Әдістемелік-нұсқаулық бөлімі

Жамбыл облысы әкімдігінің білім Басқармасы

Тараз қаласының білім бөлімінің

№ 4 “Балдырған” бөбекжай -бақшасы мкқк

Мектепке дейінгі жастағы балалардың танымдық іс-әрекетін дамыту әдістемелік құралы

Турлыбекова Қаламқас Шадаева

балабақша тәрбиешісі

Алматы 2025 жыл.

ӘОЖ 379

КБЖ 74.262.27

Т 19

Жамбыл облысы әкімдігінің білім Басқармасы

Тараз қаласының білім бөлімінің

№ 4 “Балдырған” бөбекжай -бақшасы мкқк

Турлыбекова Қаламқас Шадаева

– Алматы: «Білім әлемі» редакциясы, 2025г.

ISBN 978 - 601 - 341 - 501 – 14

Пікір берушілер:

Карсыбаева Раиса Канабековна – Қазақ Ұлттық қыздар педагогикалық

университетінің оқытушысы, п.ғ.к., қауымдастырылған профессор м.а.

Текесбаева Анар – Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің

«Педагогика және психология» кафедрасының кандидаты.

Ұсынылып отырған оқулық қазіргі заман талабына сай білім беру

саласындағы жаңашыл оқытушыға қойылатын талап та жаңашыл болатыны

сөзсіз. Оқытушы алдындағы басты міндет – оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі

жетілдіріп және жаңа педагогикалық технологияларды меңгере отырып,

еліміздің жарқын болашағын жасайтын білімді де білікті, бәсекеге қабілетті

тұлға қалыптастыру.

Оқушыларға грамматиканы үйрету арқылы коммуникативтік-эмоционалдық саласын, шығармашылық қабілеттерін және стандартты емес ойлауын дамыту, диалогқа қатысу дағдыларын жетілдіру, типтік жағдайларда ауызша түрде қарым- қатынас негіздерін оқытуға бағытталған.

Жаңа технологияларды меңгеру мұғалімнің кәсіптік, рухани, азаматтық

және басқа да көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін

– өзі дамытып, оқу үрдісін тиімді ұйымдастыруға көмектеседі. Бүгінгі күні

инновациялық әдістер мен ақпараттық технологиялар қолдану арқылы

оқушының ойлау қабілетін арттырып, ізденушілігін дамытып,

қызығушылығын тудыру, белсенділігін арттыру ең негізгі мақсат болып айқындалады.

ӘОЖ 379

КБЖ 74.262.27

ISBN 978 - 601 - 341 - 501 – 14

©Турлыбекова Қаламқас Шадаева

© ИП «Білім әлемі»

Кіріспе

Мектепке дейінгі жастағы балалардың танымдық іс-әрекетінің дамуы – бұл баланың өзін-өзі танып білуі, қоршаған әлеммен танысуы, жаңа білім мен дағдыларды меңгеруі процесі. Бұл жастағы балалар әртүрлі құбылыстарды және объектілерді зерттеуге өте қызығушылық танытады. Оларды осы кезеңде дұрыс бағыттап, олардың танымдық қабілеттерін дамыту өте маңызды.

Танымдық іс-әрекеттің мақсаты мен міндеттері

Мақсаты:
Мектепке дейінгі жастағы балалардың танымдық қабілеттерін дамыту, олардың логикалық ойлауын, шығармашылық қабілеттерін және қоршаған ортаға деген қызығушылығын арттыру.

Міндеттері:

Баланың танымдық белсенділігін арттыру.

Ойлау, қабылдау, есту, көру, және түсіну дағдыларын дамыту.

Баланың әлеуметтік және эмоционалдық дағдыларын қалыптастыру.

Шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Танымдық іс-әрекетті дамыту әдістері

1. Қоршаған ортамен танысу әдісі

Мақсаты: Балаларды табиғатпен, жан-жануарлармен, өсімдіктермен таныстыру, олардың айналадағы әлемге қызығушылығын арттыру.

Әдіс:

Саяхат және табиғатқа экскурсиялар ұйымдастыру. Балаларға түрлі табиғат құбылыстарын бақылауға мүмкіндік беру.

Жануарлар мен өсімдіктердің әлемі туралы әңгімелер. Балаларға жануарлардың өмірі мен олардың табиғаттағы рөлі туралы түсіндіру.

