Қадыр Мырза-әлі. «Домбыра» өлеңі.

1 слайд
Copyright © Wondershare Software

1 слайд

2 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareБілімділік:  Қазақстанның халық жазушысы, ақын, аудармашы - Қадыр Мырза Әлі туралы мағлұмат беру.Жаңа тақырыпты меңгеруге бағыт беру, іздену қабілетін, мәнерлеп айту дағдысын, сөйлеу мәдениетін қалыптастыру. Тәрбиелік:  Салт – дәстүрді құрметтеуге, ұлттық құндылықтарымызды қастерлеуге, өнерді сүюге, адамгершілікке, рухани имандылыққа, әділдікке, адалдыққа тәрбиелеу. Дамытушылық:  Студенттердің рухани өмірге деген қабілетін дамыту, өз ойын еркін жеткізе білуге дағдыландыру, топта белсенділік көрсетуге бағыттау, оқығанын талдап, мағынасын аша білуге үйрету, өзіндік пікір қалыптастыру, шығармашылыққа қабілеттерін дамыту. 

2 слайд

3 слайд
Copyright © Wondershare Software Қадыр Ғинаятұлы Мырзалиев , 1935 жылы 5 қаңтарда Орал облысының Жымпиты кентінде туған. Ақын, Қазақстанның халық жазушысы (1995), ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері. 1958 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін тәмамдаған. Еңбек жолын сол кезде жаңадан ашылған балалар журналы «Балдырғаннан» бастаған. «Жұлдыз» журналы редакциясында поэзия және сын бөлімінің меңгерушісі, жауапты хатшы, бас редактордың орынбасары, 1968-1973 жылдары «Жазушы» баспасында қазақ поэзиясы бөлімінің меңгерушісі, «Балауса» баспасының редакторы, кейін Қазақстан Жазушылар одағында поэзия секциясының кеңесшісі болған. 1966 жылы «Ой орманы» жинағы үшін Қазақстан Ленин комсомолының сыйлығы берілді. 1980 жылы «Жерұйық» жыр кітабы үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды. Ол Қазақстанның халық жазушысы. 2001 жылы Тәуелсіз «Тарлан» сыйлығын алды.

3 слайд

4 слайд
Copyright © Wondershare Software«Домбыра» Екі ішектің бірін қатты,бірін сәл-сәл кем бұра. Нағыз қазақ, қазақ емес, Нағыз қазақ - Домбыра! Білгің келсе біздің жайды содан сұра тек қана, Одан асқан жоқ шежіре,одан асқан жоқ дана. “ Ақиқатты айтқандардың бәрі осылай сорласын”, Деп бір қаһан шанағына құйған оның қорғасын. Жалған сөйлеп көрген емес бірақ соның өзінде, Аппақ жалын күйдің жанын жалап жатқан кезінде. Бір ішегінде биіктік бар,бір ішегінде тереңдік, Ол мақауды сөйлетеді,жылатады кереңді. Көкірекке толған кезде бар қуаныш,бар бақыт, Сандуғаш боп,бұлбұл болып сайрайды ол әр уақыт. Көкірекке толған кезде бар қасірет,бар қайғы, Бозінген боп боздайды ол,бозінген боп сарнайды. Білгің келсе біздің жайды,содан сұра тек қана, Одан асқан жоқ шежіре,одан асқан жоқ дана. Екі ішектің бірін қатты,бірін сәл-сәл кем бұра. Нағыз қазақ ,қазақ емес, Нағыз қазақ - Домбыра

4 слайд

5 слайд
Copyright © Wondershare Software  Өлең қандай үлгіде жазылған? А. Кезектес ұйқас Ә. Қара өлең ұйқасы Б. Күрделі тіркес В. Үндестік бар (М.Шаханов өлеңдері) Махамбет,Абай іздері бар

