Биология 8 сыныбы.

Сабақ:                                                                                                         

 Күн саны:

Сабақтың тақырыбы: 

Жүрек және қан тамырлар жүмысының реттелуі.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: ағзаның ішкі орта мүшелерін еске түсіре отырып, қанайналым жүйесі мүшелерімен танысу, оның ішінде жүрек, қантамырлар, үлкен және кіші қанайналым шеңберлерімен және олардың қызметтерімен танысу.

Тәрбиелік: өздігінен  ізденімпаздық, білімділік, еңбексүйгіштік, адамгершілік дағдыларын тәрбиелей отырып, салауатты өмір салтын ұстану, өз ойын айта отырып, өзгені де тыңдай білуге, алған білімін өмірге қолдана білуге тәрбиелеу.

Дамытушылық: жаңа материалды қабылдай отырып, ойлау, есте сақтау, қайта жаңғырту қабілеттерін дамыту.

Сабақтың өтілу әдісі: жаңа сабақты түсіндіру, АКТ.

Сабақтың барысы

І. Қызығушылықты ояту.

1.     «Иммундық жүйе мүшелері» топтастыру.

2.     «Жылдам және дұрыс» сұрақ-жауап.

1. Топтастыру.

Алдымен топтық жұмыс ретінде оқушылар қағазда орындайды, соңынан тақтаға шығып қателерін тексереді.

1.     «Жылдам және дұрыс»

1 топ сұрақтары.

1. ішкі ортаға не жатады:                              қан, ұлпа сұйықтығы, лимфа

2. қанның мөлшері қанша:                                  4,5-5 л

3. қан пластинкасы қалай аталады:                тромбоцит

4. гемоглобин не:                                                  қанның қызыл пигменті

5. эритроциттің диаметрі:                              7,5 мкм

6. плазма нәруызы қаншаға бөлінеді:                 3

7. оксигемоглабин деген не:                               оттекті гемоглобин

8. фагозитоз қандай процесс:                            бөгде бөлшектерді сіңіру, қорыту

9. лейкоцит қызметін ашқан ғалым:                 Мечников

10. протромбин не:                                             фибриногеннің фибринге айналуы

11. лимфа латынша:                                               таза су, ылғал

12. ұлпа сұйықтығы мөлшері:                                 14-20л

13. лимфоциттер не:                                                 лимфадағы лейкоцит

14. қан сарысуы деген не:                                        қан ұйығының сұйықтығы

15. кемік май қайда түзіледі:                                  қабырға, омыртқа, сүйек ұштарында

16. ЖИТС жіктелуі:

17. зиянды микробтардан шығатын улы зат:              қарсыген

18.иммунитет деген не:                                     ағзаның бөгде затқа қарсы тұру қабілеті

19. донор:                                                                     қан беруші

20. қан топтары:                                                        1,2,3,4 топ

 2 топ:

1. АИВ:                                                                     адам иммунитет тапшылығы вирусы

2. қанның түссіз жасушалары:                                        лейкоцит

3. қанды қабылдайтын адам:                                            реципиент

4. егу арқылы қабылданатын иммунитет:                      жасанды

5. қан ұйымайтын ауру:                                                     гемофилия

6. қан ұю ұзақтығы:                                                          4-5 мин

7. қанның қызыл пигемнті:                                                гемоглобин

8. қан ұюына қатысатын жасуша:                                  тромбоцит

9. бөгде бөлшектерді сіңіру процесі:                             фагоцитоз

10. тұқымқуалайтын иммунитет:                                 табиғи

11. газды тасымалдайтын қан жасушасы:                      эритроцит

12. фагоцитозды ашқан ғалым:                                      Мечников

13. қан жасушаларының пайыздық мөлшері:                 45

14. қан құрамы:                                                                    қан жасушасы, қан плазмасы

15. тромбоцит:                                                                      қан пластинкасы

16. 100 мл қанда гемоглобин мөлшері:                                15г

17. қанды қанша уақыт сақтайды:                                   30 күн

18. қан ұюына қандай элемент қатысады:                      кальций тұзы

19. лейкоциттің бауырда түзілетін түйіршіксіз түрі:          лимфоцит

20. лимфаның тәулікте түзілуі:                                                    1-3 л

3 топ:

1. адам лимфа түйіндерінің саны:                                                 460

2. қарсыдене деген не:                                                                       қарсыгенге қарсы зат

3. қан глюкозасы қызметі:                                                         жасушаның энергия көзі

4. ядросыз қан жасушасы:                                                                эритроцит

5. плазма нәруызы қанша топ:                                                          3

6. тромбоцит қызметі:                                                                     қан ұю

     7. рентген сәулесінен лимфоциттер:                                              жойылады

    8. плазма нәруыздарын ата:                                              альбумин глобулин фибриноген

9. тромбоциттің тіршілік ұзақтығы:                                                 7-10 күн

10. лимфа түйіндерінің түсі:                                                                 қызғылт-сұр

11. иммунитет қаншаға бөлінеді:                                                           2

12. реципиент:                                                                                   қан қабылдаушы

13. резус-фактор қанда болмаса:                                                    резус фактор теріс

14. ЖИТС қоздырушысмы:                                                                      АИВ

15. қан жасушасын түзетін, уақытша сақтайтын мүше:            көкбауыр

16. лимфоциттер қызметіне қарай қаншаға бөлінеді:                   2-Т,В

17. құрамында нәуызы мол сұйықтық:                                                 қан

18. лимфадағы су мөлшері:                                                                  95

19. табиғи иммунитет:                                                                        ағзаның өзінде түзіледі

20. лейкоциттің қызметі:                                                                   фагоцитоз

4 топ:

1. ағзаның қорғану реакциясы:                                                       иммунитет

2. лейкоцит тіршілігі:                                                                     2-5 тәулік

3. қан плазмасының мөлшері:                                                            55

4. мөлдір сұйықтық:                                                                         лимфа

5. Гемофилия қандай ауру:                                                     қан ұйымауы

6. ішкі ортаға не жатады:                                                    қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы

7. эритроциттің тіршілік ұзақтығы:                                     120 күн

8. лимфа диаметрі:                                                                   5-6.5 мкм

9. кемік май түрлері:                                                                   1. түтікті         2. жалпақ, қысқа сүйектер

10. 1 қантоп реципиенті:                                                            барлық топтар

11.гемоглобин қай қан жасушасында болады:                           эритроцит

12. иммунитет латынша:                                                             құтылу, босау

13. көкбауыр қызметі:                                                               қан жасушасын түзіп, сақтау

14. ұлпа сұйықтығы түсі:                                                               сарғылт

15. лимфада болатын лейкоцит:                                                   лимфацит

16. айырша без қызметі:                                                       иммунитетті жоғарылататын тимозин гормоны

17. қан қызметі:                                                                         мүшелердегі жасушаға оттегі, қор зат тасымалы

18. резус*фактор қанда болса:                                             резус-фактор оң

19. қан плазмасының басқаша атауы:                                             қан сарысуы

20. тромб деген не:                                                                        ұйыған қан

Сұрақ-жауапты қорытындылау.

ІІ. Мағынаны тану.

Қорытындылау.    Бағалау.

Үй тапсырмасы:  33, 34, 35     -       оқу.