Мысал:

Балаларға өсімдік отырғызу немесе гүлдерге күтім жасау тапсырмаларын беру арқылы табиғатқа деген сүйіспеншілік пен жауапкершілікті дамыту.

2. Логикалық ойлауды дамыту әдісі

Мақсаты: Балалардың логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, зейін мен еске сақтау дағдыларын жетілдіру.

Әдіс:

Пазл құрастыру. Логикалық тапсырмалар мен пазлдар арқылы баланың ойлау қабілетін дамыту.

Құрылыс ойындары. Балаларға түрлі формадағы бөліктерден (құрылыс материалдары, кубиктер) құрылыс жасау тапсырмасын беру.

Мысал:

«Не өзгерді?» ойыны: Балаларға бір затты көрсетіп, оның өзгеруін сұрау. Мысалы, бір затты қойып, оның түсін немесе пішінін өзгерту арқылы балаларды бақылауға, ойлауға шақыру.

3. Тілдік дағдыларды дамыту әдісі

Мақсаты: Баланың тілін дамыту, сөздік қорын байыту, сөйлеу мәдениетін қалыптастыру.

Әдіс:

Ертегілер айту және тыңдату. Балаларға ертегілер мен әңгімелер оқып, оларды әңгімелеп беруге үйрету.

Сурет бойынша әңгіме құрастыру. Балаларға бір сурет көрсетіп, сол сурет бойынша әңгіме құрастыруды ұсыну.

Мысал:

«Қандай кейіпкер сенің сүйіктің?» сұрағын қойып, балаларға өздері ұнататын кейіпкерлер туралы айтуға мүмкіндік беру.

4. Шығармашылық қабілеттерді дамыту әдісі

Мақсаты: Баланың шығармашылық ойлауын дамыту, қиялын, сезімдерін көрсетуге мүмкіндік беру.

Әдіс:

Қолданбалы өнер. Балаларға түрлі материалдармен жұмыс жасау (пластилин, қағаз, түсті қарындаштар) арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Сурет салу. Балаларды сурет салуға, түрлі көркемөнер туындыларын жасауға ынталандыру.

Мысал:

Балаларға бірнеше түрлі түсті қағаз бен қылқалам бере отырып, оларды өздерінің таңдауына қарай сурет салуға шақыру.

Танымдық іс-әрекетке арналған ойындар мен тапсырмалар

1. «Өсімдік қалай өседі?»

Балаларға өсімдік отырғызу процесін көрсетіп, әр кезеңде қандай өзгерістер болатынын түсіндіру. Балалармен бірге топыраққа тұқым отырғызып, өсімдіктің өсуін бақылау.

Мақсаты: Балаларға табиғат туралы білім беру, қызығушылығын арттыру.

2. «Кім қайда орналасқан?»

Балаларға әртүрлі фигураларды немесе заттарды көрсету және оларды дұрыс орналастыруды сұрау. Мысалы, "Жұлдыз қайда орналасқан?" немесе "Төртбұрышты неге үстелдің үстіне қою керек?"

Мақсаты: Балалардың кеңістік туралы түсінігін дамыту.

3. «Мәтіннен қателер табу»

Балаларға мәтін оқып, сол мәтіндегі қателерді табуды сұрау. Мысалы, «Суретте қызыл шөптің үстінде кішкене көк жапырақтар өсіп тұр».

Мақсаты: Логикалық ойлауды, оқу мен тыңдау қабілеттерін жетілдіру.

4. «Табиғаттың дыбыстары»

Балаларға табиғаттағы дыбыстарды тыңдату (жаңбыр, жел, су ағысы) және олардан қандай дыбыс екенін сұрау. Балалар осы дыбыстарды қайталап, олардың мағынасын түсінуге тырысады.

Мақсаты: Баланың тыңдау және түсіну қабілетін дамыту.

Танымдық іс-әрекетті ұйымдастырудың негізгі әдістемелік тәсілдері

1. Дидактикалық ойындар:

Дидактикалық ойындар мен жаттығулар балалардың ойлау қабілеттерін, тілін, шығармашылық дағдыларын дамытуға көмектеседі. Бұл ойындар белсенді қатысуды және шығармашылықты талап етеді.

2. Әңгімелесу және сұрақ-жауап әдісі:

Балаға сұрақтар қойып, олардың жауаптарын тыңдау арқылы оның логикалық ойлауын дамытуға болады. Бұл әдіс балаларға өз ойларын еркін жеткізуге мүмкіндік береді.