5 слайд

6 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareҚадыр ақынның «Домбыра» өлеңінің алғашқы шумағы қанатты сөзге айналып кеткені де белгілі. Екі ішектің бірін қатты, бірін сәл-пәл кем бұра. Нағыз қазақ – қазақ емес, Нағыз қазақ – Домбыра! Домбыра аспабының қаншалықты қадірлі екенін Қадыр Мырза Әлі екі-ақ ауыз сөзбен осылайша түйіндейді. Расында да қазақ поэзиясындағы домбыра бейнесі – ежелгі жыр-дастандардан бүгінгі жас толқынға дейін жырланып келе жатқан мәңгілік тақырып. Қашаған жыраудың «Қолымдағы ағашым – Алып жүрген домбыра. «Домбыра – күнә» деген сөз – Тек бір айтқан дабыра. Пайғамбарым туғанда, Бесік болған бұл ағаш. Ыбырайым Кәғбә салғанда, Мешіт болған бұл ағаш. Ықырам үйдің алдында, Есік болған бұл ағаш» деп төгілте жырлағаны – домбыра. Ілияс Жансүгіровтің «Күй», «Күйші» поэмалары – қазақтың асыл өнері күй мен ұлттық мұрасы домбыраға жырдан қаланған ескерткіш. Одан берідегі Жұмекен: «Үйден алыс шыққанда мен екі аманат қалдырам. Бірі – ұлым, өзіңсің, екіншісі – домбырам», – деп, ұлы мен ұлтының мұрасының қаншалықты ардақты, қаншалықты құнды екенін өлеңі арқылы көрсетеді. Бұл қаламгерлерден өзге де қазақ өлеңінің тарихында домбыраны жырға қосқан ақын көп. Әрқайсысы әртүрлі стильде жырласа да, ортақ тақырып, ортақ мұңның бір ұқсас тұсы бар, ол – ұлтының ұлы аспабына деген иісі қазақтың құрметі, сезімі мен ойы.

6 слайд

7 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareКүміс қоңырау Дала дидары Бұлбұ л бағы Ақ отау Ой орман ы Домбы ра Жер қыры Көш Биік баспалдақт ар

7 слайд

8 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareОрыс, неміс, украин, литва, эстон, грузин, өзбек, тәжік, қырғыз, түрікмен, татар, башқұрт, қарақалпақ, ұйғыр тілдеріне аударылған.

8 слайд

9 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareҚадыр Мырза Әлі - Бес жолды өлең жазу. 1.Қадыр Мырза Әлі. 2.Әйгілі, құрметті, білімді. 3.Өлең жазды, шығармашылық өмір сүрді. 4.Қадыр Мырза Әлі- белгігі ақын. 5.Ақын.

9 слайд

10 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareДұрыс жауабын белгілеңіз. Ақынның  ертегілері мен балладалары /  аудармалары /  әдеби-сын еңбектері  – балалар әдебиетінің мол қазынасы.

10 слайд

11 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareБос орынға қажетті сөзді қойыңыз.        ______ айтқандардың бәрі осылай сорласын,     Деп бір қ аһан шанағына құйған оның қорғасын.   Қажетті сөздер: Жалған Ақиқатты Әділетті

11 слайд

12 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareМына сөздердің синонимін қарастырыңыз: 1.Шежіре- 2.Ақиқат- 3.Жалған сөйлеу- 4.Керең- 5.Боздайды- 6.Қасірет-

12 слайд

13 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareБірнеше дұрыс жауапты белгілеңіз. Қадыр Мырза Әлінің өлеңдерінің негізгі тақырыбын белгілеңіз. қазақ мінезі соғыс достық туған жер

13 слайд

14 слайд
Copyright © Wondershare SoftwareТест сұрақтары. 1.Қадыр мырза Әлі қай жылы туған? А)1936   ә)1925   б)1935 2. Қадыр Мырза Әлі кім? а)ақын, жазушы  ә) сазгер   б) ғалым 3. Қадыр Мырза Әлінің өлеңі? а) Он саусақ  ә) Жаз лебі   б) Қызыл кітап 4. 2001 жылы Қадір Мырза Әлі қандай сыйлық алды?  а)Халық Қаһарманы  ә) Тәуелсіз «Тарлан» сыйлығын алды.  б) Кеңес Одағының сыйлығы 5. Қадір Мырза Әлі қай жылы қайтыс болған? а)2010    ә) 2012    б) 2011

14 слайд

15 слайд
Copyright © Wondershare Software  «Домбыра» өлеңін жаттау. Қадыр туралы қосымша деректермен танысу.

15 слайд

16 слайд
Copyright © Wondershare Software

16 слайд