Материалдар / Ашық сабақ: Ұйқас.

Ашық сабақ: Ұйқас.

Материал туралы қысқаша түсінік

Ұйқас және оның түрлері жайлы мәліметтер.

Абитаева Динара Канатбековна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

27 Қараша 2018

2976

4 рет жүктелген

Қазақ әдебиеті Ашық сабақ 7 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Тақырыбы: ҰйқасСабақ мақсаты: ұйқас туралы мағлұмат беріп, өлең құрылысы, шумақ, тармақ, бунақ, буын саны жайлы түсінік қалыптастыру, оқушы бойындағы қабілеттерін ашып көрсетуге жағдай туғызып, олардың қиялын ұштап, өз бетімен жұмыстануға дағдыландыру; оқушы бойына қазақ ақындарының өлеңдерінен мысалдар келтіру арқылы адамгершілік, адалдық, еңбексүйгіштік, туған жерді аялау, отансүйгіштік қасиеттерін тәрбиелеу.Сабақ түрі: Тапсырмалы, ойын түріндеСабақ әдісі: баяндау, сұрақ - жауап, бекіту.Сабақ көрнекілігі: Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру бөлімі.а) Сәлемдесу, оқушы санын түгендеу, кезекшіні бекітуә) Оқушылар назарын сабаққа аудару;ІІ. Жаңа сабақ«Кемпірқосақ» әдісі бойынша жаңа сабаққа 7 сұрақ қоя арқылы дайындық.

Әдеби жанрлар қаншаға бөлінеді? (поэзия, проза және драма)

Поэзияға нелер жатады? (өлең, баллада, поэма, хисса – дастандар)

Өлең дегеніміз не? (белгілі бір тақырыпқа арналған, 10 - 15 шумақтан аспайтын, ырғағы мен ұйқасы бар шағын поэтикалық шығарма).

Өлең қандай компоненттерден құралады? (шумақ, тармақ, ұйқас)

Шумақ (кемінде төрт жолдан (кей жағдайда екі немесе алты) құралып, аяқталған синтаксистік біртұтас ойды білдіретін өлең бөлшегі)

Тармақ (өлеңнің әрбір жолын айтады. Тармақ бунаққа, бөлінеді)

Бунақ .................................................. (бунақ буынға)

Ұйқас – өлең жолдарын біріктіріп, белгілі бір үйлесімде ұстап тұратын өлең бірлігі. Ұйқас болуы үшін өлең кемінде екі жолдан тұруы керек. Мысалы:Ана тілің – арың бұл, - аҰятың боп тұр бетте. – бӨзге тілдің бәрін біл,- аӨз тіліңді құрметте! – бҰйқас түрлеріӨлең шумағының тағы бір бөлшегі – тармақ. .Бунақ өлеңдегі ырғаққа байланысты болады. Ал ырғақ буын санына тікелей бағынышты болады. Мысалы,О, туған жер,/ кеңпейіл,/ құшағың кең, - 3 бунақ, 11 буын.Саған көңіл/ бұлқынар/ күш - ағынмен. – 3 бунақ, 11 буын.Сағ(ы) нышымды/ қанат қып/ саған қарай, - 3 бунақ, 11 буын.Балапандай/ талпынып/ ұшамын мен. – 3 бунақ, 11 буын.(«Туған жер». Ф. Оңғарсынова)Бұл өлең бір шумақтан, шумақ төрт тармақтан, әр тармақ үш бунақтан, он бір буыннан тұрады. Қара өлең ұйқасымен құрылған.Қара өлең ұйқасы Шұбыртпалы ұйқас Кезекті ұйқас----------------------- а ------------------------ а --------------------- а----------------------- а ------------------------ а --------------------- б----------------------- б ------------------------ а --------------------- а----------------------- а ------------------------ а --------------------- бШалыс ұйқас Егіз ұйқас---------------------- а ----------------------- а---------------------- б ----------------------- а---------------------- в ----------------------- б---------------------- б ----------------------- б Жаңа сабақты «»

III. «Жалғасын тап!» ойыны.Бұл ойында студенттер берілген екі тармақ өлеңге өз жандарынан тағы екі тармақ жалғап жазып, автор нұсқасымен салыстыру арқылы ойды аяқтау тәсілдерін меңгереді.

Бұл қара жер болған бізге кең мекен,- а

Кең мекенге қанша қауіп төнді екен! – а

--------------------------------------------------, - б

--------------------------------------------------. – а (Қ. Мырза Әли. «Жер»)

2. Ерке өзендер жатпайды тасып ағып, - аТаулар да тұр жамылып басына бұлт. – а--------------------------------------------------, - б--------------------------------------------------. – а (Ф. Оңғарсынова. «Күз»)IV. «Тармақты толтыр!» ойыны.Тұрсаң болды, Туған жер, көктеп кілең, - 11 буынАрманымды....... ерттеп мінем. – 11 буынБағышталған өзіңе бір ауыр сөз – - 11 буынМаған қарап....... оқ деп білем! – 11 буын (Қ. Мырза Әли. «Туған жер»)Арғ(ы) мақтары қайд(а) екен бұл даланың, - 11 буынБәйг(е) алаңын.......... шыдамадым. – 11 буынАңсап келген ауылда сәйгүлікке - 11 буынТақым салмай мен....... тұр(а) аламын?! - 11 буынV Лең құрастыру. Дайын өлең жолдарын бір, екі жолын беру арқылы. Дайын ұйқастарды ұсыну арқылы. Бұл жұмысты оқушыларға ұйқас сөзінің мәнін түсіндіріп, өлеңдердегі ұйқастарды табуға беріледі. Содан кейін ғана алдымен жеке дыбыстар, сосын буындар, одан кейін берілген жол арқылы ұйқас жасау үйретіледі.1 Са-са са буындарын пайдалану арқылы ұйқас сөздер құрастыру. Са-са-са сары маса Са-са-са мектебіміз жаса т.б 12 Ла-ла-ла буындарын пайдалану Ла-ла-ла жалқау балаЛа-ла-ла оның ісі шала т.б 13 Ға-ға-ға буындарын пайдалана отырып,сөздер құрастыру Ға-ға-ға қара қарғаға-ға-ға қоңыр қоға т.б 14 Рай-рай-рай буындары арқылы өлең құрастыру Рай-рай-рай үлкен сарайРай-рай-рай әдемі Арай т.б 15 Лақ-лақ-лақ буындарын пайдалану. Лақ-лақ-лақ шұбар ала лақЛақ-лақ-лақ сатып алдым қалақ т.б 16 Ыз-ыз-ыз буындарын пайдалана отырып,шумақ құрастыру. Ыз-ыз-ыз ызылдайды қоңызЫз-ыз-ыз қорсылдайды доңыз

770 ₸ - Сатып алу

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!