Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Бонусты жинап картаңызға (kaspi Gold, Halyk bank) шығарып аласыз
Ақауларды анықтауға арналған BIOS құралыарды
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
Мектеп: Кішішыған орта мектебі МДШОКММ |
||||||||
Күні:29.11.17ж факультатив |
Мұғалімнің аты-жөні: |
|||||||
Сынып: 9ә үйірме Сабақ 13 |
Қатысушылар саны: |
Қатыспағандар: |
||||||
Сабақ тақырыбы |
Ақауларды анықтауға арналған BIOS құралы |
|||||||
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) |
Ақауларды анықтауға арналған BIOS құралы туралы жалпы мәлімет алады. |
|||||||
Сабақ мақсаты |
Компьютердің программалық жабдықтарымен жұмыс жасай алады. |
|||||||
Сәттілік критерийі |
Операциялық жүйе түрлерін біледі, Компьютердің программалық жабдықтарымен жұмыс жасай алады. |
|||||||
Тілдік мақсаттар
|
BIOS, POST (Power - On Self Testing) |
|||||||
Құндылықтарға баулу |
Бір біріне деген сыйластық, жұптық жұмыс, өзара көмек |
|||||||
Пәнаралық байланыстар |
Ағылшын тілі |
|||||||
Алдын ала білім
|
Компьютерді жаңғырту. |
|||||||
Сабақ барысы |
||||||||
Сабақтың жоспарланған кезеңдері |
Сабақтағы жоспарланған қызмет |
Ресурстар |
||||||
Сабақ басы 0-4 мин. 5-15 мин |
Амандасу, түгендеу «Досыңа гүл сыйла» әдісі |
Журнал, интерактивтік тақта. |
||||||
Сабақ ортасы 15-25 мин. |
(I) оқушыларға прақтикалық жұмысты орындауға тапсырма беремін Жұмысты орындау барысында оқушыларда сұрақтар туып жатса оған жауап беремін, жағдайға қарап, оларға жетелеуші сұрақтар қоямын. Компьютер қаншалықты қиын электронды құрылғы болса, оның құраушыларын соншалықты бақылап отыратын құрал керек. Бұл құралға, BIOS құрамына кіретін POST (Power - On Self Testing) бағдарламасы жатады. Компьютерді қосқан сайын BIOS бағдарламаларының бірі POST орнатылған құраушыларын тексеруге әкеледі. Ол процессордың жұмысын, жүйелік тақша чипсетін, жедел жады мен басқа да құрылғылардың, яғни дербес компьютердің барлық құраушыларын жұмысқа қабілеттілігін қамтамасыз етеді. Осы жағдайда тексерудің нәтижелерін бір уақытта орындалатын үш түрлі әдіспен көруге болады. Монитордағы хабарлама. Бұл қателік туралы шыққан хабарламаны көруге және оқуға мүмкіндік беретін әдіс. Бұған қоса, ол қателікті жүйелік тақшаның құжаттамасынан компьютердің ақауының себебін жылдам байқауға болатын кейбір код оқылуларын табуға болады.Дыбыстық сигналдар Қателіктің бар екендігі туралы қосымша хабарлама. Тәжірибе жүзінде осы әдіс дыбыстық сигналдың өзіне сай кестенің көмегімен оқылуын іздеуге қолайлы болғандықтан қолданылады.Арнайы кодтардың берілуі. Енгізу-шығару порт адресіне берілетін 16-лық цифрлі кодын POST картамен көруге болады.Егер тексеру сәтті аяқталса, BIOS бағыттау бойынша операциялық жүйені жүктеместен бұрын, қысқа дыбыс белгісі естіледі. Егерде POST қателік тауып алса, онда ол барлық қатынау құралдармен белгі береді және мүмкіндік болса, ақаудың алдын алуын күтеді.