Судың адам өміріндегі маңызы.

1 слайд
Су гигиенасы

2 слайд
Сабақтың мақсаты • Судың физикалық қасиеттерін анықтаймыз. • Судың физиологиялық және гигиеналық маңызы жөнінде айтамыз. • Жұқпалы аурулардың таралуында су факторының рөлі.

3 слайд
• Судың бір адамға қажет мөлшері дегеніміз – адамның суға физиологиялық сұранысын толық қамтамасыз ететін және гигиеналық, шаруашылық-тұрмыстық, өндірістік мақсатқа қажет су мөлшері. • Ауыз су ретінде қолданылатын су эпидемиологиялық және радиоионды жағынан қауіпсіз химиялық құрамы жағынан зиянды емес және органолептикалық қасиеті жақсы болуы керек.

4 слайд
Суды ң мөлдірлігі – судың құрамындағы қалқып жүрген заттарға байланысты. Ауыз су ретінде қолданылатын судың мөлдірлігі 30 см тереңдікте судың астына қойылған белгілі шрифтпен жазылған жазу көрінетіндей болуы керек. Судың түсіне ашық және терең емес жер асты суларынан алынған судың құрамында топырақтан жуылған гуминді заттардың болуы, су гүлденген кезде және ашық су көздері қалдық сулармен ластану әсерінен болуы мүмкін. Судың түсі нормада 20-дан көп болмауы керек.

5 слайд
Судың дәмі мен иісі судың құрамындағы өсімдік тектес органикалық заттардың болуына байланысты, олар суға батпақтың, шөптердің иісіндей иіс береді. Сонымен қатар судың иісіне және дәміне судың өндірістік қалдықтармен ластануы да әсер етеді. Судың химиялық құрамы. Санитарлық норма мен ережеге сай су химиялық құрамы жағынан зиянсыз болу керек және табиғи судың құрамында кездесетін заттар, суға өндеу процесінде қосылатын реагенттер, адамдардың іс әрекет нәтижесінде суды ластайтын заттардың мөлшері стандарттағы нормативтерге сай болуы керек.

6 слайд
• Құрғақ қалдық. Судың құрамының жиынтығы құрғақ қалдықпен анықталады, ол 1 литр суды булағанда қалатын зат. Ол судың минерализация дәрежесін көрсетеді. Орталықтандырылған су үшін ол нормада – 1000 мг/л. • Темір – көбіне жер асты суларының құрамында темірдің дигидрокарбонаты түрінде кездеседі. Су ауамен қатынасқа түскенде темір тотығып, темірдің гидрооксидіне айналады. Ол суға лайлы қоңыр түс береді.

7 слайд
• Судың құрамында кальций мен магний тұздарының болуы судың қаттылығына әсер етеді. • Хлоридтер. Жай ағынды сулардың құрамында көп емес мөлшерде 20-30 мг/л дейін кездеседі. Құрамында хлордың мөлшері 350-500 мг/л болса, онда суда тұзды дәм пайда болады. Ол асқазан сөлінің бөлінуіне теріс әсер етеді. Стандартқа сай судың құрамында хлоридтер нормада 350 мг/л –ден аспауы керек.

8 слайд
• Сульфаттар. Өзен суларында және тұзды көлдердің шөгінділерінде тұрақты түрде кездеседі. Судың құрамында сульфаттардың мөлшері 500 мг/л болса, суда ащы-тұзды дәм пайда болады. Ол асқазан сөлінің бөлінуіне теріс әсер етеді. • Фтор қосылыстары – судың құрамында болатын фтор қосылыстарының құрамындағы фтор ионы сүйектің және тістің минералдануына қатысады. Судың құрамындағы фтордың мөлшері нормада 1,2- 1,5 мг/л болуы керек. Егер судың құрамында фтор мөлшері 5 мг/л – дейін көтерілсе ол адамдар арасында сүйектердің зақымдануын туындатады (остеосклероз, остеопороз.)

9 слайд
• Су арқылы берілетін вирустарға: жұқпалы сары ауру, полиомиелит, аденовирустар, А және В коксаки вирустары жатады. Әлемнің барлық елдеріне кең таралған жұқпалы гепатит ең терең зерттелген. Бұл ауруларды тудыратын вирустар қоршаған ортаға адамдардың нәжістерімен түседі. • Адамның су арқылы сібір жарасын да жұқтыру қаупі бар, ол биофабрикалардың және жүн жуатын орындардың ағынды суларын залалсыздандырмай су көздеріне жіберген кезде болады. Су инфекцияларының қарқындылығы сулы ортада қоздырғыштардың тіршілік қабілеттілігінің деңгейіне, вируленттілігінің сақталу дәрежесіне байланысты.

10 слайд
• Эпидемиологиялық қауіпсіздік. Ауыз су құрамында қалыпты жағдайда патогенді микроорганизмдер болмауы керек, осыған байланысты оның эпидемилық қауіпсіздігіне белгілі бір нормативтер қойылады. • Коли индекс дегеніміз – 1 литр араластырылмаған судағы ішек таяқшасының мөлшері. Ол 3 тен көп болмауы керек. • Коли титр дегеніміз – бір ішек таяқшасы табылған судың мөлшері. Ол 300 мл аз болмауы керек, бұл кезде су эпидемиологиялық жағынан қауіпсіз болып саналады.