АВТОКӨЛІКТІҢ МАЙЛАУ ЖӘНЕ САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕЛЕРІН ТЕКСЕРУ ЖӘНЕ ЖӨНДЕУ

БИМЕНДИЕВ НУРДАУЛЕТ САРСЕНБЕКОВИЧ

Өндірістік оқытуы шебері

Шымкент қаласы

«Индустриалды - техникалық колледж» МКҚК

АВТОКӨЛІКТІҢ МАЙЛАУ ЖӘНЕ САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕЛЕРІН ТЕКСЕРУ ЖӘНЕ ЖӨНДЕУ

Аннотация

Бұл мақалада автокөліктің майлау және салқындату жүйелерін тексеру және жөндеу әдістері қарастырылады. Майлау жүйесі қозғалтқыштың үйкелісін төмендетіп, оның тозуын азайтса, салқындату жүйесі қызып кетудің алдын алады. Автокөлік иелеріне қозғалтқыш майының деңгейін бақылау, сапасын тексеру, май сүзгісін ауыстыру және май қысымын өлшеу бойынша ұсыныстар беріледі. Сонымен қатар, салқындату жүйесін тиімді пайдалану үшін антифриз деңгейін тексеру, радиаторды тазалау, термостатты, су насосын, түтіктерді және салқындату желдеткішін бақылау жөніндегі негізгі қадамдар сипатталады. Бұл жүйелердің уақтылы тексеріліп, дұрыс жұмыс істеуі көлік қозғалтқышының ұзақ мерзімді және тиімді жұмыс істеуіне ықпал етеді. Жүргізушілерге қауіпсіздік пен техникалық қызмет көрсету бойынша қосымша кеңестер ұсынылады.

Аннотация

В данной статье рассматриваются методы проверки и ремонта систем смазки и охлаждения автомобиля. Система смазки снижает трение в двигателе и уменьшает его износ, а система охлаждения предотвращает перегрев. Владельцам автомобилей даются рекомендации по контролю уровня моторного масла, проверке его качества, замене масляного фильтра и измерению давления масла. Также описаны основные шаги по эффективному использованию системы охлаждения: проверка уровня антифриза, очистка радиатора, контроль термостата, водяного насоса, трубок и вентилятора охлаждения. Своевременная проверка и исправная работа этих систем способствуют долгосрочной и эффективной эксплуатации двигателя. Водителям предлагаются дополнительные советы по безопасности и техническому обслуживанию.

Annotation

This article discusses methods for inspecting and repairing a car's lubrication and cooling systems. The lubrication system reduces engine friction and minimizes wear, while the cooling system prevents overheating. Car owners are provided with recommendations on monitoring engine oil levels, checking its quality, replacing the oil filter, and measuring oil pressure. Additionally, key steps for the effective use of the cooling system are described, including checking the antifreeze level, cleaning the radiator, inspecting the thermostat, water pump, hoses, and cooling fan. Timely inspection and proper functioning of these systems contribute to the long-term and efficient operation of the engine. Drivers are also offered additional tips on safety and vehicle maintenance.

КІРІСПЕ

Автокөлік қозғалтқышының тиімді және ұзақ мерзімді жұмыс істеуі үшін оның майлау және салқындату жүйелерін үнемі тексеріп, қажетті қызмет көрсету жұмыстарын жүргізу қажет. Бұл жүйелер қозғалтқыштың қызуын және қажалуын азайтып, оның жұмыс өнімділігін арттырады. Майлау жүйесі қозғалтқыштың ішкі бөліктерінің үйкелісін төмендетіп, тозуын азайтса, салқындату жүйесі қызып кетудің алдын алады. Сондықтан, осы екі жүйенің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету автокөліктің жалпы күйіне оң әсер етеді.Майлау жүйесін тексеру және жөндеу

Май деңгейін тексеру

Қозғалтқыш майының деңгейін жүйелі түрде тексеру қажет. Май деңгейін өлшеу үшін:

• Автокөлікті тегіс жерге қойыңыз; • Қозғалтқышты өшіріп, бірнеше минут күтіңіз; • Май өлшегіш таяқшаны (щупты) шығарып, оны сүртіп, қайтадан салыңыз; • Шығарып, май деңгейінің белгіленген шектер арасында екеніне көз жеткізіңіз.

