Ағылшын сабағында диалог құрау арқылы сөйлеу дағдысын қалыптастыру

Ағылшын сабағында диалог құрау арқылы сөйлеу дағдысын қалыптастыру

2025 ж

Түсінік хаты

Құрметті ағылшын тілі мұғалімдері!

Сіздерге ағылшын тілін оқытуда жаңаша әдіс-тәсілдер іздеп жүргендерге арналған “Ағылшын сабағында диалог құрау арқылы сөйлеу дағдысын қалыптастыру” атты әдістемелік құралын ұсынамыз.

Бұл әдістемелік құрал ағылшын тілінің сөйлеу дағдысын дамытуға бағытталған. Онда диалог құру арқылы сөйлеу қабілетін дамытудың тиімді әдістері, оқушылардың мотивациясын арттыру жолдары, олардың шығармашылығын дамыту тәсілдері ұсынылады.

Әдістемелік құралда мыналар қамтылған:

Диалог құрудың тиімді әдістері: Оқушылардың сөйлеу дағдысын дамытуға бағытталған түрлі тәсілдер мен әдістер, мысалы, рөлдік ойындар, пікірталас, дебаттар, т.б.

Оқушылардың мотивациясын арттыру жолдары: Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру үшін қолдануға болатын тәсілдер, мысалы, қызықты тақырыптарды таңдау, ойын элементтерін қосу, т.б.

Оқушылардың шығармашылығын дамыту тәсілдері: Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуға бағытталған тәсілдер, мысалы, өз диалогтарын жазу, бейне жасау, т.б.

Бұл әдістемелік құрал оқушылардың сөйлеу дағдысын дамыту үшін пайдалы құрал болып табылады. Оны ағылшын тілі сабақтарында қолдану арқылы, оқушылардың сөйлеу дағдысын жақсартуға және олардың ағылшын тіліне деген қызығушылығын арттыруға болады.

Әдістемелік құралды қолдану арқылы сіз мыналарға қол жетесіз:

Оқушылардың сөйлеу дағдысын дамыту.

Оқушылардың мотивациясын арттыру.

Оқушылардың шығармашылығын дамыту.

Ағылшын тілі сабағын қызықты және тиімді ету.

Осы әдістемелік құралды қолдану арқылы ағылшын тілін оқыту процесін жаңартып, оқушылардың сөйлеу дағдысын жақсартуға болады.

Өзектілігі:ағылшын тілі сабақтарында оқушылардың сөйлеу дағдыларын дамытудың маңыздылығына байланысты. Қарым-қатынас дағдылары білім берудің ажырамас бөлігі болып табылады және мәдениетаралық ортада, жұмыс орнында және күнделікті өмірде табысты қарым-қатынасқа ықпал етеді. Ағылшын тілі сабағында диалог арқылы осы дағдыларды қалыптастыру тереңдетіп оқуға лайық тиімді әдіс болып табылады.

Әдістемелік құралдың мақсаты: ағылшын тілі сабағында диалог арқылы оқушылардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыруды зерттеу және талқылау болып табылады.

Міндеттері:

1. Ағылшын тілі сабақтарында сөйлеу дағдыларын қалыптастыру әдістері мен тәсілдерін үйрену.

2. Сөйлеу қабілеттерін дамытудағы диалогтық тапсырмалар мен жаттығулардың рөлін қарастырыңыз.

3. Ағылшын тілі сабақтарында диалогты қолданудың тиімділігін талдау.

4. Диалог арқылы сөйлеу дағдыларын сәтті қалыптастырудың практикалық мысалдарын зерттеу.

5. Ағылшын тілі сабақтарында диалогты тиімді пайдалануға көмектесетін оқытушыларға ұсыныстар мен ресурстар ұсыну.

Жаңалығы:ағылшын тілі сабағында диалог арқылы сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Баяндама барысында отандық және шетелдік зерттеулерді талдау, сондай-ақ осы әдістің тиімділігін растайтын практикалық мысалдар ұсынылады. Заманауи ғылыми әдебиеттер мен практикалық тәжірибені пайдалана отырып, бұл зерттеу осы тақырыпқа жаңа көзқарас береді және мұғалімдерге, оқушыларға және ағылшын тілін оқытудың тиімді әдістеріне қызығушылық танытатындардың барлығына пайдалы болады.

Диалогтық сөйлеу - сөйлеу формасы ретінде

Ауызша сөйлеудің екі формасының әрқайсысының — диалогтық және монологтық-өзіндік лингвистикалық ерекшеліктері бар, сондықтан олардың әрқайсысын оқытуға сараланған тәсіл қажет.

Диалог дегеніміз-екі немесе одан да көп адамдар арасында тікелей пікір алмасу болатын сөйлеу формасы. Кез-келген диалогтың негізінде оның мәнін құрайтын әртүрлі мәлімдемелер жатыр.

Мақсат үшін баяндау, сұрақ қою және ынталандыратын мәлімдемелерді бөліп көрсету әдеттегідей, олардың әрқайсысы оң және теріс болуы мүмкін. Әңгіме шындықтың, құбылыстың, оқиғаның қандай да бір фактісі туралы (оң немесе теріс) хабарламадан тұрады. Сұрақтар сұхбаттасушыны сөйлеушіні қызықтыратын ойды айтуға ынталандыруға бағытталған. Ынталандырушы мәлімдемелер сөйлеушінің ерік-жігерін білдіреді: бұйрық, өтініш, өтініш, қорқыту, кеңес, ұсыныс, ескерту; келісім, рұқсат, бас тарту; шақыру, бірлескен әрекетке шақыру; тілек.

Аталған үш сөздің әрқайсысы тиісті интонацияда көрсетілген тиісті эмоционалды бояумен леп белгісіне айналуы мүмкін. Леп интонациясы көбінесе ерекше құрылыммен бірге жүреді. Сонымен, ағылшын тілінде леп сөйлемдері көбінесе what есімдігінен немесе How: how well he reads есімдігінен басталады! How clever she is! What an interesting book that is!

Бұл типтер спикерлер қарым-қатынас процесінде алмасатын нақты мәлімдемелердің шексіз алуан түрлілігін қамтиды.

Диалогтық сөйлеудің тілдік материалды таңдауына, дизайнына және функционалды бағытына қатысты өзіндік ерекшеліктері бар. Сонымен, ол кіріспе сөздерді, шылауларды, алынған ақпаратқа жауап беретін, айтылған ойды жоққа шығаратын немесе растайтын, күмән, таңданыс, тілек және т. б. білдіретін бағалау сипатындағы өрнектерді қолданумен сипатталады.

Диалогта монологқа қарағанда сөздердің қысқартылған және әлсіз формалары қолданылады, мысалы, I 'll, you' ll, doesn 't, Shan' t, won 't, can' t, I 'd, he' d, you ' re және т. б. модальды етістіктерде предикат пен инфинитивтің ажырамас бөлігі алынып тасталуы мүмкін:

Have you read this book? — Yes, I have.

Can you speak English? — Yes, I can.

Психологиялық тұрғыдан диалогтық сөйлеу әрқашан келесі сипаттамаларға ие:

1. Өзара әрекеттесу: Диалог екі немесе одан да көп адамның бір-бірімен сөйлесуіне негізделген. Бұл өзара әрекеттесу сөзсіз түрде жауап беруді, сұрақ қоюды, пікір алмасуды, эмоционалды реакцияларды және т.б. қамтиды.

2. Динамикалық: Диалог статичный емес, ол үздіксіз өзгеріп, дамып отырады. Әр қатысушы екі тараптың алдыңғы сөздеріне сүйене отырып, сөйлеуді жалғастырады.

3. Түсіністік: Диалогтың мақсаты - ақпаратты алмасу немесе бір-бірін түсіну. Бұл түсіністік сонымен қатар эмоционалды деңгейде болуы мүмкін.

4. Реттілік: Әдетте диалог кездейсоқ емес, белгілі бір ретпен жүреді. Бір адам сөйлегеннен кейін, екінші адам жауап береді.

5. Жан-жақтылық: Диалог әртүрлі тақырыптарды қамтуы мүмкін, олар фактілерді талдаудан бастап эмоционалды тәжірибелерді бөлісуге дейін жетеді.

6. Мақсатқа бағытталғандық: Әдетте диалог белгілі бір мақсатқа жетуге бағытталған. Мысалы, проблеманы шешу, пікір алмасу, қатынастарды нығайту.

7. Контексттілік: Диалог әрқашан контекстке байланысты жүреді. Бұл дегеніміз, оның мазмұны диалог жүріп отырған орта, уақыт және қатысушылардың алдыңғы тәжірибесі сияқты факторларға байланысты.

8. Тілдің әртүрлілігі: Диалог әртүрлі тілдік құралдарды қолдануы мүмкін, мысалы, сөз тіркестері, сөз белгілері, интонация, жес т.б.

Бұл сипаттамалар диалогты қарым-қатынас формасы ретінде ерекше етеді және оның психологиялық жағынан маңыздылығын көрсетеді.

Жалпы білім беретін мектепте бастапқы кезеңде диалогтік сөйлеуді оқыту

Диалог қарастырылады:

- шет тілін (тілдік материалды) меңгеру құралы ретінде;

- шет тілі бойынша бүкіл оқу процесін ұйымдастыру нысаны ретінде;

- оқу процесінде меңгеру керек сөйлеу әрекетінің бір түрі ретінде.

Сөйлеу әрекетінің қазіргі теориясы диалогты әлеуметтік-сөйлеу қарым-қатынасының нысаны, бірлескен іс-әрекет процесінде адамдар арасындағы ынтымақтастық пен өзара түсіністіктің негізі ретінде қарастырады. Диалогтық сөйлеу іс-әрекет мотивтерінің әсерінен қалыптасады. Оның белгілі бір мақсаты мен міндеті бар. Диалогтық сөйлеудің бірлігі, монолог сияқты, сөйлеу әрекеті немесе сөйлеу әрекеті.

Диалогтың ерекшеліктері: бір сөйлеу актісі аясында қабылдау мен репродукцияның үйлесімі орын алады; сөйлеу тұтастығын екі (немесе бірнеше) әңгімелесуші құрастырады; қатысушылардың әрқайсысы кезек-кезек тыңдаушы және сөйлеуші ретінде әрекет етеді.

Диалогтық сөйлеу монологтыққа қарағанда әлдеқайда аз, өйткені табиғи қарым-қатынас жағдайында ол жағдайдың ортақтығымен, сөйлеушілердің бірлескен тәжірибесімен толықтырылады. Диалогтық сөйлеу әрекеті екі қатысушыға да ортақ, сөйлеу жағдайында жүзеге асырылады. Сөйлеу жағдайы дегеніміз-әр түрлі нақты жағдайларда тұрақты болатын сөйлеуге дейінгі бағдарлау факторларының жиынтығы.

