Азаматтық қорғаныс және төтенше жағдайларды қорғау

№

Сабақтың тақырыбы

Уақыт

Сабақтың мақсаттары

Күтілетін нәтиже

Ресурстар

I Бөлім. Азаматтық қорғаныс пен төтенше жағдайларды қорғауға қіріспе (2 сағат)

1

Азаматтық қорғанысқа кіріспе

Оқушыларда азаматтық қорғаныс, оның міндеттері және төтенше жағдайлар кезінде халықты және аумақты қорғаудағы рөлі туралы базалық білімді қалыптастыру, сондай-ақ оның Қазақстандағы құрылымымен танысу.

• Оқушылар Азаматтық қорғаныс ұғымын түсіндіре алады.

• Оқушылар ТЖ жағдайында азаматтық қорғаныстың негізгі міндеттерін білетін болады.

• Оқушылар халық пен аумақты қорғаудағы азаматтық қорғаныстың рөлін меңгереді.

• Оқушылар Қазақстандағы азаматтық қорғаныс құрылымымен танысады.

• PowerPoint Презентациясы.

• Азаматтық қорғаныс туралы негізгі ережелері бар үлестірме материалдар.

• ТЖ-дағы азаматтық қорғаныс әрекеттері туралы бейнематериалдар.

• Карталар, схемалар, кестелер (азаматтық қорғаныс құрылымы).

• Төтенше жағдай кезінде эвакуациялаудың үлгі жоспары.

• ТЖ қорғау құралдары мен іс-қимылдары бейнеленген плакаттар.

2

Төтенше жағдайлардың негізгі түрлері

Оқушыларды төтенше жағдайлардың жіктелуімен, олардың себептерімен, халық пен аумаққа әсерімен таныстыру. Төтенше жағдайлардың әртүрлі түрлеріне дайындықтың маңыздылығын түсіндіріңіз және оқушыларды осындай жағдайларда әрекет етуге дайындаңыз.

• Оқушылар төтенше жағдайларды табиғи, техногендік және биологиялық-әлеуметтік деп жіктей алады.

• Оқушылар түрлі ТЖ себептерін білетін болады.

• Оқушылар төтенше жағдайлардың адамдарға, аумаққа және инфрақұрылымға әсерін түсінеді.

• Төтенше жағдайлардың негізгі түрлерімен PowerPoint презентациясы.

• Табиғи және техногендік апаттар туралы бейнероликтер.

• ТЖ жіктемесі мен мысалдары бар үлестірме материалдар.

• Карталар мен схемалар(ТЖ зардап шеккен аумақтардың мысалдарын көрсету).

• Әр түрлі төтенше жағдайлар мен қорғаныс әдістері бейнеленген плакаттар.

II Бөлім. Төтенше жағдайлар: жіктелуі және салдары (3 сағат)

3

Табиғи төтенше жағдайлар

Оқушыларды табиғи төтенше жағдайлардың түрлерімен, олардың салдарымен, қорғау және эвакуациялау шараларымен таныстыру. Оқушыларды зиянды азайту және өмірді сақтау үшін табиғи апаттар жағдайында әрекет етуге үйрету.

• Оқушылар табиғи төтенше жағдайларды: жер сілкінісі, су тасқыны, дауыл, орман және шымтезек өрттерін атай және жіктей алады.

• Оқушылар табиғи ТЖ кезінде негізгі қорғау және эвакуациялау шараларын білетін болады.

• Оқушылар табиғи апаттардың салдарын және зиянды азайтудың мүмкін жолдарын анықтай алады.

• Табиғи апаттардың суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Нақты табиғи төтенше жағдайлар туралы бейнероликтер (жер сілкінісі, су тасқыны, дауыл).

• ТЖ кезінде қорғау шаралары туралы ақпараты бар үлестірме материалдар.

• Табиғи апаттардан зардап шеккен аудандардың карталары.

• Плакаттар мен эвакуация схемалары.

4

Техногендік төтенше жағдайлар

Оқушыларды техногендік төтенше жағдайлардың түрлерімен, олардың салдарымен, сондай-ақ техногендік авариялар кезіндегі іс-қимылдармен және қорғау шараларымен таныстыру. Оқушыларда техногендік апаттар жағдайында әрекет етуге дайындығы мен қабілетінің маңыздылығын түсінуді дамыту.

• Оқушылар техногендік төтенше жағдайларды (өндірістегі авариялар, көлік апаттары, техногендік ластанулар) жіктей алады.

• Оқушылар техногендік ТЖ жағдайында қалай әрекет ету керектігін білетін болады.

• Оқушылар техногендік авариялар кезінде қорғау ерекшеліктерін меңгереді.

• Техногендік ТЖ мысалдарымен PowerPoint презентациясы.

• Нақты техногендік апаттар туралы бейнероликтер (кәсіпорындардағы апаттар, көлік апаттары).

• Техногендік ТЖ-дағы іс-әрекеттер мен қорғау туралы ақпараты бар үлестірме материалдар.

• Техногендік авариялар кезінде эвакуациялау схемалары.

5

Биологиялық-әлеуметтік төтенше жағдайлар

Оқушыларды эпидемия, жаппай аурулар және террористік актілер сияқты биологиялық-әлеуметтік төтенше жағдайлардың түрлерімен таныстыру. Биологиялық және әлеуметтік қауіп-қатер кезінде қабылданатын қауіпсіздік шаралары мен іс-әрекеттерге үйрету.

• Оқушылар биологиялық-әлеуметтік төтенше жағдайлардың (эпидемиялар, жаппай аурулар, террористік актілер) түрлерін атай алады.

• Оқушылар биологиялық және әлеуметтік қауіп төнген жағдайда негізгі қауіпсіздік шараларын білетін болады.

• Оқушылар биологиялық-әлеуметтік ТЖ жағдайында дұрыс әрекет ете алады.

• Биологиялық және әлеуметтік Төтенше жағдайлар туралы суреттер мен графиктермен PowerPoint презентациясы.

• Нақты эпидеттер мен террористік актілер туралы бейнероликтер.

• Биологиялық-әлеуметтік ТЖ кезіндегі қауіпсіздік шаралары мен іс-қимылдары туралы ақпараты бар үлестірме материалдар.

III Бөлім. Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және халықты қорғау (4 сағат)

6

Азаматтық қорғаныстың құрылымы мен ұйымдастырылуы

1

Оқушыларды азаматтық қорғаныстың негізгі органдары мен қызметтерімен, олардың Төтенше жағдайлар кезінде халықты қорғаудағы функциялары мен рөлдерімен таныстыру. Мемлекеттік және жеке құрылымдар арасындағы өзара іс-қимылды, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқару органдарының халықты қорғауды ұйымдастырудағы рөлін қарастырыңыз.

• Оқушылар Азаматтық қорғаныс құрылымы, негізгі органдар мен қызметтер, олардың міндеттері туралы біледі.

• Оқушылар төтенше жағдайлар кезінде мемлекеттік, жеке құрылымдар мен жергілікті билік арасындағы өзара әрекеттесуді сипаттай алады.

• Оқушылар жергілікті билік органдарының халықты және аумақты қорғаудағы рөлін түсінетін болады.

• Азаматтық қорғаныс құрылымының суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Азаматтық қорғаныстың құрылымы мен міндеттері туралы ақпараты бар үлестірме материалдар.

• Төтенше жағдайларда мемлекеттік және жеке құрылымдардың өзара іс-қимылы туралы бейнероликтер.

• Азаматтық қорғаныс пен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының өзара әрекеттесу схемалары.

7

Төтенше жағдай кезіндегі азаматтардың негізгі міндеттері

1

Оқушыларды төтенше жағдай кезіндегі азаматтардың құқықтары мен міндеттерімен, ТЖ қаупі кезіндегі олардың іс-қимыл алгоритмімен, сондай-ақ халықты ТЖ-ға дайындаудың негізгі қағидаттарымен таныстыру.

• Оқушылар төтенше жағдайлар кезінде өз құқықтары мен міндеттерін білетін болады.

• Оқушылар ТЖ қаупі төнген жағдайда азаматтардың іс-қимыл алгоритмін меңгереді.

• Оқушылар халықты төтенше жағдайларға дайындаудың маңыздылығын түсіне алады және білімді іс жүзінде қолдана алады.

• ТЖ азаматтарының құқықтары мен міндеттері туралы схемалар мен кестелермен PowerPoint презентациясы.

• ТЖ кезінде азаматтардың іс-қимыл алгоритмдері бар үлестірме материалдар.

• Азаматтарды төтенше жағдайларға дайындау туралы бейнероликтер.

