А.Құнанбаев қарасөздері 9- сынып

Сабақ: Абайдың қара сөздері

Мектеп:Ғ.Мұратбаев атындағы №17 орта мектеп

Күні:10.02.2017 жыл

Мұғалімнің аты-жөні: М.Разақова

Сынып: 9а

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ негізделген оқу мақсаты:

Абайдың қара сөздері туралы мағұлмат беру

Қара сөздерінің тақырыбы мен идеясын ашу

Сабақ мақсаттары:

Барлық оқушылар істей алады:

Ақын қара сөздерінің ерекшеліктері туралы мәлімет алады.

Оқушылардың көпшілігі істей алады:

Ақын қара сөздерін ерекшеліктеріне қарай талдай біледі.

Кейбір оқушылар істей алады:

Қара сөздерін саралап,топта оқып, талдап түсіну

Тілдік мақсат

Оқушылар: Ақын шығармашылығы туралы білім алады, ажырата білу мен оқу, талдау машықтары қалыптасады.

Негізгі сөздер мен тіркестер:

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

Талқылауға арналған сұрақтар: (тыңдалым)

Ақын туралы деректердің көп жетуінің себебі...

Сіз неліктен .... екенін айта аласыз ба? (айтылым)

Ақынға тән қасиеттер қандай?

Есіңе түсір , дәлелде

Тыңдалым мен оқылым бойынша ұсыныстар:

Жетістік критерийлері:

Ақынның қара сөздерін талдай отырып, оқушылардың сөздік қоры молайып, ойын еркін жеткізе біледі.

Алдыңғы оқу

А.Құнанбаев өмірі мен шығармашылығы

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығулар ( төменде жоспарланған жаттығулармен қатар,ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басы 3 мин

Топқа бөлу

1.Ибраһим

2. Абай

3.Телғара

Үлестірмелі материалдар

Ортасы

20 мин

8 мин

8 мин

Үй тапсырмасын ашық сұрақтар арқылы сұрап бекіту.

І топ: « Ибраһим» тобына 1.Абайдың мұражайы қай жерде? (Жидебайда) 2.Абайдың алғашқы өлеңдер жинағы қай жылы,қай жерде басылып шықты? (1909ж. Петербург) 3.Абайдың Қоңыраулы балуан атанған атасы. (Ырғызбай) 4.Абай ең алғаш дәріс алған татар молдасы.(Ғабитхан) 5.Абайдың жеті атасын атаңыз. (Құнанбай - Өскенбай – Ырғызбай – Айдос – Томан – Тобықты – Арғын) 6.Абайдың үш поэмасы.«Масғұт»,«Ескендір»,«Әзім әңгімесі». 7.Абайдың атақты ертекшісі. (Баймағанбет) ІІ топ: «Абай» тобына 1.Абайдың ең момын,жуас атасы (Айдос) 2.Абайдың руы. (Тобықты) 3.Абайдың неше күйі бар? ( «Май түні», «Желдірме», «Торжорға») 4.Абайдың атақты әншісі.(Әлмағанбет) 5.«Медғат-Қасым» поэмасын Абайдың қай баласы жазған? (Мағауия) 6.Табиғат лирикасының ішіндегі ең алғашқы жазылған өлеңі.(«Жаз»,1886 ж.) 7.Құнанбай қайда мешіт салдырды? (Қарқаралы) ІІІ топ: «Телғара» тобына 1.Абайдың талантты скрипкашысы кім болған? (Мұқа) 2.Абайдың «қараша,желтоқсан мен сол бір-екі ай» атты өлеңі кімге