Диалогтық сөйлеу әрекеті, кез-келген әрекет сияқты, бір сатылы және көп сатылы болуы мүмкін, бүтіннің құрамдас бөлігі ретінде әрекет ете алады және бөліктерден тұратын тұтас ретінде қарастырылады. Сөйлеу актісі екі әрекеттің арасындағы сәйкестікті белгілеу және сөйлеу әрекетін кең қызмет жүйесіне қосу ретінде анықталады. Табиғи актіде сөйлеу әрекеті жалпы іс-әрекетпен әр түрлі байланыста болуы мүмкін, түпкілікті мақсатқа жетуде үлкен немесе аз рөл атқарады.

Бір сатылы сөйлеу әрекеті іс-әрекетте бағынышты позицияны алады, басқа әрекетпен қатар жүзеге асырылуы мүмкін және онымен жалпы мотивацияға ие болады. Оның негізі екі қатысушыны біріктіретін статикалық сыртқы жағдай болып табылады, адамдар 1-2 қысқа жолдармен алмасады (бір-біріне жақсы денсаулық тілейді, мерекемен құттықтайды және т.б.).

Көп сатылы сөйлеу әрекеті іс-әрекетте басым болған кезде болуы мүмкін. Мұндай әрекеттің себептері сөйлеушілердің әлеуметтік қажеттіліктеріне сәйкес келуі мүмкін (өзін-өзі көрсету, қарым-қатынас, өзін-өзі растау, таным қажеттілігі). Мәлімдеменің мақсаты әңгімелесушіні бір нәрсеге сендіру, нұсқаулық беру, өз сезімдерін білдіру, ақпарат алу және т.б. көп сатылы сөйлеу әрекеті сөйлеу емес әрекеттен бұрын болуы мүмкін (содан кейін мақсат жоспарлау болады); оны ұстануы мүмкін (нәтижелерді талқылау, естеліктер). Дау немесе естеліктер қай жерде және қашан пайда болады, әңгіме мазмұны үшін онша маңызды емес. Бұл ішкі жағдайдан туындайды, сөйлеушінің ерекшеліктері бірінші орынға шығады: оның талғамы, көзқарасы, осы мәселе бойынша хабардар болу дәрежесі және тағы басқалар.

Оқушыларды диалогтік сөйлеуге үйрету кезінде келесі негізгі міндеттер шешіледі:

Біріншіден, балалар сұрақ-жауап формасы диалогтық қарым — қатынастың ең көп таралған жағдайы болса да, тек ерекше екеніне көз жеткізу үшін диалог ұғымын оның барлық алуан түрлілігінде, табиғи түрінде беріңіз. Әр түрлі мысалдарда оқушыларға сөйлеу тек тірі, табиғи және шынымен диалогтық болатынын көрсету керек, егер жолдардың мазмұнына сәлемдесу, хабарламалар, шақырулар, әр түрлі сезімдерді білдіру (таңдану, ризашылық, сенімділік, күмән), фактілерді бағалау және т. б.

Екіншіден, балаларды қажетті репликаларға үйрету, оларды белгілі бір жағдайда қолданған кезде автоматизм деңгейіне дейін үйрету.

Үшіншіден, оқушыларды тиісті жағдайларда осы жолдармен алмасуға үйрету, яғни өз диалогын жүргізуге үйрету. Бұл міндеттерді жүзеге асыруға лексикалық таңдау, арнайы жаттығулар мен мәтіндер жүйесі бар оқулықтардың тілдік материалы көмектеседі.

Шет тілдерін оқыту әдістемесінде диалогтық сөйлеуді оқытудың екі жолы дамиды – дедуктивті және индуктивті.

Дедуктивті әдіспен оқыту оған ұқсас құрылыстың құрылымдық-интонациялық стандарты ретінде қарастырылатын тұтас диалогтық үлгіден басталады. Оқыту диалогты толығымен тыңдаудан, жаттаудан басталады, содан кейін оның лексикалық мазмұны өзгереді, элементтер пысықталады және соңында оқушылар сол тақырыпта диалог жүргізуге үйретіледі.

Екінші әдіс – индуктивті-диалог элементтерін игеруден оқу-сөйлеу жағдайына негізделген оны тәуелсіз басқаруға дейінгі жолды қамтиды. Бұл әдіс алғашқы қадамдардан бастап диалогтық сөйлеудің негізінде жатқан өзара әрекеттесуді үйренуге бағытталғандығының арқасында көбірек қолдаушыларға ие болады; мұндай жолда сөйлеу дағдылары мен дағдыларының қалыптасуы қарым-қатынас процесінде жүреді.

Ұқсастыққа сүйену бастапқы дағдыларды қалыптастыруда үлкен рөл атқарады және мұнда анықтамалық диалог есте сақтау үшін емес, үлгі ретінде рөл атқара алады.

Мысал ретінде диалогты алайық:

- Hello. I’m your guide. I’ll show you around London today. Where would you like to go?

– Hello. We would like to visit the Tower.

– Ok. It’s not far from here.

– We can get there by bus or just walk.

– What would you advise?

– You will enjoy our walk. – Ok. Let’s walk.

Диалогты үлгі ретінде пайдалану арқылы балалар өз диалогтарын жасайды, мысалы:

– Hello. I’m your guide. I’ll show you places of interest. Where would you like to go?

– Hello. We would like to visit Trafalgar square.

– Ok. It will take you 10 minutes to get there.

– We can go there by foot.

– Oh, you will enjoy your walk.

– Ok. Let’s walk then.

Диалогтық сөйлеуді оқытудағы жаттығулар

Оқытуға негізделген жағдайдың түріне байланысты сөйлеу жаттығулары екі топқа бөлінеді, олардың әрқайсысы диалогтық сөйлеуді оқытуда белгілі бір кезеңнің қалыптасуын қамтамасыз етеді.

Бірінші кезең ретінде микроситуация негізінде шағын қадамдық әрекет сипатына ие диалогты оқыту қарастырылады. Бір сатылы сөйлеу әрекетін жетілдіру үшін қарым-қатынастың белгілі бір түрлерінде мәлімдемелер арқылы өз ойларын білдіру қабілетін қалыптастыру қажет. Бұл шеберлікке үш компонент кіреді:

а) жағдайға тірек репликасының реакциясы;

б) жағдайға сүйене отырып, реактивті репликаны түсіну;

в) жағдайға сүйене отырып және функционалды және құрылымдық байланыстарды қолдана отырып, анықтамалық репликаға реакция.

Оқушыларды тек анықтамалық көшірмеге жауап беруге ғана емес, сонымен қатар оны беруге, жағдайға немесе мұғалімнің мақсатына сүйене отырып әңгіме бастауға, жағдай мен мәлімдеме арасында байланыс орнатуға үйрету керек. Әңгімені бастау оқушылар үшін ерекше қиындық тудырады, өйткені ол әңгіме тақырыбын өз бетінше таба білуді талап етеді. Диалог хабарламадан, сұрақтан, шақырудан басталуы мүмкін. Сондықтан микроситуацияларды оқушыларды анықтамалық көшірмелердің әр түрінде жаттықтыратындай етіп таңдау керек.

Бастауыш сыныптарда сөйлесудің оңай басталуы – сұрақ немесе шақыру пысықталады. Орта кезеңде – хабарлама. Анықтамалық көшірме жағдайға сәйкес келуі керек, негізделген болуы керек, сұхбаттасушыны жауап беруге шақыруы керек.

Анықтамалық репликалар (функционалды тіректер) - мәлімдемелер үшін қажетті реттілікте орналасқан сөйлеу тапсырмаларының атаулары.

1) екі серіктес те бір тапсырма алады. Функционалды тірек келесі схемаға ие болуы мүмкін: хабарлама→сұрақ→ұсыныс→бас тарту→негіздеу →жаңа ұсыныс→келісім→күмән→сенімділік.

2) серіктестердің әртүрлі міндеттері бар:

Хабарлама→Сұрақ→Аргумент→Қарсы Нұсқаулық→Сілтеме →Теріске Шығару.

Жоғарыдағы диалогтық байланыс шеңберлері диалогтың функционалды модельдері деп аталады. Диалогтың функционалды модельдерін карталарда беруге болады. Тапсырмалардың атаулары оқушыларды біртіндеп таныстыра отырып, ағылшын тілінде берілуі керек. Функционалды тіректермен жұмыс істеу әдістемесі келесідей:

1) диалогты оқыңыз;

2) Әр реплика қандай функцияны орындайтынын сұрақтар арқылы анықтаймыз;

3) функциялар бойынша диалог моделін құрамыз;

4) диалогты модель бойынша ойнатыңыз;

5) мен жағдайды өзгертемін және сөйлеушілердің тактикасы қалай өзгеретінін көрсетемін;

6) өзгертілген модель бойынша сөйлеуге тырысыңыз.

Функционалды негіздегі жаттығулар микроситуацияға сүйене отырып жүзеге асырылады. Микроситуция-бұл сөйлеу реакциясы екі-үш өзара байланысты репликалардың тіркесімі болып табылатын жағдай. Мысалы, қажеттілік жағдайлары, түсініксіз немесе белгісіз ақпарат, байланыс орнату және т. б.

Микроситуация негізінен сыртқы жағдай ретінде әрекет етеді, оның мақсаты болуы мүмкін: көшеден өту, мекен-жайын білу, бірдеңе әкелуді сұрау (кітап, маркалар, суреттер) және т. б. сөйлеу әрекеті, егер мақсатқа жету үшін ақпарат жеткіліксіз болса (мысалы, жаяу жүргінші ауысудың қайда екенін білмейді; бару керек адамның мекен-жайы жоқ; қажетті зат жоқ). Сондықтан, мақсатпен қатар жағдайдың құрамына шарттар да кіруі керек.

Сыртқы жағдайдың ажырамас құрамдас бөлігі диалог орналастырылатын жағдай болып табылады – іс-қимыл орны, уақыты, объективті ортасы, объективті іс-әрекеттері, диалогқа қатысушылардың рөлдерінің ерекшеліктерінен туындайтын қатынастары. Аталған факторлардың әрқайсысы белгілі бір сөйлеу реакциялары онымен байланысты болған жағдайда ғана шартты сөйлеу жағдайының (рs) құрамдас бөлігі бола алады. Мұндай жағдайдың орталық буыны-бұл әрекетті орындайтын адам емес, әрекет, жағдайға қатысушылардың рөлдері шешуші емес.

Мұндай жағдайлардың сипаттамасында жалпыланған кейіпкерлер жиі кездеседі: келуші, өтіп бара жатқан адам, бала, сыныптастар және т.б. немесе оқушыларға жағдайға өз атынан сөйлеу ұсынылады, мысалы: "сізге троллейбус аялдамасын табу керек. Сіз өтіп бара жатқан адамға қандай сұрақ қоясыз?" Жекелеген жағдайларда әлеуметтік-тіркелген рөлдерге – полицейге, кондукторға, кассирге жүгінуге тура келеді. Алайда, мұндай рөлдерге жүгіну кішігірім қадам деп аталатын жағдайларға тән, оны оқу жағдайында көбейту үшін оқушыларға сатушы мен сатып алушы, кітапханашы мен оқырман, билеттерді сататын кассир және саяхатшы және т. б. рөлдер ұсынылуы мүмкін.

Жағдайдың бір сатылы және көп сатылы диалогтың мазмұнын анықтауда маңызды рөл атқаратындығы осындай әрекеттердің негізінде жатқан жағдайларды бейнелеу үшін көрнекі көрнекілікті кеңінен қолдануға мүмкіндік береді. Мысалы, суретте көше бейнеленген, алыстан автобус аялдамасы көрінеді, оған бала қызға нұсқайды. Мұндай жағдайда екі оқушы Табиғи сөз тіркестерімен алмасуы керек. Немесе оқушыларға сюжеттік сурет немесе суреттер сериясы, диафильм ұсынылады. Оқушылар суретте бейнеленген кейіпкерлердің атынан өнер көрсетеді және жағдайға байланысты жолдармен алмасады.

Реакция сипаты бойынша микроситуацияға негізделген жаттығулар контекстке жақын, бірақ дұрыс реакция үшін ұсынылған жағдайларды ескеру қажеттілігі оқушылардың ақыл-ой белсенділігін арттыруды талап етеді, оқу диалогын табиғиға жақындатады. Макро ахуал негізінде көп сатылы диалог жүргізуге оқыту бағдарламалаудан, бағдарламаны жүзеге асырудан және екеуін салыстырудан тұратын сөйлеу әрекетінің құрылымын ескере отырып жүзеге асырылады. Әңгімелесу мақсатынан шығып, әңгімелесушінің ерекшеліктерін ескере отырып, әңгімеге қатысушылардың әрқайсысы өз сөздерінің жалпы бағдарламасын анықтайды, содан кейін әңгімелесу барысында Серіктестің хабарламаларының мазмұны мен формасына байланысты келесі жолдың сипатын нақтылайды. Логикалық негізде диалог жүргізу-шығармашылық қызмет. Оқытудың міндеті-оқушыларға осындай іс-әрекетте тәжірибе беру, оған дайындық.

Диалогты оқыту іс-әрекетке дайындықты дамытатын типтік, қайталанатын жағдайларда сөйлеу әрекеттерінде жаттығуды және шығармашылық элементтерін, өзін-өзі көрсетуді, жағдайды көруді қажет ететін сөйлеу жағдайларының әртүрлі нұсқаларында өзін-өзі бағдарлау тәжірибесін жинақтауды білдіреді. Шет тілі сабақтарында сөйлеуді өзара әрекеттесуді оқытудың осы екі аспектісінің толық үйлесімі ғана тілді практикалық меңгеруді қамтамасыз ете алады.

Бұл тапсырмалар келесі кезеңдерді қамтитын макро жағдайларға негізделген жаттығулар арқылы шешіледі:

1) тапсырма қою; мұғалімнің жетекшілігімен ұжымдық диалог құру (бұл кезең біртіндеп азаяды және ақырында мүлдем жоғалады);

2) мұғаліммен диалог жүргізу( уақыт өте келе ол да алынып тасталады); оқушылардың өз бетінше диалог жүргізуі;

3) осы жағдай негізінде немесе тілде сөйлейтіндердің, әртістердің немесе дикторлардың орындауындағы диалогты салыстыру мақсатында тыңдау.

Макро ахуал динамикалық, ол әңгімелесуге логикалық ой беріп, әңгімелесушілер арасындағы психологиялық байланысты қамтамасыз ете отырып, кеңейтілген диалогты сақтауға арналған. Бұл ішкі жағдай. Сыртқы факторлардың болмауы нақты мотивтермен толықтырылуы керек. Жағдай оқушылардың қарым-қатынас қажеттілігін тудыруы керек, оның негізінде оқушы үшін нақты мотивтер мен мақсаттар туындайды. Бұл диалог механизмі дайындалған кезеңде диалогты оқытудың негізгі міндеті мен негізгі қиындығы болып табылады және қалыптасқан Дағдылар мен дағдыларға сөйлеуге мүмкіндік беру керек. Бұл тапсырманы орындау сөйлеу тақырыбын таңдаумен, тапсырманы дұрыс қоюмен, қатысушыларды таңдаумен байланысты.

Сондықтан макро ахуалдың негізгі компоненттері-тақырып, мақсат және рөлдер.

Шет тілі сабағында қазіргі уақытта үйде, үзілісте, сабақтан кейін және жоспарланған тақырыпқа сәйкес келетін әңгіме тақырыбы туралы айту табиғи нәрсе. Тақырыпты таңдағанда, оны қамтудың әртүрлі тәсілдерінің мүмкіндігін, даулы ережелердің болуын ескеру қажет. Тапсырма-ынталандыру сөйлеу әрекетіне серпін беруі керек (және сөйлеу мазмұнын жиі айтудың орнына).

Мақсат әңгімеге қатысушылардың екеуінің де іс-әрекеттерін бағыттайтын, олардың өзара әрекеттесу сипатын көрсететін етіп қойылуы керек. Ол үшін тапсырманың тұжырымдамасы диктальды коммуникативті-психологиялық көзқарасты қамтуы керек (мысалы: "бұрын оқыған мектептер туралы ақпарат алмасу"); бір модальды – модальды келісім (мысалы: "екеуіңе де ұнаған фильмді талқыла"); әр түрлі модальды (мысалы: "бір-біріңді осы спорт түрінің артықшылықтарына сендіру Сіздердің әрқайсыларыңыз айналысады").

Оқушының жағдайға реакциясы оны қалай түсіндіретініне, оның қарым-қатынас актісіне қатысуының рөлі мен мақсатын қалай түсінетініне және ұсынылған рөлге қалай қарайтынына, оған қаншалықты әсер ететініне, ұсынылған мотивацияның қаншалықты жақын екеніне байланысты болады.

Барлық жаттығулар келесі талаптарға сай болуы керек:

- көлемі бойынша мүмкін болу;

- қиындықтардың біртіндеп өсуін ескеру (материал, орындау шарттары және сөйлеу әрекетінің сипаты тұрғысынан);

- есте сақтаудың, қабылдаудың және ойлаудың әртүрлі түрлеріне жүгіну;

- мақсатты және ынталы болу (бұл жаттығуларды орындаудың түпкілікті немесе аралық мақсаттарының тұжырымдамасының болуын болжайды);

- оқушылардың белсенділігін арттыру, өмірлік және типтік мысалдар мен жағдайларды қамту.

Менің мектептегі педагогикалық тәжірибемде сөйлеу дағдыларын үйрету кезінде мен мәтіндерді тыңдауға және диалогтық үлгілерді көрсетуге баса назар аударамын. 4 - сыныптағы ағылшын тілі сабақтарында мен диалогтық сөйлеуді үйрету үшін ауызша сипаттағы жағдайларды қолдандым. Мен қарапайым түрлендірулерді де, тәуелсіз сөйлеу хабарламаларын да ұсына отырып, тапсырмаларды өзгертуге тырыстым.

Әдістемелік тұрғыдан алғанда, тыңдау мен сөйлеу оқу процесінде бір-бірінің дамуына ықпал етеді, өйткені түсіну сөйлеу процесінде, ал сөйлеу түсіну процесінде қалыптасады. Сөйлеу процесінде ішкі сөйлеу арқылы ойларды алдын-ала бекіту, яғни.ойлау жоспарын немесе болашақ тұжырымның қысқаша мазмұнын құру.

Сыртқы сөйлеу тәжірибесімен қамтамасыз етілмеген ұзақ пассивті тыңдау есту бейнелерінің бұрмалануына әкеліп соқтыратынын және акустикалық-актикуляциялық белгілердің пайда болуын қиындататынын біле отырып, біз шағын мәтіндерді таңдадық және барлық қиындықтар фонетикалық, лексикалық, грамматикалық мәтін шыққанға дейін түсірілді. Балаларға бірнеше тапсырманы орындау ұсынылды:

- жоспар құрыңыз;

- мәтінге сұрақтарға жауап беру (ауызша);

- мәтінді қайталау;

- мәтінді талқылап, өз көзқарасыңызды білдіріңіз;

- мәтін мазмұны бойынша диалог құрастыру;

- мәтінде не туралы айтылғанына және нақты шындықта не көрінетініне салыстырмалы талдау жүргізу.

Әр түрлі ойындар диалогтық сөйлеу дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Мен өз тәжірибемде "мақтаншақ" ойынын қолдандым.1-қосымша

Мұндай ойын бір уақытта грамматиканы оңай жаттауға ықпал етеді.

Оқушыларды ынталандырушы сұрақтарға тез жауап беруге үйрету өте маңызды. Ол үшін Мен "үстел теннисі" ойынын қолданамын.1- қосымша

Жылдам қарқынмен өткізілетін бұл ойын оқушылардың ынталандыратын әртүрлі сұрақтарға дұрыс реакциясын қалыптастырады. Мұғалім бұл ойынды бастайды, содан кейін өз қызметін балаларға береді. Жауап беруді үйрену барысында осындай жұмысты қайталай отырып, ол бүкіл бастапқы кезеңде өтуі керек, өйткені ол әңгіменің (диалогтың) мәнін құрайды, мұғалім осы маңызды дағдыны қалыптастыруға қол жеткізеді.

Жауап беруді үйрену процесінде оқыту және ынталандыру басталады. Сондай-ақ, бірқатар жаттығулар, шаралар оқушыларды жанама сұрақ арқылы диалогты бастауға шақырады.

T-Igor, ask Petya what he did yesterday.

Igor – Petya, what did you do yesterday?

Petya – I walked with my dog.

Осы мақсатқа жету үшін мен "болжау" ойынын қолдандым. Оқушы сыныптан шығады, ал сынып қандай да бір тақырыпты, оның жүруін немесе онымен әрекетін ойластырады. Болжау үшін сұрақ өте қарапайым, бір типті болуы керек: is it a...? немесе болжаушылар бірқатар сұрақтар қояды, мысалы: What colour is it? Where is it? Is it large or small? What can we do with it? Etc.

Мұғалім оқушыларға ынталандырушы мәлімдеме жасауды ұсына алады. Мысалы, whom did you go there-мен бірдей реакция? келесі ынталандырулардан туындауы мүмкін:

– I like “Buratino” very much. I went to the theatre yesterday.

– The weather was so fine. We went to the country last Sunday.

– I like to sing and dance. We went to our friends last week.

– I am fond of animals. We went to the Zoo last Saturday.

Педагогикалық практика кезінде мен өзім үшін дайын емес ауызша сөйлеуді үйрету үшін жүйелі және әдейі жасалған проблемалық жағдайлар үлкен маңызға ие екенін, айтылымның мотиві мен қажеттілігінің пайда болуына, ақыл-ой белсенділігінің жандануына ықпал ететінін атап өттім.

Диалог құрудың тиімді әдістері

Рөлдік ойындар:

Рөлдік ойындар – ағылшын тілінде сөйлеу дағдысын дамытудың ең тиімді әдістерінің бірі. Бұл әдіс арқылы оқушылар өзін түрлі рөлдерге енгізе отырып, еркін сөйлеу практикасын алуға мүмкіндік алады. Олардың ойлау қабілетін, шығармашылығын және коммуникативтік дағдысын дамытуға көмектеседі.

Рөлдік ойындардың тиімділігі:

Сөйлеу практикасын көбейту: Рөлдік ойындар арқылы оқушылар ағылшын тілінде еркін сөйлеу практикасын алады, себебі олар белгілі бір рөлді ойнап, сол рөлге сәйкес сөйлеуге тырысады.

Ойлау қабілетін дамыту: Оқушылар өз рөлдеріне сәйкес ойлауға және шешімдер қабылдауға үйренеді.

Шығармашылықты дамыту: Рөлдік ойындар оқушыларға өз қиялдарын қолдануға және жаңа жағдайларды құруға мүмкіндік береді.

Мотивацияны арттыру: Рөлдік ойындар оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырып, олардың оқу процесіне белсенді қатысуын қамтамасыз етеді.

Сабақтың мақсатына және оқушылардың дайындық деңгейіне байланысты рөлдік ойындар жұпта, кіші топтарда және бүкіл топта өткізілуі мүмкін.

Жұптық рөлдік ойын-рөлдік ойындардың ең оңай түрі. Мұнда оқушылар бір-біріне сұрақтар қою арқылы толтыруы керек сауалнамаларды пайдалануға болады.

Сахналауды қабылдау келесі принциптерге негізделген:

а) дайындық жұмыстары жүргізілмейді (сценарий жазу, костюмдер, декорациялар дайындау, рөлдерді жаттау және т. б.);

б) сахналау тікелей сабақта, оның соңғы кезеңінде (әдетте 5-10 минут ішінде)жүзеге асырылады;

в) сахналауға арналған материал тек барлық оқушыларға белгілі шығармалар (ертегілер, әңгімелер немесе олардың үзінділері) болып табылады;

г) оқушыларға таңдалған рөлді жүзеге асыру үшін тілдік құралдарды таңдауға толық еркіндік беріледі, тек шығарманың сюжеті ғана сақталады;

д) рөлдерді бөлу кезінде сіз әр уақытта оқушының жаңа рөлге ие болуына ұмтылуыңыз керек.

Спектакльде мұғалімнің әңгімеші немесе жүргізуші рөліне қатысуы мүмкін, егер стандартты емес жағдай туындаса немесе, мысалы, балалар шығарманың сюжетінен айтарлықтай ауытқып кетсе, жұмысқа қосылу үшін. Мұғалім сонымен қатар күшті және әлсіз оқушылардың арақатынасын реттейді.

Мысалы, оқу жылының басында оқушылар "Шалғы" ертегісін сахналай алады.

Мұғалім мен оқушының іс-әрекеті шартты түрде төрт кезеңнен тұрады.

1. Жағдаймен танысу. Мұғалім декорацияны (картон үй) орнатады, содан кейін оны әрдайым балалар театрмен байланыстырады. Мұғалім оқушыларды "Шалғы" ертегісінің қойылымын дайындауға шақырады және театрға атасы, әжесі, немересі және тағы басқалар рөлінде актерлер қажет екенін хабарлайды.

Бұл жағдайда бұл turnip сөзі, Here I am фразасы. Әжелер, аталар сөздерінің орнына балаларға әйгілі Mummy, Daddy. қолдануға шақырылады.

Группаға кірмеген оқушылар қазылар алқасының құрамына кіреді. Содан кейін олар актер болады және ертегінің түсіндірмесін көрсетеді.

2.Тапсырмаларды қою. Мұғалім түсіндіреді: рөл ойнамас бұрын, әр оқушы репа туралы бәрін өзіне қол жетімді тілдік құралдардың көмегімен анықтап, диалогта мүмкіндігінше таныс сөздер мен құрылымдарды қолдануға тырысуы керек.

3.Сахналау. Мысал нұсқасын берейік.2-қосымша

4. Қорытындылау. Қорытындылай келе, мұғалім актерлерге алғыс айтады, қазылар алқасынан ең жақсы оқушыны (аз қателіктер жібере отырып, лексиканы көп қолданған адам) атауын сұрайды және қажет болған жағдайда актерлердің сөйлеуін грамматика, лексика және т.б. тұрғысынан талдайды. келесі спектакльдерге ұсыныстар түрінде.

Сол сияқты, сіз "Қызыл телпек" ертегісін сахналай аласыз, ол үшін сізге туған күннің жаңа сөздерін, қасқырды және күннің көптеген бақытты шегіністерін енгізу керек. Ертегіні эпизодтарға бөліп, әр сабақтың соңында оны оқытудың тиісті кезеңінің нақты бағдарламалық талаптарымен байланыстыруға тырысып, келесі үзіндіні көрсеткен жөн.

Мұғалім сабақта театрландырылған қойылымдарға қаншалықты жиі жүгінсе, жағдаймен танысуға және тапсырмалар қоюға аз уақыт пен күш жұмсалады және оқушылар рөлдерді жиі өзгерте алады. Бұл әртүрлі жағдайларда сөйлеу мінез-құлық дағдыларын дамыту үшін өте маңызды.

Оқушылардың аз бөлігі өздерін актер ретінде сынап көру мүмкіндігіне бей-жай қарамайды, барлық балалар шет тілін қолданудың белсенді қатысушылары немесе куәгерлері болады; алдымен саналы түрде, содан кейін бейсаналық түрде әртүрлі сөйлеу бұрылыстарын белгілі бір қарым-қатынас жағдайларына байланыстырады; коммуникативті бағытталған жаттығуларды орындау кезінде оларға сенімдірек жұмыс жасаңыз; жаңа, шартты сюжетті тез игеріңіз "тыңдау, оқу және әрекет","мәтінді драматизациялау" сияқты бағдарламалық тапсырмаларды орындау оңай

Соңғы жылдары Jazz Chants деп аталатындар кеңінен таралды, яғни джаз әуендерін белгілі бір құрылымды, сөйлеу формасын қолданудың сөйлеу дағдыларын қалыптастыру үшін ритақты және әуезді негіз ретінде пайдалану. Ритмикалық және әуезді түрде жасалған құрылым оңай және ұзақ уақыт есте қалады (сондықтан өлеңді жатқа білу прозалық үзіндіге қарағанда әлдеқайда оңай).

Example:

A: Hi, how are you?

С: Fine, How Are you?

Бұл жағдайда сыныпты екі топқа бөлу, диалогтық түрде айту, оны "ұру", содан кейін ритмды джаз әуенімен ән айту, рөлдерді кезек-кезек өзгерту және мүмкіндігінше тиісті қимылдармен сөйлеуді сүйемелдеу ұсынылады.

You look wonderful today.

So do you

You look wonderful today.

So do you.

That 's a nice colour on you.

Thanks a lot.

That's a nice color on you.

Thanks a lot. I'm glad you like it.

That's a wonderful color on you.

Thanks a lot. I'm very glad you like it.

Оқушыларды ерлі-зайыптыларға бөліп, диалогты айту, еденге ритақты доппен соғу немесе серіктеспен бірге қол шапалақтау арқылы ұсынуға болады (әдетте бұл ойынды мектеп жасына дейінгі және бастауыш мектеп жасындағы балалар жақсы көреді, бірақ шет тілі сабағында оған үлкен оқушылар оң қарайды). Кейде құрылымды (оның ішінде сөйлеу этикетінің бірлігін) оқушылармен бірге "өту" ұсынылады:

I'm ‘sorry! ‘That’s all ‘right. It’s ‘all ‘my ‘fault.

Қызметтің бұл түрі сөйлеудің фонетикалық жағын жақсартуға көмектеседі және сонымен бірге оқушыларды сөйлеу этикетінің белгілі бір түрлерін қолдануға үйретеді.

Осылайша, диалогтық сөйлеуді оқытудың дәстүрлі емес әдістері тілді үйренуге күшті мотив береді, олар табиғиға жақын тілдік ортаны құруға көмектеседі.

Рөлдік ойындарға арналған тапсырма түрлері:

“Жаңа сыныптас” ойыны: Оқушылар жаңа сыныптаспен танысу диалогын құрып, ойнайды.

Мысал:

Оқушы 1: “Hello, my name is John. What’s your name?”

Оқушы 2: “Hi John, my name is Mary. Nice to meet you.”

Оқушы 1: “Nice to meet you too, Mary. Where are you from?”

Оқушы 2: “I’m from London. What about you?”

Оқушы 1: “I’m from New York. What do you like to do in your free time?”

Оқушы 2: “I like to read books and play sports. What about you?”

Оқушы 1: “I like to listen to music and play video games. It’s nice to meet you, Mary.”

Оқушы 2: “It’s nice to meet you too, John.”

“Дүкенде” ойыны: Оқушылар дүкенде сатып алу немесе сату диалогын құрып, ойнайды.

Мысал:

Оқушы 1: “Hello, can I help you?” (сатушы)

Оқушы 2: “Yes, please. I’m looking for a new pair of shoes.” (сатып алушы)

Оқушы 1: “What kind of shoes are you interested in?”

Оқушы 2: “I need something comfortable for running.”

Оқушы 1: “We have a great selection of running shoes. What size are you?”

(Диалог сатып алушының таңдауына байланысты жалғасады)

“Дәрігер мен науқас” ойыны: Оқушылар дәрігер мен науқас диалогын құрып, ойнайды.

Мысал:

Оқушы 1: “Good morning, how can I help you?” (дәрігер)

Оқушы 2: “Good morning, doctor. I have a headache and a sore throat.” (науқас)

Оқушы 1: “How long have you been feeling this way?”

Оқушы 2: “For about two days now.”

Оқушы 1: “Let me take your temperature.”

(Диалог науқастың жағдайына байланысты жалғасады)

“Телефон сөйлесуі” ойыны: Оқушылар телефон арқылы сөйлесу диалогын құрып, ойнайды.

Мысал:

Оқушы 1: “Hello, is this John?”

Оқушы 2: “Yes, it is. Who is this?”

Оқушы 1: “This is Mary. How are you?”

Оқушы 2: “I’m fine, thanks. What’s up?”

Оқушы 1: “I was wondering if you could help me with something.”

(Диалог сұраныс немесе хабарламаға байланысты жалғасады)

“Пікірталас” ойыны: Оқушылар белгілі бір тақырып бойынша пікірталас диалогын құрып, ойнайды.

Мысал: “Should students be allowed to use phones in school?” тақырыбындағы пікірталас.

Рөлдік ойындарды ұйымдастыру кезіндегі маңызды кезеңдер:

Тақырып таңдау: Оқушылардың қызығушылығын арттыратын тақырып таңдау қажет.

Рөлдерді бөлу: Оқушыларға өзіне сәйкес рөл бөлу қажет.

Диалог жоспарын жасау: Оқушылармен бірге диалог жоспарын жасап, негізгі сөздер мен сөйлемдерді талқылау қажет.

Ойын барысында оқушыларды ынталандыру: Оқушылар еркін сөйлеуге және өз қиялдарын қолдануға ынталандыру қажет.

Ойын соңында талқылау: Ойын соңында диалогтың тиімді жақтарын және жетіспеушіліктерін талқылау қажет.

Рөлдік ойындарды қолдану оқушылардың ағылшын тілінде еркін сөйлеу қабілетін дамытуға үлкен көмек береді.

Пікірталас

Пікірталас – оқушылардың ойлау қабілетін, критикалық талдау дағдыларын және ағылшын тілінде сөйлеу қабілетін дамытудың тиімді әдісі. Бұл әдіс арқылы оқушылар өз ойларын еркін білдіруге, басқалардың пікірлерін тыңдауға және өз аргументтерін қорғауға мүмкіндік алады.

Пікірталастың тиімділігі:

Ойлау қабілетін дамыту: Пікірталас кезінде оқушылар өз ойларын жүйелі түрде білдіруге және басқалардың пікірлерін талдауға үйренеді.

Критикалық талдау дағдыларын дамыту: Оқушылар өз пікірлерін дәлелдеу үшін ақпарат жинап, талдау жүргізуді үйренеді.

Сөйлеу дағдысын дамыту: Пікірталас кезінде оқушылар ағылшын тілінде еркін сөйлеу практикасын алады.

Мотивацияны арттыру: Пікірталас оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырып, олардың оқу процесіне белсенді қатысуын қамтамасыз етеді.

Пікірталасқа арналған тапсырма түрлері:

“Қарсы пікір” ойыны: Оқушыларға белгілі бір тақырып бойынша қарсы пікірлерді айтуға тапсырма беріледі.

“Дебат” ойыны: Оқушылар екі топқа бөлініп, тақырып бойынша аргументтерін ұсынып, дебат жүргізеді.

“Пікірталас диалогы” ойыны: Оқушылар екі немесе үш топқа бөлініп, тақырып бойынша диалог құрып, пікірталас жүргізеді.

“Пікір алмасу” ойыны: Оқушылар бір-бірінің пікірлерін тыңдап, өз пікірлерін айтып, пікір алмасады.

Пікірталас үшін тақырыптар мысалы:

“Should school uniforms be mandatory?” (Мектеп формасы міндетті болуы керек пе?)

“Is social media a good or bad influence?” (Әлеуметтік желі жақсы ма, жаман ма?)

“Should teenagers be allowed to vote?” (Жастар дауыс беру құқығына ие болуы керек пе?)

“Is it important to learn a foreign language?” (Шет тілін үйрену маңызды ма?)

“Should animals be kept in zoos?” (Жануарларды зоопаркте ұстау дұрыс па?)

“What is the best way to protect the environment?” (Қоршаған ортаны қорғаудың ең тиімді жолы қандай?)

Пікірталасты ұйымдастыру кезіндегі кеңестер:

Пікірталас тақырыбын алдын ала талқылаңыз.

Оқушыларға пікірталас ережелерін түсіндіріңіз.

Оқушыларға пікірталас кезінде негізгі ойларын жүйелі түрде білдіруге көмектесіңіз.

Оқушылардың пікірлерін қолдап, олардың ойлау қабілетін дамытуға ынталандырыңыз.

Пікірталас соңында талқылау жүргізіп, оқушылардың пікірлерін жинақтаңыз.

Пікірталас – оқушылардың сөйлеу қабілетін дамытудың ең тиімді әдістерінің бірі. Бұл әдіс арқылы оқушылар ағылшын тілінде еркін сөйлеуді үйренеді, өз ойларын жүйелі түрде білдіруді және критикалық талдау дағдыларын дамытады.

Дебаттар

Дебаттар – оқушылардың ағылшын тілінде сөйлеу дағдысын дамытумен қатар, олардың ойлау қабілетін, критикалық талдау дағдыларын, логикалық ойлауын және аргументтерді жүйелі түрде ұсыну қабілетін дамытуға бағытталған әдіс. Дебаттар арқылы оқушылар өз пікірлерін дәлелдеу үшін ақпарат жинап, талдау жүргізуді және өз аргументтерін қорғауды үйренеді.

Дебаттардың тиімділігі:

Ойлау қабілетін дамыту: Дебаттар кезінде оқушылар өз пікірлерін жүйелі түрде білдіруге және басқалардың пікірлерін талдауға үйренеді.

Критикалық талдау дағдыларын дамыту: Оқушылар өз пікірлерін дәлелдеу үшін ақпарат жинап, талдау жүргізуді үйренеді.

Сөйлеу дағдысын дамыту: Дебаттар кезінде оқушылар ағылшын тілінде еркін сөйлеу практикасын алады.

Логикалық ойлау қабілетін дамыту: Оқушылар өз пікірлерін дәлелдеу үшін логикалық ойлау қабілеттерін қолданады.

Мотивацияны арттыру: Дебаттар оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырып, олардың оқу процесіне белсенді қатысуын қамтамасыз етеді.

Дебаттарға арналған тапсырма түрлері:

“Қарсы пікір” дебаты: Оқушылар екі топқа бөлініп, белгілі бір тақырып бойынша қарсы пікірлерді ұсынады.

“Про және контра” дебаты: Оқушылар екі топқа бөлініп, белгілі бір тақырып бойынша “про” және “контра” пікірлерін ұсынады.

“Пікір алмасу” дебаты: Оқушылар топтарға бөлініп, тақырып бойынша пікірлерін алмасады және өз пікірлерін дәлелдейді.

“Дебат конкурсы”: Оқушылар топтарға бөлініп, белгілі бір тақырып бойынша дебат жүргізеді және жеңімпаз топ анықталады.

Дебаттар үшін тақырыптар мысалы:

“Should animals be kept in zoos?” (Жануарларды зоопаркте ұстау дұрыс па?)

“Is social media a good or bad influence?” (Әлеуметтік желі жақсы ма, жаман ма?)

“Should school uniforms be mandatory?” (Мектеп формасы міндетті болуы керек пе?)

“Is technology making us more isolated?” (Технология бізді оқшаулап жатыр ма?)

“Is climate change a real threat?” (Климаттың өзгеруі шынайы қауіп пе?)

Дебаттарды ұйымдастыру кезіндегі кеңестер:

Дебат тақырыбын алдын ала талқылаңыз.

Оқушыларға дебат ережелерін түсіндіріңіз.

Оқушыларға дебат кезінде негізгі ойларын жүйелі түрде білдіруге көмектесіңіз.

Оқушылардың пікірлерін қолдап, олардың ойлау қабілетін дамытуға ынталандырыңыз.

Дебат соңында талқылау жүргізіп, оқушылардың пікірлерін жинақтаңыз.

Дебаттар – оқушылардың сөйлеу дағдысын дамытудың ең тиімді әдістерінің бірі. Бұл әдіс арқылы оқушылар ағылшын тілінде еркін сөйлеуді үйренеді, өз ойларын жүйелі түрде білдіруді және критикалық талдау дағдыларын дамытады.

Жұппен және топтық жұмыс

Жұппен жұмыс:

Жұппен жұмыс – ағылшын тілінде сөйлеу дағдысын дамытуға тиімді және табиғи әдіс. Оқушылар бір-бірімен тікелей қарым-қатынас жасай отырып, еркін сөйлеуге, өз ойларын жеткізуге, тыңдауға және диалог құруға үйренеді.

Жұппен жұмыстың тиімділігі:

Сөйлеу практикасын көбейту: Оқушылар жұппен сөйлескенде ағылшын тілінде көп сөйлеуге мүмкіндік алады, бұл олардың сөйлеу дағдысын жақсартуға көмектеседі.

Ойлау қабілетін дамыту: Оқушылар өз пікірлерін бір-біріне түсіндіруге тырысып, ойлау қабілеттерін дамытады.

Тыңдау дағдысын дамыту: Оқушылар жұпта бір-бірін мұқият тыңдауға үйренеді.

Мотивацияны арттыру: Жұппен жұмыс оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырып, олардың оқу процесіне белсенді қатысуын қамтамасыз етеді.

Жұппен жұмысқа арналған тапсырма түрлері:

“Сұрақ-жауап” ойыны: Оқушыларға бір-біріне сұрақтар қою және жауап беру тапсырмасы беріледі.

“Ролдық ойын”: Оқушылар екі рөлді алып, диалог құрып, ойнайды.

“Пікір алмасу”: Оқушылар белгілі бір тақырып бойынша пікірлерін алмасады.

“Сипаттау”: Оқушылар бір-біріне сурет, зат немесе оқиға сипаттау тапсырмасын орындайды.

“Түсіндіру”: Оқушылар бір-біріне жаңа сөз немесе ұғым түсіндіреді.

Мысал:

“Жаңа сыныптас” ойынын жұппен ойнау: Оқушылар бірі жаңа сыныптас рөлін, екіншісі оның сұрағына жауап беретін оқушы рөлін ойнайды.

Топтық жұмыс:

Топтық жұмыс – оқушылардың сөйлеу дағдысын дамытумен қатар, олардың топпен жұмыс істеу қабілетін және бір-бірімен әрекеттесу дағдысын дамытуға мүмкіндік береді.

