Қорғасын өндірісіндегі еңбек гигиенасы.

1 слайд
Қорғасын өндірісіндегі еңбек гигиенасы. Орындаған: Абдурахманова Ш Тобы: АКУ 21-18 Жетекшісі:Махмудова Н.НҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ

1 слайд

2 слайд
Жоспар  I Кіріспе  II Негізгі бөлім  Қорғасын және оның қосындыларымен улану Қорғасынмен уланудың патогенезі.  Қорғасын және оның қосындыларымен созылмалы уланудың клиникалық көрінісі (негізгі клиникалық синдромдар).  Диагностика сы .  Созылмалы уланудың емі.  Алдын алу.  Медико-әлеуметтік сараптама.  III Қорытынды  IV Пайдаланылған әдебиеттер         

2 слайд

3 слайд
Кіріспе Қорғасын бос күйінде – көкшіл-сұр түсті, жұмсақ және ауыр металл, оңай балқиды. Қорғасын – өнеркәсіп пен техникада кең пайдаланылатын түсті металл. Ол атмосфералық коррозия және қышқылдар әсеріне төзімді болғандықтан, химиялық аппаратуралар (әсіресе күкірт қышқылы өндірісінде) және кабель, оқ, бытыра дайындауда, радиоактивті сәулелерден қорғануда, медицинада кең қолданылады. Өндірісте қорғасын және оның қосындыларын кейбір құймаларды (типографиялық, баббитті, латунь), аккумуляторлар, химимялық аппараттар, иондаушы сәулелерден қорғайтын заттар, хрусталь өндірістерінде, бояу түрінде (қорғасынды ағартулар) жәнет.б. қолданады.Қорғасынды уланулар ең бастысы өндірістік жағдайларда болады. Кейде тұрмыстық жағдайларда ішінен қорғасынмен қапталған, ұзақ уақыт бойыкерамикалық ыдыста сақталған тамақ өнімдерін қолданған жағдайларда  уланулар болады.

3 слайд

4 слайд
Қорғасын және оның органикалық емес қосындылары  агрегаттық жағдайымен қатынас сипатына байланысты, тыныс жолдары немесе асқазан ішек  жолдары және тері жабындылары арқылы  енеді. Өндіріс орындарында бұл заттар  адам ағзасына шаң, аэрозол және бу түрінде енеді. Қорғасын және оның туындылары асқазан және ішек жолдарына тұрмыстық уланулар кезінде, сирек жеке бас гигиенасын сақтамайтын — өндірісте: қорғасынмен байланыста болғаннан кейін ауызды шайқау, қолды жуу, цех орындарында тамақ ішудің салдарынан түседі. Тыныс жолдары арқылы адам ағзасына түскен қорғасын және оның қосындылары  қанға өтеді. Қорғасын және оның қосындылары асқазан ішек жолдары арқылы түскен кезде бірнеше өзгерістерге ұшырайды .

4 слайд

5 слайд
Қорғасынды ұстамалардың типті түріне іштегі жайылмалы түрдегі ұстама түріндегі ауырсынулар тән. Тілі жабынмен жабылған, іші қатты,  басқан кезде  ауырсыну аздап басылады.  Бір мезгілде ұзақ уақыт бойы  нәжісінің қатуы мүмкін, үлкен дәреті қойдың құмалағы тәрізді болады. Рентгенде ішектегі спастикалық атониялық өзгерістер пайда болады.Кейде контрасты массаның ұзақ уақыт кідіруімен ішектің парездері болуы мүмкін (бірнеше тәулік бойы). Көрсетілген өзгерістер артериялдық гипертензямен қатар жүреді.

5 слайд

6 слайд
Қорғасынмен улануды емдеу.  Қорғасынмен улануды емдеуде негізгі емдеу принциптерін пайдалану қажет – этиологиялық патогенетикалық, симптоматикалық. Этиологиялық қағидада – қорғасынды енгізетін дәрілермен қосып, оны ағзадан тез арада шығару. Қорғасын ішекте пектиндермен байланады, сондай-ол, күкірт ұқсастау. Аурулардың тамақтарына, құрамында – пектин мен күкірт бар тағамдар енгізу қажет: капуста, сәбіз, алма. Капустада күкірт – 74 мг/100 г; сәбізде – пектиндер – 2,93 мг/100 г; алмада пектиндер едәуір шамада бар. Көкөністік салаттарда аскорбинқышқылы бар, ал қорғасынмен уланған науқастарда азайған .

