9 сынып геометрия ҚМЖ 2-тоқсан

Бөлім:

9.2А Жазықтықтағы түрлендірулер

Педагогтің Тегі, Аты,Әкесінің аты

Абдуллаева Д

Пән/Сынып:

9ә/в сынып. Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:.

Күні:

05/11/24

Сабақтың тақырыбы:

Қозғалыс және оның қасиеттері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.1.4.8

қозғалыстың түрлерін, композициясын және олардың қасиеттерін білу;

Сабақтың мақсаттары:

-Жазықтықтағы түрлендіру ұғымымен танысу

-Қозғалыстың түрлерін білу

- Қозғалыстардың қасиеттерін білу

Сабақ барысы:

Уақыты

Кезең дері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

5 минут

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздерме!

Бүгін, Қозғалыс және оның қасиеттері тақырыбын қарастырамыз

Бүгінгі сабақта меңгеретініңіз:

-Жазықтықтағы түрлендіру ұғымымен танысады;

-Қозғалыстың түрлерін біледі;

- Қозғалыстардың қасиеттерін біледі.

Сәлемдеседі

Сұрақтарға жауап береді

Презентация

Слайд

Кітап

Дәптер

10 мин

Жаңа сабақ

Өткен тақырыпты еске түсіру мақсатында Ұшқыр ойдан ұтымды жауап «Серпілген сауал» әдісі арқылы пысықтау сұрақтары қойылады.

1. Векторлардың координаталары қалай анықталады?

2. Вектордың ұзындығы неге тең?

3. Екі вектордың перпендикулярлық шарты қандай?

4. Векторлар арасындағы бұрыш

5. Екі вектордың скалыр көбейтіндісі деп нені айтады?

Мадақтау жүргізіледі: жарайсың, өте жақсы, тамаша, бәрекелді! т.с.с

Анықтама: Нүктелердің арақашықтығын өзгертпейтін жазықтықтағы түрлендіру қозғалыс деп атаймыз.

1 теорема. Қозғалс кезінде кесінді өзіне тең кесіндіге көшеді

Қозғалыс кезінде үшбұрыш өзіне тең үшбұрышқа көшеді

Қозғалыс кезінде үшбұрыш өзіне тең үшбұрышқа көшеді

Сұрақтарға жауап береді

Тақырып бойынша ресурстарды қарап, танысады

1.Қозғалыстың анықтамасы.

2.Қозғалыстың қасиеттері

3.Қозғалыстың түрлері

Есеп. 1.Қозғалыс кезінде трапеция трапецияға бейнеленетінін дәлелдеңдер.

Берілгені: АВСД-трапеция

АВ, СД- қабырғалары

ВС ⃦ АД

Дәлелдеу

АВСД=А₁ В₁ С₁ Д₁

АВ= А₁ В₁; ВС= В₁ С₁;

СД=С₁ Д₁; ДА= Д₁ А_1.

Дескриптор:

-Тапсырмаларды орындайды.

-Осы тапсырмаларға ұқсас сұрақтар қояды..

Жалпы балл -3

Презентация

Слайд

Кітап

Дәптер

Сызғыш

15

минут

Бекіту тапсырмасы

Тапсырма:

2. Қозғалыс кезінде ромб ромбыға бейнеленетінін дәлелдеңдер.

3. Қозғалыс кезінде тік төртбұрыш тік төртбұрышқа бейнеленетінін дәлелдеңдер

Тест жұмысы.

1. Фигуралар белгіленген нүктеге қатысты симметриялы ма?

2. Берілген фигура жұптары түзуге қатысты симметриялы ма?

3.Суретте сіз үшбұрыш пен оның орын ауыстырудан кейінгі кескінін көріп тұрсыз. Қалып қойған бұрыштар мен қабырғаларын табыңыз.

Тест жұмысын орындайды.

Оқулықтан есептер шығарады.

Дескриптор: -Геометриялық фигураларды ажырата алады;

Дескриптор:

-Қозғалыстың анықтамасын қолдана алады;

Презентация

Слайд

Кітап

Дәптер

Сызғыш

10мин

Жеке жұмыс

Тапсырманы орындайды

Дескриптор:

-Қозғалыстың анықтамасын қолдана алады;

-Тақырыпқа қатысты есептерді шығарады

5 минут

Бүгінгі сабақта:

Жазықтықтағы түрлендіру ұғымымен танысты;

-Қозғалыстың түрлерін білді;

-Қозғалыстың қасиеттерін білді.

Үйге тапсырма: Дерек көздерінен қозғалысқа байланысты қосымша мәліметтер іздеу. № 2, №4-есеп.

Рефлексия: «Желкенді қайық»

• Егер саған сабақ ұнаса және тапсырманың барлығын сәтті орындаған болсаң, желкенді – жасыл түске боя;

• Егер сен сабақта белгілі бір қиындықты кездестірген болсаң, желкенді – сары түске боя;

Егер саған сабақ барысында тапсырмаларды орындау қиын болып, мұғалімнің көмегі қажет болса, желкенді – қызыл түске бояыңыз.