Қазіргі кезде, BIOS–тың көптеген түрлері кездеседі. Бірақ, дербес компьютерге арналып көп таралғандары AwardBIOS, AMIBIOS және PhoenixBIOS.AwardBIOS–2000 жылға дейін үлкен қолданыста болды. Ол көп мөлшердегі функциональды қалыпты қамтиды, яғни компьютермен жұмыс жасау кезінде орнатылуынан жақсы көрінеді. Қазіргі таңда AwardBIOS тек қана ескі компьютерлерде кездеседі, өйткені оның орнын қазір PhoenixBIOS басты.AMIBIOS–барынша кең таралған BIOS. Қолданушыға компьютер құрылғысының жұмысына қажетті өзгерістер енгізуі үшін, онда көптеген өңдеулер бар. 2.1-сурет. BIOS жүйесіPhoenix BIOS өзінің ыңғайлы интерфейсі мен функционалдық қабілеттерінің арқасында көп таралған және танымал.POST-тақшамен диагностикалауPOST Card – жүйелік тақшаның BIOS-ының өндірілген POST кодын көрсететін құрылғы. Әдетте POST Card PCI (немесе ISA) шинасының ағытпаларына орнатылатындай түрде болып келеді. Кейде LPT ағытпасына қосылатын, бейнешығысы бар, қоректену кернеуінің жағдайын және кейбір электр сигналдарын көрсететін индикаторлары бар арнайы POST Card-тар да кездеседі.Қателіктің оқылуының бұл әдісін негізінен POST картаның сәйкес түрін иеленуді керек ететіндіктен, сервис орталықтарының мамандары қолданады. 2.2-сурет. POST-тақшасыPOST Card құрылғысын жүйелік тақшалардың кейбір модельдерінде кездестіруге болады. Компьютер істен шыққан сәтте POST Card құрылғысына берілген коды арқылы жүйелік тақшаға орнатылған BIOS түріне қарай POST-кодының мағынасын ашуға болады. |
Қосымша 1
|
||||||
26 - 27 мин |
(W) Физминутка |
https://www.youtube.com/watch?v=SAWr-KZhD0E |
||||||
28-37 мин |
Оқушылар практикалық жұмысты орындауды жалғастырады |
Қосымша 1 |
||||||
Сабақ соңы
|
Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді: - нені білді, нені үйренді- не түсініксіз қалды - немен жұмыс жасау қажет |
|
||||||
Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз? |
Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз? |
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын
сақтау |
||||||
Практикалық жұмысты орындау кезінде әрбір оқушыға көмек беремін. Икемі жоғары оқушылар практикалық жұмыстың көп бөлігін жасауға тиіс. |
Оқушылардың сабақтың әртүрлі кезеңдерінде түсінуі: сабақ барысында жаңа тақырыпбты түсіндіруі кезінде, компьютер алдында практикалық жұмысты орындау кезінде. Оқушы оқушылар жауабын мақтайды, басқа оқушыларға толық емес жауаптарды толықтыруға мүмкіндік береді. |
эргономика мен еңбекті сақтаудың ережелері Физминутка https://www.youtube.com/watch?v=SAWr-KZhD0E
|
||||||
Сабақ бойынша рефлексия Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары шынайы болды ма?Барлық оқушылар ОМ-на жетті мен? Егер жетпесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? Сабақ жоспарынан қандай шегінулер болды және неліктен? |
Осы тарауды сабақ туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сіздің сабағыңыз туралы ең маңызды сұрақтарға сол бағанда жауап беріңіз.
