Абай шығармаларындағы философиялық ойдың ұлттық дүниетаныммен байланысы

Құрастырған:

Қызметі

Қолы

Калиева Б.О

Қазақ тілі пәнінің оқытушысы

Ашық сабақтың әдістемелік нұсқаулығы «Жалпы білім беру, жалпы гуманитарлық және әлеуметтік-экономикалық пәндер бөлімінің» ЦӘК отырысында қаралды және келісілді

Хаттама № _____

«_____»___________2023ж.

ЦМК төрағасы

Ильясова П.М

_______________

Пәні: қазақ әдебиеті

Оқу орны: ПРЖМСК

Күні: 24.11.2023ж

Топ:  111-топ

Оқытушының аты-жөні: Калиева Б.О

Студенттердің жалпы саны:27

Сабақтың тақырыбы: Абай шығармаларындағы философиялық ойдың ұлттық дүниетаныммен байланысы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.1.2.1 - көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету;

10.3.6.1 – шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын анықтау.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушы: көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын салыстырып бағалайды.

Оқушылардың басым бөлігі: кейіпкерлер жүйесі арқылы жазушы шеберлігіне салыстырмалы талдау жасайды

Кейбір оқушылар: шығармадағы заман көрінісі мен қазіргі заман көрінісін салыстыра бағалауда өз тұжырымын ұсынады

Бағалау критерийі

• Кейіпкерлер бейнесі арқылы өмір шындығын көрсетеді;

• Шығармадағы заман көріністерін салыстыра бағалайды.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар: Балаларын оқуға берген сәтіндегі Абайдың іс-әрекеті, ойы, кейіпкерлермен қарым-қатынасы арқылы азаматтық болмысын, ұстанымын таниды.

Пән ерекшелігіне сай лексика мен терминология:

Уезд- төменгі қатардағы әкімшілік-аумақтық бірлік. Уезд термині 13 ғасырдағы орыс құжаттарында кездеседі.

Мақұрым- (араб) ештеңесі жоқ

Диалог пен жазылым үшін қажетті тіркестер: сар желдіреді, ұғымтал, бой жаздырды.

Құндылықтарды дарыту

Ғылым-білімнің қажеттігін түсінеді, топтық, шығармашылық жұмыс жасауда өзара сыйластық, жауапкершілікті сезінеді. Сыни ойлауы дамиды.

Пәнаралық байланыс

Әдебиет, тарих, Абай шығармашылығы

АКТ қолданудағдылары

Проектор, ноутбук, смартфон.

Алдыңғы білім

Абай Құнанбаев туралы мағлұматтар біледі. Қазақ әдебиеті 10-сынып

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы:

Сабақтың ортасы:

Сабақтың соңы

Рефлексия

Сабақтың мақсаты мен оқу міндеттері орындалды ма?

Бүгін оқушылар не үйренді?

Сабақ қалай өтті, қандай деңгейде өтті?

Жоспарланған саралау жақсы іске асты ма? (тапсырмалар сәйкес болды ма?)

Уақытты қалай пайдаландым?

Жоспарыма қандай өзгеріс енгіздім және неге?

Қорытынды бағалау

Ұйымдастыру кезеңі

• Аудиториямен амандасу.

• Студенттердің сабақта бар-жоқтығын, халат, қалпақ киюін, бейджик, маска тағуын қадағалау, түгендеу.

Студенттерді сабаққа психологиялық даярлау.

Студенттер бүгінгі сабақты бір-біріне ізгі тілек айтып бастайды.

Қызығушылықты ояту мақсатында «Абай жолы» роман-эпопеясы жайлы 15 дерек ұсынылады.

Қандай тың деректер білдің?

«Оқап» сөзі қандай мағынаны білдіреді?

«Оқап» орыс т енген сөз- (ухаба) ойлы-қырлы, кедір-бұдыр жер.Қысқы жолда оқап көп болады.

ҚБ Мадақтау сөздер

Оқушылардың жауаптары қорытындыланып, сабақ тақырыбы хабарланады. Оқу мақсаты мен бағалау критерийлері таныстырылады. Бағалау критерийін оқушылар өздері құрастырады

Үй тапсырмасын сұрау:

1.М.Әуезовтің өмірі мен шығармашылығына байланысты тест тапсырмаларын орындау (интерактивтік тақтадан).
2. «Абай жолы» роман-эпопеясында кездесетін қазақтың әдет-ғұрпын, салт-дәстүрлері туралы тапсырма берілген болатын. Яғни, қазір аталатын әдет-ғұрып, салт-дәстүрге анықтама бере отырып, ол романның қай жерінде кездесетіні туралы түсінік бере кету:

Тест жұмысы(кахут)

Кері байланыс- дескриптор

ШИРАТУ ЖАТТЫҒУЫ: Сергіту сәті

Стикерлер арқылы Абайдың өлеңдерінің атын табу

Ой түрткі «Миға шабуыл» стратиягиясы арқылы оқушыларға сұрақ қою.