6 слайд

7 слайд
Комплексондарды пайдаланғандағы теріс қолайсыз жағдайлар: • гемодезбен заттарды (кобальт, темир, мыс) организмнен шығарулары; • ЭДТА-нің препараттарымен емдегенде, бүйректің ерекшеліктерінің зақымданулары; • қорғасынды массивті түрде ағзадан көп шығарғанда, ол сүйек қанқасымен қанның араларында тез ара мөлшерде бөлініп, онымен уланудың өшуі. Осы ұрғыдан қарағанда ЭДТА-ның препараттарымен емдеу қазір шектелген. ЭДТА-ның препараттарын қорғасындық коликада пайдаланады. Тетацинді 2,0 (20 мл 10% ерітінді) – 150 мл физиологиялық ерітіндімен көк тамырға, тамшылай немесе қарын 20 мл 40% глюкозаның ерітіндісімен

7 слайд

8 слайд
. Ішек шаншуында тәулігіне 2 рет, ара қашықтығы 6 сағат аз емес уақытта беруге болады. Пентациннің жеке дара дозасы 10 мл 5% ерітінді. Комплексонды 3 күн бойы береді де, 4-5 күндей үзіліс жасайды. Емдеу 3 күн. ЭДТА-ның препараттын нефриттерде, бауырдың дерттерінде, денеқызыуы көтерілгенде (лихорадка) беруге болмайды.

8 слайд

9 слайд
Қорғасынмен улануды сукцимермен де емдейді. Ол мезодимеркаптоянтар қышқылының дитиолы, қорғасынмен мықты комплексоннің ерітіндісін сүзеді де, организмнен бір қатар микроэлементтерді-кобальт, темір, мыс қолдандырмай шығарады. Сукцимер ағзаға 0,5 күніне 3 реттен 7-10 күн бойы (10-12 гр. Бір дүркін емге) беріледі. Уланудың айқын түрінде ол Д –ПАМ- мен немесе ЭДТА-ның препараттарымен алма – кезек беріледі. Препарат гемопоэзға, электролиттермен микроэлементтерге тимді әсер көрсетіп, миокардтың жиырымдылық қасиетін жақсартады. Бірақта, сукцимермен емдегенде бауыр мен бүйрек қызметін қадағалап отыру керек .

9 слайд

10 слайд
Профилактикасы.  Сатурнизммен улануды ескерту-гигиеналық және медициналық іс- әректтерден тұрады. Ағзаға қорғасынның зиянды әсерін тидірмеу үшін өндірістерде қорғасында басқа заттармен ауыстыру, құрамында қорғасын бар бояуларды пайдаланбау, қорғасындық ақ бояуды (белиланы), глазурларды, пастыларды айырбастап, баспаханаларда гартовталынған шрифтарды қолданбау т.б. Жұмыс орындарында қорғасынмен қосындылары жайылып, бөлінетін болса, онда оларды жекеленген өндіріс бөлмелерінде сақтау. Мұндай бөлмелерде берілетін ауаның мөлшері, шығарылатын аудан аз болуы қажет.

10 слайд

11 слайд
Берілетін (енгізілетін) ауа жарылау немесе жұмысшылар дем алатын зонаға жіберушілер қажет. Пайдаланған ауаны жергілікті сорып шығаратын жүйе арқылы, өндірістік үйлердің төменгі қабаттарынан шығару керек. Қорғасынның зиянды әрекетін, әсіресе жұмысшылардың ағзаларына ескерту қондырғылармен аппараттардың герметизацияланулары және жабудын маңызы зор. Егерде технологиялық процесстерінің ерекшеліктеріне байланысты қондырғылармен аппараттарды жабуға мүмкіндік болмаса, жергілікті түрде српырқорғасынды жұмыс орнының ауасынан тазарған дұрыс .

11 слайд

12 слайд
Егерде, қорғасынның рұқсат етілген доза өндірістік бөлмелерде 0,01 мг/м3 көп болса, жұмысшылар «лепесток» дейтін респиратор пайдаланулары керек. Жеке бас қорғайтын құрал – жабдықтары дұрыс пайдалану өте қатал түрде администрация жағынан бақыланып отырып, жұмыс орындарынды тамақ ішіп, темекі шегілмеуі қажет. Ол үшін жеке таза бөлмелер болулары керек, онда арнайы қол жуатын орын және сірке қышқылының жай ғана ерітіндісі тұру қажет.

