«Тұлғасы тұңған тәлім,

Есімі елге мәлім!»

Білімділігі: Ауға оқиғасының тарихи мағынасын ашып, оқушыларға түсіндіру. “Ауған соғысы” – жайлы тереңірек біліп тану, соғыс ардагерлерінен мәлімет алу.

Дамытушылық: Тарихи деректердің маңыздысын аша білуге және материалдарды диалектикалық тұрғыдан талдай білуге дағдыландыру.

Тәрбиелік: Тәуелсіздік жолында күрескен аға - апаларымыздың ерлігін кейінгі ұрпаққа үлгі ете отырып, оқушыларды ұлтжандылыққа, Отанын сүюге тәрбиелеу.

Әдісі: еске алу

Көрнекілігі: Тақырыпқа сай - сурет. Кітап көрмесі. Суреттер тізбегі соғыс макеті.

Бағдарламасы:

1. Әнұран айтылады

2. Оқушылар тақпақ айтады.

Ерсайын

Ауғанның қанды даласы,

Адамизаттың наласы.

Бүк түсіп жатыр қан құсып,

Қаралы таулар қарашы.

Адасып барып армандар,

Ауғанда күл боп қалғандар.

Гүл болып өніп көгеріп,

Өмірді қайта жалғаңдар.

Рамазан

Арманда кеткен ар үшін

Ұмытпас елім арысын.

Ту етіп ұстар қашанда,

Тәуелсіз елдің намысын.

Азаттық орнап арман ел

Құлпырды мәңгі жайнап ел.

Байрағың басын имесін,

Ауғанда болған ардагер.

Ақниет

Нұрай

Баласын аңсап аналар,

Анасын аңсап балалар.

Жүрекке түскен бомбадай,

Жазылар қашан жаралар.

Есімде ол күн қаралы,

Зуылдап жылдар барады.

Сарбаздар бәрін біледі,

Ауғаннан қайтқан жаралы.

Ар үшін туған арысым,

Егемен елдің бағы үшін.

Биіктен туың түспесін,

Естімей оқтың дауысын.

Азаттық орнап арман ел,

Құлпырды мәңгі жайнап ел.

Байрағың басын имесін,

Ауғанда болған ардагер!

Таңбол

Осындай елді құраған
Бабадан қалған мұрадан
Жастарға сарқыт ерлігі
Сел болар ақса жырадан
Ел үшін өткен батырлар
Шайырлар менен ақындар
Күш пенен түйсік, ақылды
Бағындыра алған дарындар
Олардың ерлік тәлімі
Халқына айқын мәлімді
Ұғына алса керекті
Қазіргі ұл - қыз хәліңді

Қаракөз

Атойлап шапқан батырлар
Рухын қайрап ақындар
Ұрпағым аман болсын деп
Қыршынбасын деп жатырдан
Ел үші қиып құр жанды
Ұстанған елміз бір заңды
Биікке қойған қазақпыз
Ар - ұятпенен ұжданды
Жауына күшін көрсетіп
Ізіне ерген ел сеніп
Жастарға бүгін аманат
Жасалған істер белсеніп
Бабалар салған сара жол 
Өшпейтін мәңгі дара жол
Ұрпаққа бүгін аманат
Қорғай біл халқым пана бол

Кәусар

Армысыңдар, ауғандық жауынгерлер

 Армысыңдар, ауғандық жауынгерлер?

Жырым бар жараланған жаныңды емдер.

Өлгендердің жәннатта болсын жаны,

Тірілерің мың жаса, дәуірлеңдер.

Ерлік қылған аталарым аспан асты, ер үсті,

Біз сәндікке кимейміз деп,- шалбар менен бөрікті.

Отан-ана алдындағы өтеймін деп,- борышты,

Аттандыңдар, атқардыңдар соғысты.

Жастығыңмен жауға атылдың оқ болып,

Әндететін кездеріңде ауылыңда төс керіп.

Жаудың оғы сом мүшеңді төрт бөліп,

Кейбіреуің кеттің мүлде жоқ болып.