2. Абайдың мұражайы қай жерде? (Жидебайда)
   2. Абайдың алғашқы өлеңдер жинағы қай жылы, қай жерде басылып шықты? (1909ж. Петербург)
   3. Абайдың қоңыраулы балуан атанған атасы. (Ырғызбай)
   4. Абай ең алғаш дәріс алған татар молдасы.(Ғабитхан)
   5. Абайдың жеті атасын атаңыз. (Құнанбай — Өскенбай – Ырғызбай – Айдос – Томан – Тобықты – Арғын)
   6. Абайдың үш поэмасы. «Масғұт», «Ескендір», «Әзім әңгімесі».
   7. Абайдың атақты ертекшісі. (Баймағанбет)

КІРІСПЕ:

Жаңа тақырыпты ашу:

Абай болса – шаңырақ,
Сен көтерген уық ең.
Көрік берген еліме,
Көтерілген туым ең, - деп, Қ.Абырайымұлы айтқандай,
«Абай жолы» романының жаны мен жүрегі – Абай тұлғасы.Абай Құнанбайұлы 1845жылы 10 тамызда қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданы, Қасқабұлақ жайлауында дүниеге келген. «Ата-анаға көз қуаныш, алдына алған еркесі», -деп ұлы ақынның өзі жырлағандай, жас шағында екі анаға, яғни, Ұлжан мен Айғызға тел жанасып өсіп, Телқара атанған, балалықтың хан базар барша қызығын ол да армансыз кешіп өткен. Әжесі Зере оның әке-шешесінің азан шақырып қойған «Ибраһим» есімін өзгертіп, өзі ерекше жан тартып, жақсы көрген, бауырындағы немересіне Абай деп бір түрлі нәзік, сезімді ат қойып еркелетуінің өзінде ерекше мән жатыр. Абай әуелі ауылдағы Ғабитхан деген молдадан оқып, хат таниды.
10 жасында әкесі Семей қаласындағы Ахмет Ризаның медресесіне оқуға береді. Ол медреседе небәрі үш-ақ жыл оқиды. Жасы 13-ке келіп, ерте есейіп, ақыл-ойы тола бастаған шақта өткір, зейінді Абайды әкесі Құнанбай ел билеу ісіне араластырып, тәрбиелемек болып, оны оқудан шығарып, елге алдырады. Эпопея, міне, осы кезеңнен басталады. Эпопеяның басында Абай өзін қоршаған дүниеге кіршіксіз сәби сезіммен, кінәсіз бала көзімен қарайды. Біз қаладан далаға асыққан бала шәкірттің бір белден асып, екінші белдің өріне қарай тоқтамай жарысуынан-ақ оның келешекке шығатын бел-белестерін аңғарамыз.Енді, әр тараудағы Абай бейнесін ашатын үзінділерге тоқтала отырып, Абайдың адами қасиеттерімен танысамыз (интерактивтік тақтадан кесте бойынша түсіндіру).
2. Абай «Татьянаның хатын» аударып, ән шығарумен қатар, өзі де 20 шақты өлең-ән жазған. Атап айтсақ, «Сегіз аяқ, «Көзімнің қарасы», «Желсіз түнде жарық ай».
Қазір «Көзімнің қарасы» әнін тыңдаймыз.
Жүрегімнің түбіне терең бойла,
Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.
Соқтықпалы, соқтақсыз жерде өстім,
Мыңмен жалғыз алыстым, кінә қойма.
Абай болашақ ұрпаққа сөзін осылай арнады.Бұл – өткеннің құлазыған ғасырларынан өзіне беймәлім, басқа, бірақ жарқын болашаққа сенімді түрде жол салған ақынның айтқан сөзі еді. Дүниені торлаған надандық түнегіне ол шамшырақтай сәуле төкті және таңы атып, күні шығатын жаққа апаратын жолды өз халқына талмастан көрсетті. Абайдың халықтығы мынада , ол- халқының рухани көзі болып, алысты көре білді. Халқы үшін ойлап, халқы үшін сезіне жүріп, оның тарихи келешегін көрсетіп берді.
Енді «Абай жолында» кездесетін ұлы ақынның асыл қасиеттерін жинақтай келе, топтастырамыз.

ДАМУ:

Бейнематериал / ой салу

Қызықты факт және сұрақ айдары.

Асыл сөздердің жалғасын тап.
Жұмысы жоқтық
Тамағы тоқтық
——————————- (Аздырар адам баласын)
Үш — ақ нәрсе адамның қасиеті
—————————— (Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек)
Ғылымды іздеп,
Дүниені көздеп
——————————- (Екі жаққа үңілдім)
Қайратсыз ашу – тұл
Тұрлаусыз ғашық – тұл
———————————— (Шәкіртсіз ғалым — тұл)
Әуелде бір суық мұз – ақыл зерек
————————————— (Жылатқан тұла бойды ыстық жүрек)
Досы жоқпен сырлас
————————————— (Досы көппен сыйлас)
Өмірдің алды – ыстық, арты – суық,
————————————— (Алда – ойын, артқы жағы мұңға жуық)
Ақылмен ойлап білген сөз
Бойыңа жұқпай сырғанар.
(Ынталы жүрек сезген сөз ———————— Бір тамырды қуалар)

Кері байланыс

1. Тапсырмаларды орындай алдыңыз ба?

2. Оларды орынд Материалды жүктеу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз!

Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank)

Соңғы бір жылда:

45 000 000 ₸

Авторлар тапқан ақша

Толығырақ

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Материал іздеу

Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

Барлығы 663 959 материал жиналған

Пән

• Жүктелуде...

Бағыт

• Жүктелуде...

Сынып

• Жүктелуде...

Іздеу

Осы аптаның ең үздік материалдары

Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары

Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз

Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз

Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады

Толығырақ