Ашық сабақ: "Ауа райы"

Сабақтың тақырыбы: Сезім мүшелері

Сабақтың мақсаты:

1. Сезім мүшелерінің, олардың құрылысы, атқаратын қызметімен, ағзадағы маңызына тоқтала отырып таным білімділігін арттыру.

2. Сезім мүшелерінің құрылысын атқаратын қызметін, ағзадағы маңызын іс-жүзінде көрсете отырып пәнге деген қызығушылықтарын ояту.

3. Сезім мүшелерінің гигиенасымен таныстыру арқылы әр түрлі аурулардың алдын алуға баулу, өз денсаулықтарын қадірлеуге, құрметтеуге баулу.

Көрнекілігі: слайд, суреттер, плакаттар, жеміс-жидектер.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

• Амандасу.

• Бүгін сыныпта кім кезекші?

• Сыныпта кім жоқ?

• Бүгінгі біздің сабағымыз ерекше сабақ. Яғни, зерттеу сабағы болмақшы.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

• Үйге қандай тапсырма берілді?

• (Үйге берілген тапсырма: Жүйке жүйесіне қорытынды.)

1-тапсырма. Мидың сыртқы құрылысының аттарын жаз.

2-тапсырма. Кестені толтыр.

IІІ. Жаңа сабақ.

• Бүгінгі сабағымызда кездесетін жаңа сөздерді оқимыз:

Көз – көру мүшесі.

Құлақ – есту мүшесі.

Мұрын – иіс сезу мүшесі.

Тері – сипап сезу мүшесі.

Зерттеуші, зертхана, окулист, лор, дерматолог.

• Сендердің қолдарыңда айна бар. Айнаға қарап айтыңдаршы, не көріп тұрсыңдар?

• (Көз, құлақ, мұрын, тіл, тері.)

• Оларды бір сөзбен қалай атауға болады?

• (Сезім мүшелері.)

• Дұрыс. Бүгін біздің тақырыбымыз: «Сезім мүшелері».

• Біздің мақсатымыз: осы сезім мүшелерінің ең маңыздысын тауып дәлелдеу.

• Осы сұрақтарға жауап беру үшін, зерттеу жұмысын өткізуіміз керек.

• Зерттеуші деген кім?

• (Ол бір нәрсені бақылап, зерттейтін адам.)

• Олай болса, біз барлығымыз зертханада отырған зерттеушілерміз. Ал, біздің зерттеуші затымыз – ол адамның дене мүшелері болады.

• Зерттеуді бастаймыз.

Ойын: «Сиқырлы қоржын».

(Қоржынға әр түрлі заттар: ойыншық, кітап, сызғыш, т.б. заттар салынған.)

• Менде ғажайып қоржын бар. Оның ішінде әртүрлі заттар жатыр. Кім айтады, қандай заттар жатыр?

• Оның түсі қандай?

• Неге айта алмай отырмыз?

• Олай болса, қандай заттар жатқанын көрейік. Ол үшін барлықтарың көздеріңді жұмыңдар.

• Қандай затты алып шықтым?

• Көздеріңді ашыңдар. Неге сендер сұраққа жауап бере алмадыңдар?

• Сендерге не көмектесті?

• Айналадағы заттарды көретін мүше – ол көз.

• Олай болса, жұмбақ шешіп көрейік.

Жұмбақ

Көреді бәрін өзгенің

Көре алмайды өздерін. (көз)

• Көру қабілетін сақтау үшін не істеу керек?

• Көзді бөгде заттардың түсуінен қорғау керек.

• Көзге бөгде зат түссе, қолмен уқалауға болмайды. Кір орамалмен сүртпе.

• Кітапты жатып оқуға болмайды. Оқығанда кітап, дәптер 30-35см қашықтықта болуы керек.

• Көлікте келе жатып кітап оқыма. Көз тез шаршайды.

• Шамның жарығы сол жақтан түсу керек.

• Компьютермен, ұялы телефонмен ұзақ ойнама, 10-15 минут.

• Көз дәрігерін окулист деп атайды.

• Өткізген зерттеу арқылы қандай тұжырым жасаймыз?

• (Көз – ол көру мүшесі.)

• Құлақ – ол қандай мүше?