8-9

Радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау

2

Оқушыларды радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау қағидаттарымен, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде қорғау құралдарын (газқағарлар, костюмдер, баспаналар) пайдалана отырып таныстыру.

• Оқушылар радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғаудың негізгі принциптерін меңгереді.

• Оқушылар қауіп төнген жағдайда қорғаныс құралдарын дұрыс қолдануды үйренеді.

• Оқушылар радиоактивті және химиялық ластану кезінде қалай әрекет ету керектігін біледі.

• Қорғаныс құралдарының суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Қауіп түрлері мен қорғау әдістерін сипаттайтын үлестірмелі материалдар.

• Газ маскалары, демонстрацияға арналған химиялық қорғаныс костюмдері.

• Радиоактивті және химиялық ластанулар кезінде қорғау құралдарын пайдалану және іс-қимылдар жөніндегі бейнероликтер.

IV Бөлім. Қорғаныс құралдары және оларды пайдалану (4 сағат)

10-11

Жеке қорғаныс құралдары

2

Оқушыларды газ маскалары мен қорғаныс костюмдері сияқты негізгі жеке қорғаныс құралдарымен таныстыру, осы құралдарды дұрыс пайдалануды үйрету.

• Оқушылар газқағарлар мен қорғаныс костюмдерінің мақсаты мен ерекшеліктерін түсіндіре алады.

• Оқушылар ТЖ жағдайында қорғаныс құралдарын дұрыс пайдалану ережелерін меңгереді.

• Оқушылар оқу жағдайында газқағар мен қорғаныс костюмін дұрыс кие алады.

• Противогаздар, қорғаныс костюмдері.

• Қорғаныс құралдарының суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Противогаздар мен қорғаныс костюмдерін кию және пайдалану процесі туралы бейне.

• Қорғау құралдарын пайдалану жөніндегі нұсқаулықтары бар үлестірме материалдар.

• Практикалық сабақтарға арналған орын(Сынып немесе жаттығу алаңы).

12-13

Радиациялық, химиялық және биологиялық ластанудан қорғау

2

Оқушыларды радиациялық, химиялық және биологиялық ластанудан қорғау қағидаттарымен таныстыру. Қорғаныс құралдарын қолдануға, сондай-ақ ластану жағдайында дұрыс әрекет етуге үйрету.

• Оқушылар радиациялық, химиялық және биологиялық ластанудан қалай қорғану керектігін үйренеді.

• Оқушылар қорғаныс құралдарын (газқағарлар, қорғаныс костюмдері, сүзгілер) пайдалану ережелерін меңгереді.

• Оқушылар ТЖ жағдайында жұқтыру кезіндегі іс-әрекеттерін көрсете алады.

• Газқағарлар, қорғаныс костюмдері, сүзгілер.

• Ластанудан қорғау принциптері туралы Презентация.

• Радиациялық, химиялық және биологиялық ластану кезіндегі әрекеттер туралы бейне материалдар.

• Қорғау құралдарын қолдану жөніндегі нұсқаулықтар мен иллюстрациялары бар үлестірме материалдар.

V Бөлім. Төтенше жағдайлар кезіндегі әрекеттер (4 сағат)

14

Өрт кезіндегі мінез-құлық

Оқушыларға өрт туындаған кезде дұрыс әрекеттерді, соның ішінде эвакуациялауды, өрт сөндіргіштерді пайдалануды және түтін жағдайында әрекеттерді орындауды үйрету.

• Оқушылар өрт жағдайында әрекет етуді, дұрыс эвакуациялауды, өрт сөндіргіштерді және басқа да қорғаныс құралдарын пайдалануды үйренеді.

• Оқушылар өрт болған жағдайда жағдайды бағалай алады және өз қауіпсіздігі мен айналасындағылардың қауіпсіздігі үшін дұрыс әрекет жасай алады.

• Өрт кезіндегі мінез-құлық ережелері туралы презентация.

• Өрт сөндіргіштерді пайдалану бойынша бейне нұсқаулық.

• Өрт сөндіргіштер(практикалық сабақ үшін мүмкін болса).

• Өрт кезіндегі іс-қимыл алгоритмдері бар үлестірме материалдар.

• Эвакуациялық схемалары бар плакаттар

15

Құтқару және алғашқы көмек

Оқушыларды төтенше жағдайлар (ТЖ) жағдайында құтқару операцияларының негіздерімен таныстыру, жарақат, күйік және улану кезінде алғашқы көмек көрсетуге үйрету, сондай-ақ құтқару қызметтерінің жұмысын ұйымдастырумен таныстыру.

• Оқушылар ТЖ жағдайында құтқару операцияларының негіздерін сипаттай алады.

• Оқушылар жарақат, күйік және улану кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету дағдыларына ие болады.

• Оқушылар құтқару қызметтерінің рөлі мен ұйымдастырылуы туралы біледі.

• Құтқару және алғашқы медициналық көмек туралы Презентация.

• Алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша плакаттар, схемалар және нұсқаулар.

• Алғашқы медициналық көмек көрсету құралдары (таңғыш материалдар, алғашқы медициналық көмек қобдишалары).

• Құтқару операциялары және құтқару қызметтерінің жұмысы туралы бейне материалдар.

• Құтқарушылар жұмысының мысалы (фото / бейнематериалдар).

16

Жер сілкінісі, су тасқыны және басқа да табиғи апаттар кезіндегі мінез-құлық

Оқушыларды табиғи апаттар (жер сілкінісі, су тасқыны, орман және шымтезек өрттері) кезіндегі іс-әрекеттермен таныстыру, төтенше жағдайларда құтқару мен эвакуациялауға үйрету, сондай-ақ төтенше жағдайларда мінез-құлықтың психологиялық аспектілерін қарастыру.

• Оқушылар әртүрлі табиғи апаттарда (жер сілкінісі, су тасқыны, өрт) дұрыс әрекет етуді үйренеді.

• Оқушылар ТЖ жағдайында құтқару және эвакуациялау туралы білімдерін көрсете алады.

• Оқушылар төтенше жағдайларда психологиялық тұрақтылықтың маңыздылығын түсінеді.

• Табиғи апаттар кезіндегі іс-әрекеттер бойынша Презентация.

• Нақты төтенше жағдайлар туралы бейнематериалдар (жер сілкінісі, су тасқыны, өрт).

• Табиғи апаттар кезіндегі іс-қимыл алгоритмдері бар плакаттар.

• Практикалық тапсырмалары бар карточкалар.

17

Төтенше жағдайларда зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету

1

Оқушыларға төтенше жағдайларда зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсету негіздерін үйрету, жарақат, улану және күйік кезіндегі іс-әрекеттер туралы білім беру, сондай-ақ алғашқы медициналық көмек көрсету кезінде дұрыс практикалық әрекеттерді үйрету.

• Оқушылар жарақат, улану және күйік кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету негіздерін үйренеді.

• Оқушылар ТЖ жағдайында Алғашқы көмек көрсету бойынша практикалық дағдыларды қолдана алады.

• Оқушылар әртүрлі жарақаттар мен төтенше жағдайларға қалай дұрыс жауап беру керектігін біледі.

• Теориялық ақпаратпен таныстыру.

• Алғашқы көмек көрсету бойынша плакаттар, схемалар.

• Таңу материалдары, алғашқы медициналық көмек қобдишалары, алғашқы медициналық көмек көрсету құралдары.

• Әр түрлі жағдайларда алғашқы медициналық көмек көрсету мысалдары бар бейнематериалдар.

I бөлім.

Азаматтық қорғаныс пен төтенше жағдайларды қорғауға қіріспе

Сабақ № 1

Сабақтың тақырыбы

Азаматтық қорғанысқа кіріспе

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларда азаматтық қорғаныс, оның міндеттері және төтенше жағдайлар кезінде халықты және аумақты қорғаудағы рөлі туралы базалық білімді қалыптастыру, сондай-ақ оның Қазақстандағы құрылымымен танысу.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар Азаматтық қорғаныс ұғымын түсіндіре алады.

• Оқушылар ТЖ жағдайында азаматтық қорғаныстың негізгі міндеттерін білетін болады.

• Оқушылар халық пен аумақты қорғаудағы азаматтық қорғаныстың рөлін меңгереді.

• Оқушылар Қазақстандағы азаматтық қорғаныс құрылымымен танысады.

Ресурстар

• PowerPoint Презентациясы.

• Азаматтық қорғаныс туралы негізгі ережелері бар үлестірме материалдар.

• ТЖ-дағы азаматтық қорғаныс әрекеттері туралы бейнематериалдар.

• Карталар, схемалар, кестелер (азаматтық қорғаныс құрылымы).