|
|||||||
|
||||||||
Жалпы бағалау Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті (оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз)? 1: 2:Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді (оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз)? 1: 2:Сабақ кезінде мен сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда неге назар аудару қажет? |
Мектеп: Кішішыған орта мектебі МДШОКММ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Күні:13.12.17ж факультатив |
Мұғалімнің аты-жөні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сынып: 9ә үйірме Сабақ 14 |
Қатысушылар саны: |
Қатыспағандар: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сабақ тақырыбы |
Дыбыстық сигналдар |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) |
Дыбыстық сигналдар түрлерін біледі |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сабақ мақсаты |
Компьютердің программалық жабдықтарымен жұмыс жасай алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сәттілік критерийі |
Операциялық жүйе түрлерін біледі, Компьютердің программалық жабдықтарымен жұмыс жасай алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Тілдік мақсаттар
|
BIOS, POST (Power - On Self Testing) POST- тың жақсы аяқталуы. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Құндылықтарға баулу |
Бір біріне деген сыйластық, жұптық жұмыс, өзара көмек |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пәнаралық байланыстар |
Ағылшын тілі |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Алдын ала білім
|
Компьютерді жаңғырту. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сабақ барысы |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сабақтың жоспарланған кезеңдері |
Сабақтағы жоспарланған қызмет |
Ресурстар |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сабақ басы 0-4 мин. 5-15 мин |
Амандасу, түгендеу «Досыңа гүл сыйла» әдісі |
Журнал, интерактивтік тақта. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сабақ ортасы 15-25 мин. |
Дыбыстық сигналдар
|
Дыбыстық сигналдар |
Ақау |
Ұсыныстар |
Бір қысқа |
POST-тың дұрыс аяқталуы. |
Операциялық жүйенің жүктелуін күтіп, жұмысты штаттық режимде жалғастыру керек. |
1 сигнал және бос экран |
Бейнекарта ақауы. |
Бейнекарта мен слот арасындағы байланысты тексеру керек. |
1 ұзын + 1 қысқа |
Жедел жадының ақауы. |
Жедел жадыны орнату кезінде майысқан жерлердің жоқтығына көз жеткізу керек. Жады модулін басқа слотқа орнатып көру керек. |
1 ұзын + 2 қысқа |
Бейнекарта ақауы немесе монитор қосылған жоқ. |
Әдетте, мұндай қателік, монитор кабелінің қосылмай тұрғанын білдіреді. Егер монитор қосылып тұрса, бейнекартадағы слот байланысын тексеру. |
1 ұзын + 3 қысқа |
Пернетақта ақауы. |
Пернетақта ұяшығындағы байланысты тексеру. Егер Num Lock пернесін басқанда индикатор жанбаса, онда оның істен шыққаны. |
1 ұзын + көп қысқа |
BIOS миркосхемасының ақауы. |
Миркосхеманың байланыс алаңындағы байланысты тексеру. |
2 қысқа |
CMOS параметрлері өзгерген немесе маңызды емес қателік. |
Аккумулятор батареясын ауыстыру керек. |
3 ұзын |
Жүйелік тақшаның ақауы. |
Жүйелік тақшадағы ақауларды тексеріп қарау. Нақты қатені анықтау үшін POST картаны қолдану. |
Бірқалыпты ұзын |
Жадының ақауы. |
Жедел жадының ілмегін тексеру. Жүйелік тақша құжаттамасынан жадының типтерін анықтау. |
Бірқалыпты қысқа |
Қоректену блогының ақауы. |
Желдеткіштің істеп тұрғанын тексеру. Кейбір жинақтауыштарды айыру арқылы жүктемені азайту. |
2.2-кесте
AMIBIOS дыбыстық сигналдарының комбинациялары
Дыбыстық сигналдар |
Ақау |
Ұсыныстар |
Бір қысқа |
POST- тың жақсы аяқталуы. |
Операциялық жүйенің жүктелуін күтіп, жұмысты штаттық режимде жалғастыру. |
Екі қысқа |
Жедел жадының ақауы. |
BIOS Setup-тан жұптық тексеруін айыру. |
Үш қысқа |
Жедел жадының алғашқы 64 кбайт тестілеудің қателігі. |
Жедел жадының үдеуі. Жады таймингттардың мағынасын ұлғайту. |
Төрт қысқа |
Жүйелік таймердің қателігі. |
Компьютерді қайта жүктеу. |
Бес қысқа |
Орталық процессордың ақауы. |