Слайд

Кітап

Дәптер

Презентация

Бөлім:

9.2А Жазықтықтағы түрлендірулер

Педагогтің Тегі, Аты,Әкесінің аты

Абдуллаева Д

Пән/Сынып:

9ә сынып. Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Күні:

07/11/24

Сабақтың тақырыбы:

Қозғалыс және оның қасиеттері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.1.4.9симметрия, параллель көшіру және бұру кезінде фигуралардың бейнелерін салу;

Сабақтың мақсаттары:

Осьтік және центрлік симметрия ұғымын меңгеру,

Түзуге қатысты симметриялы фигураларды сала білуге, осьтік симметриялы фигураларды салуды үйрену.

Сабақ барысы:

Уақыты

Кезең дері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

5 минут

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздерме!

Бүгін, Қозғалыс және оның қасиеттері тақырыбын қарастырамыз

Бүгінгі сабақта меңгеретініңіз:

Түзуге қатысты симметриялы фигураларды сала білуге, сьтік симметриялы фигураларды тануды үйренеді.

Сәлемдеседі

Сабақ мақсатымен танысады

Оқулық

Тақта

презентация

10 мин

Жаңа сабақ

Миға шабуыл сұрақтарын қояды "Кім шапшаң?» сұрақ-жауап.

1. ОХ осінің атауы – абсцисса

2. ОУ осінің атауы- ордината

3. Қиылыспайтын екі түзу- параллель

4. Жүрек соғуының графигі- кардиограмма

5. Ауа-райын бақылау құралы- термометр

6. Нүктенің жазықтықтағы орны- координата

7. Жазықтықтың координаталық осьтермен бөлгендегі бөлігі- ширек

8. Бір- бірімен тік бұрыш жасап қиылысатын екі түзу- перпендикуляр

Жаңа сабақ. Видео сабақ. https://youtu.be/-eDVzMuuP2A

Центрлік симметрия

42-сурет бойынша оқушыларға кітаптан оқыта отырып, түсіндіру.

Теорема 1. Центрлік симметрия сәйкес нүктелердің арақашықтығын өзгертпейді.

2. Осьтік симметрия

Оқулықтағы 47 сурет бойынша оқушылармен бірлесе отырып, осьтік симметрия ұғымымен танысу.

Сұрақтарға жауап береді

Тақырып бойынша ресурстарды қарап, танысады

Қажетті анықтамаларды жазып, сызбаны сызады.

F фигурасын, оның әрбәр Х нүктесі берілген О нүктесіне қарағанда симметриялы Х ¹ нүктесіне көшетіндей F¹ фигурасына түрлендіру О нүктесіне қарағандағы симметриялы фигуралар деп аталады. Сонда F пен F¹ фигуралары О нүктесінеқарағандасимметриялыфигуралардепаталады.

Жазықтықтың А нүктесі l түзуіне қатысты симметриялы А^э нүктесіне бейнеленсе, онда мұндай түрлендіру жазықтықты l түзуіне қатысты симметриялы түрлендіру немесе осьтік симметрия деп, ал түзу – симметрия осі.

Теорема: Түзуге қатысты симметрия қозғалыс болады.

Теорема: Бұру қозғалыс болып табылады

Сабақты тыңдап, сұрақтар қойып сабаққа белсенді қатысып отырған оқушыларға

Мотивация ретінде ауызша мақтаумен бағалап отыру

Презентация

Слайд

https://youtu.be/-eDVzMuuP2A видео сабақ

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Қалам

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Қалам

Сабақ ортасы

Бекіту тапсырмаларын шығару

25мин

1-тапсырма. Оқушылар F фигурасына О нүктесіне қатысты симметриялы F^' фигурасын салады.

2 тапсырма.

2. Суреттегі симметриялы нүктелерді ата.

3. Симметрия центрін көрсет.

Дескриптор: -Берілген фигураның симметрия осін анықтайды.

-Симметриялы фигураы салады

Оқу құрал жабдықтары

Бағалау парақтары

3-тапсырма.

Оқушылар F фигурасына О нүктесіне қатысты симметриялы F^' фигурасын салады

Мұғалім:4-тапсырма.

Берілген фигуралардың центрлік, осьтік симметриялы фигураларды көрсет және өз сөзінді дәлелде.

Дескриптор: -Берілген фигураның симметрия осін анықтайды.

-Симметриялы фигураы салады

Бекіту тапсырмасы

Тапсырма:

№3

l және k түзулері ABCD тік төртбұрышының симметрия осьтері. ABCD тік төртбұрышының А төбесінің l симметрия осінен қашықтығы 5 см, ал k симметрия осінен қашықтығы 3 см. ABCD тік төртбұрышының периметрін және ауданын табыңдар.

