"Ұлылар достығы"(Абай Құнанбаев шығармашылығына арналған)

1 слайд
Сыныптан тыс шара Тілдер онкүндігіне орай ұйымдастырылған «Ұлылар достығы» (Абай Құнанбаев шығармашылығына арналған) 8 -9 сыныптар арасында

2 слайд
Абай Құнанбаев 1845-1904

3 слайд
• Абайдың азан шақырып қойған аты – Ибраһим. • Әжесі Зере сүйікті немересін Абай, яғни сүйкімді деп еркелеткен. Осыдан кейін ел арасында шын аты аталмай, Абай атанып кетеді.

4 слайд
• Абайдың әкесі - Құнанбай. Құнанбай Өскенбайұлы 1802 жылы өмірге келеді. Ол халық арасында өте беделді, абыройлы, әділ би болған. Ол 81 жыл ғұмыр кешкен. Құнанбай ел ішінде қажы атанған. • Семей өңірінде Құнанбай қажының мешіті орналасқан.

5 слайд
• Абайдың әжесі - Зере Абайға халық қазынасынан нәр беріп, бойына ізгілік шуағын сепкен, білімге итермелеген ұлы ұстаз, тәлімгер, ана. • Анасы Ұлжан – ұстамды, мейірімі мен ақылы мол дана кісі болған.

6 слайд
• Зере әже көңілі кең, жүрегі нәзік адам болған. Абай әжесін қатты жақсы көреді. Күндіз де, түнде де ертегі айтқызады. • Абай әжесімен бірге: “ Е-е.. Бұлдыр-бұлдыр күн өткен, Бұрынғыда кім өткен?”– деп бастап, әңгіме сұраған тілегін осылайша бастайтын.

7 слайд
• Абай қоғам өміріне, ел басқару ісіне араласты.Абай кез келген істің мәнін бейбіт түрде шешті.

8 слайд
• Абай он екі жасында Семей қаласындағы Ахмет Риза медресесіне түседі. Онда 3 жыл оқиды. Медреседе оқып жүріп 3 айдай орыс мектебінен дәріс алады. Абай араб, түрік, парсы тілдерінде үйренеді.

9 слайд

10 слайд
• Абай орыс әдебиетімен Пушкин, Лермонтов, Достоевский, Бели н ский, Добролюбов шығармаларымен танысады. Әсіресе Пушкин мен Лермонтовтың шығармаларын сүйіп оқыған. • Абай Құнабаев Н. Долгополов досымен бірге.

11 слайд
Пушкиннің “Евгений Онегин” романын қазақ тіліне 1889 жылы аударады, әрі өзі “Татьянаның хаты” атты ән шығарды.

12 слайд

13 слайд
• Біржан сал, Ақан сері, Жаяу Мұса, Тәттімбет сияқты сазгердердің маржан мұраларынан сусындап, әншілік- күйшілік өнерді ерекше бағалаған. Әнге, өнерге жаны құмар болған. • Абай күйлері : “Торы жорға”, “Май түні”, “Абай желдірмесі”. • Абай әндері : “Көзімнің қарасы”, “Айттым, сәлем, Қаламқас”, “Сегіз аяқ”, “Қор болды жаным”.

14 слайд
Абай тоғыз жасынан бастап өлең шығарған. Балаларға арналған өлеңдері “Адам болам десеңіз”, “Әсемпаз болма әрнеге”, “Жазғытұрым”, “Күз”, “Қыс” т.б

15 слайд
Абай Құнанбаев “Ескендір” поэмасы « Ескендір» поэмасындағы ұлы ойшыл

16 слайд
Абай және орыс ақындары А. Пушкин М. Лермонтов И. Крылов

17 слайд
Абай и Михаэлис: дружба близких по духу Ұлылар достығы 1870 жылы А.Құнанбаев Е.Михаэлиспен кездесті

18 слайд
Абай М.Лермонтовтан 27 шығарма аударған

19 слайд

20 слайд
И.КрыловА.Құнанбаев

21 слайд

22 слайд
1. Абай өмір сүрген жылдар: а) 1843 – 1904 в) 1845 – 1904 с) 1854 – 1902

23 слайд
2. Абай оқыған медресе: а) Ғалия в) Ахмет – Риза с) Кадет корпусы

24 слайд
3. Абайдың поэмасы: а) «Жартас» в) «Ескендір» с) «Еңлік – Кебек»

25 слайд
4 .«Ескендір» поэмасындағы ұлы ойшыл : а) Әл – Фараби в) Аристотель с) Сократ

26 слайд
5. «Абайды таныту арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз» - кімнің сөзі? а) М. Әуезов в) Н. Назарбаев с) Қ. Кулиев

27 слайд
6. Абайдың қара сөздерінің саны: а) 25 в) 45 с) 35

28 слайд
7. Абайдың Пушкиннен аудармасы: а) «Теректің сыйы» в) «Есек пен бұлбұл» с) «Татьянаның хаты»

29 слайд
8. Абайды әлемге танытқан жазушы: а) С. Мұқанов; в) М. Әуезов; с) Ш. Айтматов.