Май сапасын тексеру

Қозғалтқыш майының түсін және консистенциясын тексеріңіз. Егер май қара түске өзгеріп, тым қою болса, оны ауыстыру қажет.

Май сүзгісін ауыстыру

Май сүзгісі уақыт өте келе бітеліп, майлау жүйесінің тиімділігін төмендетеді. Оны өндірушінің ұсыныстарына сәйкес ауыстырып отыру керек.

Май қысымын тексеру

Қозғалтқыштағы май қысымы арнайы құралдармен өлшенеді. Егер қысым тым төмен болса, май сорғысын немесе сүзгіні тексеру қажет.

Қозғалтқыш майын ауыстыру мерзімі

Әрбір көлікке қатысты өндіруші ұсынған май ауыстыру мерзімін сақтау өте маңызды. Әдетте, бұл 5 000-10 000 км жүру аралығында жүзеге асады.

Салқындату жүйесін тексеру және жөндеу

Антифриз деңгейін тексеру

Салқындату жүйесінің дұрыс жұмыс істеуі үшін радиатордағы және кеңейту багындағы антифриз деңгейін бақылау керек. Төмен деңгейде оны толықтыру қажет.

Радиаторды тазалау

Радиатор бітелген жағдайда оның салқындату қабілеті төмендейді. Сондықтан радиаторды мезгіл-мезгіл тазалап, қажет болған жағдайда жуу керек.

Термостатты тексеру

Термостат қозғалтқыш температурасының қалыпты деңгейде болуын қамтамасыз етеді. Егер қозғалтқыш қатты қызып немесе суып кетсе, термостатты ауыстыру қажет.

Су насосын (помпа) тексеру

Су насосы антифриздің айналымын қамтамасыз етеді. Егер ол істен шықса, қозғалтқыштың қатты қызып кетуіне алып келуі мүмкін. Насостың жағдайын тексеріп, ақау байқалса, оны ауыстырыңыз.

Құбырлар мен түтіктерді тексеру

Салқындату жүйесіндегі резеңке түтіктер мен шлангілер уақыт өте келе тозып, жарыла бастайды. Оларды үнемі тексеріп, қажет болса, жаңасына ауыстыру қажет.

Радиатор қақпағын тексеру

Радиатор қақпағы салқындату жүйесінің қысымын дұрыс деңгейде ұстап тұруға көмектеседі. Егер ол дұрыс жұмыс істемесе, салқындату сұйықтығы тез буланып, қозғалтқыш қызып кетуі мүмкін.

Салқындату желдеткішін тексеру

Желдеткіш қозғалтқышты салқындатуға көмектеседі. Егер желдеткіш дұрыс жұмыс істемесе немесе моторы істен шықса, оны жөндеу немесе ауыстыру қажет.

ҚОРЫТЫНДЫ

Автокөліктің майлау және салқындату жүйелерін уақытылы тексеріп, техникалық қызмет көрсету оның ұзақ және тиімді жұмыс істеуіне көмектеседі. Осы жүйелердің қалыпты жұмыс істеуі қозғалтқыштың қызмет мерзімін ұзартумен қатар, жолдағы қауіпсіздікті де қамтамасыз етеді. Сондықтан автокөлік иелері бұл жүйелерді үнемі бақылап, қажетті жөндеу жұмыстарын уақытылы жүргізуі керек.

Қосымша кеңес ретінде, майлау және салқындату жүйесін тексеру кезінде сапалы майлар мен антифриздерді пайдалануды ұмытпаңыз. Сонымен қатар, кәсіби механиктердің көмегіне жүгіну, әсіресе күмәнді жағдайларда, көлігіңіздің ұзақ мерзімділігіне оң әсер етеді.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Ахметов Қ.Қ., Мұқашев Б.Б. "Автокөлік құрылғылары мен жүйелері" – Алматы: Техникалық баспа, 2018.

2. Жұмабеков С. "Қозғалтқыштарды жөндеу және техникалық қызмет көрсету" – Астана: Көлік және техника, 2020.

3. Құдайбергенов А. "Автокөлік механикасы" – Шымкент: Полиграфия, 2019.

4. Bosch Automotive Handbook. – Robert Bosch GmbH, 2017.

5. Gilles T. "Automotive Service: Inspection, Maintenance, Repair" – Cengage Learning, 2019.