ЖИ көмекші
0 / 1
Барлық 400 000 материалдарды тегін жүктеу үшін
Ұнаған тарифті таңдаңыз
Айлық
Жылдық
1 - күндік
Танысу 690 ₸ / 1 күнге
Таңдау
UstazTilegi AI - ЖИ арқылы тегін ҚМЖ, БЖБ, ТЖБ, тест, презентация, авторлық бағдарлама т.б. 10 материал жасау
Материалдар бөлімі - Барлық 400 000 материалдарды тегін 30 материал жүктеу
Аттестация ПББ тестеріне доступ аласыз шексіз
Жеке ҚМЖ бөлімінде - дайын ҚМЖ-ларды, презентацияларды жүктеу5 файлды тегін жүктеу
Олимпиада, турнир, байқауларға 50% жеңілдік
1 - айлық
Стандарт
2990 ₸ / айына
UstazTilegi AI - ЖИ арқылы тегін ҚМЖ, БЖБ, ТЖБ, тест, презентация, авторлық бағдарлама т.б. жасау 30 материал жасау
Материалдар бөлімі - Барлық 400 000 материалдарды тегін 900 материал жүктеу
Аттестация ПББ тестеріне доступ аласыз шексіз
Жеке ҚМЖ бөлімінде - дайын ҚМЖ-ларды, презентацияларды жүктеу 150 файлды тегін жүктеу
Жинақталған ҚМЖ бөлімінде 10 файлды тегін жүктеу
Олимпиада, турнир, байқауларға 50% жеңілдік
Іс-шаралар (мини-курстар, семинарлар, конференциялар) тегін қатысу
1 - айлық
Шебер 7990 ₸ / айына
Таңдау
UstazTilegi AI - ЖИ арқылы тегін ҚМЖ, БЖБ, ТЖБ, тест, презентация, авторлық бағдарлама т.б. жасау 150 материал жасау
Материалдар бөлімі - Барлық 400 000 материалдарды тегін 900 материал жүктеу
Аттестация ПББ тестеріне доступ аласыз шексіз
Жеке ҚМЖ бөлімінде - дайын ҚМЖ-ларды, презентацияларды жүктеу 300 файлды тегін жүктеу
Жинақталған ҚМЖ бөлімінде 50 файлды тегін жүктеу
Олимпиада, турнир, байқауларға 50% жеңілдік
Іс-шаралар (мини-курстар, семинарлар, конференциялар) тегін қатысу
Назар аударыңыз!
Сіз барлық мүмкіндікті қолдандыңыз.
Қалған материалдарды ертең жүктей аласыз.
Ок
Материалдың қысқаша нұсқасы
АХМЕТТАНУ
авторлық бағдарлама
Қазақстан Республикасы «Orkeniet ғылыми-әдістемелік орталығы
Рецензенттер:
«Orkeniet ғылыми–әдістемелік орталығының аға ғылыми қызметкері Мұқатаев О.О.
Құрастырған:
Түркістан облысының адами әлеуетті дамыту басқармасының Жетісай ауданының адами әлеуетті дамыту бөлімінің «Ю.Гагарин атындағы №3 жалпы орта мектебі» КММ қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдері Тажибаева Мадина Жайлибаевна, Бекбауова Шынар Кушербаевна.
УДК 371.3
ББК 74.202.5
ISBN 978-502-8652-41-3
©«Orkeniet ғылыми-әдістемелік орталығы 2022ж.
«Ақын сөзіне жұрт рухының сәулесі
түспей тұрмайды»
А.Байтұрсынұлы
Түсінік хат
А.Байтұрсынов – қазақ халқының әлеуметтік өмірі мен мәдениетінде, қазан революциясына дейін де, одан кейін де аянбай еңбек еткен ірі қайраткер, үлкен талант иесі. Тарихта орны айрықша зор тұлға. Ол ең алдымен қазақ баласының ана тілінде де сауатын ашып ары қарай қазақ тілінде оқуын жалғастыруға күш жұмсаған ағартушы қайраткер. Осы мақсатты орындау үстінде ол қазақ тілін, оның дыбыстық жүйесі мен грамматикалық құрылысын баяндап, талдап, танытқан зерттеуші. Әрі сол зерттеудің негізінде тұңғыш Ана тілі оқулығын жазған адам. А.Байтұрсыновтың араб жазуын қазақ тіліне икемдеген нұсқасын қазақ жұртшылығы, әсіресе мұғалім қауымы еш талассыз қабылдады. Себебі Ахметтің реформасы қазақ тілінің табиғатына сүйеніліп, ғылыми негізде жасалған болатын. Сонымен қатар 1912 ж бастап, ұсынған осы алфавитті негізге ала отырып, жаңа жазу іс жүзінде қолданыла бастады.