Ақсұңқар

Жау дейміз-ау қолдан жасап жауыңды,

Саясаттың сайқалдығы-ай уландырған тамырды.

Бауырыңа бауыздатып балдай ішкен қаныңды,

Заманы еді кеңестің ол сұрапылды дауылды.

Құдай өзі бере жатар жауыздықтың жазасын,

Қыран ерлер, ардагерлер сендер түгел тазасың.

Қасқыр мінез, қайсар жандар жалап жазған жарасын,

Жандарыңның жараларын қай мықты бар жазатын.

Салтанат

Сендер бірақ Отан үшін оққа тостың кеудеңді,

Ерлігіңді, өрлігіңді ел көрді.

Бірге аттанған бауырларың жер жастанды, жерленді,

Жебейді олар аруағымен сендерді.

Аналардың көл боп ақты көз жасы,

Жетімдер мен жесірлерді ойлашы.

Сол күндерді көрмесін бұл халқымыз,

Елі үшін құрбандық тек ер басы.

Іңкәр

Бүгін біздер солдатымыз Егеменді қазақтың,

Туды міне жас ұрпаққа ғажап күн.

Біздер көрген азап пенен тозақтың,

Енді құдай бетін әрі қаратсын,

Енді атса, тек бейбітшілік таңы атсын.

Еске алайық құрметтейік, құрбандардың рухын,

Қабірлері нұрға толсын суық көр де жылысын.

Есіл ерлер ескерткішке айналсаң да біз үшін,

Мәңгі-бақи тірісіңдер, тірісің.

Аяулым

Камшат

(Сахна жабылады. Оқушылар военный формада мылтық, гитарамен отыру керек)

1-жүргізуші: Құрметті қонақтар, ұстаздар мен оқушылар! Жауынгер ағаларымыздың құрметіне арналған «Тұлғасы тұңған тәлім, Есімі елге мәлім!» атты ашық тәрбие сағатымызға қош келдіңіздер! Бүгінгі жиынға қатысушы ардагерлерімізбен таныс болыңыздар.

2-жүргізуші:

1. __________________________________________________________________________________________________________________________

2. __________________________________________________________________________________________________________________________

3. __________________________________________________________________________________________________________________________

4. __________________________________________________________________________________________________________________________

5. __________________________________________________________________________________________________________________________

6. __________________________________________________________________________________________________________________________

7. __________________________________________________________________________________________________________________________

8. __________________________________________________________________________________________________________________________

9. __________________________________________________________________________________________________________________________

10. __________________________________________________________________________________________________________________________

11. __________________________________________________________________________________________________________________________

12. __________________________________________________________________________________________________________________________

Көрініс

(Сахна ашылады, оқушылар «Ауганстан» өлеңін орындайды)

Өлең біте салысымен оқушылар ескерткіш жасайды, тақтада сөз «Ерлікпен қаза тапқан батырлар. Олар біздің жадымызда мәңгі сақталады».

Осы кезде сахнаға гүл шоғы бар Томирис шығады.

Томирис

«Жауынгер хаты»

(авторы М.Сергеев.) 

            Бауырым, бұл хатымды аласың ба?

            Ауғанның тауларының арасында,

            Бораған қорғасын оқ бас көтертпей,

            Жатырмыз ессіз-түссіз жар астында.

            Қоршаудамыз, барады айдан асып,

            Анталаған жаулармен тайталасып,

            Іздеп жатқан ел де жоқ артымыздан,

            Шер-қайғыңды енді кімге айта аларсың?

            Күңіреніп, күрсінеді Ауғанстан,

            Жігіттер де шаршады сұм соғыстан.

            Түн ортасы басталар қанды қырғын,

            Жарылыстан-жарылыс – күл боп ұшқан.

            Күні өтеді осылай жастығымның,

            Жолдасымның естідім ақтық үнін.

            Қансырады, құлады командирім,

            Бірақ сырын алдырмай жатты күліп.

            Күліп жатты жалғанның барлығына,

            Өспей жатып жасыл гүл солды сонда!

            Көтергенмен рухын жауынгердің,

            Іште қалды-ау өкпесі тағдырына!