• Төтенше жағдай кезінде эвакуациялаудың үлгі жоспары.

• ТЖ қорғау құралдары мен іс-қимылдары бейнеленген плакаттар.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Тақырыпты зерттеуге ынталандыру (3 мин)

Оқушыларға сұрақтар: "азаматтық қорғаныс дегеніміз не деп ойлайсыз? Неліктен ол туралы білу маңызды?».

Сабақ тақырыбына қысқаша кіріспе: төтенше жағдайларда азаматтық қорғаныс халық пен аумақты қорғауда шешуші рөл атқаратынын түсіндіру.

• Тақырыпқа кіріспе (5 мин)

Сабақтың мақсатымен және күтілетін нәтижелермен танысу.

Сабақ тапсырмаларын дауыстау:

1. Азаматтық қорғаныс деген не екенін біліңіз.

2. ТЖ жағдайындағы азаматтық қорғаныстың негізгі міндеттерін зерделеу.

3. Азаматтық қорғаныс халықты қорғауда қандай рөл атқаратынын түсіну.

4. Қазақстанда оның құрылымымен танысу.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Азаматтық қорғаныс ұғымы (5 мин):

Оқушыларға азаматтық қорғаныс - бұл халықты және аумақтарды түрлі төтенше жағдайлардан (өрттер, техногендік апаттар, табиғи апаттар, соғыстар) қорғау жөніндегі іс-шаралар жүйесі екенін айту.

Көрнекі материалдармен презентация (фотосуреттер, схемалар).

Төтенше жағдайлар кезіндегі азаматтық қорғаныс міндеттері (5 мин):

Жар халықты эвакуациялауды, медициналық көмек көрсетуді, ТЖ салдарын жоюды қоса алғанда, азаматтық қорғаныстың негізгі міндеттерін баяндайды.

Азаматтық қорғаныс қызметтерінің эвакуациясы мен жұмысының нақты мысалдары бар бейнені көрсету.

Халық пен аумақты қорғаудағы азаматтық қорғаныстың рөлі (5 мин):

Азаматтық қорғаныс адамдардың өмірін қорғауға, химиялық, радиациялық және биологиялық қауіптерден қорғауды ұйымдастыруға, сондай-ақ ТЖ-дан кейін инфрақұрылымды қалпына келтіруге қалай көмектесетінін түсіндіру.

Тәжірибе мысалы: ірі техногендік апаттардың салдарын жоюдағы азаматтық қорғаныстың рөлі.

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Оқушыларға азаматтық қорғаныспен байланысты негізгі пункттерді: баспана, эвакуация жолдары, құтқару қызметтерінің орналасқан жерін белгілеуге тиіс карталар мен схемаларды таратыңыз.

Оқушылармен Қазақстандағы азаматтық қорғаныс жүйесінің негізгі элементтерін талқылау.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Сұрақ -жауап: Азаматтық қорғанысқа қатысты негізгі ұғымдар мен міндеттерді қайталау.

"Сіз сабақта не білдіңіз? Азаматтық қорғаныс туралы білу неге маңызды?».

• Үй тапсырмасы (1 мин)

Сабақ материалдарын пайдалана отырып, Қазақстандағы азаматтық қорғаныс құрылымы туралы қысқаша есеп дайындау.

• Қорытынды сөз (3 мин)

Сабақтың негізгі қорытындыларын қайталау:

1. Азаматтық қорғаныс-халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды элементі.

2. Азаматтық қорғаныстың міндеттері адамдарды қорғау, ТЖ салдарын жою болып табылады.

3. Қазақстанда түрлі қауіптерден қорғау үшін азаматтық қорғаныстың нақты құрылымы бар.

Төтенше жағдайларды қорғаудың маңыздылығын және оларға дайын болу қажеттілігін еске салатын сабақты аяқтау.

• Кері байланыс. «Текше» (2 мин)

I бөлім.

Азаматтық қорғаныс пен төтенше жағдайларды қорғауға қіріспе

Сабақ № 2

Сабақтың тақырыбы

Төтенше жағдайлардың негізгі түрлері

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды төтенше жағдайлардың жіктелуімен, олардың себептерімен, халық пен аумаққа әсерімен таныстыру. Төтенше жағдайлардың әртүрлі түрлеріне дайындықтың маңыздылығын түсіндіріңіз және оқушыларды осындай жағдайларда әрекет етуге дайындаңыз.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар төтенше жағдайларды табиғи, техногендік және биологиялық-әлеуметтік деп жіктей алады.

• Оқушылар түрлі ТЖ себептерін білетін болады.

• Оқушылар төтенше жағдайлардың адамдарға, аумаққа және инфрақұрылымға әсерін түсінеді.

Ресурстар

• Төтенше жағдайлардың негізгі түрлерімен PowerPoint презентациясы.

• Табиғи және техногендік апаттар туралы бейнероликтер.

• ТЖ жіктемесі мен мысалдары бар үлестірме материалдар.

• Карталар мен схемалар(ТЖ зардап шеккен аумақтардың мысалдарын көрсету).

• Әр түрлі төтенше жағдайлар мен қорғаныс әдістері бейнеленген плакаттар.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Оқушыларға арналған сұрақтар: "қандай жағдайларды төтенше жағдай деп атауға болады?"және" төтенше жағдайда қалай әрекет ету керектігін білу неге маңызды?»

Сабақтың мақсаттарын түсіндіру: "Бүгін біз төтенше жағдайлардың қандай болатынын, оларды не тудыратынын, олардың адамдар мен аумаққа қалай әсер ететінін және мұндай жағдайларда қалай дұрыс әрекет ету керектігін білеміз"..

• Тақырыпқа кіріспе (5 мин)

Сабақтың мақсатымен және күтілетін нәтижелермен танысу.

Сабақ тапсырмаларын дауыстау:

1. ТЖ жіктемесін зерделеу.

2. Әр түрлі төтенше жағдайлардың себептерін талдаңыз.

3. ТЖ-ның адамдарға және аумаққа әсерін түсіну..

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

ТЖ жіктемесі (5 мин):

Төтенше жағдайлардың үш негізгі түрі туралы айту: табиғи, техногендік, биологиялық-әлеуметтік.

Әр санаттағы мысалдармен презентация.

Табиғи төтенше жағдайлар: жер сілкінісі, су тасқыны, дауыл, орман өрттері.

Техногендік төтенше жағдайлар: өнеркәсіптік кәсіпорындардағы апаттар, ядролық апаттар, химиялық және радиациялық ағып кетулер.

Биологиялық-әлеуметтік Төтенше жағдайлар: эпидемиялар, пандемиялар, жаппай аурулар, әлеуметтік тәртіпсіздіктер.

Төтенше жағдайдың себептері (5 мин):

Төтенше жағдайлардың әр түрінің себептерін айту, мысалы:

Табиғи төтенше жағдайлар: климаттың өзгеруі, табиғи апаттар, адамның табиғатқа әсері.

Техногендік төтенше жағдайлар: адами фактор, қауіпсіздік технологиясының бұзылуы, технологиялық апаттар.

Биологиялық және әлеуметтік Төтенше жағдайлар: вирустар, бактериялар, антропогендік факторлар, әлеуметтік қақтығыстар.

Апаттар туралы бейнелер арқылы мысалдарды визуализациялау.

ТЖ-ның халыққа және аумаққа әсері (5 мин):

ТЖ-ның адамдардың өміріне, инфрақұрылымына және экологиялық ахуалына әсерін талқылау.

Чернобыль атом электр станциясындағы апаттың, су тасқынының, эпидемияның салдары сияқты мысалдарды қарастыру.

Зардап шеккен аумақтардың фотосуреттерімен презентация, шығындар мен залал статистикасы.

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Оқушыларға әртүрлі төтенше жағдайлар бейнеленген карталарды таратыңыз. Міндет-оларды түрлері бойынша жіктеу (табиғи, техногендік, биологиялық-әлеуметтік).

Нәтижелерді талқылау: ТЖ-ны дұрыс бөлу және олардың қандай да бір санатқа жататындығын түсіндіру.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Негізгі ұғымдарды қайталауға арналған сұрақтар:

"Төтенше жағдайлардың қандай түрлері бар?»

ТЖ туындауына не себеп болуы мүмкін?»

ТЖ адамдарға және аумаққа қалай әсер етеді?»

" Төтенше жағдайлар туралы не білдіңіз? Олардың қайсысы сізге ең қауіпті болып көрінеді?».

• Үй тапсырмасы (1 мин)

Әлемде немесе Қазақстанда болған табиғи немесе техногендік ТЖ туралы осындай жағдайлардың салдары мен алдын алу тәсілдеріне баса назар аудара отырып, қысқаша әңгіме дайындау..