№4

ABCD квадратын қабырғасын 4 см етіп сызып алып, оның D төбесіне қатысты симметриялы квадрат салыңдар.

Практикалық тапсырма

Тапсырма координаталық жазықтықта берілген нүктелерді белгілеу. Координаталық жазықтықта берілген А(0;7), В(–0,5;4,5),С(–1;6), D(-2;7), Е(-3;7), F(-5;6), G(-6;5), H(-6;3), J(-5;2), K(-3;2), L(-2;3), M(-2;4), N(-2.5;5), O(-3.5;5), P(-4;4.5), Q(-4;4), R(-3;4), S(-3.5;3), T(4.5;3), U(-5;3.5), V(-5;5), W(-3;6), X(-2;6), Y(-1;4), Z(-1;2), I(-3;1), A¹(-5;1), B¹(-7;0) нүктелерді белгілеп, нүктелерді қосатын сызықтар бізге «қошқар мүйіз» оюын береді Бұл нүктелер жиынтығы есеп бойынша координата жазықтығының ІІ ширегінде орналасады

Жауабы: АВ=ДС=2*5=10см АД=ВС=2*3=6см

Р=2*(10+6)=32см S=10*6=60 см²

Д төбесіне қатысты симметриялы квадрат салады.

Координаталық жазықтықта нүктелерді белгілеп, фигура салады

Дескриптор: -Берілген фигураның симметрия осін анықтайды.

-Тіктөртбұрыш тың ауданы мен периметрін табады.

Дескриптор: -Берілген фигураға симметриялы фигура салады

Дескриптор:

-Координаталық жазықта нүктелерді белгілейді.

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Қалам

10мин

Жеке жұмыс

Оқулықтан № № № есептерді шығару

Тапсырманы орындайды

Мониторинг

5 минут

Бүгінгі сабақта:

Жазықтықтағы түрлендіру ұғымымен танысты;

-Қозғалыстың түрлерін білді;

-Қозғалыстың қасиеттерін білді.

Үйге тапсырма: №

Рефлексия: БББ әдісі.

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Презентация

Бөлім:

9.2А Жазықтықтағы түрлендірулер

Педагогтің Тегі, Аты,Әкесінің аты

Абдуллаева Д

Пән/Сынып:

9ә сынып. Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Күні:

12.11.24

Сабақтың тақырыбы:

Қозғалыс және оның қасиеттері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.1.4.10 жазықтықта түрлендіруді қолдана отырып есептер шығару;

Сабақтың мақсаттары:

-параллель көшіру, бұру кезінде фигуралардың бейнелерін салу жолы.

Құндылықтарды дарыту

«Жалпыға бірдей еңбек қоғамы» құндылығына:

Топпен, жұппен жұмыс орындау барысында құрмет, серіктестік және жеке жұмыс орындау кезінде жауапкершілік, үздіксіз оқу құндылықтарын дарыту.

Сабақ барысы:

Уақыты

Кезең дері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

5 минут

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздерме!

Бүгін, Қозғалыс және оның қасиеттері тақырыбын қарастырамыз

Бүгінгі сабақта меңгеретініңіз:

-параллель көшіру, бұру кезінде фигуралардың бейнелерін салу.

1.Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі.?

2.Кеңістіктегі нүктелердің арақашықтығын қалай табамыз?

3.Кеңістіктегі кесіндінің ортасының координаталарын қалай табамыз?

4.Жазықтықтағы    түрлендірудің түрлері:

а/  центрлік симметрия

ә/  осьтік симметрия

б/  параллель көшіру

в/  бұру

г/  гомотетия

д/  қозғалыс

5.Жазықтықтағы параллель көшірудің қасиетері:

1.Параллель көшіру қозғалыс болады.

2.Параллель көшіргенде,нүктелер параллель түзу бойымен бірдей қашықтыққа жылжиды.

3.Параллель көшіруде әрбір түзу оған параллель түзуге көшеді

4.ХжәнеХ нүктелері қандай болса да Х нүктесінХ нүктесіне көшіретін жалғыз ғана  параллель көшіру бар болады.

6.Әртүрлі фигураларды параллель көшіруге мысал келтіру.

Амандасады, тақырыпты жазады.

Сұрақтарға жауап береді

Тақта

слайд

Слайд

10 мин

Жаңа сабақ

Параллель көшіру

Параллель көшіру кезінде нүктелер параллель (немесе беттесетін) түзулер бойымен бір бағытта бірдей қашықтыққа жылжиды.

⠀

Параллель көшіру үшін бағыт пен қашықтықты білу керек.

Бұру

Жазықтықта O нүктесі және α бұрышы берілген. Осы жазықтықта әрбір A нүктесі үшін OA сәулесін белгілі бір бағытта O нүктесінің маңында

  α бұрышына бұрғанда A нүктесі A₁ нүктесіне ауысады.