Процессорды ұяшығынан алып және оны кері қою. Егер де тестілеудің қатесі қайталанса, процессорды ауыстыру. |
Алты қысқа |
Пернетақта немесе пернетақта контроллерінің ақауы. |
Пернетақта ұяшығындағы байланысты тексеру. Ұяшықтан контроллер чипі шығып кетуі мүмкін. Пернетақтаның қақпағын ашып, чипті суырып алып, қайта қою. Егер Num Lock пернесін басқанда индикатор жанбаса, онда пернетақтаның істен шыққаны. |
Жеті қысқа |
Жүйелік тақша ақауы (виртуалды режим қатесі). |
Жүйелік тақшаны ауыстыру. |
Сегіз қысқа |
Бейнекарта немесе бейнежады ақауы, ол дұрыс қосылмаған, әлде жүйелік тақшамен сәйкес келмейді. |
Бейнекартаның слотындағы байланысты тексеру. |
Тоғыз қысқа |
BIOS қатесі, әлде BIOS микросхемасының зақымдануы. Бақылау сомасы қате. |
Микросхеманың байланыс ұяшығындағы байланысты тексеру. Егер байланыс жақсы болса, BIOS-ты қайта тігуді қарап көруге болады. |
Он қысқа |
BIOS қатесі, BIOS- тағы мәліметтер жаңармайды. |
BIOS-тағы микросхема зақымдалған болуы мүмкін немесе бір бөлігі қондырғыдан шығып кеткен. Бұл қате критикалық емес, компьютерде жұмыс жасауды жалғастыруға болады. |
Он бір қысқа |
Жүйелік тақша ақауы, кэш–жады микросхемасы зақымдалған. |
Жүйелік тақшаны ауыстыру. |
Бір ұзын + үш қысқа |
Жедел жады қателігі, жады модулі дұрыс орнатылмаған немесе жүйелік тақша бұл тип жадысын қабылдамайды. |
Модульдегі ілмекті тексеру. Жүйелік тақшаға арналған құжатты оқу және қабылдайтын жады типін анықтау. |
Бір ұзын + көп қысқа |
Бейнекартаны тексеру кезіндегі қателік, дұрыс қосылмаған немесе жүйелік тақшамен сәйкес келмейді. |
Бейнекарта слотының байланысын тексеру. Слоттың жұмыс қабілетін тексеру үшін, басқа бейнекарта орнатып көру. |
2.3-кесте
Phoenix BIOS дыбыстық сигналдарының комбинациялары
Дыбыстық сигналдар |
Ақау |
Ұсыныстар |
Бір қысқа |
POST жұмысының дұрыс аяқталуы |
Операциялық жүйенің жүктелуін күту және компьютерде штаттық режимде жұмысты жалғастыру |
Екі қысқа |
Жедел жады тестісінің қатесі. |
Жедел жадының орнатылуы кезінде қиылыс жоқ екенін тексеру. Жады модулін басқа слотқа орнатып көру. |
Үш қысқа |
|
|
Төрт қысқа |
Жүйелік тақша ақауы (жүйелік таймердің қателігі). |
Компьютерді қайтадан жүктеу. Егер ақаулық жойылмаса, жүйелік тақшаны ауыстыру. |
Бес қысқа |
Процессордың ақауы болуы мүмкін. |
Жүйелік тақшаны ауыстыру. |
Алты қысқа |
Пернетақта немесе пернетақта контроллерінің ақауы. |
Пернетақта ұяшығындағы байланысты тексеру. |
Жеті қысқа |
Жүйелік тақша ақауы (виртуалды режим қатесі). |
Жүйелік тақшаны ауыстыру. |
Сегіз қысқа |
Бейнекарта немесе картадағы бейнежады ақауы, карта дұрыс қосылмаған немесе жүйелік тақшаға сәйкес келмейді. |
Бейнекарта слотындағы байланысты тексеру. Бейнекарта процессорындағы желдеткішті тексеру. |
Тоғыз қысқа |
BIOS-тағы қате немесе BIOS микросхемасы зақымданған. |
Микросхеманың ұяшығындағы байланысты тексеру. Егер ақау реттелмесе, оны ауыстыру. |
Он қысқа |
BIOS-тағы қате, BIOS-тағы мәліметтер жаңартылмайды. |
BIOS микросхемасы зақымдалған немесе ұяшықтан шығып кеткен. Ұяшықтағы байланысты тексеру. Бұл қате критикалық емес, компьютерде жұмысты жалғастыруға болады. |
Он бір қысқа |
Жүйелік тақша ақауы, кэш- жадының микросхемасы зақымдануы мүмкін. |
Жүйелік тақшаны ауыстыру. |
1 ұзын + 3 қысқа |
Жедел жады қателігі, оның дұрыс орнатылмағанынан немесе жүйелік тақша мұндай жады типін қабылдамауынан болуы мүмкін. |
Жедел жадының ілмегін тексеру. Жүйелік тақшаға арналған құжатты оқып, жадының қолданатын түрін білу. |
1 ұзын + көп қысқа |
Бейнекартаның тексеру кезіндегі қателігі, оның дұрыс қосылмауынан немесе жүйелік тақшамен сәйкес келмеуінен. |
Бейнекарта слотындағы байланысты тексеру. Бейнекарта процессорындағы желдеткішті тексеру. |
Қосымша 1
26 - 27 мин
(W) Физминутка
https://www.youtube.com/watch?v=SAWr-KZhD0E
28-37 мин
Оқушылар практикалық жұмысты орындауды жалғастырады
Қосымша 1
Сабақ соңы
Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:
- нені білді, нені үйренді- не түсініксіз қалды - немен жұмыс жасау қажет
Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз?
Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау
Практикалық жұмысты орындау кезінде әрбір оқушыға көмек беремін. Икемі жоғары оқушылар практикалық жұмыстың көп бөлігін жасауға тиіс.
Оқушылардың сабақтың әртүрлі кезеңдерінде түсінуі: сабақ барысында жаңа тақырыпбты түсіндіруі кезінде, компьютер алдында практикалық жұмысты орындау кезінде. Оқушы оқушылар жауабын мақтайды, басқа оқушыларға толық емес жауаптарды толықтыруға мүмкіндік береді.
эргономика мен еңбекті сақтаудың ережелері Физминутка
https://www.youtube.com/watch?v=SAWr-KZhD0E
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары шынайы болды ма?Барлық оқушылар ОМ-на жетті мен?
Егер жетпесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай шегінулер болды және неліктен?
Осы тарауды сабақ туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сіздің сабағыңыз туралы ең маңызды сұрақтарға сол бағанда жауап беріңіз.
Жалпы бағалау
Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті (оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз)?
1:
2:Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді (оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз)?
1:
2:Сабақ кезінде мен сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда неге назар аудару қажет?
Мектеп: Кішішыған орта мектебі МДШОКММ
Күні:20.12.17ж факультатив
Мұғалімнің аты-жөні: Г.А.Имамбекова
Сынып: 9ә үйірме
Сабақ 15
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар:
Сабақ тақырыбы
Мәтіндік сигналдар
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
Мәтіндік сигналдар түрлерін біледі
Сабақ мақсаты
Компьютердің программалық жабдықтарымен жұмыс жасай алады.
Сәттілік критерийі
Операциялық жүйе түрлерін біледі,
Компьютердің программалық жабдықтарымен жұмыс жасай алады.
Тілдік мақсаттар
BIOS, POST (Power - On Self Testing) POST- тың жақсы аяқталуы.
Құндылықтарға баулу
Бір біріне деген сыйластық, жұптық жұмыс, өзара көмек
Пәнаралық байланыстар
Ағылшын тілі
Алдын ала білім
Компьютерді жаңғырту.
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған қызмет
Ресурстар
Сабақ басы
0-4 мин. 5-15 мин
Амандасу, түгендеу «Досыңа гүл сыйла» әдісі
Журнал, интерактивтік тақта.
Сабақ ортасы
15-25 мин.
Сигналдарды өңдеу не үшін
қажет? Сигнал кейбір информацияны тасымалдайтын физикалық шама
болып табылады. Бірақ сигналда әдетте бөгеулер де болады. Сигналды
өңдеу сол бөгеулерді алып тастап, керекті информацияны бөліп алу
үшін қажет болады екен. Яғни сигналдарды өңдеу ластанған суды
тазартуға ұқсайды, бұл тазартудың негізгі мақсаты – суда бар болған
элементтерді (құраушыларды) керекті мен керексіздерге ажыратып
алу.
Талдау сигналды өңдеудің түйінді компоненттерінің бірі болып
табылады. Талдаудың үш негізгі құраушысын бөлуге болады:
• сигналдың сандық параметрлерiн анықтау;
• сигналды элементар құраушыларға жiктеу (бұл жіктеу сигнал
құраушыларды жеке қарастыру үшін, немесе басқа сигналдың
қасиеттерімен салыстыру үшін жасалынады);
• әртүрлi сигналдардың “ұқсастығы” дәрежесiн санды түрде
өлшеу.
