебиет туралы. О литературе. Оқу құралы.-Алматы,”Санат”,1997.-304б. Мазмұны: •Қазақ халқының эпосы мен фольклоры •Халық эпосының шағын түрлері •Ертегілер, аңыздарң мақал-мәтелдер, жұмбақтар •Жырлар мен айтыс өнері •Батырлар жыры •Ғашықтық жырлар •Тарихи жырлар •Айтыс өңері
4 слайд
Халық эпосының шағын түрлері
Мұң-шер өлендері
•Қоштасу
•Естірту
•Жоқтау
Үйлену салт-жырлары
•Жар-жар
•Сыңсу
•Беташар
4 слайд
Халық эпосының шағын түрлері Мұң-шер өлендері •Қоштасу •Естірту •Жоқтау Үйлену салт-жырлары •Жар-жар •Сыңсу •Беташар
5 слайд
Ертегілер, аңыздар, мақал-мәтелдер мен
жұмбақтар жинағы
М. Әуезов өзінің жинағында ертігілер, аңыздар, мақал-мәтелдер мен жұмбақтарды қарастырған.
Басқа халықтардын әдебиеттерніне қарағанда, қазақ халқы әдебиетінде ауқымды қамтылған.
Қазақ ертегілері шартты түрде мынадай топтарға бөлінеді:
Қиял-ғажайып ертегілер
Хайуанат жайындағы
ертегілер
Салт ертегілер Балаларға арналған ертегілер
Аңыз ертегілер, күй аңызы
5 слайд
Ертегілер, аңыздар, мақал-мәтелдер мен жұмбақтар жинағы М. Әуезов өзінің жинағында ертігілер, аңыздар, мақал-мәтелдер мен жұмбақтарды қарастырған. Басқа халықтардын әдебиеттерніне қарағанда, қазақ халқы әдебиетінде ауқымды қамтылған. Қазақ ертегілері шартты түрде мынадай топтарға бөлінеді: Қиял-ғажайып ертегілер Хайуанат жайындағы ертегілер Салт ертегілер Балаларға арналған ертегілер Аңыз ертегілер, күй аңызы
6 слайд
Мақал-мәтелдер, жұмбақтар
Халық
шығармашылығының
бұл түрі барлық халықта
бар. Мұның қазақтағы
ерекшеліктері мол.
Қазақ мақал-мәтелдерінің,
жұмбақтары дені өлең түріне
келеді
Сондағы сөздердің өзара үндесіп,
үйлесіп, ассонанс,
аллитерациялардың мол болу
Мағына-мәні мейлінше терең, әрі
тақырыбы зор
Қазақ имақал-мәтелдері, жұмбақтары соншалықты мол. Ал, жиналып, хатқа түспегені одан да көп. Мақал-
мәтелдердің молдығы, олардың тамаша поэтикалық формасы, шебер түрде берілген терең шыіармалар
тудырған қазақ халқының өзінің де асқан ақындық дарының, оның сарқылмас даналығының анық айғағы.
6 слайд
Мақал-мәтелдер, жұмбақтар Халық шығармашылығының бұл түрі барлық халықта бар. Мұның қазақтағы ерекшеліктері мол. Қазақ мақал-мәтелдерінің, жұмбақтары дені өлең түріне келеді Сондағы сөздердің өзара үндесіп, үйлесіп, ассонанс, аллитерациялардың мол болу Мағына-мәні мейлінше терең, әрі тақырыбы зор Қазақ имақал-мәтелдері, жұмбақтары соншалықты мол. Ал, жиналып, хатқа түспегені одан да көп. Мақал- мәтелдердің молдығы, олардың тамаша поэтикалық формасы, шебер түрде берілген терең шыіармалар тудырған қазақ халқының өзінің де асқан ақындық дарының, оның сарқылмас даналығының анық айғағы.
7 слайд
Жырлар мен айтыс өлеңдер
Батырлар жыры
Қазақ халқының эпосында
батырлар жыры – ең бір мол
сала.
Батырлар жырының
кейіпкерлері – Қобыланды,
Қамбар, Тарғын сияқты аға
батырлар мен Алпамыс,
Сайын тәрізді іні
батырлардың есімдері тарихи
оқиғаларға байланысты.
Ғашықтық жырлар
Қазақтың эпостық
дастандарының ерекше бір
бөлімі – ғашықтық жырлар.
Ғашықтық дастандардын
өзекті тақырыбы екі жастың
бақытқа жету жолындағы
тартысы, қасірет-зары,
махаббаты.
Тарихи жырлар
Бұл жырлар XVIII және XIX
ғасырларда, әсіресе кең
өрістеп дамыған.
7 слайд
Жырлар мен айтыс өлеңдер Батырлар жыры Қазақ халқының эпосында батырлар жыры – ең бір мол сала. Батырлар жырының кейіпкерлері – Қобыланды, Қамбар, Тарғын сияқты аға батырлар мен Алпамыс, Сайын тәрізді іні батырлардың есімдері тарихи оқиғаларға байланысты. Ғашықтық жырлар Қазақтың эпостық дастандарының ерекше бір бөлімі – ғашықтық жырлар. Ғашықтық дастандардын өзекті тақырыбы екі жастың бақытқа жету жолындағы тартысы, қасірет-зары, махаббаты. Тарихи жырлар Бұл жырлар XVIII және XIX ғасырларда, әсіресе кең өрістеп дамыған.