3. Шығармашылық іс-әрекеттер:

Балаларға өз қолдарымен шығармашылық жұмыстар жасауға мүмкіндік беру (сурет салу, қолөнермен айналысу, түрлі материалдармен жұмыс жасау) арқылы олардың қиялын дамыту.

4. Топтық жұмыстар:

Топтық жұмыстар арқылы балалар бірлесіп жұмыс істеуге, пікір алмасуға, әртүрлі идеяларды біріктіруге үйренеді. Топпен жұмыс жасағанда балалар бір-бірінен жаңа нәрселер үйренеді.

теориялық бөлімдер

1. Танымдық даму теориясы

Танымдық даму — баланың ақыл-ой қабілеттерінің дамуы, қоршаған әлемді қабылдау, түсіну, талдау және логикалық ойлау дағдыларын қалыптастыру процесі. Танымдық дамудың басты бағыты — баланың интеллектісін және жеке тұлғалық қасиеттерін дамыту болып табылады.

Жан Пиаже теориясы:
Пиаже баланың когнитивті дамуының кезеңдерін зерттеген. Ол баланың ойлау қабілетінің дамуы белгілі бір кезеңдер арқылы өтетінін атап өткен. Пиаже бойынша, мектепке дейінгі кезеңде баланың танымдық дамуындағы негізгі сипат — өзінің қоршаған ортамен әрекеттесу арқылы білім жинақтауы. Осы кезеңде бала өз ойлауында «консервация» (заттардың қасиеттерін өзгерту) мен «ортогоналдық» (заттардың арасындағы байланысты түсіну) ұғымдарын меңгереді.

Лев Выготский теориясы:
Выготскийдің «қоршаған ортаға ықпал» теориясы бойынша, баланың танымдық дамуы әлеуметтік ортада өтеді. Ол баланың тілінің және әлеуметтік қарым-қатынасын дамыту маңызды екенін атап өткен. Бала өзін қоршаған адамдармен, атап айтқанда ересектермен, басқа балалармен өзара әрекеттесу арқылы дамиды.

2. Танымдық іс-әрекет және оның компоненттері

Танымдық іс-әрекет — бұл баланың білім алу әрекеті, оның ойын дамыту, қоршаған ортаны түсіну және білім жинақтау процесі. Танымдық іс-әрекет бірнеше компоненттерден тұрады:

Көру және есту арқылы қабылдау:
Баланың қоршаған әлемді түсіну үшін сезім органдары (көз, құлақ) арқылы ақпаратты қабылдау процесі. Бұл кезеңде баланың байқампаздығы мен қабылдауы дамиды.

Ойлау және пайымдау:
Ойлау — бұл баланың белгілі бір проблеманы шешу үшін ақыл-ойын қолдануы. Мектепке дейінгі жаста балаларның логикалық ойлауы мен пайымдауы әлі толық қалыптаспағанымен, олар қарапайым логикалық тапсырмаларды орындауға қабілетті болады.

Сөйлеу дағдылары:
Сөйлеу баланың қоршаған ортамен байланыс жасауының басты құралы. Баланың сөйлеу қабілеті танымдық іс-әрекетіне тікелей әсер етеді, себебі тіл арқылы баланың ойы мен идеялары формаланып, өрбиді.

3. Танымдық іс-әрекеттің баланың психологиялық дамуына әсері

Танымдық іс-әрекет баланың психологиялық дамуында маңызды орын алады. Оның ішінде ойлау қабілетінің дамуы, шығармашылыққа ұмтылу, есту мен көру қабылдауының жақсаруы, сондай-ақ өздігінен әрекет ету дағдылары қалыптасады.

Психология және педагогика тұрғысынан:
Психологиялық зерттеулер баланың ойлау және қабылдау процестерінің қалай дамитынын түсінуге көмектеседі. Танымдық іс-әрекет балалардың өздерінің сезімдері мен ойларын білдіруге, қоршаған ортамен қарым-қатынасын жақсартуға ықпал етеді.

«Заттарды тап» ойыны

Бұл ойын үшін әртүрлі заттар мен жануарлардың суреттері қажет. Мысалы, сіз мынадай суреттерді таба аласыз: мысық, ит, алма, көкнәр, кітап.