Кейбір объектпен жіберілетін сигналды талдау бұл объекттің
қасиеттері, сол қасиеттердің өзгеру себептері туралы мәлімет
береді, бұл объекттің бақыланып отырған өзгерістерінiң себептерiн
айқындап, оның кейiнгi даму жолдарын болжауға мүмкiндiк бередi.
Сигналдар классификациясы
Сигнал деп жалпы жағдайда бiр шаманың басқа шамаға тәуелдiлiгiн
айтады, яғни математикалық тұрғыдан сигнал функция б.т.
Әдетте тәуелсіз шама болып уақыт табылады, бірақ ол басқа да болуы
мүмкін. Мысалы, информацияның оптикалық өңдеу жүйелерінде жарық
қарқындылығының кеңістіктік координаталарға тәуелділігі сигнал
ретінде қарастырылады. Телевизиялық бейнені де сигнал деп санауға
болады, мұнда экранның нүкте жарықтылығының координаталарға
тәуелділігі қарастырылады. Бұл екі тәуелсіз шамасы бар сигналдың
мысалы. Мұндай сигналдаржы екіөлшемді д.а.
Сөйтіп, сигналдың физикалық табиғаты кез-келген бола алады, жиі ол
кернеу болады, басқа да көптеген физикалық шамалар болуы мүмкін.
Сондықтан курс мазмұнымен танысу физиканың кез-келген саласында
тиiмдi ғылыми жұмыс жасауға көмек көрсетедi.
Сигнал дәлме-дәл белгілі болуына, не болмауына байланысты
детерминді және кездейсоқ сигналдарды бөледі.
Детерминді сигнал толығымен белгілі болады, оның кезкелген уақыт
мезетіндегі мәнін дәлме-дәл анықтауға болады.
Кезлейсоқ сигнал кезкелген уақыт мезетінде кездейсоқ шама б.т., ол
анықталған мәндерді кейбір ықтималдықпен алады. Дәл айтқанда, кез
келген нақты сигнал кездейсоқ б.т., өйткені оның қалыптасуына
көптеген факторлар әсер етеді, олардың барлығын еске алуға мүмкін
емес.
Сигналдардың өте маңызды класы – квадраты интегралданатын
сигналдар. Басқаша оларды энергиясы шектелген сигналдар д.а. Мұндай
сигналдар үшін мынадай қатынас орындалады:
Сигналдар теориясының көптеген маңызды қатынастар сигналдардың
энергиясы шектелген деген болжау шегінде алынған. Егер бұл шарт
орындалмаса, мәселені шешу үшін басқа тәсілдерді пайдалану қажет
болады.
Тағы бір талдау әдістерге елеулі әсер ететін классификацияның
белгісі – периодтылық. Мұндай сигналдар үшін кез-келген t үшін s(t
+ пТ) = s(t) деген қатынас орындалады, мұндағы п – кез-келген бүтін
сан. Т шамасы мен оған еселі 2Т, ЗТ, т.с.с шамалар сигналдың
периодтары болып табылады, бірақ әдетте период деп олар ішіндегі
минимал мәнін айтады, оны басқаша негізгі период деп
атайды.
Қосымша 1
26 - 27 мин
(W) Физминутка
https://www.youtube.com/watch?v=SAWr-KZhD0E
28-37 мин
Оқушылар практикалық жұмысты орындауды жалғастырады
Қосымша 1
Сабақ соңы
Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:
- нені білді, нені үйренді- не түсініксіз қалды - немен жұмыс жасау қажет
Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз?
Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау
Практикалық жұмысты орындау кезінде әрбір оқушыға көмек беремін. Икемі жоғары оқушылар практикалық жұмыстың көп бөлігін жасауға тиіс.
Оқушылардың сабақтың әртүрлі кезеңдерінде түсінуі: сабақ барысында жаңа тақырыпбты түсіндіруі кезінде, компьютер алдында практикалық жұмысты орындау кезінде. Оқушы оқушылар жауабын мақтайды, басқа оқушыларға толық емес жауаптарды толықтыруға мүмкіндік береді.
эргономика мен еңбекті сақтаудың ережелері Физминутка
https://www.youtube.com/watch?v=SAWr-KZhD0E
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары шынайы болды ма?Барлық оқушылар ОМ-на жетті мен?