арналған? (Тәкежанның әйелі Қаражанға) 3.Абайдың алғашқы өлеңдері кімнің атынан шықты? (Көкбай) 4.Абайдың «Ей сорлы заман,менен аяған қай қастығың қалды... Мен ішпеген у бар ма! ...» деген тарихи сөзі қандай оқиғаға байланысты айтылған? (Мағауияның өлімі) 5.Абай ел билеу ісіне неше жасынан бастап араласты? (13 жасынан) 6.Абайдың баласы Әбдірахманның қайтыс болған жылы. (1895 ж.) 7.Абайдың орыс досы. (Михаэлис) Жаңа сабақ: Абайдың қара сөздері Бүгінгі жаңа сабағымызды: Қара сөзі, қара өлеңі қарымды, Толғайды Абай мұңым менен зарымды. Абай сынды дана туған халықтың, Ұл-қызы да болу керек дарынды, - деген өлең жолдары арқылы бастағым келіп отыр. Қара сөздерінде Абай әңгіме-сұхбат жанрының өзіндік ерекшелігін пайдаланады.

Абайдың қара сөздері туралы бауырына салып тәрбиелеген немересі, Мағауияның қызы Уәсила былай дейді:

«Әкем балаларын 7-8-ге шыққанда оқуға беретін, балалармен қабат, қыздарын да оқытатын, қазақ тілінде кітап жоқ болатын. Сондықтан, балалардың ойы, дүние тануы кемшін болады деп әкем көп айтып жүрді. Әлі есімде, бір күні біздің оқып отырған үйімізге әкем келді. Молдаға қарап: «Балаларға мына кітапты әкелдім. Осыны көшіріп, көбейтіп бала басына бірден таратып бер, бүгіннен бастап осы кітапты қоса оқыт» деді. Біз қуанып кеттік. Әкем үйден шыққан соң, молда әлгі кітапты алды да, бас салып оқыды, кітап қолжазба екен. Біз ол кітапты көшіріп алып оқи бастадық. Өйткені, бұл жаңа кітаптың тілі ұтымды, сөзі түсінікті, ылғи ақыл айтып отыратын жақсы кітап болды. Кейін байқасам, сол кітап әкемнің «Ғақлия» атты қара сөзбен жазған кітабы екен».  Абай қара сөздерін тақырып жағынан бірнеше топқа бөлу:
Дүниеніңтылсым сырларын тану:7, 19, 31, 38, 43

Надандық, жалқаулық т.б. сынау: 3, 6, 8, 11, 18

Ғылым, білім, өнер: 25, 32, 33,

Қазақтардың мінез-құлқы: 4,10, 12, 15, 22, 24, 35,38

Қазақ мақалдары: 5, 6, 37, 39

Еңбек: 2, 4, 25, 42

Ар-ұят, адамгершілік: 5, 9, 11, 18, 24, 40

Топтық жұмыс Талдау табыс кілті

1.«Ибраһим» тобы 7 қара сөзі

2. «Абай» тобы 18 қара сөзі

3.Телғара Абай қара сөздерінің өзіндік ерекшелігі

Жұптық жұмыс. Кеңейтілген тапсырма

31 –қарасөзін аудиожазбадан тыңдатып, тақырыбы мен идеясын түсіндіріп кетемін 1-тапсырма: Абайдың 31-қара сөзіндегі 4 түрлі себепті сәйкестендіріңіздер.

2-тапсырма:Абайдың 31-қара сөзіндегі 4 түрлі себептің мағынасын жазыңыз.