Сурет үлгісі: Жануарлардың немесе заттардың суреттерін үлкен карточкаларға басып шығарыңыз.

2. «Түстерді ажырат» ойыны

Әр түсті заттың суреттерін пайдаланыңыз. Мысалы, қызыл алма, жасыл шырша, көк теңіз, сары күн.

Сурет үлгісі: Қызыл, көк, сары және жасыл түстерді көрсететін суреттерді дайындаңыз.

3. «Не қайда тұр?» ойыны

Бұл ойын үшін сіз балаларға көруге болатын үлкен суреттер жасай аласыз. Мысалы, бір суретте қала тұрғызып, басқа бір суретте ормандағы жануарларды орналастырыңыз.

Сурет үлгісі: Қала мен орманның суреттері, сондай-ақ әртүрлі заттар мен жануарлар орналастырылған.

4. «Менің эмоциям» ойыны

Эмоцияларды көрсететін суреттерді пайдаланыңыз. Мысалы, қуанышты бала, ашулы бала, таңғалған бала және т.б.

Сурет үлгісі: Әр түрлі эмоцияларды көрсететін балалардың суреттерін жинаңыз.

5. «Сандарды табу» ойыны

Сандар жазылған карточкалар мен сандарға қатысты суреттер қолдануға болады. Мысалы, 1, 2, 3 сандарының үлкен карточкаларын қолдану.

Сурет үлгісі: 1, 2, 3, 4, 5 сандарының жазылған карточкалары мен сәйкес суреттер.

№1 Үй жануарларын безендір

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайды Ең алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап үй жануарларын безендіреміз.

№2 Үй құстарын безендіру

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап үй құстарын безендіреміз.

№3 Тақырыбы: «Зоологиялық фриздер» 

М ақсаты:Балаларды антоним сөздері туралы түсінік қалыптастыру. Заттың көлеміне қарап салыстырып талдау жасауға үйрету. Жабайы аңдар мен үй жануарлары құстардың дене бітіміне қарап зообаққа орналастыру оларға қамқоршы болуға тәрбиелеу. 

Көрнекіліктер:жабайы аңдар мен үй жануарлары  Ойын барысы:Зообаққа әкелінген аңдар мен құстар, үй жануарларын торлауға орналастыру қажет. Балалар пілді, түйені үлкен торға, қоян,тиін кіші торға орналастыруы қажет. Бала неліктен олай орналастырғанын, яғни піл үлкен,қоян кіші сондықтан үлкен торға пілді,қоянды кіші торға орналастыр. 

№4 Тақырыбы:  «Қайсысы қайда тіршілік етеді»  

Мақсаты:жануарларды ұқсас белгілеріне қарай табу,олардың мекен-жайын анықтау. Сөздік қорын молайту. 

Көрнекілік:әр түрлі жануарлар,құстар суреті  ойын барысы:әр түрлі жануарлар,құстарды көрсетіп,олардың қайда өмір сүретінін сұралады. Оларды немен қоректенетінін айтқызады. Балалардың сөздік қорына жаңа сөздер еңгізу үшін тапсырманы түрлендіруге болады. Олар туралы білетін тақпақтарын сұрайды.   

№5.Алма ағашын безендіру

М ақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Марблс тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап алма ағашына сан ретімен санап қоямыз. баланы жұмысы үшін мақтаймыз.

№6 Көкөністерді безендіру

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қ иыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап бақшамыздан жиналған көкөністердің орнын толықтырып шығамыз. көкөністерді қалыпты бейнесіне келтіреміз және көкөніс түрлерін айтып кетеміз

№7 Фигураларды тап

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; балаларды дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап бұрыштарды безендіріп шығамыз. безендіріп болғансоң қандай бұрыш екенін айтып кет.

№8 Тақырыбы: «Өз үйіңді тап»

Ойыншылар 3-4 кішкентай аласа ұзынша орындықтарда отырады. Барлық балаларда әдемі үлкен ойыншықтар: бірінші тұрған ұзынша орындықта қуыршақ, екіншісінде -ит, үшіншісінде-мысық, төртіншісінде-аю, қоян. Педагог-дефектологтың «Серуенге шығамыз» деген
нұсқауымен барлық балалар орындарынан тұрып Педагог-дефектологтың соңынан жүреді. Серуен барысында балалар түрлі қозғалыс қимылын орындайды (секіреді,жүгіреді, жүреді). Педагог-дефектологтың «Жаңбыр жауа бастады» деген нұсқауымен балалар өз үйлеріне қарай жүгіреді. Ойынды қайталау барысында, Педагог-дефектолог балаларға білдірмей ойыншықтардың орынын ауыстырып қояды. Балалар өз үйлерін тез, адаспай табуы керек.

