Наурыз
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
1 слайд
2 слайд
б и д й
ы з
қ ұ т
т а р
т ұ
ү р і ш
к ж е
ш ұ ы қ
т
2 слайд
б и д й ы з қ ұ т т а р т ұ ү р і ш к ж е ш ұ ы қ т
3 слайд
3 слайд
4 слайд
Наурыз көже
Наурыз мерекесі жақындаған сайын әрбір
отбасы Наурыз көже жасауды міндетім деп
санайды. Тіпті білмейтін жас жеңгелеріміз үлкен
адамдардан ақыл-кеңес сұрап, Наурыз көжеге не
қосу керектігін саралап жатады. Осы тұрғыда біз
де үлкен әжелеріміздің біразынан Наурыз көжені
қалай жасау керектігін сұрап білдік. Ол үшін ең
алдымен қазан толы сүтіңізді қайнатып, сүт
піскеннен кейін оның бетіндегі қаймағын қалқып
алып тастайсыз. Сүт әбден пісуге тақаған кезде,
қыс бойы сақтаған сүріңізді салып жіберіп, 15
минуттай бетін жауып қоясыз. Аталған уақыт
өткеннен кейін жеке ыдысқа пісіріп алған бидай,
жүгері, тары, асбұршақ, күріш тәрізді қоректік
заттардың жеті түрін сүт пен етке араластырып
тағы бір қайнатып аласыз. Егер Наурыз көже
қоймалжың болып кетсе, оған су қосуға
болмайды. Тек айран қосып сұйылтасыз.
4 слайд
Наурыз көже Наурыз мерекесі жақындаған сайын әрбір отбасы Наурыз көже жасауды міндетім деп санайды. Тіпті білмейтін жас жеңгелеріміз үлкен адамдардан ақыл-кеңес сұрап, Наурыз көжеге не қосу керектігін саралап жатады. Осы тұрғыда біз де үлкен әжелеріміздің біразынан Наурыз көжені қалай жасау керектігін сұрап білдік. Ол үшін ең алдымен қазан толы сүтіңізді қайнатып, сүт піскеннен кейін оның бетіндегі қаймағын қалқып алып тастайсыз. Сүт әбден пісуге тақаған кезде, қыс бойы сақтаған сүріңізді салып жіберіп, 15 минуттай бетін жауып қоясыз. Аталған уақыт өткеннен кейін жеке ыдысқа пісіріп алған бидай, жүгері, тары, асбұршақ, күріш тәрізді қоректік заттардың жеті түрін сүт пен етке араластырып тағы бір қайнатып аласыз. Егер Наурыз көже қоймалжың болып кетсе, оған су қосуға болмайды. Тек айран қосып сұйылтасыз.
5 слайд
Жалпы мәлімет
Наурыз мейрамы — ежелгі заманнан
қалыптасқан жыл бастау мейрамы. Қазіргі
күнтізбе бойынша (наурыздың 22) күн мен
түннің теңесуі кезіне келеді.Көне парсы
тілінде нава=жаңа + рәзаңһ=күн, «жаңа күн»
мағынасында, қазіргі парсы тілінде де сол
мағынамен қалған (но=жаңа + роуз=күн;
мағынасы «жаңа күн»), яғни «жаңа жылды»
(күн өсуін белгілеуі) білдіреді. 2010 жылдан
бастап Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас
ассамблеясы «Халықаралық Наурыз күні»
қарарына сәйкес 21 наурыз - Халықаралық
Наурыз күні болып қабылданды.
5 слайд
Жалпы мәлімет Наурыз мейрамы — ежелгі заманнан қалыптасқан жыл бастау мейрамы. Қазіргі күнтізбе бойынша (наурыздың 22) күн мен түннің теңесуі кезіне келеді.Көне парсы тілінде нава=жаңа + рәзаңһ=күн, «жаңа күн» мағынасында, қазіргі парсы тілінде де сол мағынамен қалған (но=жаңа + роуз=күн; мағынасы «жаңа күн»), яғни «жаңа жылды» (күн өсуін белгілеуі) білдіреді. 2010 жылдан бастап Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас ассамблеясы «Халықаралық Наурыз күні» қарарына сәйкес 21 наурыз - Халықаралық Наурыз күні болып қабылданды.
