Презентация
Презентация

#1 слайд
Сәбит Дөнентаев
(1894—1933)
1 слайд
Сәбит Дөнентаев (1894—1933)
#2 слайд
Сәбит Дөнентаев (1894—1933) —
қазақ ақыны. Оның поэзиясы терең
мазмұнды, ойлы болумен бірге
көркемдік қырларымен, өзіндік
өзгешеліктерімен де ерекшеленеді.
Ең алдымен ақынның көптеген
өлеңдерінде нақтылық сипат,
тұжырымдылық басым. Оның
поэзиясының тілі таза, қарапайым және
сонымен бірге бейнелі де көркем. Сәбит
поэзиясында сырттай жарқылдақтық,
асқақ лептілік жоқ. Ол өмір шындығын
боямасыз қалпында, реалистік сарында
суреттейді. Ақын ойға жомарт, сөзге
сараң болуға кеп көңіл бөледі...
2 слайд
Сәбит Дөнентаев (1894—1933) — қазақ ақыны. Оның поэзиясы терең мазмұнды, ойлы болумен бірге көркемдік қырларымен, өзіндік өзгешеліктерімен де ерекшеленеді. Ең алдымен ақынның көптеген өлеңдерінде нақтылық сипат, тұжырымдылық басым. Оның поэзиясының тілі таза, қарапайым және сонымен бірге бейнелі де көркем. Сәбит поэзиясында сырттай жарқылдақтық, асқақ лептілік жоқ. Ол өмір шындығын боямасыз қалпында, реалистік сарында суреттейді. Ақын ойға жомарт, сөзге сараң болуға кеп көңіл бөледі...
#3 слайд
ӨМІР ЖОЛДАРЫ
1894 жылы Семей облысының Павлодар уезiнiң
Ақсу болысында туған. Әкесі Дөнентай кедей еді.
Руы Арғын ішінде Бәсентиін. Қасымқажы
Ертісбаевтың медресесін бітірген соң өлең жазу
бастады.
1916 жылы маусымның 25 патша жарлығымен жасы
19 мен 43 арсындағы қазақ және басқа орыс емес
«бұратана» атайтын халықтарының жігіттер
майданға алынды. Солардың арасында Сәбит те
болған. Екібастұздың көмір қазатын болды, кейін
Рига қаласының өңірінде окоп, ор (траншея) қазған.
1917 жылының Ақпан төңкерісінен кейін туған
жеріне қайтты. Ақпан төңкерісін қолдап басқа Алаш
азаматтарымен ұлт азаттық қозғалысына қосылып,
қазақ халқына автономия беруіне, халқының өмір
деңгейі көтеруіне, өзгеріс пен дамуына шақырады.
3 слайд
ӨМІР ЖОЛДАРЫ 1894 жылы Семей облысының Павлодар уезiнiң Ақсу болысында туған. Әкесі Дөнентай кедей еді. Руы Арғын ішінде Бәсентиін. Қасымқажы Ертісбаевтың медресесін бітірген соң өлең жазу бастады. 1916 жылы маусымның 25 патша жарлығымен жасы 19 мен 43 арсындағы қазақ және басқа орыс емес «бұратана» атайтын халықтарының жігіттер майданға алынды. Солардың арасында Сәбит те болған. Екібастұздың көмір қазатын болды, кейін Рига қаласының өңірінде окоп, ор (траншея) қазған. 1917 жылының Ақпан төңкерісінен кейін туған жеріне қайтты. Ақпан төңкерісін қолдап басқа Алаш азаматтарымен ұлт азаттық қозғалысына қосылып, қазақ халқына автономия беруіне, халқының өмір деңгейі көтеруіне, өзгеріс пен дамуына шақырады.
#4 слайд
Шығармашылығы
Сәбит Дөнентаевтың шығармашылығына Абайдың, Крыловтың,
Тоқайдың өлеңдері, мысалдары әсер еттi.
1913 жылы «Айқап» журналында Сәбит Дөнентаевтың
«Қиялдарым» өлеңi шығады. Бұл журналда кезінде Сұлтанмахмұт
Торайғыров және тағы басқа қазақ ақындарының өлеңдерi шыққан.
1915 жылы Yфi (Уфа) қаласында Сәбит Дөнентаевтың «Уақ-түйек»
деген өлеңдер жинағы шығады. Ақын өз халқын қамын ойлап, оның
өмірі, тағдыры, халі, тұрмысы туралы өлеңдер жазған, сатира
ақыны болып, елін зорлайтын байлар мен патша өкіметіне күледі,
әділет туралы ойлайды.