• Қорытынды сөз (2 мин)

Төтенше жағдайларға дайындықтың маңыздылығын еске салады.

ТЖ-да адамдарды қорғау үшін азаматтық қорғаныстың маңыздылығын атап өту.

Сабақты аяқтау және келесі тақырыпқа дайындық..

• Кері байланыс. «Бағдаршам» (2 мин)

II бөлім.

Төтенше жағдайлар: жіктелуі және салдары

Сабақ № 3

Сабақтың тақырыбы

Төтенше жағдайлардың негізгі түрлері

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды төтенше жағдайлардың жіктелуімен, олардың себептерімен, халық пен аумаққа әсерімен таныстыру. Төтенше жағдайлардың әртүрлі түрлеріне дайындықтың маңыздылығын түсіндіріңіз және оқушыларды осындай жағдайларда әрекет етуге дайындаңыз.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар табиғи төтенше жағдайларды: жер сілкінісі, су тасқыны, дауыл, орман және шымтезек өрттерін атай және жіктей алады.

• Оқушылар табиғи ТЖ кезінде негізгі қорғау және эвакуациялау шараларын білетін болады.

• Оқушылар табиғи апаттардың салдарын және зиянды азайтудың мүмкін жолдарын анықтай алады.

Ресурстар

• Табиғи апаттардың суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Нақты табиғи төтенше жағдайлар туралы бейнероликтер (жер сілкінісі, су тасқыны, дауыл).

• ТЖ кезінде қорғау шаралары туралы ақпараты бар үлестірме материалдар.

• Табиғи апаттардан зардап шеккен аудандардың карталары.

• Плакаттар мен эвакуация схемалары.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Оқушыларға арналған сұрақ: "Табиғи төтенше жағдайлар дегеніміз не және қандай апаттарды табиғиға жатқызуға болады?».

Тақырыпқа қысқаша кіріспе: "Бүгін біз жер сілкінісі, су тасқыны, дауыл және дала өрттері сияқты табиғи апаттар туралы, сондай-ақ осындай жағдайларда өзімізді және адамдарды қалай қорғау керектігі туралы білеміз".

• Тақырыпқа кіріспе (5 мин)

Сабақтың мақсатымен және күтілетін нәтижелермен танысу.

Сабақ тапсырмаларын дауыстау:

1. Табиғи төтенше жағдайлардың түрлерін зерттеу.

2. Осы апаттар кезінде қорғау және эвакуациялау шараларын талдаңыз.

3. Табиғи апаттардың салдарын және оларды азайту жолдарын түсіну.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Табиғи ТЖ түрлері (5 мин):

Табиғи төтенше жағдайлардың әртүрлі түрлері туралы айту, мысалы:

1. Жер сілкінісі-жер сілкінісінің себептері, ерекшеліктері, ірі жер сілкіністерінің мысалдары (мысалы, 1911 жылы Алматыдағы жер сілкінісі).

2. Су тасқыны-негізгі себептер, аумаққа әсер ету, мысалдар (мысалы, Амурдағы су тасқыны).

3. Дауылдар-олардың қалыптасуы, адамдардың өмірі мен инфрақұрылымының салдары.

4. Орман және шымтезек өрттері-себептері, таралу әдістері, экожүйеге әсері.

Көрнекілік үшін презентация мен бейнематериалдарды пайдалану.

Табиғи ТЖ кезінде қорғау және эвакуациялау шаралары (5 мин):

Табиғи апаттар кезінде жалпы қорғау шараларын талдау:

1. Жер сілкінісі: жер сілкінісі кезінде және одан кейін қалай әрекет ету керек (үстелдің астына паналаңыз, сыртқа және терезелердің жанына шықпаңыз, тыныштықты сақтаңыз).

2. Су тасқыны: қалай эвакуациялауға болады, қайда жасырыну керек, қандай сақтық шараларын қолдану керек.

3. Дауылдар: қатты желден қорғау, үй-жайларды паналау қажеттілігі, қауіпсіздік шаралары.

4. Орман және шымтезек өрттері: өртті қалай болдырмауға болады, эвакуация шаралары, егер өрт жақын болса не істеу керек.

Көрсету үшін эвакуация схемалары мен көрнекі материалдарды пайдалану.

Табиғи апаттардың салдары (5 мин):

Әрбір табиғи ТЖ салдарын талқылау:

1. Жер сілкінісі-ғимараттардың қирауы, адамдардың қаза болуы, экономикалық залал.

2. Су тасқыны-үйлерді су басу, ауылшаруашылық жерлерін жою, өмірден айрылу.

3. Дауылдар-ғимараттардың зақымдануы, жаппай апаттар, көлік жұмысын тоқтату.

4. Орман және шымтезек өрттері-ормандардың жойылуы, ауаның ластануы, экожүйенің бұзылуы.

Апаттар адамдардың өмірі мен табиғатына қалай әсер етуі мүмкін екендігі туралы нақты өмір мысалдарын көрсетіңіз.

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Оқушыларға әртүрлі табиғи төтенше жағдайлардың суреттері бар карточкаларды таратыңыз. Міндет-бұл апаттарды түрлері бойынша жіктеу және олардың әрқайсысында қорғаныс шараларын атау.

Оқушылармен қандай да бір жағдайларда қандай шаралар тиімді болатынын талқылау. Оқушылар арасында олардың білімі мен тақырыпты түсінуі туралы шағын сауалнама жүргізу.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Негізгі ұғымдарды қайталауға арналған сұрақтар:

"Табиғи төтенше жағдайлардың қандай түрлері бар?»

"Апаттардың әр түрі үшін қандай қорғаныс тиімді?»

Табиғи апаттардың адамдар мен аумаққа әсері қандай?»

" Табиғи апаттар мен қорғаныс шаралары туралы не білдіңіз? Сізге қандай төтенше жағдайлар ең қауіпті болып көрінеді?»

• Үй тапсырмасы (1 мин)

Сіздің аймағыңызда немесе еліңізде болған табиғи апат туралы қысқаша есеп дайындаңыз. Салдары мен қорғау шаралары туралы ақпаратты қосыңыз.

• Қорытынды сөз (2 мин)

Табиғи төтенше жағдайларға дайын болудың маңыздылығын еске салу.

Сабақты табиғи апаттар кезінде қауіпсіздік шараларын сақтау қажеттілігіне және залалды азайту үшін уақтылы қабылданатын әрекеттерге баса назар аудара отырып аяқтау.

• Кері байланыс. «Бас бармақ» (2 мин)

II бөлім.

Төтенше жағдайлар: жіктелуі және салдары

Сабақ № 4

Сабақтың тақырыбы

Техногендік төтенше жағдайлар

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды техногендік төтенше жағдайлардың түрлерімен, олардың салдарымен, сондай-ақ техногендік авариялар кезіндегі іс-қимылдармен және қорғау шараларымен таныстыру. Оқушыларда техногендік апаттар жағдайында әрекет етуге дайындығы мен қабілетінің маңыздылығын түсінуді дамыту.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар техногендік төтенше жағдайларды (өндірістегі авариялар, көлік апаттары, техногендік ластанулар) жіктей алады.

• Оқушылар техногендік ТЖ жағдайында қалай әрекет ету керектігін білетін болады.

• Оқушылар техногендік авариялар кезінде қорғау ерекшеліктерін меңгереді.

Ресурстар

• Техногендік ТЖ мысалдарымен PowerPoint презентациясы.

• Нақты техногендік апаттар туралы бейнероликтер (кәсіпорындардағы апаттар, көлік апаттары).

• Техногендік ТЖ-дағы іс-әрекеттер мен қорғау туралы ақпараты бар үлестірме материалдар.

• * Техногендік авариялар кезінде эвакуациялау схемалары.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Оқушыларға сұрақ: "техногендік төтенше жағдайлар дегеніміз не және олар адамдардың өміріне қандай қауіп төндіреді?»

Тақырыпқа қысқаша кіріспе: "Бүгін біз техногендік апаттардың не екенін, олардың қалай болатынын және мұндай жағдайларда қалай дұрыс әрекет ету керектігін зерттейміз".

• Тақырыпқа кіріспе (5 мин)

Сабақтың мақсатымен және күтілетін нәтижелермен танысу.

Сабақ тапсырмаларын дауыстау:

1. Техногендік төтенше жағдайлардың түрлерін зерттеу.

2. Техногендік ТЖ кезіндегі іс-қимылдарды талдау.