OA = OA₁ және

теңдігі орындалады. Жазықтықта барлық нүкте бір бағытта орын ауыстырады, ал O нүктесі өзіне-өзі көшеді.

⠀Жазықтықта осындай түрлендіру бұру деп аталады. O нүктесі – бұру центрі, ал  α бұру бұрышы деп аталады.

O нүктесінің айналасында α бұрышына бұру түрлендіруінде: O нүктесі өзіне-өзі көшеді (орнында қалады);

1. F фигурасының кез келген A нүктесі F фигурасының A₁ нүктесіне көшеді. OA = OA₁ және AOA₁ = α теңдіктері орындалса, F фигурасының бұру түрлендіруі деп аталады.

Тақырып бойынша ресурстарды қарап, танысады

Қажетті анықтамаларды жазып, сызбаны сызады.

Презентация

https://youtu.be/-eDVzMuuP2A видео сабақ

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Қалам

15

минут

Бекіту тапсырмасы

Тапсырма: Карточка №1

Кеңістіктегі   А(1,-3,0),В(-2,-4,1)кесіндісінің арақашықтығын тап.

Карточка №2

Үшбұрыш төбелер берілген А( 4,4,-1), В (7,8,-1), С( 4,-4,-1) үшбұрыш периметрін есепте.              
Карточка №3

Кеңістіктегі параллель көшірудің 5-ші қасиетін дәлелде.

Қасиеті:Кеңістікте параллель көшіргенде,әрбір жазықтық не өзіне,не оған параллель жазықтыққа көшеді.

Дәлелдеу:   а-кез-келген жазықтық болсын.Осы жазықтықта қиылысқан а мен в екі түзу жүргіземіз. Параллель көшіргенде а мен в түзулері не өзіне,не оларға параллельа және в түзулеріне 
көшеді.а жазықтығы а жазықтығына көшеді.Егер жазықтықтар беттеспейтін болса,онда олар параллель болады. Дәлелдеу керегі де осы.

Карточка №4

Параллель көшіргенде, А( 3,2,-1)  ,А( 2,0,-1)  нүктесіне көшеді.Координаталар басы қандай нүктеге көшеді

№4. Шешуі: 2=3+а

  а=-5

 0=2+в       в=-2

          -1=-1+с    с=0

       Координаттар басы О (-5;-2;0) нүктесіне көшеді.

Дескриптор: -Берілген есепте параллель көшіру ережесін қолданады.

дескриптор: -Координаталық жазықта нүктелерді белгілейд

Дескриптор:

-Бұру ережесін қолданып, сызбаны салады.

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Қалам

10мин

Жеке жұмыс

Оқулықтағы

Тапсырманы орындайды

Дескриптор:

-Бұру ережесін қолданып, сызбаны салады.

Дескриптор: -Берілген есепте параллель көшіру ережесін қолданады.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

5минут

Бүгінгі сабақта:

-Жазықтықтағы түрлендіру ұғымымен танысты;

-Параллель көшіру, бұру кезінде фигуралардың бейнелерін салады.

Бекіту сұрақтары.

1. Бұру түрленуі дегеніміз не? Ол қалай анықталады?

2. Қандай фигураларды бұру түрлендіруі арқылы өзіне – өзін бейнелеуге болады?

3. Фигураны бұру түрлендіруге үнемі бола бере ме?

4. Параллель көшіру түрлендіруі кезінде сәйкес нүктелердің ара-қашықтығы өзгере ме?

5.Мысал келтіріңдер.

Үйге тапсырма: №3,№7 /64-65 бет/

Рефлексия: «Бес саусақ» әдіс

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Кері байланыс жасайды.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Бөлім:

9.2А Жазықтықтағы түрлендірулер

Педагогтің Тегі, Аты,Әкесінің аты

Абдуллаева Д

Пән/Сынып:

9ә/в сынып. Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Күні:

14/11/24

Сабақтың тақырыбы:

Гомотетия және оның қасиеттері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.1.4.11гомотетияның анықтамасын және қасиеттерін білу;

9.1.4.12гомотетия кезінде әртүрлі фигуралардың бейнелерін салу;

Сабақтың мақсаттары:

-гомотетия кезіндегі әртүрлі фигуралардың бейнелерін салады

-гомотетияның қасиеттерін пайдаланып есептер шығарады

Құндылықтарды дарыту

«Жалпыға бірдей еңбек қоғамы» құндылығына:

Топпен, жұппен жұмыс орындау барысында құрмет, серіктестік және жеке жұмыс орындау кезінде жауапкершілік, үздіксіз оқу құндылықтарын дарыту.

Сабақ барысы:

Уақыты

Кезең дері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

5 минут

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздерме!

Бүгін, Гомотетия және оның қасиеттері тақырыбын қарастырамыз

Бүгінгі сабақта меңгеретініңіз:

-гомотетия кезіндегі әртүрлі фигуралардың бейнелерін салады

-гомотетияның қасиеттерін пайдаланып есептер шығарады

Амандасады, тақырыпты жазады.

