#1 слайд
Оқытушы:Ирисметов Оқытушы:Ирисметов Сирожиддин МухаммадаминовичСирожиддин Мухаммадаминович Оңтүстік Қазақстан облысы, Түркістан қаласы «Түркістан» көпсалалы жоғары медицина колледжі

1 слайд

#2 слайд
Жоспары:Жоспары: I.Кіріспе II.Негізгі бөлім 1.Тірек - қимыл жүйесі жайлы жалпы сипаттама. 2.Тірек – қимыл жүйесінің құрылысы 3. Тірек – қимыл жүйесіне байланысты тапсырмалар 4.Етіс және оның түрлері III.Қорытынды

2 слайд

#3 слайд
1. Тірек - қимыл жүйесіне қаңқа мен бұлшықеттер жатады. Бір - бірімен дәнекер ұлпалар арқылы байланысқан сүйектер қаңқа түзеді. Қаңқа ағзаның тірегі. Ал бұлшықеттер қимыл - қозғалысты қамтамасыз етеді. Қаңқа барлық ішкі мүшелерге қорғаныштық қызмет атқарады

3 слайд

#4 слайд
Миды ми сауыты, жүрек пен өкпені кеуде қуысы сүйектері, ішек - қарын, бүйрек басқаларын жамбас сүйектері, жұлынды омыртқа жотасының өзегі қорғайды. Қаңқаға бұлшықеттер бекінеді. Денені қозғалысқа келтіретін сүйектер мен бұлшықеттер, сүйек кемігінде қан жасушалары түзіледі.

4 слайд

#5 слайд
Адам қаңқасындағы 206 сүйек бір - бірімен өзара буын қалталары арқылы байланысады. Соның 85 - і жұп, 36 - ы тақ сүйектер.

5 слайд

#6 слайд
Қаңқаның жеке бөліктерін, сүйектің құрамы мен қасиетін, тірек-қимыл жүйесінің маңызын, сүйектердің байланысуын, қозғалыс пен дене шынықтырудың денсаулық үшін маңызын терең түсіндіру, алған білімдерін пысықтау.

6 слайд

#7 слайд

7 слайд

#8 слайд
(белсенді) (енжар)

8 слайд

#9 слайд

9 слайд

#10 слайд

10 слайд

#11 слайд

11 слайд

#12 слайд

12 слайд

#13 слайд

13 слайд

#14 слайд

14 слайд

#15 слайд

15 слайд

#16 слайд

16 слайд

#17 слайд

17 слайд

#18 слайд

18 слайд

#19 слайд
•Қолды қимылдататын бұлшық еттер •Басты ұалыпта ұстап, түрлі қимылға келтіретін бұлшық еттер •Толарсақ сүйектері •Кеуде, қарын бұлшық еттері •Аяқты қимылдататын бұлшық еттері

19 слайд

#20 слайд
•Табан сүйектері •Асық жілік •Өкпе сүйек •Башпай сүйектері •Саусақ сүйектері •Садақ сүйек •Ортан жілік •Білезік сүйектері •Тізе қақпағы •Алақан сүйектері

20 слайд

#21 слайд
•Шыбық сүйек •Кәрі жілік •Тоқпан жілік •Төс •Қабырға •Боғана •Омыртқа жотасы •Бас сүйек •Жауырын •Жамбас

21 слайд

#22 слайд

22 слайд

#23 слайд

23 слайд

#24 слайд

24 слайд

#25 слайд

25 слайд

#26 слайд

26 слайд

#27 слайд
1-тапсырма 1.Дене қаңқасына … … мен …. … жатады. (омыртқа жотасы, кеуде қуысы) 2. Остеондар-… жасушалары. (сүйек) 3. Адам қаңқасының сүйектері …,… және… болып жіктеледі. (қысқа, жалпақ, ұзын) 4. … … кезде адамның омыртқа жотасы қисайып, иығы бүкірейіп қалуы мүмкін. (дұрыс отырмаған кезде)

27 слайд

#28 слайд
2-тапсырма 1. Кеуде қуысын … …, … мен …. құрайды. (арқа омыртқалары, қабырғалар, төс) 2. Аяқтың еркін қозғалатын сүйектеріне … …, … …, … … және майда 26 сүйектен тұратын …, … және … … жатады. (ортан жілік, асықты жілік, шыбық сүйек, толарсақ, табан, бақай) 3. Қысқа сүйектерді …, …, … сүйектері құрайды. (омыртқа, білезік, алақан) 4. Ұзақ уақыт аяққа күш түскенде, тар және биік аяқ киім кигенде- …. пайда болады. (жапақтабандылық)

28 слайд

#29 слайд
3- тапсырма 1. Иық белдеуі … … мен … … тұрады. (екі жауырын, екі бұғана) 2. Омыртқа жотасы …-… тұрады. (33-34) 3. Аяқ қаңқасы (жамбас белдеуі) омыртқа жотасының … … және екі … … тұрады. (сегізкөз бөлімі, жамбас сүйегі) 4. Қаңөқаның сүйектену процесі дене өсуі тоқтағанда …-… жасқа қарай аяқталады. (22-25)

29 слайд

#30 слайд
Қимылдын іс-әрекеттің орындаушыға (қимыл иесімен тура істелетін іске) қатысын білдіріп, белгілі қосымшалар арқылы жасалатын етістіктің түрі етіс деп аталады.

30 слайд

#31 слайд

31 слайд

#32 слайд
Етіс Өздік етіс Өзгелік еті с Ырықсыз етіс Ортақ етіс

32 слайд

#33 слайд
•ортақ етіс -с (-ыс, -іс), •өзгелік етіс -т; -тыр (-тір, - дыр, -дір), •ырықсыз етіс -ыл (-іл, л), •өздік етіс -ын (-ін, -н)

33 слайд

#34 слайд
IIIIII.Қорытынды.Қорытынды Сонымен, тірек - қимыл жүйесіне қаңқа мен бұлшықеттер жатады. Бір - бірімен дәнекер ұлпалар арқылы байланысқан сүйектер қаңқа түзеді. Қаңқа ағзаның тірегі. Адам қаңқасындағы 206 сүйек бір - бірімен өзара буын қалталары арқылы байланысады. Соның 85 - і жұп, 36 - ы тақ сүйектер

34 слайд

#35 слайд

35 слайд