12 слайд

13 слайд
Профилактикалық-емдеу №278 ДМ бұрынғы бойынша, әртүрлі шаралар іске асырылады. Жан-жақты қамдандырылған рационалды түрде тамақтану, онда құрамында пектині көп және күкірті бар (капуста, сәбіз, жеміс, жеміс шырыны) тағамдар керек.Пектиндер табиғи комплекс құрушыларда, күкірт қосындысы да қорғасынды тежеп, байлап ағзадан тез шығаруға ыңғайландырады. Сонымен қатар, жұмысшыларды күнде дәрумендермен, оның ішінде С дәруменімен ай бойы 2 реттен аз емес қамдандырып отыру қажет. Кезекті және алғашқы медициналық бақылауларында маңыздары зор .

13 слайд

14 слайд
Еңбекке деген қабілеттілікті сараптау .   Сараптау мәселелері, сатурнизммен уланудың дәрежесіне қарай шешіледі. Уланудың жедел түрінде, науқасты емдеп, оған 2 – ай бойы жұмыстан босатып, орташа ай жалақысы төленетін профбюллетень беріледі. Уланудан соң ішінде созылмалы түрінде – жеңіл дәрежесінде, дәрігерлік консультативті комиссия арқылы науқасты қорғасынмен байланысты жұмысқа рациональды түрде орналасу деген ұсыныс – нұсқау беріледі. Ал, басқа ауыр үрлерімен, клиникалық белгілері өте айқын болған жағдайларда науқасты медициналық-әлеуметтік сараптау комиссиясына, оның жұмысқа деген кәсіби қабілеттілігін анықтау үшін бағыттама– жолдама береді, онда оның жұмысқа деген қабілеттілігінің %- тік шамасын айырады.

14 слайд

15 слайд

15 слайд

16 слайд
Қорғасын кумулятивті әсері бар уларға жатады. Ағзаға түскеннен кейін ол көптеген мүшелерде қорғасынның ерімейтін үш негізгі фосфаты түрінде  жиналады. Қорғасынның үлкен бөлігі сүйектің траубекуласында жиналады, ол  сүйек тіндеріндегі  кальции тұздарының ығыстыру  қабілетімен түсіндіріледі. Сонымен қатар қорғасын бұлшықетте, бауырда, бүйректе жиналады. Аз мөлшерде көкбауырда, мида, миокардта, лимфа түйіндерінде жиналады.Деподан қорғасын баяу бөлінеді, кейде қорғасынмен байланысты үзгеннен кейін бірнеше жылдан кейін бөлінеді. Қоғасын  ішкі және сыртқы  факторлардың әсерінен (ішімдік ішу, интеркуррентті аурулар, жарақаттар, күйулер, физиотерапевтік процедуралар, тамақ ішу тәртібінің бұзылулары, сілтілі – қышқылды жағдайлар) еріген және ерімеген түрде деподан интенсивті түрде бөлінуі мүмкін.

16 слайд

17 слайд
Клиникалық көрінісі :Қорғасынмен уланулар кезінде  аурудың ауырлығына байланысты  клиникалық көрінісі  қан, жүйке жүйесінің, асқазан ішек жолдарының, бауырдың  зақымдану синдромдарының басымдылығымен жүреді. Уланудың ерте және тән белгілеріне жүйке жүйесіндегі  қан айналымының бұзылыстары жатады. Қорғасынды уланулардың гематологиялық белгілеріне шеттік қандағы базофилдік түйіршіктермен  эритроциттердің көрінісімен ретикулоцитоз және анемия  жатады. Ретикулоциттер және базофилді түйіршікті  эритроциттердің мөлшерінің жоғарлауы «қорғасынды» анемияның дамуына әкеледі .