Оқулық

Слайд

тақта

10 мин

Жаңа сабақ

Жазықтықтың әрбір A нүктесі үшін OA түзуінің бойында жататын және OA₁ = k ∙ OA шартын қанағаттандыратын A₁ нүктесін алу керек. Сонда A₁ нүктесі A нүктесіне гомотетиялы нүкте деп аталады. Ал жазықтықтың бұл түрлендіруін гомотетия деп атайды. O нүктесі гомотетияның центрі, ал k саны гомотетияның коэффициенті деп аталады. Гомотетияның анықталуы үшін гомотетияның центрі мен коэффициенті берілуі тиіс. Оны төмендегідей жазу керек: (O; k) гомотетиясы.

Суретте центрі O нүктесінде және коэффициенті k =3 болатын A және A₁ гомотетиялы нүктелері көрсетілген, өйткені OA₁ = 3 ∙ OA, A және A₁ нүктелері O центрінің бір жағында орналасқан.

Егер бір F₁ фигурасын басқа F фигурасынан кейбір гомотетиямен алуға болатын болса, онда екі фигура гомотетиялы деп аталады.

Гомотетия кесіндіні өзіне параллель кесіндіге көшіреді.

Әртүрлі коэффициенттері бар гомотетияның мысалдар.

Суретте центрі O нүктесінде және коэффициенті k = 3 болатын A және A₁ гомотетиялы нүктелері көрсетілген, өйткені OA₁ = 3 ∙ OA, A және A₁ нүктелері O центрінің әртүрлі жақтарында орналасқан.

Центрі O нүктесінде және k = 2 коэффициенті бар гомотетия.

Центрі O нүктесінде және k = –2 коэффициенті бар гомотетия.

Концентрлік (шоғырлас) шеңберлер әрқашан олардың ортақ центріне қатысты гомотетиялы болады, ал гомотетия коэффициенті осы шеңберлердің радиустарының қатынасына тең.

Сұрақтарға жауап береді

Тақырып бойынша ресурстарды қарап, танысады

Қажетті анықтамаларды жазып, сызбаны сызады.

Оқушылар гомотетия анықтамасын, ұқсастық коэффициентін түсінеді.

С

Сызбаларды сызады.

https://youtu.be/-eDVzMuuP2A видео сабақ

Жалпы білім беретін тапсырманы дайындаған умбетова меруерт мирзамидиновна мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Онлайн мектеп

15

минут

Бекіту тапсырмасы

№1

Қабырғалары 7 см, 6см , 5см болатын үшбұрыш берілген. Берілген үшбұрышқа гомотетия центрі, оның медианаларының қиылысу нүктесі және гомотетия коэффициенті болатын гомотетиялы үшбұрыш салыңдар.

№2

Қабырғалары 7 см, 6см , 5см болатын үшбұрыш берілген. Берілген үшбұрышқа гомотетия центрі, оның медианаларының қиылысу нүктесі және гомотетия коэффициенті -0,5 болатын гомотетиялы үшбұрыш салыңдар

№3

О нүктесі және АВС үшбұрышы берілген. Гомотетия центрі О нүктесі , гомотетия коэффициенті 1,5 -ке тең деп алып, берілген үшбұрышқа гомотетиялы үшбұрыш салыңдар.

Жеке жұмыс. Тест.

1.Гомотетия дегеніміз не?

А)ұқсас түрлендіру; В) бірдей орналасқан; С)үшбұрыштар ұқсастығы

2.Ұқсастық коэффициенті k˃0 болса, онда...

А)k есе ұзарады; В)k есе қысқарады; С) k-ға артады

3.Ұқсастық түрлендіру бұрышты өзіне тең ... бейнелейді

А) бұрышқа; В) үшбұрышқа; С) төртбұрышқа

4.Егер бір фигура екінші фигураға гомотетия түрлендіруі арқылы көшетін болса, онда...

А) гомотетиялы фигуралар; В) үшбұрыштар ұқсастығы;

С) симметриялы

5. Ұқсастық коэффициенті k˂0 болса, онда...

А) k есе ұзарады; В)k есе қысқарады; С) k-ға артады

Тест тапсырмасын орындайды

.

Дескриптор:

-үшбұрыш салады

-медианаларының қиылысу нүктесін белгілейді

-гомотетия центрі, медианаларының қиылысу нүктесі және гомотетия коэффициенті бойынша берілген үшбұрышқа гомотетиялы үшбұрыш салады.

Дескриптор:

-Гомотетия тақырыбы бойынша білімдерін тексереді.

