Материалдар / Адам өмірі және қоршаған орта. Сөйлем мүшелерінің орын тәртібі. Көркем әдебиет стилі.

Адам өмірі және қоршаған орта. Сөйлем мүшелерінің орын тәртібі. Көркем әдебиет стилі.

Материал туралы қысқаша түсінік
Адамзат жаралғаннан бастап сол табиғатпен тұтасып өмір сүріп келеді. Біздің кешегі көшпенді бабаларымыз табиғатпен жарасып, үйлесіп өмір сүру өркениетінің ең шырқау шыңына шықты. Жыл мезгілдеріне қарай қоныс жаңалады, аспанға қарап ауа райын болжады, табиғатты тану арқылы арысы-жаратушыны, берісі-өзін таныды. Жұмыр жердің бетінен өзіне құтты қоныс «Жерұйық» іздеп өткен Асан қайғының өмірі үлкен философияға толы. Халқымыз үшін «Жерұйық» ұғымының концептілік этимологиясы, мифологиялық тұғырнамасы қаншалық биікте болса, біздің жер-ана, табиғатқа, туған жерге деген махаббатымызда сол биіктен табылмақ. «Жерұйық» дегенде біріншіден, құтты мекен ойға оралады, ол қазақ халқының тарихында Асан қайғының өмірімен тығыз байланыста. Жырау желмаясына мініп халқына Жерұйық іздеді. Сонда «жерұйық» дегеніміз қандай жер? Оны бабаларымыз тапты ма? Табиғатпен тұтасып өмір сүрген халқымыздан арман-тілегі қандай еді? Жертаным, елтанымның білгірі болған сол бабалардың ұғым-түсінігіне еріксіз қайран қаласың.
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Сабақ жоспары

Оқу орыны

Жол көлік колледжі. МКҚК.

Дайындаған педагог

Қалдыбаева Д.Ж.

Сабақтың тақырыбы

Тақырып 4.2.1. Адам өмірі және қоршаған орта. Сөйлем мүшелерінің орын тәртібі. Көркем әдебиет стилі.

Оқу нәтижелері

1) Мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (пікірталас) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау;

2) қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе).

Бағалау критерийі

1.мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдайды;

2. мәтінде көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазады;

3. эссе жазуда қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданады

ОДД

Білу,Түсіну,Жоғары деңгейін, қолдану.

Сабақтың барысы

Оқытушы әрекеті

Студент әрекеті

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі

2 минут

1.Ұйымдастыру кезеңі.

а) сәлемдесу;

ә) сынып оқушыларын түгелдеу;



Оқушылар сәлемдеседі,сабаққа қажетті оқу құралдарын түгендейді


Электронды журнал

Үй тапсырмасы

8 мин

«Шындық, жалған» әдісі

Оқушыларға тапсырманы таратады.

Оқушылардың орындаған жұмыстарына кері байланыс береді. Сөз тіркесі деп толық мағыналы екі я бірнеше сөздің бір-біріне тұлғалық әрі мағыналық жағынан бағына байланысуын атаймыз.

1.Сөздер өзара тіркескенде, бір-бірімен екі түрлі тәсілдер арқылы байланысады:


Шындық

Жалған

2.Сөздер өзара жалғаулар арқылы, байланысады.



3.Сөздер бір-бірімен септеулік шылаулар арқылы байланысады.




4.Сөздер өзара ешбір жалғаусыз, шылаусыз, түбір тұлғаларында тұрып байланысады.




5.Сөздердің арасындағы мағыналық байланыс кейде дауыс ырғағы арқылы де беріледі.



6.Қазақ тілінде сөздердің байланысы үш түрге бөлінеді: олар - қиысу, меңгеру, матасу,








Оқушылар дұрыс жауаптарын тауып жазады





































«Интерактивті тақта, тапсырма жауабы



Слайд













слайд

Жаңа сабақ



5 мин










15 минут






































































5минут











5 минут










5 минут














20 минут










15 минут













10 минут






























  1. Адамның денсаулығы – қоғам байлығы ма? Оны қалай түсінесіз?

  2. Тіркестердің мағыналық байланысы қалай жасалады?

  3. Тілдік бірлік дегенміз не?

  4. Орфографиялық норма дегенміз не?

Жаңа сабақтың тақырыбы, мақсаты таныстырылады

1-тапсырма. «Бірлескен оқылым» әдісі

Оқылым Оқылымның «Бірлескен оқылым» әдісін қолданып, А.Шеризатұлының «Табиғат пен талант» мәтінін түсініп оқу ұсынылады. Сараптамалық оқуға назар аударылады. Мәтін мазмұнына байланысты талдау жасау .