Ақынның «Бозторғай», «Көк төбетке», «У жеген қасқырға», «Екі
теке» мысалдары бар. Бұл еңбектері Крыловтың
шығармашылығының ақынына әсер еткенінен жазылған. «Биік
тау», «Заман кімдікі» әділет туралы ойлайтын-толғайтын
азаматының мұңдары. «Қазақтан шыққан білгендер» — жастарға
үгіт-насихат. «Көркемтай» повесті жетімнің тағдыры туралы.
4 слайд
Шығармашылығы Сәбит Дөнентаевтың шығармашылығына Абайдың, Крыловтың, Тоқайдың өлеңдері, мысалдары әсер еттi. 1913 жылы «Айқап» журналында Сәбит Дөнентаевтың «Қиялдарым» өлеңi шығады. Бұл журналда кезінде Сұлтанмахмұт Торайғыров және тағы басқа қазақ ақындарының өлеңдерi шыққан. 1915 жылы Yфi (Уфа) қаласында Сәбит Дөнентаевтың «Уақ-түйек» деген өлеңдер жинағы шығады. Ақын өз халқын қамын ойлап, оның өмірі, тағдыры, халі, тұрмысы туралы өлеңдер жазған, сатира ақыны болып, елін зорлайтын байлар мен патша өкіметіне күледі, әділет туралы ойлайды. Ақынның «Бозторғай», «Көк төбетке», «У жеген қасқырға», «Екі теке» мысалдары бар. Бұл еңбектері Крыловтың шығармашылығының ақынына әсер еткенінен жазылған. «Биік тау», «Заман кімдікі» әділет туралы ойлайтын-толғайтын азаматының мұңдары. «Қазақтан шыққан білгендер» — жастарға үгіт-насихат. «Көркемтай» повесті жетімнің тағдыры туралы.
#5 слайд
Сәбит зерттеген Абай
шығармалары
Сәбит кемеңгер Абайдан көп үйренген ақындардың бірі. «Абайға»
деген өлеңінде былай деп жазады:
«Қараңғыда туып ең,
Қара бетті жуып ең.
Таба қылмай дұшпанға,
Қолға ұстаған туымыз,
Қанат-құйрық, бойымыз.
Қонғанда да ұшқанда.
Құрмет етіп затыңды,
Бетке ұстаймыз атыңды...»
Тұтастай алғанда бұл өлеңнен Сәбиттің Абай поэзиясының идеялық
бағытын, әлеуметтік сырын дұрыс бағдарлағанын кереміз. Сонымен
бірге Сәбиттің Абайдан тікелей үйренгендігінің де айғағы, яғни бұл
елең Абайдың «Сегіз аяғының» үлгісінде, соның өлшемін, ұйқас
түрін сақтап жазылғандығы даусыз. Тек бүл емес, «Атылғандарға»,
«Жүрекке», «Ескі болыстың тәубасы», «Темірге», «Ерікті Айша»,
«Кемшілікте», «Бір жыл етті» тәрізді және басқа да көптеген
өлеңдерін Сәбит Абай поэзиясындағы әр алуан формаларды
пайдалана отырып жазған.
5 слайд
Сәбит зерттеген Абай шығармалары Сәбит кемеңгер Абайдан көп үйренген ақындардың бірі. «Абайға» деген өлеңінде былай деп жазады: «Қараңғыда туып ең, Қара бетті жуып ең. Таба қылмай дұшпанға, Қолға ұстаған туымыз, Қанат-құйрық, бойымыз. Қонғанда да ұшқанда. Құрмет етіп затыңды, Бетке ұстаймыз атыңды...» Тұтастай алғанда бұл өлеңнен Сәбиттің Абай поэзиясының идеялық бағытын, әлеуметтік сырын дұрыс бағдарлағанын кереміз. Сонымен бірге Сәбиттің Абайдан тікелей үйренгендігінің де айғағы, яғни бұл елең Абайдың «Сегіз аяғының» үлгісінде, соның өлшемін, ұйқас түрін сақтап жазылғандығы даусыз. Тек бүл емес, «Атылғандарға», «Жүрекке», «Ескі болыстың тәубасы», «Темірге», «Ерікті Айша», «Кемшілікте», «Бір жыл етті» тәрізді және басқа да көптеген өлеңдерін Сәбит Абай поэзиясындағы әр алуан формаларды пайдалана отырып жазған.
шағым қалдыра аласыз