ҚБ:

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

10мин

Жеке жұмыс

Тапсырманы орындайды

Оқулық

Оқу құралдары

5 минут

Бүгінгі сабақта: -гомотетия кезіндегі әртүрлі фигуралардың бейнелерін салады -гомотетияның қасиеттерін пайдаланып есептер шығарады

Сабақты қорытындылау «Тақырыптық түйінді сөздер» әдісі бойынша келтірілген сөздердің қайсысы бүгінгі тақырыпқа тиісті екенін ажыратады

С

гомотетия, гомотетия центрі

симметрия, қозғалыс, гомотетия, гомотетия центрі,

Бағалау. Мадақтау арқылы ауызша бағалаймын.

Саралаудың «бағалау» тәсілін қолдана отырып оқушылардың қажеттіліктеріне қарай түзетіп отырамын.

Рефлексия «Бас бармақ» әдісі арқылы

Үйге тапсырма: №

Өмірде кездесетін гомотетиялы фигуралар туралы қосымша ақпарат жинау

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Кері байланыс жасайды.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Бөлім:

9.2А Жазықтықтағы түрлендірулер

Педагогтің Тегі, Аты,Әкесінің аты

Пән/Сынып:

9 сынып. Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Күні:

Сабақтың тақырыбы:

Ұқсас фигуралар және олардың қасиеттері. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.1.4.13 ұқсас фигуралардың анықтамасын және қасиеттерін білу;

Сабақтың мақсаттары:

-Қозғалыстың түрлерін меңгере отырып, ұқсастық түрлендіруі ұғымымен танысады және фигураларды түрлендіру тәсілін анықтауды үйренеді. 
-ұқсас фигуралардың анықтамасын және қасиеттерін қолдану.

Сабақ барысы:

Уақыты

Кезең дері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

5 минут

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздерме!

Бүгін, Ұқсас фигуралар және олардың қасиеттері. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері тақырыбын қарастырамыз

Бүгінгі сабақта меңгеретініңіз:

-ұқсас фигуралардың анықтамасын және қасиеттерін білу;

Миға шабуыл сұрақтары 
І. 1. Бұру түрлендіруі дегеніміз не? 
2. Тең фигуралар гомотетиялы бола ма? 
ІІ. 1. Қандай фигураларды бұру түрлендіруі арқылы өзіне-өзін бейнелеуге болады? 
2. 1. Параллель көшіру дегеніміз не? 
2. Гомотетия трапецияны қандай фигураға бейнелейді? 
ІҮ. 1. Параллель көшіру түрлендіруі кезінде өзіне-өзін көшетін, яғни өзгермейтін нүкте табыла ма? 
2. Гомотетия дегеніміз не? 
Ү. 1. Қозғалыс дегеніміз не? 
2. Гомотетияның негізгі қасиеттерін ата. 
ҮІ. 1. Осьтік симметрия деген не?

Қызығушылығын дамыту

а). Фигураларға қара. Аттарын ата.

ә) Ауызша есептеулер. 1. Сөйлемнің қайсысы дұрыс?

А). Тіктөртбұрыштың ауданы – бұл оның қабырғаларының ұзындығының қосындысы.

Ә). Тіктөртбұрыштың периметрі – бұл оның өзіне сыйғызатын аудандар бірлігінің саны.

Амандасады, тақырыпты жазады.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

15 мин

Жаңа сабақ

Суретте ABC және A₁B₁C₁ үшбұрыштары кескінделген. Сәйкес қабырғаларының қатынасы 2-ге тең. Яғни:

ABC және A₁B₁C₁ үшбұрыштары өзара ұқсас болады. Ал ұқсастық коэффициенті 2-ге тең.

⠀

Егер F фигурасын F₁ фигурасына бейнеленгенде олардың сәйкес нүктелерінің арақашықтықтары бірдей қатынаста өзгерсе, онда F фигурасы F₁ фигурасына ұқсас.

Белгіленуі: F∼F₁.

Яғни F фигурасының A мен B нүктелері F₁ фигурасының A₁ мен B₁ нүктелеріне бейнеленіп, k ∙ AB = A₁B₁ теңдігі орындалса, F мен F₁ фигуралары ұқсас деп аталады. Мұндағы k саны – ұқсастық коэффициенті және k > 0.

k = 1 болғанда нүктелердің арақашықтығы өзгермейтін болғандықтан, қозғалыс ұқсастық түрлендірудің дербес жағдайы болады.

⠀

Ұқсас фигуралардың қасиеттері

1. Ұқсас фигуралардың сәйкес бұрыштары тең, ал сәйкес қабырғалары пропорционал болады;

2. Кез келген фигура өзіне-өзі ұқсас және ұқсастық коэффициенті 1-ге тең. Яғни, F ∼ F, k = 1;

3. Тең фигуралар өзара ұқсас болады және ұқсастық коэффициенті 1-ге тең. Яғни:

F = F₁ ⇒ F ∼ F₁, ⠀k = 1.