Бар ғұмырын өз халқына шын құштарлықпен қызмет ету жолына бағыштаған, бар бақытын содан тапқан, табиғаты бөлек жандар болады. Ахмет Байтұрсынұлы сондай адамдар қатарындағы ұлағатты ғалым. Ахмет Байтұрсынұлы мәдениетіміз бен ғылымымызға қалтқысыз қызмет сіңірген, таланты мен тағдыры, жан дауасын тек сол мақсаттан тапқан жан.
Бағдарлама мақсаты:
Ахмет Байтұрсынұлының өмірі мен шығармашылығын тереңірек оқыту, ақынның жыр өнеріне қосқан үлесін меңгерту, шығармаларында кездесетін ауыл адамдарының прототиптерін анықтау, кейіпкерлер әлемімен танысып, өзіндік ой түйіндеу. Бағдарламада көрсетілген шығармалар оқуға, көркем мәтінді меңгерту үшін, оқушыны оқырман ретінде қалыптастыру.
Міндеті:
Оқушыларды азаматтық құндылықтарды білдіруге, адамгершілікке, тіл шеберлігін қалыптастыруға, сауатты жазып, өз ойын анық, толық жеткізе білуге үйрету.
Күтілетін нәтиже:
Ахмет Байтұрсынұлының өмірі, оның поэзиясы туралы білім, білік дағдыларын қалыптастыру. Ақын өлеңдерін мәнерлеп оқу туралы ақындық болмысын, авторлық ұстанымын түсінуге баулу. Оқушының өз бетімен ізденушілік – зерттеу қабілеттерін дамыту.
Күнтізбелік-тақырыптық жоспар
|
№ |
Тақырыбы |
Сғат саны |
Өткізілетін күні |
Ескерту |
|
|
Кіріспе |
1 |
|
|
|
|
А.Байтұрсынұлының өмірбаяны |
1 |
|
|
|
|
Қазақтың ақыны |
1 |
|
|
|
|
Әдебиет зерттеуші ғалым |
1 |
|
|
|
|
Ахмет Байтұрсынұлы - түркітанушы |
1 |
|
|
|
|
Ахмет - публицист |
1 |
|
|
|
|
Ахмет Байтұрсынұлының педагогикалық қызметі |
1 |
|
|
|
|
Ахмет Байтұрсынұлының аудармашылық қызметі |
1 |
|
|
|
|
Ахмет Байтұрсынұлы қоғам қайраткері |
1 |
|
|
|
|
Ұлттық жазудың реформаторы |
1 |
|
|
|
|
Ахмет Байтұрсынұлы ағартушы |
1 |
|
|
|
|
Алаш-Орда өкіметінің мүшесі |
1 |
|
|
|
|
Әдебиеттану |
1 |
|
|
|
|
«Әдебиет танытқыш» |
1 |
|
|
|
|
«Қара сөз бен дарынды сөз жүйесі» |
1 |
|
|
|
|
«Оқу құралы» |
1 |
|
|
|
|
«Тіл құралы» |
1 |
|
|
|
|
«Тіл тағылымы» |
|
|
|
|
|
«Әліпби» |
1 |
|
|
|
|
«Жаңа әліпби» |
1 |
|
|
|
|
«Баяншы» |
1 |
|
|
|
|
«Жоқтау» |
1 |
|
|
|
|
«Жан сөзімді кім түсінер?» |
1 |
|
|
|
|
«Қырық мысал» |
1 |
|
|
|
|
«Маса» |
1 |
|
|
|
|
«Қазақ» газеті |
1 |
|
|
|
|
«Қайырымды түлкі» |
1 |
|
|
|
|
«Ала қойлар» |
1 |
|
|
|
|
«Қартайған арыстан» |
1 |
|
|
|
|
«Өгіз бен бақа» |
1 |
|
|
|
|
«Қайыршы мен қыдыр» |
1 |
|
|
|
|
Ахмет Байтұрсынұлы туралы айшықты ойлар |
1 |
|
|
|
|
Өмірінің соңғы жылдары |
1 |
|
|
|
|
Қорытыңды сабақ |
|
|
|
Жұмыс дәптері
|