3. Техногендік авариялар кезінде қорғау ерекшеліктерін зерделеу.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Техногендік ТЖ түрлері (5 мин):

Техногендік төтенше жағдайлардың әртүрлі түрлері туралы айту:

1. Өндірістегі авариялар-қауіпті заттардың (химиялық, радиациялық авариялар) ағуына байланысты кәсіпорындардағы апаттар, жарылыстар, өрт оқиғалары.

2. Көлік апаттары-апаттар, теміржол апаттары, әуе апаттары, қауіпті жүктердің қатысуымен болатын апаттар сияқты көлік апаттары.

3. Техногендік ластану-өнеркәсіптік қызмет нәтижесінде судың, ауаның, топырақтың ластануы (мысалы, зиянды заттардың шығарындылары, өзендердің ластануы).

Техногендік ТЖ әрбір санатының мысалдарымен презентация (фото, схемалар, статистика).

Техногендік ТЖ кезіндегі әрекеттер (5 мин):

Техногендік ТЖ кезінде қабылданатын негізгі іс-қимылдарды қарастыру:

1. Өндірістегі апаттар-жедел хабарлау, қауіпті аумақтан эвакуациялау, қауіпсіздік ережелерін сақтау, жеке қорғаныс құралдарын пайдалану.

2. Көлік апаттары-оқиға орнынан эвакуациялау, алғашқы көмек көрсету, қажет болған жағдайда ластанған заттардан қорғау құралдарын пайдалану.

3. Техногендік ластану - қоршаған ортаны ластау кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау, қорғау құралдарын пайдалану, ластанған аумақтан эвакуациялау.

Нақты техногендік авариялар мен құтқару қызметтерінің әрекеттері бар бейнероликтерді көрсету.

Техногендік авариялар жағдайында қорғау ерекшелігі (5 мин):

Техногендік авариялар жағдайында адамдарды қорғау ерекшеліктері туралы айту:

1. Жеке қорғаныс құралдары-маскалар, противогаздар, қорғаныс костюмдері.

2. Желдету мен ауаны сүзуді қолдану-химиялық және радиациялық ластанудан қорғау.

3. Эвакуация және баспана — қауіпсіз аймақтарды құру, баспаналарды пайдалану.

Техногендік авариялар кезінде эвакуациялау схемаларын қарау, баспана мен қорғауға арналған орындарды көрсету.

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Оқушыларға әртүрлі техногендік апаттардың сипаттамасы бар карточкаларды таратыңыз. Міндет-бұл оқиғаларды түрлері бойынша жіктеу (өндірістегі апаттар, көлік апаттары, техногендік ластану) және әр жағдайдағы әрекеттерді сипаттау.

Нәтижелерді талқылау: техногендік төтенше жағдайлардың әрқайсысы үшін қалай дұрыс әрекет ету керек және қандай қорғаныс шараларын қолдану керек.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Қайталауға арналған сұрақтар:

Техногендік ТЖ қандай түрлері бар?»

"Өндірістегі апаттар, көлік апаттары және техногендік ластанулар кезінде қандай әрекеттер жасау керек?»

Техногендік апаттар кезінде қандай қорғаныс шаралары тиімді?»

" Сіз техногендік апаттар мен оларды қорғау туралы не білдіңіз? Осы жағдайлардың қайсысы сізге ең қауіпті болып көрінеді?»»

• Үй тапсырмасы (1 мин)

Сіздің аймағыңызда немесе еліңізде болған техногендік апат туралы салдарларды жою үшін қабылданған салдарлар мен әрекеттерге назар аудара отырып, қысқаша хабарлама дайындаңыз.

• Қорытынды сөз (2 мин)

Техногендік төтенше жағдайларға дайындықтың маңыздылығын және адамдар мен аумақты қорғау үшін дұрыс әрекет ету қажеттілігін еске салу.

Сабақты өндіріс пен Көліктегі қауіпсіздік ережелерін сақтау қажеттілігі туралы еске салумен аяқтау.

• Кері байланыс. «4Қ» (2 мин)

II бөлім.

Төтенше жағдайлар: жіктелуі және салдары

Сабақ № 5

Сабақтың тақырыбы

Биологиялық-әлеуметтік төтенше жағдайлар

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды эпидемия, жаппай аурулар және террористік актілер сияқты биологиялық-әлеуметтік төтенше жағдайлардың түрлерімен таныстыру. Биологиялық және әлеуметтік қауіп-қатер кезінде қабылданатын қауіпсіздік шаралары мен іс-әрекеттерге үйрету.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар биологиялық-әлеуметтік төтенше жағдайлардың (эпидемиялар, жаппай аурулар, террористік актілер) түрлерін атай алады.

• Оқушылар биологиялық және әлеуметтік қауіп төнген жағдайда негізгі қауіпсіздік шараларын білетін болады.

• Оқушылар биологиялық-әлеуметтік ТЖ жағдайында дұрыс әрекет ете алады.

Ресурстар

• Биологиялық және әлеуметтік Төтенше жағдайлар туралы суреттер мен графиктермен PowerPoint презентациясы.

• Нақты эпидеттер мен террористік актілер туралы бейнероликтер.

• Биологиялық-әлеуметтік ТЖ кезіндегі қауіпсіздік шаралары мен іс-қимылдары туралы ақпараты бар үлестірме материалдар.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Оқушыларға сұрақ: "Биологиялық-әлеуметтік төтенше жағдайлар дегеніміз не және олар қоғамға қалай әсер етуі мүмкін?»

Тақырыпқа қысқаша кіріспе: "Бүгін біз эпидемиялар, жаппай аурулар және террористік актілер сияқты биологиялық және әлеуметтік төтенше жағдайларды зерттейміз, сондай-ақ зиянды азайту және өзімізді және айналамыздағы адамдарды қорғау үшін осындай жағдайларда қалай әрекет ету керектігін білеміз".

• Тақырыпқа кіріспе (5 мин)

Сабақтың мақсатымен және күтілетін нәтижелермен танысу.

Сабақ тапсырмаларын дауыстау:

1. Биологиялық және әлеуметтік төтенше жағдайлардың түрлерін зерттеу.

2. Биологиялық және әлеуметтік қатерлер кезіндегі қауіпсіздік шараларымен танысу.

3. Биологиялық және әлеуметтік Төтенше жағдайлар кезіндегі негізгі тәуекелдер мен әрекеттерді талдаңыз.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Биологиялық -әлеуметтік ТЖ түрлері (5 мин):

Био-әлеуметтік төтенше жағдайлардың әртүрлі түрлері туралы айту:

1. Эпидемиялар-адамдар арасында жұқпалы аурулардың жаппай таралуы, мысалы, тұмау,АИТВ / ЖИТС, коронавирустық инфекциялар.

2. Жаппай аурулар-бұл эпидемиялар да, ішек инфекциялары, вирустық инфекциялар сияқты аурулардың өршуі де болуы мүмкін.

3. Террористік актілер – әлеуметтік шиеленісті тудыру, биологиялық, химиялық, радиологиялық заттарды қолдану мақсатында жасалған шабуылдар.

Нақты эпидемиялар мен террористік актілердің мысалдары бар презентация (мысалы, Эбола эпидемиясы, Сириядағы химиялық заттарды қолдану шабуылдары).

Биологиялық және әлеуметтік қауіп төнген жағдайда қауіпсіздік шаралары (5 мин):

Негізгі қауіпсіздік шараларын қарастыру:

1. Эпидемия кезінде қорғау шаралары-вакцинация, гигиеналық нормаларды сақтау, науқастарды оқшаулау.

2. Жаппай аурулар кезінде қорғау шаралары-санитарлық жағдайды бақылау, науқастарды оқшаулау, байланыстарды шектеу.

3. Террористік актілер кезіндегі қорғау шаралары-эвакуациялау, биологиялық, химиялық қатерлерден қорғау құралдарын пайдалану, кепілге алу кезіндегі іс-әрекеттер.

Биологиялық немесе химиялық террористік актіге қауіп төнген жағдайда іс-әрекетті көрсететін бейнероликтерді пайдалану.

Биологиялық -әлеуметтік ТЖ кезіндегі негізгі тәуекелдер мен әрекеттер (5 мин):

Адамдардың денсаулығы мен өміріне қауіп-қатерді қарастыру:

1. Эпидемия мен жаппай аурулардың қаупі-өмірге қауіп, қоғамның қалыпты жұмысының бұзылуы.

2. Террористік актілер кезіндегі тәуекелдер - жаппай құрбан болу мүмкіндігі, инфрақұрылымның бұзылуы, халық үшін психологиялық зардаптар.

Қауіп-қатер кезіндегі іс-әрекеттерді талдау:

1. Эпидемияда қалай әрекет ету керек? - карантин режимін сақтау, жеке қорғаныс құралдарын пайдалану.