№9 Ертегілермен жұмыс

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Балаға безендіруге көмек көрсетуді ұсынасыз. Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап сиқырлы үйшік үйіне доңызды жеткізіп сал.

№10 "Айна" ойыны

М ақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Ұлу айнаға қарап, үстіндегі сәндік тастарын түсіріп алғанына ренжіп тұр. Ұлуды безендіруге жардемдесейік.Марблс тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап, ұлудың түсіп қалған тастарын безендіреміз.

№11 Дербес қызмет

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Балаға безендіруге көмек көрсетуді ұсынасыз. Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап балаларға өз тандаған тастарын құрбақаның денесіне қойып безендіріп шығарады. Құрбақаның түсін немен қоректенетінін айта кетеміз. Құрбақа жайлы жұмбақ айта кет.

№12 Сиқырлы бейнеге ену

М ақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Балаға безендіруге көмек көрсетуді ұсынасыз. Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап әлемдегі ең көрікті дельфинді безендіреміз. оның суда мекендейтінін адамға дос екенін айтып береміз.

№13 Силық сөмкесі

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Балаға безендіруге көмек көрсетуді ұсынасыз. Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. арнайы себет жәшігін пайдаланып балалармен сөмкенін ішіне силықтар толтырамыз.

№14 Қоянға түлкіден жасырынуға көмектес

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Б алаға безендіруге көмек көрсетуді ұсынасыз. Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап қоянды түлкіден қорғаймыз. тастардан түлкіден қорғаныш үя жасаймыз.

№15 Сәнді ханымдарға арналған моншақтар

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Балаға безендіруге көмек көрсетуді ұсынасыз. Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап аналарымызға арнап жіптің тізбегіне мошақ тәрізді марблс тастарын қоямыз

№16 Тақырыбы «Менің сүйікті ертегім»

Мақсаты: ертегі кейіпкерлері бойынша ертегілерді атау, жағымды, жағымсыз кейіпкерлерді ажырату. Достыққа, адамгершілікке, жолдастыққа тәрбиелеу. 

Көрнекілігі: ертегі кейіпкерлерінің суреттері. 

1)Ойын шарты: сурет бойынша ертегілердің аттары мен мазмұнын айту. 

2)Шарты: педагог балаларға қазақтың халық ертегілерінде кездесетін кейіпкерлерді атайды. Мысалы: хан, уәзір, қарға, кірпі, т.б. Аталған кейіпкерлерді біріктіре отырып, жаңа ер - тегі мазмұнын құрастырып айтуды ұсынады. Балалар ертегі құрастырады. Ең қызықты ертегі ойлап тапқан бала жүргізуші болып, ойынды жалғастырады.   

№17 Өріс

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Балаға безендіруге көмек көрсетуді ұсынасыз. Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап құйзғырықтың шапкасына тастарды әр түсімен қойып шығыныздар.

№18 Үй

М ақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап үйшіктің әр домалақ шардың орнына марблс тастарын қойып шығады. Үйдің іші жылы әрі адемілеп безендіруді ата кету.

№19 Сандар

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. биыл қай жылы қандай сандармен биылғы жылды көрсете аламыз және сандарды сәндеп шығамыз.

№20 3 саны

М ақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап 3 санын безендіреміз. Алдымен 3 санын таныстырып марблс тастарымен безендіріп шығамыз.

№21 "А" әріпін саламыз

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі еместехнологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап "А" әріпін көрсетіп таныстырып кетеміз. Әліппенің бас әріпі А әріпін безендіреміз.

№ 22 Санды тап

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап талдағы жоқ сандарды толықтырып қанша марблс тасын санап шығып қанша тас бар екенін айтамыз.

№23 Суретті безендіріңіз

М ақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап тікұшқыштардың бейнесін безендіреміз.Тікұшақтың аспанда ұшатынын айтыныздар. Бейнесіне қарап ажыратыныздар. Атап айта кетіңіз

№24Күзгі ағаш

М ақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап суреттегі қай мезгіл екенін айта кетіңіз. Мезгілді бейнесіне қарап сәндейміз. Жапырақтарының түстерін айта кет.

