Биология 8 сыныбы.
Сабақ:
Күн саны:
Сабақтың тақырыбы:
Жүрек және қан тамырлар жүмысының реттелуі.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: ағзаның ішкі орта мүшелерін еске түсіре отырып, қанайналым жүйесі мүшелерімен танысу, оның ішінде жүрек, қантамырлар, үлкен және кіші қанайналым шеңберлерімен және олардың қызметтерімен танысу.
Тәрбиелік: өздігінен ізденімпаздық, білімділік, еңбексүйгіштік, адамгершілік дағдыларын тәрбиелей отырып, салауатты өмір салтын ұстану, өз ойын айта отырып, өзгені де тыңдай білуге, алған білімін өмірге қолдана білуге тәрбиелеу.
Дамытушылық: жаңа материалды қабылдай отырып, ойлау, есте сақтау, қайта жаңғырту қабілеттерін дамыту.
Сабақтың өтілу әдісі: жаңа сабақты түсіндіру, АКТ.
Сабақтың барысы
І. Қызығушылықты ояту.
1. Иммундық жүйе мүшелері топтастыру.
2. Жылдам және дұрыс сұрақ-жауап.
1. Топтастыру.
Алдымен топтық жұмыс ретінде оқушылар қағазда орындайды, соңынан тақтаға шығып қателерін тексереді.
1. Жылдам және дұрыс
1 топ сұрақтары.
1. ішкі ортаға не жатады: қан, ұлпа сұйықтығы, лимфа
2. қанның мөлшері қанша: 4,5-5 л
3. қан пластинкасы қалай аталады: тромбоцит
4. гемоглобин не: қанның қызыл пигменті
5. эритроциттің диаметрі: 7,5 мкм
6. плазма нәруызы қаншаға бөлінеді: 3
7. оксигемоглабин деген не: оттекті гемоглобин
8. фагозитоз қандай процесс: бөгде бөлшектерді сіңіру, қорыту
9. лейкоцит қызметін ашқан ғалым: Мечников
10. протромбин не: фибриногеннің фибринге айналуы
11. лимфа латынша: таза су, ылғал
12. ұлпа сұйықтығы мөлшері: 14-20л
13. лимфоциттер не: лимфадағы лейкоцит
14. қан сарысуы деген не: қан ұйығының сұйықтығы
15. кемік май қайда түзіледі: қабырға, омыртқа, сүйек ұштарында
16. ЖИТС жіктелуі:
17. зиянды микробтардан шығатын улы зат: қарсыген
18.иммунитет деген не: ағзаның бөгде затқа қарсы тұру қабілеті
19. донор: қан беруші
20. қан топтары: 1,2,3,4 топ
2 топ:
1. АИВ: адам иммунитет тапшылығы вирусы
2. қанның түссіз жасушалары: лейкоцит
3. қанды қабылдайтын адам: реципиент
4. егу арқылы қабылданатын иммунитет: жасанды
5. қан ұйымайтын ауру: гемофилия
6. қан ұю ұзақтығы: 4-5 мин
7. қанның қызыл пигемнті: гемоглобин
8. қан ұюына қатысатын жасуша: тромбоцит
9. бөгде бөлшектерді сіңіру процесі: фагоцитоз
10. тұқымқуалайтын иммунитет: табиғи
11. газды тасымалдайтын қан жасушасы: эритроцит
12. фагоцитозды ашқан ғалым: Мечников
13. қан жасушаларының пайыздық мөлшері: 45
14. қан құрамы: қан жасушасы, қан плазмасы
15. тромбоцит: қан пластинкасы
16. 100 мл қанда гемоглобин мөлшері: 15г
17. қанды қанша уақыт сақтайды: 30 күн
18. қан ұюына қандай элемент қатысады: кальций тұзы
19. лейкоциттің бауырда түзілетін түйіршіксіз түрі: лимфоцит
20. лимфаның тәулікте түзілуі: 1-3 л
3 топ:
1. адам лимфа түйіндерінің саны: 460
2. қарсыдене деген не: қарсыгенге қарсы зат
3. қан глюкозасы қызметі: жасушаның энергия көзі
4. ядросыз қан жасушасы: эритроцит
5. плазма нәруызы қанша топ: 3
6. тромбоцит қызметі: қан ұю
7. рентген сәулесінен лимфоциттер: жойылады
8. плазма нәруыздарын ата: альбумин глобулин фибриноген
9. тромбоциттің тіршілік ұзақтығы: 7-10 күн
10. лимфа түйіндерінің түсі: қызғылт-сұр
11. иммунитет қаншаға бөлінеді: 2
12. реципиент: қан қабылдаушы
13. резус-фактор қанда болмаса: резус фактор теріс
14. ЖИТС қоздырушысмы: АИВ
15. қан жасушасын түзетін, уақытша сақтайтын мүше: көкбауыр
16. лимфоциттер қызметіне қарай қаншаға бөлінеді: 2-Т,В
17. құрамында нәуызы мол сұйықтық: қан
18. лимфадағы су мөлшері: 95
19. табиғи иммунитет: ағзаның өзінде түзіледі
20. лейкоциттің қызметі: фагоцитоз
4 топ:
1. ағзаның қорғану реакциясы: иммунитет
2. лейкоцит тіршілігі: 2-5 тәулік
3. қан плазмасының мөлшері: 55
4. мөлдір сұйықтық: лимфа
5. Гемофилия қандай ауру: қан ұйымауы
6. ішкі ортаға не жатады: қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы
7. эритроциттің тіршілік ұзақтығы: 120 күн
8. лимфа диаметрі: 5-6.5 мкм
9. кемік май түрлері: 1. түтікті 2. жалпақ, қысқа сүйектер
10. 1 қантоп реципиенті: барлық топтар
11.гемоглобин қай қан жасушасында болады: эритроцит
12. иммунитет латынша: құтылу, босау
13. көкбауыр қызметі: қан жасушасын түзіп, сақтау
14. ұлпа сұйықтығы түсі: сарғылт
15. лимфада болатын лейкоцит: лимфацит
16. айырша без қызметі: иммунитетті жоғарылататын тимозин гормоны
17. қан қызметі: мүшелердегі жасушаға оттегі, қор зат тасымалы
18. резус*фактор қанда болса: резус-фактор оң
19. қан плазмасының басқаша атауы: қан сарысуы
20. тромб деген не: ұйыған қан
Сұрақ-жауапты қорытындылау.
ІІ. Мағынаны тану.
Қорытындылау. Бағалау.
Үй тапсырмасы: 33, 34, 35 - оқу.