Тақырыбы: А.Байтұрсынұлының өмірбаяны 1 тапсырма: А.Байтұрсыұлының қысқаша өмірбаяны Түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсынұлы 1872 жылы 5 қыркүйектe қазіргі Қостанай облысы, Жангелді ауданы Сарытүбек ауылында дүниеге келген. Атасы Шошақ немересі Ахмет өмірге келгенде ауыл ақсақалдарынан бата алып, азан шақырып атын қойған. Ал әкесінің інісі – Ерғазы кішкентай Ахметті Торғайдағы екі сыныптық орыс-қазақ мектебіне оқуға берген. Тоғыз жасында орыс-қазақ мектебін бітіргеннен кейін Орынбордағы төрт жылдық мұғалімдер мектебіне оқуға түседі. 1895 жылы педагогикалық кеңестің шешімімен «бастауыш училищенің оқытушысы» деген атақты алып шығады. 1895 жылы жас Ахметтің оқытушылық қызметі басталады. 1909 жылға дейін ол Ақтөбе, Қостанай мен Қарқаралы уездеріндегі орыс-қазақ мектептерінде сабақ беріп, Қарқаралы қалалық училищесінде меңгеруші мен оқытушы қызметін қоса атқарып жүрді. Омбыда екі жыл бойы Торғай облысы Халықтық училище директорының іс жүргізуші лауазымында жұмыс істеді. Ахмет Байтұрсыновтың замандасы әрі қаламдасы Мұхтар Әуезов 1923 жылы Ахметке арнаған мақаласында, оның тегі жөнінде былай жазған: «... Сүйегі-Арғын, оның ішінде Үмбетей болады. Бергі аталары Үмбетейден шыққан Шошақ, Түбек. Ақаң Шошақтың немересі. Өз әкесінің аты —Байтұрсын».
2 тапсырма: «А.Байтұрсынұлы кім?» тақырыбында кластер толтырындар
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тақырыбы: Қазақтың ақыны 1 тапсырма: А.Байтұрсынұлы Абай туралы Қазақтың бас ақыны Абай (шын аты Ибраһим) Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы-соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ. Ақмола, Семей облыстарында Абайды білмейтін адам жоқ. Ақмоламен сыбайлас Торғай облысында Абайды білетін адам кем, құты, жоқ деп айтса да боларлық. Олай болуы сөзі басылмағандықтан, Абайдың сөздері кітап болып басылып шыққанша Абайдың аты да, сөзі де Торғай облысында естілмеуші еді. Ақмола, Семей облыстарында Абайдың атын, сөзін естімедім дегенге недәуір таңырқап қалады. Мен ең әуелі Ақмола облысына барғанымда Абайды білмегеніме, сөзін естігенім жоқ дегеніме таңырқап қалушы еді. Венн диаграммасы бойынша екі ақынды салыстырындар:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тақырыбы: Әдебиет зерттеуші ғалым 1 тапсырма: Халық ауыз әдебиетінің үлгілерін жинап жарыққа шығаруда Байтұрсынұлы зор еңбек сіңірді. Әдебиет саласындағы алғашқы зерттеуі деп оның «Қазақ» газетінің 1913 жылғы үш санында шыққан «Қазақтың бас ақыны» деген көлемді мақаласын атауға болады. Онда қазақ халқының рухани өмірінде Абайдың аса ірі тұлға екені, өмірбаяны, шығармаларының мазмұн тереңдігі, ақындық шеберлігі, поэтикасы, орыс әдебиеттерімен байланысы туралы ойлы пікірлер айтылған, ақын мұрасының эстетикалық қадір-қасиеттері ашылған. Қазақтың эпостық жыры «Ер Сайында» алғы сөз бен түсініктемелер жазып, оны 1923 ж. Москвада шығарды. «Түсініктеме сөздік» кестесін толтырындар:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Жүктеу