Адамзат жаралғаннан бастап сол табиғатпен тұтасып өмір сүріп келеді. Біздің кешегі көшпенді бабаларымыз табиғатпен жарасып, үйлесіп өмір сүру өркениетінің ең шырқау шыңына шықты. Жыл мезгілдеріне қарай қоныс жаңалады, аспанға қарап ауа райын болжады, табиғатты тану арқылы арысы-жаратушыны, берісі-өзін таныды.

Жұмыр жердің бетінен өзіне құтты қоныс «Жерұйық» іздеп өткен Асан қайғының өмірі үлкен философияға толы. Халқымыз үшін «Жерұйық» ұғымының концептілік этимологиясы, мифологиялық тұғырнамасы қаншалық биікте болса, біздің жер-ана, табиғатқа, туған жерге деген махаббатымызда сол биіктен табылмақ. «Жерұйық» дегенде біріншіден, құтты мекен ойға оралады, ол қазақ халқының тарихында Асан қайғының өмірімен тығыз байланыста. Жырау желмаясына мініп халқына Жерұйық іздеді. Сонда «жерұйық» дегеніміз қандай жер? Оны бабаларымыз тапты

ма? Табиғатпен тұтасып өмір сүрген халқымыздан арман-тілегі қандай еді? Жертаным, елтанымның білгірі болған сол бабалардың ұғым-түсінігіне еріксіз қайран қаласың.Табиғатты қорғау қазақтың байырғы ұлттық дәстүрінде жатыр, оны сүюге баулып, жастарды табиғаттың заңдылығына үйрете отырып тәрбиеледі.



1. Мәтіннен терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдаңыз.


____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________2. Іріктеп алған сөздерді түрлендіріп, сөйлем құрастырып жазыңыз.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________3.
Мәтіннің мақсатты аудиториясын анықта ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_

Мәтіннің мақсатты аудиториясын анықта. Мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды тап

Тапсырма қадамы:

Мәттінің мазмұнын айтады

Мақсатты аудиториясын табады

Терминдерді анықтайды

Ұғымдар мен тілдік құрылымдарды табады

Тілдік қолданысын анықтайды

Топ жұмысын талдатады, кері байланыс береді



2-тапсырма: Мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талда

Тапсырма қадамы:

Анықтаған терминдерді, ұғымдарды қолданады

Терминдерді талдайды

Ұғымдарға талдау жасайды

Тілдік ерекшелігін талдайды

«Қос жазба күнделігі»әдісі бойынша термин сөздердің түсіндірме мағынасын жазу.

Термин сөз

Мағынасы

Философия


Консепция






Бекіту сұрақтары:

Тілдік оралым дегенміз не?

Мәтіннің тілдік қолданысында қандай ерекшелік бар?



Зейіні шоғырландыру

Оқущылар, мәтін бойынша қандай жұмыстар жасадық. Мәтіннің тақырыбы не туралы?


Сабақтың мақсаты түсіндіріледі

-Клишелер дегенміз не?

-Лексикалық құрылымдар деген не?

Тапсырма:

-Алдыңғы оқыған мәтінде қандай мәселе көтерілген.?

-Неліктен ол мәселені автор қозғап отыр?

-Қоршаған ортаның адам өміріне маңыздылығы қандай?


1-тапсырма «Еркін жазу» әдісі

Мәтіндегі көтерілген мәселе бойынша өз ойыңды дәлелдеп эссе жаз.

Тапсырма қадамы:

Эссе құрлымын сақтап жазады

Көтерілген мәселеге өз ойын білдіреді

Лексикалық құрылымдарды сақтап жазады

150 сөз көлемінде жазады

  • Жекелеген оқушыларға аяқталмаған сөйлем әдісін қолданып, эссе жазғызады.

«Аяқталмаған сөйлем» әдісі

Оқушы әрекеті: Білім алушы өздеріне жақын сөйлемді таңдайды. Айтылған ойды жалғастырады.

-Бүгінгі сабақта мен ... түсіндім, ... білдім, ... көзімді жеткіздім.

-Мен өзімді ... мақтар едім.

-Маған ерекше ұнағаны ...

- Қызықты болғаны ....

- ..... қиындық тудырды.

- Менің түсінгенім ...

-Енді мен .... аламын.

Білім алушылар өз – өзіне есеп беріп, қажеттілігін,өзіндік көзқарасын қалыптастыру үшін және де өз – өзіне баға бере алу үшін«Аяқталмаған сөйлем» әдісін тиімді қолданамын.




Эссені бағалау

Әр оқушыға эссені оқытады, кері байланыс береді. Оқушыларға кері байланыс бергізеді



Сабақты қорытындылау

Үй тапсырмасы. «»Қоршаған ортаға адамдар әсер етеді. тақырыбында дискуссивті эссе жазып келу

Кері байланыс:


Бутерброд» әдісі































Сұрақ-жауап









Мәтінді оқып,талдайды

































Оқушылар дұрыс жауаптарын тауып жазады











































Adebiportal.kz порталы.























































































Кесте толтыру





















14 Қаңтар 2025
451
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі