2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

«Алтын асық қалмасын айдалада...» ғылыми жоба

Материал туралы қысқаша түсінік

Ұлттық ойынымыз – асық ойынының қадірін түсіндіру, оның тәрбиелік мәні мен денсаулыққа пайдасын ұғындыру.

Ажгалиева Камиля Аликовна

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

03 Маусым 2018

1452

1 рет жүктелген

Қазақ әдебиеті Оқушылар жұмысы 9 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Батыс Қазақстан облысыШыңғырлау ауданыБелогор негізгі орта білім беретін мектебі

Ғылыми жоба тақырыбы:

«Алтын асық қалмасын айдалада...»

Дайындаған: 9 сынып оқушысы Сарузенов Ермахан Жетекшісі: қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Ажгалиева К.А.

2017 – 2018 оқу жылыМазмұны

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім2.1. Асық ойынының тарихы мен оның тәрбиелік мәні 2.2. Асық түрлерінің аталуы мен оны иіру2.3. Асық ойынының түрлері2.4. Асық ойнаудың тигізер пайдасы2.5. Асық ойынының бүгіні

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Аннотация

Зерттеу жұмысының тақырыбы: «Алтын асық қалмасын айдалада...»

Зерттеудің жұмысының мақсаты:Ұлттық ойынымыз – асық ойынының қадірін түсіндіру, оның тәрбиелік мәні мен денсаулыққа пайдасын ұғындыру.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

Асық ойындарының шығу тарихымен, асық ойынының түрлерімен және олардың ойналу ережесімен таныстыру;

Қазіргі күнде жастар санасын улап жатқан түрлі интернет ойындарына қарағанда асық ойындарының жас ұрпақтың дамуы үшін аса пайдалы екендігін насихаттау;

Асық ойынының денсаулық үшін пайдасы көп екендігіне тоқталу.

Ұлттық құндылықтарды дәріптеуге, сақтай білуге үндеу.

Зерттеу жұмысының әдістері:Жинақтау, ішінара ізденушілік, талдау, сауалнама.

Зерттеу жұмысының өзектілігі:Біз балалар ойын ойнағанды жақсы көреміз. Ойынның қызығына салынып кетсек, ойыншықтар қалып, планшет, ноутбук, сенсорлы ұялы телефондар, жалпақ тілмен айтқанда виртуалды ойын ойнағанды жақсы көріп барамыз. Үлкендер рұқсат берсе, тіпті куанамыз. Тіпті басқа ойындарды ысырып қоямыз. Ауыз екі сөйлеу тіліміздің аясы қысылып, қазақ тілімізге де біраз зияны тиіп жатады. Осы орайда мен ұлттық ойынымыз асық ойындарын ойнасақ, құндылығымыз жойылмас еді деп ойлаймын.

Зерттеу жұмысының жаңалығы:- Асықтан есепшот жасап, математика сабақтарында мектепалды топтарында пайдалануға болады , сонымен қатар кіші жастағы балалар асықтың пішінімен таныс болады.- Асық ойынының ұмытылып кеткен түрлері туралы зерттеп, олардың бүгінгі күнде балалар арасында таралуын қолға алдым.-“Асық ату” ойынын матеметикалық ойын ретінде де пайдалануға болады.

Зерттеу жұмысының болжамы:Егер асықтың түрлерін дұрыс қолдана білсек, асықпен ойнауға балалардың қызығушылықтары мен сұраныс артып,. түрлі интернет ойындардан біртіндеп арылады.

Салт – ұлттың ғұмыр бойы жиған мәдениеті, ұлттың ұлт екенін әлем халықтары мойындаудағы төрт белгінің бірі. Біз асылы бар, жасығы бар, Құдайға шүкір, салтқа бай халық болғанбыз! Асық ойыны–сол бай салтымыздың бір дәстүрі. Кезінде қазақ шаруашылықпен жаппай шұғылданған тұсында асық – әр үйдің, әр ауыл балаларының, жастарының, тіпті жасамыстарының да бас қосуының негізі болған ойын түрі. Қазақтың ұлттық ойындарының жалпы қалыптасу кезеңі біздің заманымызға дейінгі VII-IX ғасырлар. Қазақ жеріндегі көшпелі тайпалардың қай-қайсысы болмасын, қай кезеңде дамымасын олар тек өндірістік құралына пайдалануға жарамды тас, ағаш, сүйек тағы басқа табиғи заттар осы дәуірде қалыптасқан ұлт ойындарында қолданылады. Асық - қазақтың ықылымнан келе жатқан ұлттық спорттық ойындарының бір түрі. Оны қазақтардан басқа қырғыздар, қарақалпақтар, алтайлықтар да ойнады. Асық – төрт түлік малдың ішінде қой-ешкінің тілерсегінде, асықты жілік басында орналасатын шымыр сүйек. Аңдардың да тілерсек тұсында болады. Қазақта асық қасиетті саналады. Мысалы, қазақта «асығың алшысынан түссін» деген ізгі тілек бар. Асық ойынында кімнің сақасы алшысынан түссе, сол бірінші атады. Яғни асықтың алшы түсуі оның иесін басымдыққа жеткізеді. Сәті түсіп, жолы болып тұрғандығын білдіреді. Сонымен қатар баласы ұл болса, бәле-жаладан аулақ, шымыр-қайратты болсын деп бесігінің басына бөрінің асығын іледі. Қыз болса, сұлу, көрікті болып бойжетсін деп бесігіне еліктің асығын (жабайт) тағып ырымдағаны. Ал келіні құрсақ салғанда, атасы мен әжесі ырымдап асық жинайды. Онысы – ұл тілегені. Келінге көз тимесін, аман-есен босансын дегенге саяды. Асық тұла бойы құдiретке тұнған күш іспетті де. Сол себептен ертеде бақсы-балгерлер асық арқылы болашаққа болжам жасаған. Жаугершілік заманда бабаларымыз соғыс стратегиясын, соққы беретін тұсты асықты шашып жіберіп түсіндіріп, жоспарлаған. Кезінде үлкендер бұл асықпен иіру арқылы шешілмеген дауларын шешіп ымыраға келген күндері болған. Асық – төрт түлік мал мен қоңыр аңның санының орта тұсында орналасқан асық жіліктен алынады. Оның түрлері көп. Атап айтқанда:

Асықтың түсуіне байланысты атаулары:Асықты жерге иірген кезде бірнеше қалыпта түседі: Алшы – асықтың иірілгенде табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Тәйке – асықтың иірілгенде табаны үстіне қарап, тұрық түсуі. Бүк – асықтың иірілгенде дөңес жоны үстіне қарап, етпетінен жатық түсуі. Шік – асықтың иірілгенде шұңқыр құрсақ жағы үстіне қарап, шалқасынан жатық түсуі. Омпы – асықтың тұмсығымен жер тіреп, тік шаншылып түсуі. Сомпы – асық тұмсығымен көкке қарап, тік шаншылып шоңқая түсуі.

Асық иірудің әдістері:

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!