2. Террористік актілерде қалай әрекет ету керек? - көп адамдардан аулақ болыңыз, күдікті заттар туралы дереу хабарлаңыз, тыныштықты сақтаңыз.

3. Әлеуметтік қауіптерден қалай қорғануға болады? - мемлекеттік органдар мен қауіпсіздік қызметтеріне сенім, нұсқаулықтарды сақтау.

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Оқушыларға әртүрлі техногендік апаттардың сипаттамасы бар карточкаларды таратыңыз. Міндет-бұл оқиғаларды түрлері бойынша жіктеу (өндірістегі апаттар, көлік апаттары, техногендік ластану) және әр жағдайдағы әрекеттерді сипаттау.

Нәтижелерді талқылау: техногендік төтенше жағдайлардың әрқайсысы үшін қалай дұрыс әрекет ету керек және қандай қорғаныс шараларын қолдану керек.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Қайталауға арналған сұрақтар:

"Биологиялық-әлеуметтік ТЖ қандай түрлері бар?»

Жарлық " эпидемиялар, жаппай аурулар және террористік актілер кезінде қандай қауіпсіздік шараларын сақтау керек?»

Биологиялық қауіп немесе әлеуметтік қақтығыс жағдайында қалай әрекет ету керек?»

" Сізге қандай қорғаныс шаралары маңызды болып көрінді және неге? Сіз бұл қауіптермен қалай әрекет етуге дайынсыз?».

• Үй тапсырмасы (1 мин)

Халықты қорғау үшін қабылданған салдарлар мен қауіпсіздік шараларына назар аудара отырып, сіздің аймақта немесе елде болған биологиялық және әлеуметтік төтенше жағдай туралы қысқаша есеп дайындаңыз.

• Қорытынды сөз (2 мин)

Биологиялық және әлеуметтік төтенше жағдайларға дайындықтың маңыздылығын еске салу.

Сабақты биологиялық, әлеуметтік және террористік сипаттағы қатерлер туындаған жағдайда қауіпсіздік шараларын сақтау қажеттілігіне баса назар аудара отырып аяқтау.

• Кері байланыс. «Білім қоржыны» (2 мин)

III бөлім.

Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және халықты қорғау

Сабақ № 6

Сабақтың тақырыбы

Азаматтық қорғаныстың құрылымы мен ұйымдастырылуы

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды азаматтық қорғаныстың негізгі органдары мен қызметтерімен, олардың Төтенше жағдайлар кезінде халықты қорғаудағы функциялары мен рөлдерімен таныстыру. Мемлекеттік және жеке құрылымдар арасындағы өзара іс-қимылды, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқару органдарының халықты қорғауды ұйымдастырудағы рөлін қарастырыңыз.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар Азаматтық қорғаныс құрылымы, негізгі органдар мен қызметтер, олардың міндеттері туралы біледі.

• Оқушылар төтенше жағдайлар кезінде мемлекеттік, жеке құрылымдар мен жергілікті билік арасындағы өзара әрекеттесуді сипаттай алады.

• * Оқушылар жергілікті билік органдарының халықты және аумақты қорғаудағы рөлін түсінетін болады.

Ресурстар

• Азаматтық қорғаныс құрылымының суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Азаматтық қорғаныстың құрылымы мен міндеттері туралы ақпараты бар үлестірме материалдар.

• Төтенше жағдайларда мемлекеттік және жеке құрылымдардың өзара іс-қимылы туралы бейнероликтер.

• * Азаматтық қорғаныс пен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының өзара әрекеттесу схемалары.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Оқушыларға сұрақ: "Төтенше жағдайлар кезінде адамдар мен аумақтарды кім және қалай қорғау керек деп ойлайсыз?»

Тақырыпқа қысқаша кіріспе: "Бүгін біз төтенше жағдайларда халықты қорғаудың қалай ұйымдастырылғаны, оған кім жауап беретіні және әртүрлі органдар мен қызметтердің өзара әрекеттесуі туралы сөйлесетін боламыз".

• Тақырыпқа кіріспе (5 мин)

Сабақтың мақсатымен және күтілетін нәтижелермен танысу.

Сабақ тапсырмаларын дауыстау:

1. Азаматтық қорғаныстың құрылымы мен ұйымдастырылуын зерттеу.

2. Азаматтық қорғаныстың негізгі органдарымен және қызметтерімен танысу.

3. Халықты қорғаудағы әртүрлі құрылымдардың өзара әрекеттесуінің рөлін түсіну.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Азаматтық қорғаныстың негізгі органдары мен қызметтері (5 мин):

Азаматтық қорғаныс құрылымы туралы айту:

1. Төтенше жағдайлар министрлігі-орталық басқару органы.

2. Мемлекеттік және жергілікті азаматтық қорғаныс қызметтері-халықты қорғау жөніндегі міндеттердің орындалуын қамтамасыз ететін органдар.

3. Құтқару қызметтері-өрт, медициналық, авариялық-құтқару қызметтері.

4. Әскери және азаматтық қорғаныс органдары-олардың әскери және бейбіт уақытта азаматтық қорғанысты ұйымдастырудағы рөлі.

Азаматтық қорғаныс органдарының суреттері бар презентация, олардың міндеттері мен функцияларын түсіндіру.

ТЖ жағдайында мемлекеттік және жеке құрылымдар арасындағы өзара іс-қимыл (5 мин):

Мемлекеттік және жеке құрылымдардың өзара әрекеттесуін түсіндіру:

1. Мемлекеттік органдар-төтенше жағдайлар министрлігі, жергілікті билік органдары, қауіпсіздік қызметі.

2. Жеке құрылымдар-кәсіпкерлер, ТЖ жағдайында тартылуы мүмкін ұйымдар (мысалы, көлік компаниялары, медициналық мекемелер).

3. Халықты тиімді қорғау және ТЖ салдарын жою үшін осы құрылымдардың өзара іс-қимылының маңыздылығы.

Мемлекеттік және жеке құрылымдардың ынтымақтастығы маңызды болған нақты жағдайдың мысалы.

Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының халықты қорғаудағы рөлі (5 мин):

Жергілікті биліктің міндеттері туралы әңгіме:

1. Халықты эвакуациялауды ұйымдастыру.

2. Гуманитарлық көмектің бөлінуін бақылау.

3. ТЖ кезінде қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету.

Жергілікті билік органдарының азаматтық қорғаныстың басқа құрылымдарымен өзара іс-қимыл схемасын көрсету.

Жергілікті биліктің жергілікті қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі рөлі.

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Оқушыларға әртүрлі төтенше жағдайларды сипаттайтын карталарды беріңіз (мысалы, су тасқыны, террористік акт, химиялық апат). Оқушылардың міндеті-әр жағдайға қандай азаматтық қорғаныс органдары қатысуы керектігін және қандай қорғаныс шараларын қолдану керектігін анықтау.

Сыныпта әр жағдайды талқылаңыз, әртүрлі органдар мен қызметтердің өзара әрекеттесуінің негізгі тұстарын атап өтіңіз.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Қайталауға арналған сұрақтар:

"Азаматтық қорғаныс құрылымына қандай органдар мен қызметтер кіреді?»

"Төтенше жағдайлар кезінде мемлекеттік және жеке құрылымдар қалай өзара әрекеттеседі?»

Жергілікті билік органдарының халықты қорғаудағы рөлі қандай?»

" Зерттелген азаматтық қорғаныс органдарының қайсысы Сізге Халықты тиімді қорғау үшін ең маңызды болып көрінеді?».

• Үй тапсырмасы (1 мин)

Азаматтық қорғаныс органдарының халықты қорғаудағы және зардаптарды жоюдағы рөліне баса назар аудара отырып, сіздің аймағыңызда немесе еліңізде болған нақты төтенше жағдай туралы қысқаша хабарлама дайындаңыз.

• Қорытынды сөз (2 мин)

Халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі азаматтық қорғаныстың маңыздылығы және ТЖ жағдайында түрлі құрылымдардың өзара іс-қимыл жасау қажеттілігі туралы еске салу.

Төтенше жағдайларға дайындықтың маңыздылығына және халықты қорғаудағы әрбір органның рөлін түсінуге баса назар аудара отырып, сабақты аяқтау.

• Кері байланыс. «Тазалық» (2 мин)

III бөлім.

Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және халықты қорғау

Сабақ № 7

Сабақтың тақырыбы

Төтенше жағдай кезіндегі азаматтардың негізгі міндеттері

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды төтенше жағдай кезіндегі азаматтардың құқықтары мен міндеттерімен, ТЖ қаупі кезіндегі олардың іс-қимыл алгоритмімен, сондай-ақ халықты ТЖ-ға дайындаудың негізгі қағидаттарымен таныстыру.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар төтенше жағдайлар кезінде өз құқықтары мен міндеттерін білетін болады.