6 слайд
Жалпы мәлімет
Қазақстанда Наурыз мейрамы үш күн: 21-23 наурыз аралығында аталып
өтіледі (2010 жылдан бастап). Жалпы, Наурыз парсы, кавказ және түрік
халықтарының арасында көктем мейрамы және жаңа жылдың басталуы
ретінде тойланады. Ол Иранда 21 наурызда, Орталық Азия елдерінде және
Әзірбайжанда, мемлекеттік мереке ретінде Тәжікстанда және Қазақстанда -
22 наурызда, Өзбекстан мен Түркияда 21 наурыз күні аталып өтіледі.
6 слайд
Жалпы мәлімет Қазақстанда Наурыз мейрамы үш күн: 21-23 наурыз аралығында аталып өтіледі (2010 жылдан бастап). Жалпы, Наурыз парсы, кавказ және түрік халықтарының арасында көктем мейрамы және жаңа жылдың басталуы ретінде тойланады. Ол Иранда 21 наурызда, Орталық Азия елдерінде және Әзірбайжанда, мемлекеттік мереке ретінде Тәжікстанда және Қазақстанда - 22 наурызда, Өзбекстан мен Түркияда 21 наурыз күні аталып өтіледі.
7 слайд
Тарих
Наурыз – көне мейрам. Наурыз мерекесін тойлау дәстүрі дүние жүзі халықтарының
көпшілігінің тұрмыс-салтында бағзы замандардан орын алған. Бұл мейрамды ежелгі
гректер “патрих”, бирмалықтар “су мейрамы”, тәжіктер “гүл гардон”, “бәйшешек”,
“гүлнаурыз”, хорезмдіктер “наусарджи”, татарлар “нардуган”, буряттар “сагаан сара”,
соғдылықтар “наусарыз”, армяндар “навасарди”, чуваштар “норис ояхе” деп түрліше
атаған. Әбу Райхан Бируни, Омар һайям, т.б. еңбектерінде шығыс халықтарының
Наурызды қалай тойлағандығы туралы мәліметтер мол. Мысалы, парсы тілдес
халықтар Наурызды бірнеше күн тойлаған. Олар бұл күндерде әр жерге үлкен от
жағып, отқа май құяды; жаңа өнген жеті дәнге қарап болашақты болжайды; жеті ақ
кесемен дәстүрлі ұлттық көже “сумалак” ұсынады; ескі киімдерін тастайды; ескірген
шыны аяқты сындырады; бір-біріне гүл сыйлап, үйлерінің қабырғасына дөңгелек ою –
“күн символын” салады; үйдегі тіреу ағашқа гүл іледі; түрлі жарыстар (жамбы ату, т.б.)
ұйымдастырады. Дәстүрлі қазақ қоғамында Ұлыс күні жыл басы саналған.
7 слайд
Тарих Наурыз – көне мейрам. Наурыз мерекесін тойлау дәстүрі дүние жүзі халықтарының көпшілігінің тұрмыс-салтында бағзы замандардан орын алған. Бұл мейрамды ежелгі гректер “патрих”, бирмалықтар “су мейрамы”, тәжіктер “гүл гардон”, “бәйшешек”, “гүлнаурыз”, хорезмдіктер “наусарджи”, татарлар “нардуган”, буряттар “сагаан сара”, соғдылықтар “наусарыз”, армяндар “навасарди”, чуваштар “норис ояхе” деп түрліше атаған. Әбу Райхан Бируни, Омар һайям, т.б. еңбектерінде шығыс халықтарының Наурызды қалай тойлағандығы туралы мәліметтер мол. Мысалы, парсы тілдес халықтар Наурызды бірнеше күн тойлаған. Олар бұл күндерде әр жерге үлкен от жағып, отқа май құяды; жаңа өнген жеті дәнге қарап болашақты болжайды; жеті ақ кесемен дәстүрлі ұлттық көже “сумалак” ұсынады; ескі киімдерін тастайды; ескірген шыны аяқты сындырады; бір-біріне гүл сыйлап, үйлерінің қабырғасына дөңгелек ою – “күн символын” салады; үйдегі тіреу ағашқа гүл іледі; түрлі жарыстар (жамбы ату, т.б.) ұйымдастырады. Дәстүрлі қазақ қоғамында Ұлыс күні жыл басы саналған.