Топтық жұмыстың тиімділігі:

Сөйлеу практикасын көбейту: Оқушылар топта бір-бірімен сөйлескенде ағылшын тілінде көп сөйлеуге мүмкіндік алады, бұл олардың сөйлеу дағдысын жақсартуға көмектеседі.

Ойлау қабілетін дамыту: Оқушылар топпен бірге тапсырмаларды орындау кезінде өз ойларын жүйелі түрде білдіруге және басқалардың пікірлерін тыңдауға үйренеді.

Топпен жұмыс істеу қабілетін дамыту: Оқушылар топпен жұмыс істеудің маңыздылығын түсініп, бір-бірімен әрекеттесуді үйренеді.

Мотивацияны арттыру: Топтық жұмыс оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырып, олардың оқу процесіне белсенді қатысуын қамтамасыз етеді.

Топтық жұмысқа арналған тапсырма түрлері:

“Рөлдік ойын”: Оқушылар топтарға бөлініп, әр топ белгілі бір рөлді ойнап, диалог құрып, ойнайды.

“Пікірталас”: Оқушылар топтарға бөлініп, белгілі бір тақырып бойынша пікірталас жүргізеді.

“Жоба”: Оқушылар топтарға бөлініп, белгілі бір тақырып бойынша жоба жасайды және жобаны қорғау үшін презентация дайындайды.

“Серпілісті тапсырмалар”: Оқушыларға әр топ үшін бірдей тапсырма беріліп, олар тапсырманы орындап, нәтижелерін бір-бірімен бөліседі.

Мысал:

“Дүкен құру” жобасы: Оқушылар топтарға бөлініп, әр топ белгілі бір дүкенді таңдап, оның атауын, тауарларын, баға тізімін және т.б. мәліметтерді дайындайды. Содан кейін олар өз дүкендерін басқа топтарға таныстырып, сатып алу немесе сату диалогын құрып, ойнайды.

Топтық жұмыс кезінде ескерту:

Топтарды дұрыс құру маңызды.

Оқушыларға топта жұмыс істеу ережелерін түсіндіру қажет.

Әр топқа жетекші тағайындауға болады.

Оқушылардың әрқайсысының пікірін ескеру қажет.

Топтық жұмыстың нәтижесін талқылап, бағалау қажет.

Жұппен және топтық жұмыстар оқушылардың сөйлеу дағдысын дамытумен қатар, олардың бір-бірімен әрекеттесу қабілетін, топпен жұмыс істеу дағдысын және шығармашылық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді.

Ағылшын тілі сабағында оқытудың тиімді әдіс-тәсілдердің бірі: ТРИЗ әдісі

Триз қандай әдіс?

ТРИЗ - бұл “бейнелік мәселелерді шешу теориясы” дегеннің қысқартылған сөзі. Ол 1946 жылы кеңес инженері Генрих Альтшуллермен ойлап табылған.

ТРИЗ - бұл жүйелі әдіс, ол:

Проблемаларды шешуге бағытталған: Ол күрделі мәселелерді шешуге, жаңа идеяларды ойлап табуға және жаңа өнімдер мен қызметтер жасауға көмектеседі.

Логикалық және жүйелі: ТРИЗ әдісі нақты қадамдар мен алгоритмдерге негізделген, бұл оны кез-келген адамға қолжетімді етеді.

Қайшылықтарды анықтауға негізделген: ТРИЗ бойынша, әрбір проблеманың негізінде кем дегенде бір қайшылық жатыр. Қайшылықтарды анықтау және оларды шешу – ТРИЗ-дің негізгі мақсаты.

ТРИЗ-дің негізгі ұғымдары:

Идеалды нәтиже: Проблеманың идеалды шешімін ойлап табу.

Қайшылықтарды шешу: Проблемадағы қайшылықтарды анықтау және оларды шешу жолдарын табу.

Функционалдық талдау: Заттардың функцияларын талдау және жаңа функцияларды ойлап табу.

Морфологиялық талдау: Жаңа идеялар тудыру үшін мүмкін болатын барлық варианттарды талдау.

40 орындаушы принцип: Проблемаларды шешу үшін қолданылатын 40 принцип.

ТРИЗ әдісін қолдану аймақтары:

Инженерлік және ғылыми зерттеулер: Жаңа өнімдер мен технологияларды ойлап табу.

Бизнес және менеджмент: Бизнес проблемаларды шешу, жаңа маркетинг стратегияларын ойлап табу.

Білім беру: Оқушылардың шығармашылық ойлау қабілетін дамыту.

Жеке өмір: Күнделікті өмірдегі проблемаларды шешу.

ТРИЗ әдісін қолдану арқылы сіз:

Жаңа идеялар мен шешімдерді ойлап табуыңызға болады.

Проблемаларды жүйелі түрде талдау және шешу қабілетіңізді жетілдіресіз.

Шығармашылық ойлау қабілетіңізді дамытасыз.

ТРИЗ – өзіңіздің шығармашылық потенциалыңызды ашуға көмектесетін тиімді әдіс!

ТРИЗ әдісін ағылшын тілі сабағында қолдану жолдары

Проблемаларды шешу тапсырмалары:

Оқушыларға ағылшын тілінде проблемаларды шешуге бағытталған тапсырмалар беру. Мысалы, “Сіз жаңа қалаға көшіп келдіңіз. Сіз бұл қалада қандай проблемалармен кездесуіңіз мүмкін және оларды қалай шешуге болады?” деген тапсырманы беруге болады.

ТРИЗ әдісіндегі “Идеалды нәтиже” ұғымын қолдану арқылы оқушылардан проблеманың идеалды шешімін ұсынуды сұрау.

ТРИЗ әдісіндегі “Қайшылықтарды шешу” ұғымын қолдану арқылы оқушылардан қайшылықтарды анықтау және оларды шешу жолдарын ұсынуды сұрау.

Шығармашылық тапсырмалар:

Оқушыларға ағылшын тілінде шығармашылық тапсырмалар беру. Мысалы, “Сіз жаңа ойын ойлап таптыңыз. Оның ережелері қандай және оған қандай атау бересіз?” деген тапсырманы беруге болады.

ТРИЗ әдісіндегі “Морфологиялық талдау” ұғымын қолдану арқылы оқушыларға жаңа идеялар тудыруға көмектесу.

ТРИЗ әдісіндегі “Функционалдық талдау” ұғымын қолдану арқылы оқушыларға заттардың функцияларын талдауға және жаңа функцияларды ойлап табуға көмектесу.

Тілдік дағдыларды жетілдіру:

ТРИЗ әдісін қолданып, оқушыларға жаңа сөздер мен сөз тіркестерін үйрету. Мысалы, “Қайшылықтарды шешу” ұғымын үйрету кезінде “contradiction”, “problem”, “solution” сияқты сөздерді қолдануға болады.

ТРИЗ әдісін қолданып, оқушыларға грамматикалық құрылымдарды үйрету. Мысалы, “Идеалды нәтиже” ұғымын үйрету кезінде “If I could…”, “I wish…”, “I would like…” сияқты сөйлем құрылымдарын қолдануға болады.

Ағылшын пәнін оқытудағы шығарашылық тапсырмалар арқылы оқыту

«Contradiction» әдісі

Goal:

* Activation of interest,

* Systematization of knowledge

* The formation of the comparability.

Tale Kozhanazar
Why is it better?	Why is it bad?

"Empathy» әдісі

Goal: to develop the ability to portray yourself in the place of another person or object.

How did other animals feel when the mouse first saw the eyes of the sun?

Әдісі "Comparison of living and dead objects»

Goal: to see the generalized and the difference; to develop thinking, memory, imagination.

What's the difference between a rabbit and a well, wait a minute with a live rabbit?

What is the difference between a live cat and a cat in a fairy tale?

System operator әдісі

The system operator develops the student's "skills of system analysis, system thinking, multi-line thinking". Fairy tale Kolobok

What form was the noun in before?	Baursaks	What will happen in the future?
What part of the noun?		What parts does a noun consist of?

What form was the noun in before?	Cotton girl arteche Raisin	What will happen in the future?
What part of the noun?		What parts does a noun consist of?

What form was the noun in before?	Egg	What will happen in the future?
What part of the noun?		What parts does a noun consist of??

Brainstorming әдісі Heroes of fairy tales "baursak", "Golden egg", "little Red riding Hood", "cotton Kyz and cat" go out on the road and meet in a magical forest. In a magical forest, he controls an evil wizard and does not lead anyone out of his forest. Now the characters think that they come out of the forest together …………… Then the joint activity of the teacher and students begins. This approach allows students to touch familiar concepts of the English language and fantasize.

Ағылшын пәнінде ТРИЗ оқушыларға не береді ?

Оқушылар көп талқылайды, жаңа идеяларды ортаға салады, талқыланатын тақырыптың өрісі кеңейеді, өзлеріне сенімді болады. Көп қиялдап, ойлап тауып, шығармашыл болады. Білімін «фокус» тәжірибесі арқылы өндіреді.

ТРИЗ ұялшақтықтан, тұйықтылықтан, жасқаншақтықтан арылтады; кішкентай адам өз көзқарасын сақтап қалу үшін қиын жағдаяттан түпкі шешімін дербес тауып шығуға үйренеді.

ТРИЗ оқушылар үшін зерде мен қиялдың жаттығуы.

Ағылшын пәнін оқыту мен оқу әрекетін ұйымдастыруда оқушылар мен үлкеннің біріккен әрекетінде, оқушының дербес әрекетінде, күн тәртібі барысында жүзеге асыруға болады.

Оқушыға – ағылшын тілін қарқынды сөйлеу қызметінің кезеңі сол себепті әр бір ТРИЗ бен оқу әрекеті – ұжымдық ойын, шын мәнінде, шығармашылық жұмыс, демек, өмірдің қуанышын қарқынды сезіну. Оқушының қуанышы ауадай қажет, ол күш қуатты арттырып, шығармашылық қабілеттің толық ашылуына мүмкіндік береді.

Қазіргі уақытта елімізде және елімізде патриотизмді, білімді ұрпақты тәрбиелеу, қоғамдағы бейбітшілік пен келісімді нығайту бағытында үлкен жұмыстар атқарылуда.

Мектепте ағылшын тілін оқыту процесінде білім мазмұнын жаңарту барысында негізгі оқу пәндерін бір-бірімен ұштастыра отырып, жеке пәндерге назар аудара отырып, оқушыларға қажетті білімді, білім мен тәрбиені біріздендіру бағытында жүргізу маңызды..

Уақыттың талабы бойынша білім беру саласына сапалы өзгерістер енгізу мұғалімнің оның оқу-тәрбие процесіндегі орны мен рөліне деген жаңа көзқарасын қалыптастырмай мүмкін емес.