4. Егер F₁ фигурасы F₂ фигурасына ұқсас және ұқсастық коэффициенті k-ға тең болса, онда F₂ фигурасы F₁ фигурасына ұқсас және ұқсастық коэффициенті

-ге тең болады.

5. Егер F ∼ F₁, ұқсастық коэффициенті k₁ және F₁ ∼ F₂, ұқсастық коэффициенті k₂ болса, онда F ∼ F₂, ұқсастық коэффициенті k₁ ∙ k₂ болады

Сұрақтарға жауап береді

Тақырып бойынша ресурстарды қарап, танысады

Қажетті анықтамаларды жазып, сызбаны сызады.

Оқушылар гомотетия анықтамасын, ұқсастық коэффициентін түсінеді.

С

Сызбаларды сызады.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

10

минут

Бекіту тапсырмасы

\Есептер шығару\
1.    Үшбұрыштардың қабырғалары 5 см, 7 см, 4 см. Оған ұқсас үшбұрыштың үлкен қабырғасы  21 см-ге тең болса, оның басқа қабырғаларын табыңдар.
2.    Үшбұрыштардың қабырғалары  8 дм, 16 дм және 20 дм. Оған ұқсас үшбұрыштың периметрі  55 дм. Екінші үшбұрыштың қабырғаларын табыңдар.
3.    Бірінші квадраттың периметрі 24 см, ал екінші квадраттың қабырғасы 18 см болса, екі квадраттың ұқсастық коэффиентін табыңдар.

4.    Екі теңбүйірлі үшбұрыштың төбелеріндегі бұрыштар тең. Бір үшбұрыштың бүйір қабырғасы мен табаны сәйкесінше 8,5 дм және  5 дм. Екіншісінің табаны 4 дм. Екінші үшбұрыштың бүйір қабырғасын табыңдар.
5.    Мына өлшемдермен берілген екі үшбұрыш ұқсас бола ма:
1)    0,1 м,  0,15 м,  0,2 м және 1 см; 1,5 см, 2 см;
2)     5 м, 10 м, 75 дм және  64 дм,  40 дм,  80 дм;
3)     10 м,  20 м,  12,05 м және 100 см,  90 см, 160 см?

Жеке жұмыс. Тест

Дескриптор:

-үшбұрыш салады

-ұқсастық анықтамасы бойынша белгісіз қабырғаларын табады.

-ұқсастық коэффициентін қолданады.

ҚБ:

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

10мин

Жеке жұмыс

Тапсырманы орындайды

Мониторинг

Оқулық пен оқу құралдары

5 минут

Бүгінгі сабақта:

-ұқсас фигуралардың анықтамасы және қасиеттерін білді. - Үйге тапсырма: №7,8

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Кері байланыс жасайды.

Презентация

Бөлім:

9.2А Жазықтықтағы түрлендірулер

Педагогтің Тегі, Аты,Әкесінің аты

Пән/Сынып:

9 сынып. Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Күні:

Сабақтың тақырыбы:

Ұқсас фигуралар және олардың қасиеттері. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.1.4.14үшбұрыштар ұқсастығы белгілерін білу және қолдану;

Сабақтың мақсаттары:

-Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының белгілерін біледі

-Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының белгілерін есептер шығаруда қолдана алады

Сабақ барысы:

Уақыты

Кезең дері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

5минут

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздерме!

Бүгін, Ұқсас фигуралар және олардың қасиеттері. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері тақырыбын қарастырамыз

Бүгінгі сабақта меңгеретініңіз:

-Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының белгілерін білу

-Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының белгілерін есептер шығаруда қолдана алу

Миға шабуыл: «Зымыран сұрақтары».

Сұрақ – жауап:

1. Түрлендіру дегеніміз не?

Жауабы: жазықтықты өзін – өзіне бейнелейтін бірмәнді сәйкестік жазықтықтарды түрлендіру деп аталады.

2. Қозғалыс дегеніміз не?

Жауабы: бір фигураны екінші фигураға түрлендіргенде екі нүктенің арақашықтығы сақталса, онда мұндай түрлендіру қозғалыс деп аталады.

3. Центрлік симетрия дегеніміз не? Жауабы: О нүктесіне қарағанда симметрияны айтады.

4. Нүктеге қатысты симметрия қозғалыс боладыма? Жауабы: иә.

5. Центрілік симметрия дегеніміз не? Жауабы: түзуге қатысты симметрияны айтады.

6. Түзуге қарағанда симметрия қозғалыс па? Жауабы: иә.

Амандасады, тақырыпты жазады.

Миға шабуыл сұрақтарына жауап береді

Сұрақтарға жауап береді

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Қалам

10 мин

Жаңа сабақ

Егер АВС А₁ В₁С₁, онда бұл үшбұрыштардың сәйкес бұрыштары өзара тең және сәйкес қабырғалары пропорционал.