Егер жетпесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай шегінулер болды және неліктен?
Осы тарауды сабақ туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сіздің сабағыңыз туралы ең маңызды сұрақтарға сол бағанда жауап беріңіз.
Жалпы бағалау
Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті (оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз)?
1:
2:Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді (оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз)?
1:
2:Сабақ кезінде мен сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда неге назар аудару қажет?
Ақауларды анықтауға арналған BIOS құралдары
Компьютер қаншалықты қиын электронды құрылғы болса, оның құраушыларын соншалықты бақылап отыратын құрал керек. Бұл құралға, BIOS құрамына кіретін POST (Power - On Self Testing) бағдарламасы жатады.
Компьютерді қосқан сайын BIOS бағдарламаларының бірі POST орнатылған құраушыларын тексеруге әкеледі. Ол процессордың жұмысын, жүйелік тақша чипсетін, жедел жады мен басқа да құрылғылардың, яғни дербес компьютердің барлық құраушыларын жұмысқа қабілеттілігін қамтамасыз етеді. Осы жағдайда тексерудің нәтижелерін бір уақытта орындалатын үш түрлі әдіспен көруге болады.
Монитордағы хабарлама. Бұл қателік туралы шыққан хабарламаны көруге және оқуға мүмкіндік беретін әдіс. Бұған қоса, ол қателікті жүйелік тақшаның құжаттамасынан компьютердің ақауының себебін жылдам байқауға болатын кейбір код оқылуларын табуға болады.
Дыбыстық сигналдар Қателіктің бар екендігі туралы қосымша хабарлама. Тәжірибе жүзінде осы әдіс дыбыстық сигналдың өзіне сай кестенің көмегімен оқылуын іздеуге қолайлы болғандықтан қолданылады.
Арнайы кодтардың берілуі. Енгізу-шығару порт адресіне берілетін 16-лық цифрлі кодын POST картамен көруге болады.
Егер тексеру сәтті аяқталса, BIOS бағыттау бойынша операциялық жүйені жүктеместен бұрын, қысқа дыбыс белгісі естіледі. Егерде POST қателік тауып алса, онда ол барлық қатынау құралдармен белгі береді және мүмкіндік болса, ақаудың алдын алуын күтеді.
Қазіргі кезде, BIOS–тың көптеген түрлері кездеседі. Бірақ, дербес компьютерге арналып көп таралғандары AwardBIOS, AMIBIOS және PhoenixBIOS.
AwardBIOS–2000 жылға дейін үлкен қолданыста болды. Ол көп мөлшердегі функциональды қалыпты қамтиды, яғни компьютермен жұмыс жасау кезінде орнатылуынан жақсы көрінеді. Қазіргі таңда AwardBIOS тек қана ескі компьютерлерде кездеседі, өйткені оның орнын қазір PhoenixBIOS басты.
AMIBIOS–барынша кең таралған BIOS. Қолданушыға компьютер құрылғысының жұмысына қажетті өзгерістер енгізуі үшін, онда көптеген өңдеулер бар.
2.1-сурет. BIOS жүйесі
Phoenix BIOS өзінің ыңғайлы интерфейсі мен функционалдық қабілеттерінің арқасында көп таралған және танымал.
POST-тақшамен диагностикалау
POST Card – жүйелік тақшаның BIOS-ының өндірілген POST кодын көрсететін құрылғы. Әдетте POST Card PCI (немесе ISA) шинасының ағытпаларына орнатылатындай түрде болып келеді. Кейде LPT ағытпасына қосылатын, бейнешығысы бар, қоректену кернеуінің жағдайын және кейбір электр сигналдарын көрсететін индикаторлары бар арнайы POST Card-тар да кездеседі.
Қателіктің оқылуының бұл әдісін негізінен POST картаның сәйкес түрін иеленуді керек ететіндіктен, сервис орталықтарының мамандары қолданады.
2.2-сурет. POST-тақшасы
POST Card құрылғысын жүйелік тақшалардың кейбір модельдерінде кездестіруге болады. Компьютер істен шыққан сәтте POST Card құрылғысына берілген коды арқылы жүйелік тақшаға орнатылған BIOS түріне қарай POST-кодының мағынасын ашуға болады.