• (Есту мүшесі.)

• Құлақ үш бөліктен тұрады.

Құлақ

Сыртқы құлақ

Ортаңғы құлақ

Ішкі құлақ

• Біз тек қана сыртқы бөлігін көреміз.

• Зерттеуіміздің қорытындысы бойынша құлақ – есту мүшесі. Ол да маңызды мүше.

• Құлақты күту керек пе?

• (Құлақты күнделікті сабындап, жылы сумен жуып, тазалап тұру керек.)

• Құлақты тазалағанда қатты, үшкір заттарды пайдаланба.

• Құлақты суықтан және желден сақтау керек.

• Құлағың ауырса дәрігерге қаралу керек.

• Құлақ ауруын емдейтін дәрігер лор деп атайды.

Ойын: «Парфюмер».

(Иіс су, сарымсақ)

• Мұрын – иіс сезу мүшесі.

• Қазір көздеріңді жұмыңдар. Мен бір затты алып өтемін.

• Ол не? Қалай білдіңдер?

• Қай сезім мүшесі сендерге көмектесті?

• Біз иісті, әсіресе, көктем мен жазда, жылы және жаңбырлы күні жақсы сезеді екенбіз. Мұрын мимен, жүйке талшықтарымен тығыз байланысты.

• Бізге иіс ұнамаған кезде, ми қауіп дабылын береді. Сол уақытта мұрын қуысы кішірейеді екен. Ал егерде иіс жағымды болса жүйкелеріміз тынышталып, жақсы дем алады екен.

• Мұрынды қалай қүту керек?

• Мұрынды таза ұстау керек.

• Үнемі таза орамал болу керек.

• Өзің білмейтін өсімдіктерді, сұйық не ұнтақ заттарды иіскеме.

• Үшкір заттармен шұқыма.

• Темекі шекпе, өйткені темекі шегетін адамның иіс сезу мүшесі сезу қабілетін жоғалтады.

Ойын: «Дәп-дәмді».

(Тәрелкеде алма, жүзім, банан салынған. Көздерін жұмып, дәмін татып табу керек.)

• Бізге қай сезім мүшесі көмектесті?

• Тіл – дәм сезу мүшесі.

• Тіл ыстықты, суықты және ауырғанды сезеді.

• Тілді қалай күту керек?

• Өткір затты ауызға салуға болмайды, кесіп алуың мүмкін.

• Тамақты асықпай жеу керек, тілді тістеп алуың мүмкін.

• Тамақтан кейін ауызды шаю керек, тамақ қалдықтары қалмау керек.

• Бір сезім мүшесі қалды. Ол – тері.

(Тақтаға екі оқушы шығады.)

• Оқушылар көздерін жауып, көкөністерді сипап атайды.

• Тері – сипап сезу мүшесі.

• Тері – адам денесінің сыртқы жабыны. Ішкі мүшелерді соғылудан, жарақаттанудан қорғайды.

• Теріні күту жолдары:

• Теріні жарақаттардан, күйіктен, үсіктен сақта.

• Денені аптасына 1-2 рет сабынмен жуу керек.

• Міндетті түрде қолды, бетті, мойынды, аяқты күнделікті жуу керек.

• Үнемі таза киім ки.

• Тырнақты уақытында алу керек.

• Тері ауруын емдейтін мүшені дерматолог деп атайды.

ІV. Сабақты бекіту.

Тұжырым шығару.

• Біздің зерттеуіміз аяқталып қалды. Зерттеу бойынша тұжырым шығаруымыз керек. Ол үшін суретке қараңдар. Сезім мүшелерінің қайсысы маңызды екен?

• Ия, балалар, барлығы да маңызды екен.

V. Сабақты қорыту.

• Біз бүгін сабақта не білдік?

• Сабақ сендерге ұнады ма?

VI. Үй тапсырмасы: 82-85-бет. Оқу.

VII. Бағалау.

• Бүгін сабақта барлықтарың ғалымдардай сезім мүшелерін зерттедіңдер. Сондықтан бағамен бірге сендерге мынадай ғылыми атақтар бергім келіп отыр:

• Болашақ окулист.

• Болашақ дерматолог.

• Болашақ лор дәрігері.

• Болашақ терапевт.