#1 слайд
ҚҰРМА ЗЕРТТЕГЕН:БАЙТБЕК АБДУСҰЛТАН ҚАЗАҚ- АТА-ҚАЗИҰЛЫ СЫНЫБЫ: 3 ӘАбылай хан атындағы мектеп-лицейі

1 слайд

#2 слайд
Мақсаты: Құрманың өзіндік қасиеттері мен түрлерін зерттеу Міндеттері: -Құрманың өсірілетін жерлері. -Құрманың келтіретін пайдасы.

2 слайд

#3 слайд
Құрма-құрма алақанының кейбір түрлерінің жеуге жарамды жемістері, әсіресе пальма тәрізді құрма түрлері ( Phoenix dactylifera). Ежелгі заманнан бері адам жоғары құнды тамақ өнімі ретінде қолданылады. Әдетте олар кептірілген жемістер ретінде сатылады. Құрма пальмасының ең танымал сорттары — деглет нур және маджхоль — ыстық климаты бар елдерде өнеркәсіптік ауқымда өсіріледі. Құрма дегеніміз?

3 слайд

#4 слайд
Мыңдаған жылдар бойы күндер Таяу Шығыс пен Солтүстік Африка елдеріндегі негізгі тамақ түрлерінің бірі болып қала береді. Үндістан алғашқы құрма алақанын Үндістан өркениетінің тасымалдаушылары мекендегеніне сенімді. Көптеген ғалымдар біздің заманымызға дейінгі 4 мың жыл ішінде осы ағашты өсіру туралы дәлелдер табылған құрма Месопотамиясының отаны деп санауға болады.Құрма алақанының жоғары өнімділігіне байланысты, жыл сайын кем дегенде 60 жыл бойы жарты центнер жеміс бере алады, құрма Ежелгі Шығыс тұрғындары арасында ең қол жетімді тамақ түрлерінің бірі болды. Ежелгі Египетте құрма шарап жасау үшін шикізат ретінде қолданылған.Күндер әртүрлі жазбалардың мәтіндерінде, мысалы, Киелі кітапта және Құранда бірнеше рет айтылады. Кептірілген күндер ұзақ сапарларда тамақ көзі бола алады. 2008 жылы Израиль ғалымдары пальма көшеттерін 1900 жастан асқан тұқымнан, ал 2020 жылы екі мың жылдан астам тұқымнан өсіре алды. Өсімдіктердің генотипін зерттеу ежелгі Яһудеяда құрма пальмасының сорттарын мақсатты түрде кесіп өту және таңдаумен айналысқанын анықтады ТАРИХЫ

4 слайд

#5 слайд
Күн сайын құрманы жеген адамның қан құрамында холестерин төмендейді. Яғни, жүрек қан тамыр жүйесі жақсарады. Сонымен қатар құрма жеген адамның қартаюы тежеледі . Құрмада ағзаға тез сіңетін және де жылдам ыдыраушы қант шырыны бар. Ол ағзаның белсенділігін арттырып, жылу күшімен қамтамасыз етіп отырады. Темір – құрмадағы тағы да бір минерал. Ол қанның қызыл жасушала рындағы эритроциттер түзуші гемоглобиннің жұмысын реттейді. Қан аздықтың алдын алады және де баланың дұрыс жетілуіне көмек береді. Құрма темірге бай, күніне 15 құрмадан артық жеген адам ағзаға қажетті темірді алған болады. Құрмада кездесетін кальций және фосфат қаңқа мен тіреуіш әрі қозғағыш аппараттарының дұрыс қалыптасуын қамтамасыз етеді. Бұл жемісті үзбей жеу – ағзаны сынғыш сүйек пен остеопороздан сақтайды. Құрманың пайдасы

5 слайд

#6 слайд
Құрмалар жұмсақ, жартылай құрғақ және құрғақ болып келеді. Құрмалардың көпшілігі инвертті қанттан тұрады. Құрғақ құрмаларда қамысты қант болады. Құрманың нағыз піскені сары-қоңыр жұмсақ түрі.

6 слайд

#7 слайд
Және де құрманың құрамындағы амин қышқылының 23 түрі өзге жемістерде кездеспейді. Құрамындағы глюкоза мен фруктоза адамға зиянды емес. Алайда қант диабетімен және семіздікпен ауыратындарға жеуге болмайды.

7 слайд

#8 слайд
Құрма өндіру бойынша Сауд Арабия елі көш бастап тұр. Финики құрмалары АҚШ, Мексика, Австралия елдерінде де өседі. Арабтар үшін құрма нанның орнына жүреді. Ислам елдерінде құрма мен сүт – Рамазан айында ауызашар кезіндегі дәстүрлі тағам ретінде жүреді. Финики ағашы біздің заманығымзға дейінгі 6000 жыл бұрын Персид аралында өсірілген. Финикидің 1500-ден ас сұрпы бар. Қай жерлерде өсіріледі?

8 слайд

#9 слайд
Құрма түрлері Қытай құрмасы. Қытай құрмасы. Оны ююба немесе унаби деп те атайды. Бұл құрма нан мен сироп жасауда қолданылады. Сырты қызыл- қоңыр, көлемі кіші болып келеді.

9 слайд

#10 слайд
Құрма түрлері КАНАР ҚҰРМАСЫ. БҰЛ СӘНДІК ҮШІН ӨСЕТІН ӨСІМДІК. АҒАШЫ ТҮРЛІ ПІШІНДЕ ӨСЕДІ. БИІКТІГІ 6 МЕТРГЕ ЖЕТЕДІ. ЖАПЫРАҚТАРЫНЫҢ ҚАТТЫЛЫҒЫ СОНША, АДАМ ДЕНЕСІН ЖАРАҚАТТАП ЖІБЕРЕДІ. ОЛАРДЫ ЕМДІК МАҚСАТТА ПАЙДАЛАНАДЫ. СҮТ БЕЗІ ДЕРТІ КЕЗІНДЕ ОСЫ ЖАПЫРАҚТАРДЫ ПАЙДАЛАНАДЫ.

10 слайд

#11 слайд
Бұл кестеде құрманы өндіріп,өсіретін елдер берілген. Ел Өндірісі ( мың тонна ) Египет 1590 Иран 1185 Алжир 1058 Сауд Арабиясы 754 Ирак 618 Пәкістан 524 Біріккен Араб Әмірлігі 475 Судан 439 Оман 360 Тунис 260

11 слайд

#12 слайд
Өнімділігі Төртінші жылы ағаштар жеміс береді, бірақ алғашқы өнім 5-6 жылдан кейін алынады, ағаштан 8-10 кг алады. 13 жасында өнімділік бір ағашқа 60-80 кг құрайды. Жақсартылған сорттар мен отырғызу тығыздығы жоғары плантацияларда ағаштан 100-150 кг өнім алуға болады.

12 слайд

#13 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

13 слайд