3.Жеке жұмыс Кестемен жұмыс Адам бойындағы қасиеттерді ажырату

Бағалау парақшалар, стикерлер

Соңы

6 мин

“Соңғы сөзді мен айтайын”
Халық арасында мақал, нақыл сөз болып қалған Абай сөздерінің жалғасын тап. 
1. Жұмысы жоқтық, тамағы тоқтық .......... (Аздырар адам баласын)
2. Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті ... (Ыстық қайрат,нұрлы ақыл,жылы жүрек) 
3. Талап, еңбек, терең ой ... (Қанағат, рахым, ойлап қой, Бес асыл іс, көнсеңіз)
4. Білімдіден шыққан сөз...............(талаптыға болсын кез)
5. Еңбек етсең ерінбей, ..............(Тояды қарның тіленбей)
6. Ұстаздық еткен жалықпас, ............(Үйретуден балаға) 
7. Пайда ойлама, ар ойла, ..........(Талап қыл артық білуге) 
8. Атымды адам қойған соң, ............(Қайтіп надан болайын) 
9. Досы жоқпен сырлас, .................. (Досы көппен сыйлас) 
10. Сен де бір кірпіш дүниеге, ..............(Кетігін тап та, бар қалан)
11. Жаман дос - көлеңке, ........(Басыңды күн шалса, қашып құтыла алмайсың)
12. Толғауы тоқсан қызыл тіл ......................(Сөйлеймін десең өзің біл)
13. Ойын – арзан, ...............(күлкі қымбат)
14. Жарлы болсаң да, ...............( арлы болма)

 Смайлик арқылы бағалау

Рефлексия

Стикер арқылы бүгінгі сабақтан алған әсерлері туралы жазады.

Үлестірмелі материалдар

Қосымша ақпарат

Абайдың қара сөздері туралы мәліметтер беру

Саралау-Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау-оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз ?

Пәнаралық байланыс қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы байланыс

Қазақ тілі, тарих

Оқушылардың жеке,жұптық, топтық жұмыс жасау арқылы ұжымдық қарым-қатынас мәдениеті нығая түсті.

Рефлексия

Сабақ/оқу мақсаттары шынайы ма? Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы пікіріңізді жазыңыз.Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз

Қорытынды бағамдау

Қарасөзі

Сәйкестігі

Көкірегі байлаулы берік болмақ керек.

Сол нәрсені көргенде,я естігенде ғибратләну керек.

Ойланып ,көңілге бекіту керек.

Ой кеселді нәрселерден қашық болу керек.

Төртінші

Екінші

Бірінші

Үшінші

Қарасөзі

Сәйкестігі

Көкірегі байлаулы берік болмақ керек.

Сол нәрсені көргенде,я естігенде ғибратләну керек.

Ойланып ,көңілге бекіту керек.

Ой кеселді нәрселерден қашық болу керек.

Төртінші

Екінші

Бірінші

Үшінші

Қарасөзі

Сәйкестігі

Көкірегі байлаулы берік болмақ керек.

Сол нәрсені көргенде,я естігенде ғибратләну керек.

Ойланып ,көңілге бекіту керек.

Ой кеселді нәрселерден қашық болу керек.

Төртінші

Екінші

Бірінші

Үшінші

Қарасөзі

Сәйкестігі

Көкірегі байлаулы берік болмақ керек.

Сол нәрсені көргенде,я естігенде ғибратләну керек.

Ойланып ,көңілге бекіту керек.

Ой кеселді нәрселерден қашық болу керек.

Төртінші

Екінші

Бірінші

Үшінші

Қарасөзі

Мағынасы

Көкірегі байлаулы берік болмақ керек.

Сол нәрсені көргенде,я естігенде ғибратләну керек.

Ойланып ,көңілге бекіту керек.

Ой кеселді нәрселерден қашық болу керек.

Қарасөзі

Мағынасы

Көкірегі байлаулы берік болмақ керек.

Сол нәрсені көргенде,я естігенде ғибратләну керек.

Ойланып ,көңілге бекіту керек.

Ой кеселді нәрселерден қашық болу керек.

Қарасөзі

Мағынасы

Көкірегі байлаулы берік болмақ керек.

Сол нәрсені көргенде,я естігенде ғибратләну керек.

Ойланып ,көңілге бекіту керек.

Ой кеселді нәрселерден қашық болу керек.

Қарасөзі

Мағынасы

Көкірегі байлаулы берік болмақ керек.

Сол нәрсені көргенде,я естігенде ғибратләну керек.

Ойланып ,көңілге бекіту керек.

Ой кеселді нәрселерден қашық болу керек.