            Басқа салды, біз көндік, амал қанша?

            Тартысамыз дұшпанмен ала алғанша.

            Қай бұрышта қалады бас домалап,

            Алла білер, жортатын сапар қанша?

            Кейде ойлайсың, сұм ажал алып кетсе,

            Қопарылып, өртеніп жанып кетсем,

            Бауырым, дән риза мен болар едім,

            Осы хатым еліме барып жетсе!

            Түсімізге енеді ақ қорымдар,

            Дегендей ме, сездіріп сақ болыңдар.

            Бәрімізде бір арман қоршаудағы;

            «Сүйегіміз қалмаса екен жат қолында!»

(Ескерткішке гүл қойып)

(Б.Смағұлдың «Армандарын айырбастап ажалға» өлеңі оқылады.)

Сендер көкке сіңіп кеткен нұрсындар!

Тау биікте жұлдыз болып тұрсындар.

Армандарын айырбастап ажалға,

Туған жерге қайтпай қалған қыршындар!

(Сахнаға Мұхамедкәрім столда отырады қолында қалам, қағаз. Ауғанстан тауының суреті сахнаға шығарылады. )

"СЕНДЕРГЕ КЕЛДIМ ДҰҒА ҚЫП..."

Адам өлеңдi жазам деп жазбайды екен ғой. Ауғанстанды аралап жүрген кезiмде өткен күндерiм, қыршынынан қиылған қимас достарым есiме түсiп, iшiмнен жиi күбiрлей бердiм. 1980 жыл. Екiншi сәуiр күнi Самат, төртiншi сәуiр күнi Асыл қаза тапты. Мен болсам жараланып, Кабулдың госпиталiне түстiм. Алты дәрiгер ақ тер, көк тер болып, жанталаса жүгiрiп, операция жасап жатыр. Госпитальдың еденi - шылқыған қан. Маған кезек келгенде, шамасы қансырап кетсем керек, есiмдi жоғалта бастадым... Осындай қорқынышты суреттер көз алдымда көлбеңдеп тұрып алды... Азапты да ауыр жылдарымның елесi әсер еттi ме, қыршынынан қиылған боздақтарды сағынғаным ба, тiл ұшыма төмен­де­гiдей өлең жолдары орала бердi:

Мойындай қоймас басқаны,

Армысың Ауған аспаны.

Көзiме оттай басылар,

Түксиген тау мен тастары.

Бұл жақта бөлек ұғымдар,

Iшiнде кетер мұңың бар.

Өртенiп кеткен өмiрлер,

Қиылып жатқан ғұмырлар.

Жанымның бiтпей жарасы,

Жабырқап тұрмын қарашы.

Есейттi менi мың жылға,

От пенен оқтың арасы.

Нағылам айтып, нағылам,

Жаралы бiздей қабылан.

Отан деп солай қан кештi,

Он сегiздегi оғылан.

Он сегiздегi көк бөрi ем,

Көгерiп жаңа көктеген.

Қынадай қырған тiрiнi,

Сұм соғыс сенi жек көрем.

Түнерiп әлi қыр, шыңдар,

Еске сап бәрiн тұрсыңдар.

Сендерге келдiм дұға қып,

Көмусiз қалған қыршындар.

Айқара құшақ ашылмай,

Шаттықтың нұры шашылмай.

Соғыстың мынау лаңы

Басылмай қойды-ау, басылмай...

1 – жүргізуші: 1979 жылдың 25 желтоқсанынан 1989 жылдың 15 ақпанына дейін, яғни 9 жылдан аса уақыт бойы Кеңес әскерлерінің шектеулі құрамы Ауған жерінде ұрыс жүргізді. Соғыс деген қаралы ұғым. Ауған соғысында мерт болғандар мен ардагерлердің алдында қашанда бас иеміз. Ауған соғысына КСРО құрамына 22 000 қазақстандық қатысты. 2 238 күнге созылған соғыста 924 қазақстандық мерт болып, 1015 жауынгер мүгедек болып қайтты. 26 адам хабар – ошарсыз кетті.  Осы соғ