№25Гүл

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап көктемгі гүлдерді безендіреміз.

№26"Адам досы ит" безендіру

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап ит адам баласының досы екенін түсіндіріп кетеміз. тастар арқылы безендіреміз.

№27 Жазғы ағаш

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Жаз мезгілдің көркі жасыл талдар екенін айтамыз. Оларсыз жаздың көркісі болмайды. сондықтан жасыл талды көрікті қылып безендіріп шығамыз.

№28Екі вагоны бар паравоз

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысынмадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап тасмалдаушының бірі паравоз екенін айтамыз. Паравоздың вагонын сыйлықтарға толтырамыз

№29 Эмоциялар

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап әр адам баласының кел бетіне қарап көңіл күйн біле аламыз. суретке қарап тастар арқылы эмоцияларды бейнелеуді үйренеміз

№30 Қоянғас әбізге жетуге жардемдес

Мақсаты: Балалармен оқу іс-әрекетін қолданудың заманауи әдістерін қарастыру; мұғалімдерді дәстүрлі емес технологиялармен таныстыру, балаларды оқытуда педагогтарды Марблс тастары мен жұмыс істеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдануға ынталандыру;

Қиыршық тастармен жұмыс жасай отырып, бала сіздің міндеттеріңізді қайталайдыЕң алдымен, оны жауаптылығы, көмекке деген ықыласы мен тілегі үшін, жұмысын мадақтаңыз. Суретке қарап марблс түрлі түсті тастарын дайындап табиғат әлемінде адемі жануарлардың бірі қоян екенін. Оның немен қоректенетінін айтамыз. Жолдар арқылы қояның жемісіне жеткізіңіз.

Қорытынды:

Мектепке дейінгі жастағы балалардың танымдық дамуы олардың болашақта әлеуметтік өмірге дайын болуына ықпал етеді. Бұл кезеңде баланың қоршаған ортаны түсінуі, ойлау қабілеті, тілдік дағдылары мен шығармашылық белсенділігі айтарлықтай дамиды. Әдістемелік құралдар мен ойындарды қолдану балалардың танымдық іс-әрекетін дамыту үшін тиімді жол болып табылады. Оларды үнемі қолдап, түрлі іс-әрекеттерге баулып, жаңа нәрселер үйрету – бұл баланың ертеңгі күндегі жетістіктерінің кілті.

Әдебиеттер тізімі:

1. Пиаже Ж. (2001). Психология развития интеллекта. — М.: МИР.
   Жан Пиаже балалардың танымдық дамуының теориясын құраған және оның даму кезеңдерін сипаттаған маңызды еңбектердің бірі.

2. Выготский Л. С. (1991). Мышление и речь. — М.: ЭКСМО.
   Лев Выготскийдің жұмысы танымдық және тілдік дағдылардың дамуына байланысты баланың әлеуметтік ортадағы рөлін зерттейді.

3. Сериков А. А. (2013). Педагогика и психология в дошкольном воспитании. — Алматы: «Білім».
   Бұл кітап мектепке дейінгі тәрбиелеу мен балалардың психологиялық дамуын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.

4. Васильев В. И. (2006). Развитие когнитивных процессов у детей дошкольного возраста. — Санкт-Петербург: Ювента.
   Кітап балалардың танымдық іс-әрекетін дамыту әдістемесін қамтиды және баланың дамуына қатысты ғылыми тұжырымдамаларды сипаттайды.

5. Егорова Г. А. (2012). Теория и методика дошкольного образования. — М.: Академический проект.
   Бұл шығарма мектепке дейінгі білім беру саласындағы негізгі әдіснамалық ұстанымдарды түсіндіреді.

6. Гавришина О. В. (2015). Психология и педагогика в дошкольном обучении. — М.: Юрайт.
   Кітап мектепке дейінгі жастағы балалардың танымдық іс-әрекетін дамытуға бағытталған әдістемелік нұсқаулар мен ғылыми зерттеулерді қамтиды.

7. Бенашвили Л. М. (2009). Развитие детского мышления и воображения. — М.: Просвещение.
   Бұл жұмыс баланың ойлау және қиял қабілеттерін дамытудағы әдістер мен тәсілдерді қарастырады.