17 слайд

18 слайд
Этиологиялық ем, қорғасынмен созылмалы түрде уланғанда қосымша дәрілермен толықтырылып отыруы керек. Қанның түрлі түсті көрсеткіштері қалыпты не төмендесе және сарысуда темірді деңгейі жоғарласа, темірдің препараттарын беруге болмайды, себебі оның протопорфириндік шеңберге енуі қиындалған. Бұл жағдайда витамин В6 көп дозада тағайындалады. Витамин В6, пиридоксин- пиридоксальфосфат түрінде триптофал, метионин, цистеин,аминды қышқылдардың алмасуында активті түрінде қатысып, ферменттік реакцияларды қуаттандырып,нормобластарды гемоглобиндандырады. Витамин В6 орташа дозаларда 5% ерітінді 1-2мл бұлшық етке күніне 1 не 2 рет қанның көрсеткіштері жақсарғанға дейін. Онымен қатар, фолиев қышқылын 0,001- нан 3 рет күніне, витамин В2 (рибофлавин) 0,01-нан 3 рет күніне, витамин В12- 200мкг бұлшықетке күн арасында .

18 слайд

19 слайд
Содықтан ішек колик әсер ететін патогенетикалық емдерді қолдану керек. Асқазан-ішек трактысының моторлы- эвакуциялық қызметін жақсарту үшін церукал, реглан 1таб. Күніне 3 рет тамақ алдында, миотроптық спазмолитиктер (но – шпа, папаверин) тағайындалады. Ұйқы безінің сыртқы функциясын жақсарту үшін полифер менттік препараттарды, тамақты қорытуды жақсартатын: панкреатин, фестал т.б. дәрі-дәрмектер тағайындалады .

19 слайд

20 слайд
Қорғасынды ағзадан шығаратын препараттарды бергенде, іштің (іштектің) түйілуі біртіндеп өтеді де, 3- 4 күннен соң іш жүреді. Іштің ауырсынуы 7-10 күнге дейін байқалады. Содықтан ішек колик әсер ететін патогенетикалық емдерді қолдану керек. Асқазан-ішек трактысының моторлы-эвакуциялық қызметін жақсарту үшін церукал, реглан 1таб. Күніне 3 рет тамақ алдында, миотроптық спазмолитиктер (но – шпа, папаверин) тағайындалады. Ұйқы безінің сыртқы функциясын жақсарту үшін полифер менттік препараттарды, тамақты қорытуды жақсартатын: панкреатин, фестал т.б. дәрі-дәрмектер тағайындалады.

20 слайд

21 слайд
Қорытынды Қорғасын өндірісімен айналысатын көптеген өндіріс орындарының болуы сол зауыттың жұмысшылары мен зауыт маңайында тұратын халықтың организміне қолайсыз әсерін ететіні зерттелген. Шымкент қаласындағы қорғасын зауытының жұмыс істеу кезіндегі адам ағзасына зиянды жақтары көптеген зерттеулер арқылы дәлелденген. Сол анализдердің бірінің негізінде қорғасын зауытының маңында тұратын жүкті әйелдердегі анемияға ұшырауы. Сонымен қатар жергілікті тұрғындар өз беттерінше зерттеу жүргізу нәтижесінде, осы маңайдағы балалардың 50 пайызының демікпеге шалдығып, жүйке жүйелерінің нашарлағанын айтады. Сонымен қатар политропты у болып табылатын қорғасын жүрек-қан тамырлар жүйесіне, соның ішінде миокардиоциттер мен жүректің өткізгіш жүйесіне күрделі әсерін тигізеді.Жүргізілген зерттеулер кезінде қорғасын өндірісінде қызмет ететін жұмысшыларында миокардтың биоэлекртлік активтілігі, синустық аритмия мен брадикардия, миокардтың дистрофиялық өзгерістері, қарыншалардың гипертрофиясы секілді жүрек ақаулары көптеп кездесетіні дәлелденді.

21 слайд

22 слайд
Пайдаланған әдебиет Косарев В.В., Бабанов С.А. Профессиональные болезни.— М.: ГЭОТАРмедиа, 2010. — 368 с. 2. Величковский Б.Т. Молекулярные и клеточные механизмы развития заболеваний органов дыхания пылевой этиологии // РГМУ. Актовая речь. — М., 1997. — 33 с. 3. Профессиональная патология: Национальное руководство / Под ред. Н.Ф. Измерова. — М.: ГЭОТАРмедиа, 2011. — 784 с. 4. Parkes W.R. Pneumoconiosis asosiated with coal and other carbonaceous materials / Ed. by Parkers W.R. // Occupational Lung Disorders. — 3rd ed. — L.: Butterworths, 1994. — P. 366368. 5. ...

22 слайд