8 слайд
8 слайд
9 слайд
Құттықтау
Өлкеме Наурыз келді,
көктем келді,
Құлпырып гүлге орап
көк пен жерді.
Халқымның салт-
дәстүлерін аялаған,
Арманы асқақтады
көптен бергі.
Жаңартып сана,
салтымды,
Қуантқан барша
халқымды.
Наурыз тойы – ел
тойы,
Ғасырдан асыр
даңқыңды.
Ән болып асыл,
Даңқыңды асыр
Ғасырдан ғасыр.
Жер үсті жасарады,
жаңғырады.
Бар аймақ аңсай
күткен сән құрады.
Қой қоздап, қозы өріп,
егін көктеп,
Туған жер төскейінен
ән құлады.
9 слайд
Құттықтау Өлкеме Наурыз келді, көктем келді, Құлпырып гүлге орап көк пен жерді. Халқымның салт- дәстүлерін аялаған, Арманы асқақтады көптен бергі. Жаңартып сана, салтымды, Қуантқан барша халқымды. Наурыз тойы – ел тойы, Ғасырдан асыр даңқыңды. Ән болып асыл, Даңқыңды асыр Ғасырдан ғасыр. Жер үсті жасарады, жаңғырады. Бар аймақ аңсай күткен сән құрады. Қой қоздап, қозы өріп, егін көктеп, Туған жер төскейінен ән құлады.
10 слайд
Дәстүрлер
Дәстүр бойынша бұрын Наурыз мейрамын бүкіл ауыл-ел болып, әсіресе жастар жағы
түгелдей таң шапағатын қарсы алудан — тазаланған арықтарға су жіберуден, ағаш
отырғызып, гүл егу рәсімін өткізуден бастайтын. Қызықшылық онан әрмен халық
ойындарымен («Айқыш-ұйқыш», «Ақ серек пен көк серек», «Алқа қотан», т.б.), ән
салып, би билеумен, ақындар айтысымен, «Қызғалдақ» мерекесімен, (қазақша күрес |
қазақша күреспен), ат жарысымен жалғасып кете беретін де, түнге қарай «Алтыбақан»
айналасындағы тамашамен аяқталатын.
10 слайд
Дәстүрлер Дәстүр бойынша бұрын Наурыз мейрамын бүкіл ауыл-ел болып, әсіресе жастар жағы түгелдей таң шапағатын қарсы алудан — тазаланған арықтарға су жіберуден, ағаш отырғызып, гүл егу рәсімін өткізуден бастайтын. Қызықшылық онан әрмен халық ойындарымен («Айқыш-ұйқыш», «Ақ серек пен көк серек», «Алқа қотан», т.б.), ән салып, би билеумен, ақындар айтысымен, «Қызғалдақ» мерекесімен, (қазақша күрес | қазақша күреспен), ат жарысымен жалғасып кете беретін де, түнге қарай «Алтыбақан» айналасындағы тамашамен аяқталатын.
11 слайд
Наурыз менің елімнің берекесі,
Жаңа жылы қазақтың мерекесі.
Шаңырағы биіктеп күнге жақын,
Ұлаңғайыр керілсін керегесі.
Қымбат білген адамға сөз өнері,
Бұрқ-сарқ етіп қайнасын көжелері.
Жаңа жылда елімнің көркі өсіп,
Гүлге толсын көгеріп көшелері.
Шат күлкіге шомылып замандары,
Бақыт кешсін ғайыптан адамдары.
Әрбір жанның арманы орындалып,
Сәтті болсын биылғы қадамдары.
Ел-жұртымның тілеуін тілесейік,
Жаңа жылда қалайық бір есейіп.
11 слайд
Наурыз менің елімнің берекесі, Жаңа жылы қазақтың мерекесі. Шаңырағы биіктеп күнге жақын, Ұлаңғайыр керілсін керегесі. Қымбат білген адамға сөз өнері, Бұрқ-сарқ етіп қайнасын көжелері. Жаңа жылда елімнің көркі өсіп, Гүлге толсын көгеріп көшелері. Шат күлкіге шомылып замандары, Бақыт кешсін ғайыптан адамдары. Әрбір жанның арманы орындалып, Сәтті болсын биылғы қадамдары. Ел-жұртымның тілеуін тілесейік, Жаңа жылда қалайық бір есейіп.
12 слайд
12 слайд