30 слайд
9. Құнанбай Абайды неше жасында Семейге оқуға жіберді? А) 7жасында В) 8жасында С) 10жасында

31 слайд
10.Медреседе діни уағыздармен шектеліп қалмай, қандай тілдерді игерді? А) Араб, парсы, түркі В) Араб, парсы, иран С) Араб, парсы, түркімен

32 слайд
11. Абай Е. Михаэлиспен қай жылы кездесті? А) 1870ж. В) 1871ж. С) 1873ж.

33 слайд
12. Абай өлеңдерін кімнің атынан таратып жүрді? А) Байкөкше В) Барлас С) Көкпай

34 слайд
13. Абайдың табиғат тақырыбындағы тұңғыш өлеңін белгілеңіз. А) «Қараша, желтоқсан мен сол бір екі ай» В) «Жаз» С) «Қыс»

35 слайд
14. Абай Лермонтовтан жалпы саны қанша шығарма аударған? А) 17 В) 21 С) 27

36 слайд
15. Абайдың қанша поэмасы бар? А) 2 В) 3 С) 4

37 слайд
16. Еуропаға Александр Македонский деген атпен белгілі қолбасшының өмірі жайлы аңыздар негізінде жазылған поэмасын көрсетіңіз . А) «Ескендір» В) «Масғұт» С) «Әзім әңгімесі»

38 слайд
17. Қай қара сөзінен? «Жас бала анадан туғанда 2 түрлі мінезбен туады» А) Жетінші В) Он сегізінші С) Он тоғызыншы

39 слайд
18. Халық арасына ән болып тараған аудармалары? А) «Қараңғы түнде тау қалғып», «Татьянаның хаты» В) «Сегіз аяқ» С) «Көзімнің қарасы»

40 слайд
19. «Қазақтың бас ақыны – Абай Құнанбаев. Одан асқан бұрын - соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ» деген сөздің авторы кім? А) Ш. Құдайбердіұлы В) А. Байтұрсынұлы С) С. Сейфуллин

41 слайд
20. Қай өлеңнен? Ойында жоқ бірінің, Салтыков пен Толстой, Я тілмаш, я адвокат, Болсам деген бәрінде ой… А) «Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін» В) «Интернатта оқып жүр» С) «Ғылым таппай мақтанба»

42 слайд
21. Лермонтовтан аударған өлеңін табыңыз. А) «Евгений Онегин» В) «Шегіртке мен құмырсқа» С) «Жалау»

43 слайд
22. Абай Пушкиннің атақты «Евгений Онегин» романын қай жылы аударды? А) 1880 В) 1883 С) 1889

44 слайд
23. Абайдың руы кім? А) Найман В) Керей С) Тобықты

45 слайд
24. М. Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясы дүние жүзі халықтарының неше тіліне аударылды? А) 101 тілге В) 105тілге С) 116 тілге

46 слайд
25. Абайдың сүйікті ұлы Әбдірахман қай жылы қайтыс болды? А) 1891ж. В) 1893ж. С) 1895ж.

47 слайд
26. Абайдың алғашқы өлеңдер жинағы қай жылы, қай жерде басылып шықты? А) 1896ж. Қазан В) 1898ж. Орынбор С) 1909ж. Петербург

48 слайд
28. Абайдың немере інісі кім? А) Оспан в) Тәңірберді с) Шәкәрім

49 слайд
29. «Гете – Лермонтов — Абай» байланысы болып,үш халықты табыстырған өлең? А) «Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы» В) «Қараңғы түнде тау қалғып » С) «Сегіз аяқ »

50 слайд
30. Әнге айналған Абайдың өлеңі? А) «Бөтен елде бар болса» В) « Жақсылық ұзақ тұрмайды» С) «Көзімнің қарасы»

51 слайд
Қорытындылау «Абайды таныту арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз, қазақ халқын танытамыз.Абай әрқашан біздің ұлттық ұранымыз болуы тиіс»- деп елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың айтқан пікірімен аяқтағым келеді.