• Оқушылар ТЖ қаупі төнген жағдайда азаматтардың іс-қимыл алгоритмін меңгереді.

• Оқушылар халықты төтенше жағдайларға дайындаудың маңыздылығын түсіне алады және білімді іс жүзінде қолдана алады.

Ресурстар

• ТЖ азаматтарының құқықтары мен міндеттері туралы схемалар мен кестелермен PowerPoint презентациясы.

• ТЖ кезінде азаматтардың іс-қимыл алгоритмдері бар үлестірме материалдар.

• Азаматтарды төтенше жағдайларға дайындау туралы бейнероликтер.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Оқушыларға сұрақ: "Төтенше жағдайларда қарапайым азаматтар не істеуі керек деп ойлайсыз? Олардың қауіпсіздігіне кім жауапты?»

Тақырыпқа қысқаша кіріспе: "Бүгін біз төтенше жағдайларда азаматтардың қандай міндеттері мен құқықтары бар екенін, мұндай жағдайларда қалай дұрыс әрекет ету керектігін және оларға қалай дайындалу керектігін зерттейтін боламыз".

• Тақырыпқа кіріспе (5 мин)

Сабақтың мақсатымен және күтілетін нәтижелермен танысу.

Сабақ тапсырмаларын дауыстау:

1. ТЖ жағдайында азаматтардың құқықтары мен міндеттерін зерделеу.

2. ТЖ қаупі төнген жағдайда азаматтардың іс-қимыл алгоритмімен танысу.

3. Халықты ТЖ-ға дайындау қалай жүріп жатқанын қарастыру.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Төтенше жағдайдағы азаматтардың құқықтары мен міндеттері (5 мин):

Төтенше жағдайлар кезіндегі азаматтардың құқықтары мен міндеттері туралы әңгіме:

Азаматтардың құқықтары-өз өмірі мен денсаулығын қорғау, ТЖ туралы ақпарат алу, эвакуациялау және медициналық көмек алу құқығы.

Азаматтардың міндеті-төтенше жағдай режимін сақтау, эвакуацияға қатысу, зардап шеккендерге көмек көрсету, билік органдарының нұсқауларын орындау, қауіпсіздік нормаларын сақтау.

ТЖ азаматтарының құқықтары мен міндеттері туралы иллюстрациялары бар презентация.

ТЖ қаупі төнген жағдайда азаматтардың іс-қимыл алгоритмі (5 мин):

ТЖ қаупі төнген жағдайда азамат қабылдауы тиіс негізгі қадамдардың сипаттамасы:

1. Жағдайды бағалау, қауіптің түрін анықтау.

2. Билік органдарының ресми ақпараты мен нұсқауларын қадағалаңыз.

3. Қажетті заттарды (құжаттар, алғашқы көмек жинағы, байланыс құралдары) дайындаңыз.

4. Эвакуация немесе баспана туралы шешім қабылдаңыз.

5. Егер бар болса, қорғаныс құралдарын қолданыңыз (маскалар, газ маскалары, химиялық немесе биологиялық заттардан қорғайтын құралдар).

Өмір мысалдарымен жағдайларды талқылау (мысалы, жер сілкінісі, өрт, террористік қауіп).

Халықты төтенше жағдайларға дайындау (5 мин):

Халықты даярлау жөніндегі негізгі іс-шараларды қарау:

Азаматтық қорғаныс саласында оқудан өт.

1. Жеке қорлардың болуы (су, тамақ, дәрі-дәрмек).

2. Эвакуация жоспарларымен, баспаналардың орналасуымен танысу.

3. Азаматтық қорғаныс жаттығулары мен жаттығуларына қатысу.

МЖӘ халықты ТЖ-ға дайындау процесі туралы бейнеролик көрсету (мысалы, оқу-жаттығу және жаттығу туралы).

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Оқушыларға әртүрлі жағдайлары бар карталарды таратыңыз (мысалы, террористік қауіп, су тасқыны, химиялық апат). Міндет-топтарда азамат әр жағдайда қандай іс-қимыл жасауы керек, оның қандай құқықтары мен міндеттері болатынын талқылау.

Әр топ өз ұсыныстарын сыныпқа ұсынады, дұрыс әрекеттер талқыланады.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Қайталауға арналған сұрақтар:

ТЖ жағдайында азаматтардың қандай құқықтары мен міндеттері бар?»

Жарлық " ТЖ қаупі кезінде азаматтың негізгі әрекеттері қандай?»

ЖТҚ " халықты ТЖ-ға дайындау нені қамтиды?»

" Қарастырылған әрекеттердің қайсысы сізге төтенше жағдайда ең маңызды болып көрінеді?».

• Үй тапсырмасы (1 мин)

Су тасқыны немесе техногендік апат кезінде азаматтардың қандай құқықтары мен міндеттері бар екендігі туралы шағын есеп дайындаңыз. Оқушылардың пікірінше, қандай әрекеттер ең тиімді екенін негіздеу.

• Қорытынды сөз (2 мин)

Жеке және басқалардың қауіпсіздігі үшін төтенше жағдайларда өз құқықтары мен міндеттерін білудің маңыздылығын еске салу.

Сабақты ТЖ-ға дайындыққа және азаматтық қорғаныс органдарының нұсқауларын орындау қажеттілігіне баса назар аудара отырып аяқтау.

• Кері байланыс. «Смайликтер» (2 мин)

III бөлім.

Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және халықты қорғау

Сабақ № 8

1 сабақ

Сабақтың тақырыбы

Радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау қағидаттарымен, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде қорғау құралдарын (газқағарлар, костюмдер, баспаналар) пайдалана отырып таныстыру.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғаудың негізгі принциптерін меңгереді.

• Оқушылар қауіп төнген жағдайда қорғаныс құралдарын дұрыс қолдануды үйренеді.

• Оқушылар радиоактивті және химиялық ластану кезінде қалай әрекет ету керектігін біледі.

Ресурстар

• Қорғаныс құралдарының суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Қауіп түрлері мен қорғау әдістерін сипаттайтын үлестірмелі материалдар.

• Газ маскалары, демонстрацияға арналған химиялық қорғаныс костюмдері.

• Радиоактивті және химиялық ластанулар кезінде қорғау құралдарын пайдалану және іс-қимылдар жөніндегі бейнероликтер.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Оқушыларға сұрақ: "Егер сізге радиация немесе химиялық инфекция қаупі төнсе, қандай әрекеттер жасау керек?»

Тақырыпқа қысқаша кіріспе: "Бүгін біз радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қалай қорғану керектігін, қандай қорғаныс құралдары бар екенін және мұндай жағдайларда қалай дұрыс әрекет ету керектігін қарастырамыз".

• Тақырыпқа кіріспе (5 мин)

Сабақтың мақсатымен және күтілетін нәтижелермен танысу.

Сабақ тапсырмаларын дауыстау:

1. Радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау принциптерімен таныстыру.

2. Қорғаныс құралдарын дұрыс қолдануға үйрету.

3. Радиоактивті және химиялық ластану кезіндегі іс-қимыл ережелерін қарастыру.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау принциптері (5 мин):

Әр қауіптен қорғау принциптері туралы әңгіме:

1. Радиациялық Қорғаныс: Қорғаныс экрандары, баспаналар арқылы радиацияның әсерін болдырмау, радиация көзінен қашықтықты сақтау.

2. Химиялық қорғаныс: арнайы киімдерді, газ маскаларын, сүзгілерді және герметикалық баспаналарды қолдану.

3. Биологиялық қорғаныс: қорғаныс костюмдерін қолдану, ластанған ортадан оқшаулау, гигиеналық нормаларды сақтау.

Әр түрлі қауіп-қатерлерден қорғану тәсілдерінің графикалық суреттері бар презентация.

Қорғаныс құралдарын пайдалану (5 мин):

Радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау құралдарына шолу:

1. Газқағарлар-тыныс алу органдарын химиялық және биологиялық ластаушы заттардан қорғау.

2. Химиялық қорғаныс костюмдері-денені улы заттардан қорғау.

3. Баспана-радиациядан және химиялық ластанудан қорғайтын арнайы орындар.

Газ маскасы мен химиялық қорғаныс костюмін көрсету, олардың жұмысы мен мақсатын түсіндіру.

Радиоактивті және химиялық ластану кезіндегі әрекет ережелері (5 мин):

Радиоактивті ластану кезіндегі әсер ету жағдайы:

1. Баспана табыңыз, радиоактивті бөлшектердің теріге түсуіне жол бермеңіз.