Отандық орта білім мазмұнын жаңартуға бағытталған іс-шараларда қазіргі өмірде кеңінен қолданылатын дағдыларға ерекше көңіл бөлінеді. Жалпыадамзаттық және этномәдени құндылықтарға сүйене отырып, бұл дағдылар оқушыларға білім беру және өмірлік мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.

Жаңару жағдайындағы білім беру бағдарламасы оқу жетістіктерінің нәтижелі сипатымен, ал оқу процесі әр сабақта оқушылардың "білім берудегі" белсенді белсенділігімен сипатталады. Бұл жағдайда оқушы білім пәні, ал мұғалім оқушылардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастырушы болып табылады. Оқу процесі спиральды жүйеде ұйымдастырылған, оқушының білімін кеңейтуге және тереңдетуге мүмкіндігі бар.

Ағылшын тілін үйрену кезінде, мектептегі оқу үдерісіндегі білім мазмұнын жаңарту кезінде негізгі оқу пәндерін бір-бірімен ұштастыра отырып, оқушылардың талап ететін жеке білім, білік және дағды пәндерінің тұтастығына назар аудару маңызды..

Уақыттың талабы бойынша білім беру саласына сапалы өзгерістер енгізу мұғалімнің оның оқу-тәрбие процесіндегі орны мен рөліне деген жаңа көзқарасын қалыптастырмай мүмкін емес.

Отандық орта білім мазмұнын жаңартуға бағытталған іс-шараларда қазіргі өмірде кеңінен қолданылатын дағдыларға ерекше көңіл бөлінеді. Жалпыадамзаттық және этномәдени құндылықтарға сүйене отырып, бұл дағдылар оқушыларға білім беру және өмірлік мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.

Жаңару жағдайындағы білім беру бағдарламасы оқу жетістіктерінің нәтижелі сипатымен, ал оқу процесі әр сабақта оқушылардың білім берудегі белсенді белсенділігімен сипатталады. Бұл жағдайда оқушы білім пәні, ал мұғалім оқушылардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастырушы болып табылады. Оқу процесі спиральды жүйеде ұйымдастырылған, оқушының білімін кеңейтуге және тереңдетуге мүмкіндігі бар. PISA талаптарына сәйкес білім беру ортасында білім алуға ерекше көңіл бөлінеді.

Осындай талаптарға сәйкес білім беруде "ұлы даланың жеті қыры" ұғымын енгізу еліміздің мәдени мұрасын сақтаудың тиімді жолы деп есептеймін.

Ағылшын тілінде білім беру арқылы насихаттау, ұлы даланың мақтанышы мен ұлттық құндылықтарды жаңғыртуды сипаттай отырып, оқушылардың Патриоттық санасын ояту, тәрбиелік сабақ ұсыну, келесі қалыптастырушы бағалау тапсырмасын қолдану: білім беру жүйесіндегі білім берудің сингулярлық құндылықтарын өзгерту міндетін беру..

Example 1:

Tasks on riding culture:

For English lessons Text In Kazakhstan, a special place is occupied by a horse. That's why we say horse cattle in the Kazakh steppe. In ru-Atyrau, a Series of-stretches to Alatauga Holy land, in the steppe defended our goes over in the name of Batyr. In all regions of Kazakhstan, horse cattle are very well developed.In Kazakhstan, horses are called the king of animals. The beginning of needlework laid the Foundation for the development of nomadic economy and civilization. In the economy of great importance is a tamed horse. This is the production of meat and koumiss, horse riding, eating in carts or sledges, military and sports direction. In the late XIX-early XX centuries. in the Kazakh khanate were laid the foundations of the Khan's Empire, which were laid the foundations of the Khan's Empire, the Khan's Empire, the Khan's Empire, the rulers and rulers of the Kazakh khanate.- he knew how to make full use of them for his own needs.

Tasks: tell us about the benefits of horses in educational terms.

What beneteno in the picture, tell us: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Task: Name the name of the game. Tell us about the game: Name the name of the game. Tell us about the game: ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Example 2

Tasks on ancient metallurgy in the great steppe

Task

References phrases scientific sikestesi:

Metallurgical base	gradual extraction of the component in the ore composition
Copper alloy	the main metal consists of lead and zinc and several other metal ores.
Nonferrous metallurgy	when placing metallurgical plants
Consolidation	the combination of production
Layout	non-ferrous metallurgy energy-intensive manufacturing.
Ore dressing	accumulation at one enterprise of several productions of similar technological process.
Polymetallic ore-	a mixture of copper and other metals.

Task

Instead of multiple dots, set the desired word.

Necessary words:

products, saukele scoops, bracelets, belts, sholps, hats, in bukeevskaya Horde, 2000 rubles, power of life, shashbau;

Text

Expensive jewelry ... – I had my own strict rules for wearing earrings and rings, bracelets, pendants, tiaras, and stripes.

In the beginning of the Kazakh ditches ... ... wearing gold earrings on his ears, on his wrist ... wearing, belt ... worry about your hair ... and in this case, as a rule, can not be, and can not be.

One of the main elements of women's clothing - ... . The cost of one species, where there are precious saukele with more picturesque decorations ... silver coins were valued at 1000 rubles, and in Semey-at 1000 rubles ... looks like it will.

Kazakh people on the tips of women's hair ... he thinks there is. So the hair does not break, plutayutsya to tie, stick or ... tied.

In the process of education, modernization and pedigee I have compiled the following tasks showing values of the Kazakh people.

Recommended tasks for the hunt, hunting

Task:

Hunting

Hunting is a profession for hunting animals, hunting. Hunting traditions were passed down from generation to generation, hunting economy was developed.According to experts who are well-versed in hunting, hunter, hunter, hunter, Birdman, Golden eagle, surfer. Depending on the purpose of hunting are divided into professional, sports and Amateur and scientific. Commercial hunting-obtaining meat, skins, horns, and other products from animals and birds. Sports and Amateur hunting-hunting with hunting birds in the prescribed manner and outdoor recreation. The Amateur hunter is restricted by the state. Scientific hunting-study of biological features of animals and birds, increase of their number.

Task:

Features of hunting has:

Оқушылардың ағылшын тілі сабағында диалог құру арқылы сөйлеу дағдысын қалыптастыруда тиімді ақпараттық технологияны қолдану

Ақпараттық технологиялар (АТ) ағылшын тілін оқытуда диалог құру арқылы сөйлеу дағдысын дамытуда маңызды рөл атқара алады. Оқушылардың мотивациясын арттырумен қатар, оларға жаңа оқу мүмкіндіктерін ашады.

Тиімді АТ құралдары:

1. Онлайн-платформалар:

Duolingo, Babbel, Memrise: Сөз бокабулярын кеңейтуге және грамматиканы үйренуге бағытталған онлайн курстар.

Busuu: Онлайн курстармен қатар, түрлі тақырыптар бойынша диалог құру үшін жұп немесе топпен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.

HelloTalk: Ағылшын тілінде сөйлесетін туған тілді пайдаланушылармен байланысуға мүмкіндік береді.

2. Видео және аудио ресурстар:

YouTube: Ағылшын тілінде сөйлейтін видеоблогерлердің роликтерін көріп, диалог құруға үйренуге болады.

TED Talks: Ағылшын тілінде сөйлейтін тұлғалардың қызықты сөйлеулерін тыңдау арқылы сөйлеу стилін жетілдіруге болады.

Podcasts: Ағылшын тілінде сөйлейтін подкасттарды тыңдау арқылы сөйлеу стилін жетілдіруге болады.

3. Оқыту құралдары:

Quizlet: Сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтауға көмектесетін флеш-карталар мен оларды қолдану арқылы диалог құруға болады.

Grammarly: Грамматикалық қателерді анықтауға және диалог құру кезінде жұмыс істеуге көмектеседі.

4. Жасанды интеллект жүйелері:

OpenAI Translate: Сөздерді аударма жасауға және диалог құру кезінде сөздік ретінде қолдануға болады.

ChatGPT: Ағылшын тілінде сөйлесетін жасанды интеллект жүйесімен диалог құрып, сөйлеу дағдысын дамытуға болады.

АТ қолдану арқылы оқушылардың сөйлеу дағдысын дамытуға арналған әдістер:

Рөлдік ойындарды онлайн платформаларда ойнау: Оқушылар бір-бірімен онлайн түрде байланысып, ролдық ойындарды ойнай алады.

Видео және аудио ресурстарды қолдану: Оқушылар видеоблогерлердің роликтерін көріп, подкасттарды тыңдап, диалог құруға үйрене алады.

Жасанды интеллект жүйелерін қолдану: Оқушылар жасанды интеллект жүйелерімен диалог құрып, сөйлеу дағдысын дамыта алады.

Онлайн аударма жүйелерін қолдану: Оқушылар сөздерді аударма жасап, диалог құру кезінде сөздік ретінде қолдана алады.

Ескерту:

АТ құралдарын пайдалану кезінде оқушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажет.

АТ құралдары оқу процесін жеңілдету үшін қолданылуы керек, бірақ оқушылардың өз бетінше ойлау қабілетін дамытуға кедергі келтірмеуі керек.

Оқушылардың барлық қабілеттерін ескере отырып, АТ құралдарын таңдау қажет.

АТ құралдарын оқу процесіне тиімді енгізу арқылы оқушылардың сөйлеу дағдысын дамытуға, олардың оқу процесіне деген қызығушылығын арттыруға және олардың шығармашылық қабілетін дамытуға болады.

Мысалы:

Сабақтың тақырыбы: “Weekend Activities” (Демалыс күндері не істейсіз?)

Сабақтың мақсаты:

Оқушылардың ағылшын тілінде диалог құру арқылы сөйлеу дағдысын жетілдіру.

Оқушылардың сөздік қорын кеңейту және “weekend activities” тақырыбындағы сөздерді есте сақтауды жақсарту.

Оқушылардың АТ құралдарын қолдана отырып, шығармашылық жұмыстарды орындау қабілетін дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: Диалог құру, ролдық ойындар, топтық жұмыс, АТ құралдарын пайдалану

Сабақтың жабдықтары:

Интерактивті тақта

Компьютерлер немесе планшеттер

Интернетке қосылу

Quizlet немесе басқа флеш-карта жасау құралы

YouTube ролигі (демалыс күндері туралы)

HelloTalk қолданбасы (немесе басқа тіл үйрену қолданбасы)

Сабақтың кезеңдері:

І. Ұйымдастыру кезеңі (5 мин):

Оқушыларды сабаққа дайындау, көңіл-күйлерін көтеру.

Сабақтың мақсатын және міндеттерін түсіндіру.