Үшбұрыштар ұқсастығының бірінші белгісі. Егер бір үшбұрыштың екі бұрышы екінші үшбұрыштың сәйкес екі бұрышына тең болса, онда бұл үшбұрыштар ұқсас болады.

Үшбұрыштар ұқсастығының екінші белгісі. Егер бір үшбұрыштың екі қабырғасы сәйкесінше екінші ұшбұрыштың екі қабырғасына пропорционал және олардың арасындағы бұрыштары тең болса, онда бұл үшбұрыштар ұқсас болады.

Үшбұрыштар ұқсастығының үшінші белгісі. Егер бір үшбұрыштың үш қабырғасы сәйкесінше екінші үшбұрыштың үш қабырғасына пропорционал болса, онда бұл үшбұрыштар ұқсас болады.

Мысал. ABC және A₁B₁C₁ үшбұрыштарында ∠A = ∠A₁ және ∠B = ∠B₁ болады және AB = 10 см, AC = 23 см, BC = 17 см, A₁B₁ = 6 см. B₁C₁ және A₁C₁ қабырғаларының ұзындықтарын тап.

Шешуі. Үшбұрыштардың ұқсастығының бірінші белгісі бойынша ABC және A₁B₁C₁ үшбұрыштары ұқсас, ендеше

Олай болса

Бұдан B₁C₁ = 10,2 см және A₁C₁ = 13,8 см.

Тақырып бойынша ресурстарды қарап, танысады

Қажетті анықтамаларды жазып, сызбаны сызады.

Сызбаларды сызады.

https://onlinemektep.net/schedule/lesson/a100b10e-8d44-451f-83bd-83c1d37aa74e

видеотүсіндіру

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

15

минут

Бекіту тапсырмасы

Ш ығармашылық деңгей №1

BF= 8дм

FK= 4дм

АС= 7дм

АВ-?

FB-FK=8-4= АС+4=11

АВ=11дм Ж: АВ=11дм

№185

Бер: ∆ABC §∆DEF

АВ=0,8см; ВС=1,6см; АС=2см; P = 5,5см

DE-? EF-? FD-? P =0,8+1,6+2=4,4см;

Жеке жұмыс. Тест

1. Үшбұрыштардың ұқсастығының неше белгісі бар? а) 2 ә)3 б) 4

2. Егер бір үшбұрыштың екі бұрышы екінші үшбұрыштың сәйкес екі бұрышына тең болса, онда мұндай ұшбұрыштар ұқсас болады. Үшбұрыштар ұқсастығының нешінші белгісі? а) бірінші ә) үшінші б) екінші

3. Бір үшбұрыштың катеттері екінші үшбұрыштың катеттеріне пропорционал болады. Тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының нешінші белгісі? а) үшінші ә) екінші б) бірінші

4. Тең фигуралар гомотетиялы бола ма?

а) болмайды ә) болады б) жауабы жоқ

5. Ұқсастық коэфиценті қалай белгіленеді?

а) а ә) d б) k

6. Ұқсас түрлендіру кезінде бұрыштың шамасы қалай өзгереді?

а) өзгереді ә) өзгермейді б) екі есе артады

7. Ұқсас түрлендіру кезінде үшбұрыштың қабырғалары қалай өзгереді?

а) екі есе өседі ә) өзгермейді б) k есе артады немесе кемиді

Оқулықтан №1, №2, №4

Дескриптор:

-үшбұрыш салады

-ұқсастық анықтамасы бойынша белгісіз қабырғаларын табады.

ҚБ:

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

Циркуль

Сызғыш

Қарындаш

Қалам

10мин

Жеке жұмыс

Тапсырманы орындайды

Жалпы білім беретін мектептің 9–сыныбына арналған оқулық.

Слайд

Тақта

5минут

Бүгінгі сабақта: -Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының белгілерін білді

-Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының белгілерін есептер шығаруда қолдана алды

• Графикалық диктант (Оқылған сөйлем дұрыс болса ^ белгісін қою керек, қате болса - белгісін қою керек )

• 1)тең қабырғалы екі үшбұрыш өзара ұқсас болады

• 2)Төбелеріндегі бұрыштары тең болатын теңбүйірлі екі үшбұрыш ұқсас болады

• 3)Кез-келген екі үшбұрыш ұқсас болады

• 4)Сүйір бұрыштары тең тікбұрышты екі үшбұрыш ұқсас болады

• 5)Гипотенузалары тең болса, екі тікбұрышты үшбұрыш ұқсас болады

Үйге тапсырма: №

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Кері байланыс жасайды.

Презентация

Бөлім:

9.2А Жазықтықтағы түрлендірулер

Педагогтің Тегі, Аты,Әкесінің аты

Пән/Сынып:

9 сынып. Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Күні:

Сабақтың тақырыбы:

Ұқсас фигуралар және олардың қасиеттері. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.1.4.15

тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығын білу және қолдану;

Сабақтың мақсаттары:

-Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының белгілерін біледі