Сигналдарды өңдеу не үшін қажет? Сигнал кейбір
информацияны тасымалдайтын физикалық шама болып табылады. Бірақ
сигналда әдетте бөгеулер де болады. Сигналды өңдеу сол бөгеулерді
алып тастап, керекті информацияны бөліп алу үшін қажет болады екен.
Яғни сигналдарды өңдеу ластанған суды тазартуға ұқсайды, бұл
тазартудың негізгі мақсаты – суда бар болған элементтерді
(құраушыларды) керекті мен керексіздерге ажыратып
алу.
Талдау сигналды өңдеудің түйінді компоненттерінің бірі болып
табылады. Талдаудың үш негізгі құраушысын бөлуге болады:
• сигналдың сандық параметрлерiн
анықтау;
• сигналды элементар құраушыларға жiктеу (бұл жіктеу сигнал
құраушыларды жеке қарастыру үшін, немесе басқа сигналдың
қасиеттерімен салыстыру үшін жасалынады);
• әртүрлi сигналдардың “ұқсастығы” дәрежесiн санды түрде
өлшеу.
Кейбір объектпен жіберілетін сигналды талдау бұл объекттің
қасиеттері, сол қасиеттердің өзгеру себептері туралы мәлімет
береді, бұл объекттің бақыланып отырған өзгерістерінiң себептерiн
айқындап, оның кейiнгi даму жолдарын болжауға мүмкiндiк бередi.
Сигналдар классификациясы
Сигнал деп жалпы жағдайда бiр шаманың басқа шамаға тәуелдiлiгiн
айтады, яғни математикалық тұрғыдан сигнал функция б.т.
Әдетте тәуелсіз шама болып уақыт табылады, бірақ ол басқа да болуы
мүмкін. Мысалы, информацияның оптикалық өңдеу жүйелерінде жарық
қарқындылығының кеңістіктік координаталарға тәуелділігі сигнал
ретінде қарастырылады. Телевизиялық бейнені де сигнал деп санауға
болады, мұнда экранның нүкте жарықтылығының координаталарға
тәуелділігі қарастырылады. Бұл екі тәуелсіз шамасы бар сигналдың
мысалы. Мұндай сигналдаржы екіөлшемді д.а.
Сөйтіп, сигналдың физикалық табиғаты кез-келген бола алады, жиі ол
кернеу болады, басқа да көптеген физикалық шамалар болуы мүмкін.
Сондықтан курс мазмұнымен танысу физиканың кез-келген саласында
тиiмдi ғылыми жұмыс жасауға көмек көрсетедi.
Сигнал дәлме-дәл белгілі болуына, не болмауына байланысты
детерминді және кездейсоқ сигналдарды
бөледі.
Детерминді сигнал толығымен белгілі болады, оның кезкелген уақыт
мезетіндегі мәнін дәлме-дәл анықтауға болады.
Кезлейсоқ сигнал кезкелген уақыт мезетінде кездейсоқ шама б.т., ол
анықталған мәндерді кейбір ықтималдықпен алады. Дәл айтқанда, кез
келген нақты сигнал кездейсоқ б.т., өйткені оның қалыптасуына
көптеген факторлар әсер етеді, олардың барлығын еске алуға мүмкін
емес.
Сигналдардың өте маңызды класы – квадраты интегралданатын
сигналдар. Басқаша оларды энергиясы шектелген сигналдар д.а. Мұндай
сигналдар үшін мынадай қатынас орындалады:
Сигналдар теориясының көптеген маңызды қатынастар сигналдардың
энергиясы шектелген деген болжау шегінде алынған. Егер бұл шарт
орындалмаса, мәселені шешу үшін басқа тәсілдерді пайдалану қажет
болады.
Тағы бір талдау әдістерге елеулі әсер ететін классификацияның
белгісі – периодтылық. Мұндай сигналдар үшін кез-келген t үшін s(t
+ пТ) = s(t) деген қатынас орындалады, мұндағы п – кез-келген бүтін
сан. Т шамасы мен оған еселі 2Т, ЗТ, т.с.с шамалар сигналдың
периодтары болып табылады, бірақ әдетте период деп олар ішіндегі
минимал мәнін айтады, оны басқаша негізгі период деп
атайды.