ІІ. Жаңа сабақ (20 мин):

“Weekend Activities” тақырыбын кіріспе сөздермен бастау.

Оқушыларға “weekend activities” тақырыбындағы сөздер мен сөз тіркестерін үйрету.

Quizlet құралын пайдаланып, флеш-карталар жасау және оқушыларға оларды есте сақтауға көмектесу.

YouTube ролигін көрсету және оқушылардан роликтегі сөздер мен сөз тіркестерін жазып алуды сұрау.

HelloTalk қолданбасын пайдалануға оқыту.

ІІІ. Бекіту кезеңі (15 мин):

Оқушыларды екі топқа бөлу.

Әр топқа “Weekend Activities” тақырыбындағы диалог құру тапсырмасын беру.

Оқушыларға диалог құру кезінде HelloTalk қолданбасын пайдалануға мүмкіндік беру.

Топтардың дайындаған диалогтарын бір-біріне көрсету және талқылау.

IV. Бағалау кезеңі (5 мин):

Оқушылардың сөйлеу дағдысын бағалау және олардың жетістіктерін атап өту.

V. Үйге тапсырма (5 мин):

Оқушыларға өз демалыс күндері туралы әңгіме жазу тапсырмасын беру.

Оқушыларға HelloTalk қолданбасын пайдаланып, тіл үйренуді жалғастыру тапсырмасын беру.

Қорытынды

Ағылшын тілін оқытудың негізгі мақсаты қазіргі уақытта баланың жеке басын, оның ойлауын, қиялын, есту қабілетін дамыту (интонация, дыбыстардың айырмашылығы), оқушылардың сөйлеу кезінде шетелдік лексиканы қолдануға бейімделуіне жағдай жасау болып табылады.

Оқытудың бастапқы кезеңінде диалогтық сөйлеуді оқыту мәселелеріне арналған әдебиеттерді зерттеу ғалымдардың оқытудың бастапқы кезеңі маңыздырақ екендігімен келісетінін көрсетті, өйткені келесі кезеңдерде тақырыпты игерудегі жетістік осы кезеңде оқытудың қалай жүретініне байланысты.

Оқушылар алғашқы қадамдардан бастап қарым-қатынас құралы ретінде үйренген тілімен танысады. Олар шетелдік сөйлеуді есту (тыңдау) арқылы түсінуді, зерттелетін тіл (сөйлеу) арқылы өз ойларын білдіруді, шетелдік мәтінді оқып, түсінуді, жазуды, яғни шет тілінің графикасы мен емлесін пайдалануды үйренеді.

Ағылшын тілін оқытудың бастапқы кезеңінде оқыту қалай жүретініне болашақта осы пәнді игерудің сәттілігі байланысты. Ағылшын әдіскері Г. Палмер шет тілін үйренудің бастапқы кезеңіне өте үлкен мән берді: "бірінші екі кезеңге күтім жасау және өзін-өзі қалпына келтіру қоңырауы".

Диалогтық сөйлеу-сөйлеу қарым-қатынасының негізгі формаларының бірі. Зейіннің қарқындылығы жағынан да, қолданылатын сөйлеу үлгілерінің әртүрлілігі жағынан да монологтыққа қарағанда күрделі болса да. Дегенмен, шет тілдерін оқытудың бастапқы кезеңінде ауызша сөйлеуді оқытуда диалогтық сөйлеуге басымдық беріледі.

Диалогтық сөйлеуді оқытудың мектеп практикасын бақылау оның бірқатар себептерден туындаған кемшіліктері бар екенін және, ең алдымен, шет тілін оқыту әдістемесінде бұл мәселенің жеткіліксіз дамығанын көрсетеді. Себептердің бірі - шетелдік сөйлеуді оқыту жүйесін құрудың негізінде жатқан диалог пен монолог ұғымдарының шатасуы. Бұл олардың сөйлеу әрекетіндегі тығыз байланыстарымен түсіндіріледі.

Диалогтық сөйлеу белгілі бір коммуникативті, психологиялық және лингвистикалық ерекшеліктерімен сипатталады.

Диалогтық қарым қатынастың мазмұны мен сипатына психологиялық процестер әсер етеді:

- әңгімелесушінің сөйлеуін қабылдау және жағдайға бағдарлау;

- мәлімдеменің мазмұндық жағын қалыптастыру;

- қарым-қатынас серіктесінің репликаларын ойлау мен қабылдаудың (декодтаудың) тілдік дизайны.

Диалогтық сөйлеу әрқашан ынталандырылады. Оқушыларда бір нәрсені айтуға, өз ойларын, сезімдерін білдіруге деген ұмтылыстың пайда болуы, тек басқа адамдардың сөздерін немесе жатталған мәтінді жаңғырту ғана емес, белгілі бір шарттармен жасалады. Бұл, ең алдымен, оқушының "өзін-өзі көрсету" қажеттілігін тудыратын ынталандыруларды қолдану, бұл жағымды психологиялық климатты құру кезінде мүмкін, бұл тұжырымдарға, сынып ұжымы мен мұғалімнің достық қарым-қатынасына, ұсынылған тапсырмаларды орындауға қызығушылық, оларды жақсы орындауға деген ұмтылыс. Қарым-қатынас үшін қолайлы жағдайлар балаларды тыңдауға, сөйлеуге, оқыған тілде оқуға және оны қуанышпен жасауға, оқушыларға шет тілін түсінуге және сөйлеуге деген сенімділікті оятады. Бұл процесте мұғалімнің оқушылардың жетістіктеріне баса назар аударуы маңызды рөл атқарады. Мұғалім үнемі оқушыларға олардың диалогтық сөйлеуді меңгерудегі жетістіктері мен жетістіктерін көрсетеді.

Диалогтық сөйлеуді оқыту формальды емес және коммуникативті болуы үшін мұғалім әртүрлі ойындар мен сахналарды қолданады. Балалар үшін ойын, ең алдымен, қызықты әрекет. Ойында бәрі тең, ол тіпті тілдік дайындығы әлсіз оқушыларға да мүмкін. Сонымен қатар, ойындағы әлсіз оқушы бірінші бола алады, мұнда тапқырлық пен тапқырлық кейде тақырыпты білуден гөрі маңызды болып шығады. Теңдік сезімі, құмарлық атмосферасы, тапсырманың орындылығын сезіну - мұның бәрі балаларға ұялшақтықты жеңуге мүмкіндік береді, бұл шетелдік сөздерді еркін қолдануға кедергі келтіреді, оқу нәтижелеріне пайдалы әсер етеді. Тілдік материал еріксіз сіңеді, сонымен бірге қанағаттану сезімі пайда болады.

Оқытудың бастапқы кезеңінде диалогтық сөйлеуді оқыту мәселелеріне арналған әдебиеттерді зерттеу ғалымдардың оқытудың бастапқы кезеңі маңыздырақ екендігімен келісетінін көрсетті, өйткені келесі кезеңдерде тақырыпты игерудегі жетістік осы кезеңде оқытудың қалай жүретініне байланысты.

Осылайша, пайдаланылған әдебиеттерді талдау және тақырып бойынша өзіндік жұмыс нәтижесінде:

1. Диалогтық сөйлеудің лингвистикалық және психологиялық сипаттамаларын қарастырдық.

2. Олар диалогты оқу объектісі, диалогтық сөйлеудің психологиялық мазмұны, диалогтық жаттығулардың түрлері ретінде қарастырды.

3. Диалогты оқыту құрылымына диалогтық бірліктер мен қысқа Диалогтар кіретіндігін анықтады, ал диалогты зерттеудің негізгі тәсілдері:

а) дедуктивті (диалогты бірнеше диалогтық бірліктерден тұратын кешен ретінде зерттеу),

б) индуктивті (диалог элементтерін игеруден оны тәуелсіз жүргізуге дейінгі жол).

4. Оқытудың бастапқы кезеңінде диалогтық қарым – қатынасты ұйымдастыруда балалардың іс-әрекетіне жағымды эмоционалды көңіл-күй қалыптастыру, әңгімеге және сұхбаттасушыға қызығушылықты дамыту маңызды екендігі анықталды.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Букичева О. А. Коммуникативно-ориентированный подход при обучении диалогической речи на начальном этапе// Иностранные языки в школе. – 2006. - № 5. – С. 50-53.

2. Калимулина О. В. Ролевые игры в обучении диалогической речи// Иностранные языки в школе. – 2003. - № 3. – С. 17-2027.

3. Логинова Л. И. Как помочь ребенку заговорить по английски. – М.: ВЛАДОС, 2003.

4. Пассов Е. И. Основы методики обучения иностранным языкам. – М.: Русский язык, 1971.

5. Теоретические основы методики обучения иностранным языкам в средней школе/ Под ред. А. Д. Клименко. – М.: Педагогика, 1981.

6. Травкина Л. И. Использование тематического опорного диалога при обучении английскому языку// Иностранные языки в школе. – 1999. - № 4. – С. 21-23.

7. Фищук Л. В. Прием инсценировки на уроках английского языка в младших классах// Иностранные языки в школе. – 1990. - № 5. – С. 58-60.

8. Щукин А. Н. Обучение иностранным языкам: Теория и практика. – М.: Филоматис, 2004.

9.Амандықова.Г.Мұхтарова.Ш.Е. Шет тілін оқыту әдістемесі-Астана 2010ж, 260 - бет.

10.Мұғалімге арналған нұсқаулық 39-бет

11.Мектептегі шет тілі №4 2011ж,28-бет

12.Малахова.Е. «Басты мәселелер»,2008ж,150-бет

13. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования. Под ред. Полат Е.С. М., 1999.

14. М.Ф. Стронин Ағылшын тілі сабағында қолданылатын жаттығулар.

15. Шетел тілін оқыту әдістемесі №4 2008ж 27 бет

16. Мектептегі шет тілі №3 2006ж 44 бет

17. Қaзaқcтaн мeктeптеріндегі шетел тілдері жуpнaлы,2013ж,№6,25-бeт

18. Alexander,R.J (2008). Towards Dialogic Teaching. Rethinking classroom talk (4th ed) [Диалогтік оқыту. Сыныптағы әңгімені қайта қарау. (4-басылым)]. York:Dialogos.

Мазмұны

1.Түсінік хаты

2.Диалогтық сөйлеу - сөйлеу формасы ретінде

3.Жалпы білім беретін мектепте бастапқы кезеңде диалогтік сөйлеуді оқыту

4.Диалог құрудың тиімді әдістері

5.Ағылшын тілі сабағында оқытудың тиімді әдіс-тәсілдердің бірі: ТРИЗ әдісі

6.Қорытынды

7.Пайдаланылған әдебиеттер