Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанамалардың қасиеттері.
Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанамалардың қасиеттері.

#1 слайд
1 слайд
#2 слайд
2 слайд
#3 слайд
3 слайд
#4 слайд
4 слайд
#5 слайд
Шеңбермен бір ғана ортақ нүктесі бар түзу шеңберге
жүргізілген жанама деп аталады. Ортақ нүкте жанасу
нүктесі деп аталады. a түзуі – центрі O нүктесіндегі
шеңберге жүргізілген жанама, A – жанасу нүктесі .
5 слайд
Шеңбермен бір ғана ортақ нүктесі бар түзу шеңберге жүргізілген жанама деп аталады. Ортақ нүкте жанасу нүктесі деп аталады. a түзуі – центрі O нүктесіндегі шеңберге жүргізілген жанама, A – жанасу нүктесі .
#6 слайд
Шеңбердің сыртында жатқан кез келген нүктеден
шеңберге екі жанама жүргізуге болады.
AB және AC – A нүктесінен шеңберге жүргізілген
жанамалар.
6 слайд
Шеңбердің сыртында жатқан кез келген нүктеден шеңберге екі жанама жүргізуге болады. AB және AC – A нүктесінен шеңберге жүргізілген жанамалар.
#7 слайд
Шеңберді әртүрлі екі нүктеден
қиып өтетін түзу шеңбердің
қиюшысы деп аталады. AB –
центрі O нүктесіндегі
шеңбердің қиюшысы.
7 слайд
Шеңберді әртүрлі екі нүктеден қиып өтетін түзу шеңбердің қиюшысы деп аталады. AB – центрі O нүктесіндегі шеңбердің қиюшысы.
#8 слайд
m – центрі O нүктесіндегі шеңбердің қиюшысы.
8 слайд
m – центрі O нүктесіндегі шеңбердің қиюшысы.
#9 слайд
Теорема. Шеңбердің жанамасы жанасу нүктесіне
жүргізілген радиусқа перпендикуляр .
Дәлелдеуі. A – жанасу нүктесі, O – шеңбер
центрі болса, онда OA – радиусы.
a түзуі OA радиусына перпендикуляр емес
болсын. Онда OA радиусы – a түзуіне көлбеу.
Онда O нүктесінен а түзуіне жүргізілген
перпендикуляр OA көлбеуінен кіші болады, яғни
шеңбер центріне дейінгі арақашықтық
радиустан кіші.
Ендеше a түзуі мен шеңбердің екі ортақ нүктесі
болады, бұл шартқа қайшы: a түзуі – шеңбермен
тек бір ғана ортақ нүктесі бар жанама түзу.
Бұдан a түзуі OA - ға перпендикуляр емес деп
жоруымыз қайшылыққа әкеледі. Ендеше a ⊥ OA .
Теорема дәлелденді.
9 слайд
Теорема. Шеңбердің жанамасы жанасу нүктесіне жүргізілген радиусқа перпендикуляр . Дәлелдеуі. A – жанасу нүктесі, O – шеңбер центрі болса, онда OA – радиусы. a түзуі OA радиусына перпендикуляр емес болсын. Онда OA радиусы – a түзуіне көлбеу. Онда O нүктесінен а түзуіне жүргізілген перпендикуляр OA көлбеуінен кіші болады, яғни шеңбер центріне дейінгі арақашықтық радиустан кіші. Ендеше a түзуі мен шеңбердің екі ортақ нүктесі болады, бұл шартқа қайшы: a түзуі – шеңбермен тек бір ғана ортақ нүктесі бар жанама түзу. Бұдан a түзуі OA - ға перпендикуляр емес деп жоруымыз қайшылыққа әкеледі. Ендеше a ⊥ OA . Теорема дәлелденді.
#10 слайд
Теорема. Бір нүктеден шеңберге жүргізілген жанамалардың
кесінділері тең.
Дәлелдеуі.
Шеңбердің сыртында жатқан A нүктесі мен шеңбердің
центрі O нүктесі арқылы AO сәулесін
жүргіземіз. ABO және ACO үшбұрыштарын
қарастырамыз. Жанама оның жанасу нүктесіне
жүргізілген радиусына перпендикуляр болады.
Онда AB ⊥ OB , AC ⊥ OC .
Осыдан ABO және ACO тікбұрышты үшбұрыштар екені
анықталады. Олардың қабырғалары OB = OC , себебі
радиустар, AO – ортақ гипотенуза.
Сонда ABO және ACO үшбұрыштары тікбұрышты
үшбұрыштар теңдігінің үшінші белгісі бойынша тең
(тең катеттер мен гипотенузалары бойынша).
Қарастырылған үшбұрыштардың
теңдігінен AB = AC шығады.
Теорема дәлелденді.
10 слайд
Теорема. Бір нүктеден шеңберге жүргізілген жанамалардың кесінділері тең. Дәлелдеуі. Шеңбердің сыртында жатқан A нүктесі мен шеңбердің центрі O нүктесі арқылы AO сәулесін жүргіземіз. ABO және ACO үшбұрыштарын қарастырамыз. Жанама оның жанасу нүктесіне жүргізілген радиусына перпендикуляр болады. Онда AB ⊥ OB , AC ⊥ OC . Осыдан ABO және ACO тікбұрышты үшбұрыштар екені анықталады. Олардың қабырғалары OB = OC , себебі радиустар, AO – ортақ гипотенуза. Сонда ABO және ACO үшбұрыштары тікбұрышты үшбұрыштар теңдігінің үшінші белгісі бойынша тең (тең катеттер мен гипотенузалары бойынша). Қарастырылған үшбұрыштардың теңдігінен AB = AC шығады. Теорема дәлелденді.
#11 слайд
11 слайд
#12 слайд
12 слайд
#13 слайд
13 слайд
#14 слайд
14 слайд
#15 слайд
15 слайд
#16 слайд
16 слайд
#17 слайд
17 слайд
#18 слайд
18 слайд
#19 слайд
19 слайд
#20 слайд
20 слайд
#21 слайд
AB түзуі – шеңберге жанама.
Егер A және O бұрыштарының айырмасы 60 °
болса, ∠ B бұрышын тап.
21 слайд
AB түзуі – шеңберге жанама. Егер A және O бұрыштарының айырмасы 60 ° болса, ∠ B бұрышын тап.
#22 слайд
22 слайд
#23 слайд
23 слайд
шағым қалдыра аласыз