2. Тыныс алу органдарын қорғау құралдарын қолданыңыз.

3. Радиациялық фонды бақылау үшін дозиметрлерді қолдану.

Химиялық ластану кезіндегі әсер ету:

1. Жұқтырған аумақты дереу тастаңыз.

2. Химиялық қорғаныс костюмдері мен газ маскаларын қолдану.

3. Газсыздандыру - химиялық заттардан тазарту.

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Сыныпты топтарға бөліп, әрқайсысына гипотетикалық төтенше жағдайды (мысалы, химиялық апат немесе радиациялық ластану) қарастыруды ұсыныңыз.

Әр топ қорғаныс құралдарын қолдана отырып, қауіп төнген жағдайда қорғаныс шаралары мен әрекеттерінің тізімін жасауы керек.

Өз ұсыныстарыңызды басқа топтарға ұсыну

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Қайталауға арналған сұрақтар:

"Радиациядан, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау үшін қандай қорғаныс құралдары бар?»

"Радиоактивті және химиялық ластану кезіндегі азаматтардың негізгі әрекеттері қандай?»

" Қарастырылған қорғаныс құралдарының қайсысын төтенше жағдайда ең маңызды деп санайсыз?».

• Үй тапсырмасы (1 мин)

Оқу материалы негізінде химиялық, биологиялық немесе радиациялық қауіптер кезінде қауіпсіздік туралы қысқаша хабарлама дайындаңыз.

• Қорытынды сөз (2 мин)

Төтенше жағдайларда қорғаудың маңыздылығын және қорғаныс құралдарын қолдана отырып әрекет етуге дайындығын еске салу.

Радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптер туралы хабардар болу қажеттілігіне назар аудара отырып, сабақты аяқтау.

• Кері байланыс. «Алма» (2 мин)

III бөлім.

Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және халықты қорғау

Сабақ № 9

2 сабақ

Сабақтың тақырыбы

Радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау қағидаттарымен, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде қорғау құралдарын (газқағарлар, костюмдер, баспаналар) пайдалана отырып таныстыру.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғаудың негізгі принциптерін меңгереді.

• Оқушылар қауіп төнген жағдайда қорғаныс құралдарын дұрыс қолдануды үйренеді.

• Оқушылар радиоактивті және химиялық ластану кезінде қалай әрекет ету керектігін біледі.

Ресурстар

• Қорғаныс құралдарының суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Қауіп түрлері мен қорғау әдістерін сипаттайтын үлестірмелі материалдар.

• Газ маскалары, демонстрацияға арналған химиялық қорғаныс костюмдері.

• Радиоактивті және химиялық ластанулар кезінде қорғау құралдарын пайдалану және іс-қимылдар жөніндегі бейнероликтер.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Сұрақ: "апаттардан, апаттардан немесе соғыстардан қандай қауіптер туындауы мүмкін және олардан қалай қорғануға болады?»

• Тақырыпқа кіріспе: (5 ми)

"Бүгін біз өзімізді радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қалай қорғауға болатыны, қандай қорғаныс құралдары бар және оларды қалай пайдалану керектігі туралы сөйлесетін боламыз".

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

1. Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Қауіп -қатерден қорғау принциптері (5 мин):

Схемалар мен қорғаныс құралдарын көрсете отырып, радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау принциптерін қарастыру.

Қорғаныс құралдарын пайдалану (5 мин):

Газ маскасы мен химиялық қорғаныс костюмдерін көрсету. Әр құралдың жұмыс принципі мен мақсатын түсіндіру.

Ластану кезіндегі іс-қимыл ережелері (5 мин):

Радиоактивті және химиялық ластану кезіндегі әрекеттердің егжей-тегжейлі сипаттамасы, баспана мен қорғаныс құралдарын пайдалану.

Сергіту сәт.

Практикалық тапсырма (10 мин)

Нақты жағдайды талқылау және студенттерге қандай қорғаныс қажет екенін және қауіп төнген жағдайда қандай қадамдар жасау керектігін анықтауды ұсыну.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Қорытындылау (5 мин)

Материалды қайталау, білімді бекітуге арналған сұрақтар.

• Үй тапсырмасы (2 мин)

Радиациялық және химиялық қауіптерден қорғау әдістері туралы есеп жазыңыз.

• Қорытынды сөз (3 мин)

ТЖ жағдайында дайындық пен қорғаудың маңыздылығын талқылау.

• Кері байланыс. «СМС» әдісі (2 мин)

IV бөлім.

Қорғаныс құралдары және оларды пайдалану

Сабақ № 10

1 сабақ

Сабақтың тақырыбы

Жеке қорғаныс құралдары

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау қағидаттарымен, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде қорғау құралдарын (газқағарлар, костюмдер, баспаналар) пайдалана отырып таныстыру.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар газқағарлар мен қорғаныс костюмдерінің мақсаты мен ерекшеліктерін түсіндіре алады.

• Оқушылар ТЖ жағдайында қорғаныс құралдарын дұрыс пайдалану ережелерін меңгереді.

• Оқушылар оқу жағдайында газқағар мен қорғаныс костюмін дұрыс кие алады.

Ресурстар

• Противогаздар, қорғаныс костюмдері.

• Қорғаныс құралдарының суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Противогаздар мен қорғаныс костюмдерін кию және пайдалану процесі туралы бейне.

• Қорғау құралдарын пайдалану жөніндегі нұсқаулықтары бар үлестірме материалдар.

• Практикалық сабақтарға арналған орын(Сынып немесе жаттығу алаңы).

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Оқушыларға сұрақ: "Неліктен біз жеке қорғаныс құралдарын пайдалануымыз керек және олар қандай қауіптердің алдын алуға көмектеседі?»

• Тақырыпқа кіріспе(5 мин):

"Бүгін біз газ маскалары мен қорғаныс костюмдері сияқты негізгі қорғаныс құралдарын зерттейміз, сонымен қатар оларды төтенше жағдайда қалай дұрыс қолдануды үйренеміз".

Сабақтың мақсаттарын айту:

1. Қорғау құралдарының мақсатымен және түрлерімен таныстыру.

2. Газ маскалары мен қорғаныс костюмдерін дұрыс қолдануды үйрету.

3. Қорғаныс құралдарын кию бойынша практикалық сабақ өткізу.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Газ маскалары (5 мин):

Газ маскасының мақсаты, оның дизайны, химиялық, биологиялық және радиациялық қауіптерден қорғау әдістері туралы әңгіме.

Газ маскаларының әртүрлі түрлерінің суреттері бар презентация.

Газ маскасын қашан және не үшін қолдану керектігін түсіндіру (мысалы, химиялық ластану, биологиялық қауіптер кезінде).

Қорғаныс костюмдері (5 мин):

Қорғаныс костюмдері улы химикаттар сияқты қауіпті заттармен жанасудың алдын алуға қалай көмектесетінін түсіндіріңіз.

Бұл қауіп-қатерге байланысты костюмдердің әртүрлі түрлері туралы әңгіме (химиялық қорғаныс, радиациялық қорғаныс костюмдері).

Қорғаныс костюмдерінің суреттері бар презентация.

Сергіту сәт.

• Қорғаныс құралдарын пайдалану ережелері (10 мин):

Газ маскалары мен қорғаныс костюмдерін пайдалану ережелеріне шолу:

1. Газ маскасы: газ маскасын қалай дұрыс кию керек, оның тығыздығын қалай тексеруге болады.

2. Қорғаныс костюмдері: қорғаныс костюмдерін кию және пайдалану бойынша Қадамдық нұсқаулық.

Оқушылардың сұрақтарына жауаптар, қорғаныс құралдарын пайдалану кезінде мүмкін болатын мәселелерді түсіндіру.

Мысалдағы демонстрация (газ маскалары мен костюмдердің оқу модельдерін қолдануға болады).

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Практикалық сабақ: газ маскасы мен қорғаныс костюмін кию (7 мин)

Сыныпты топтарға бөлу, әр оқушыға кезек-кезек газ маскасы мен қорғаныс костюмін киюге мүмкіндік беру.

Нұсқаушы оқушыларға қорғаныс құралдарын дұрыс киюге көмектеседі және олардың дұрыс орындалуын тексереді.

• Сабақты қорытындылау (2 мин)

Қайталауға арналған сұрақтар:

Газ маскасын қашан қолдану керек?»

"Қорғаныс костюмдерін киген кезде қандай негізгі ережелерді сақтау керек?»

" Қорғаныс құралдарын кию кезінде қандай қиындықтар туындады? Сабақта не пайдалы болды?».

• Қорытынды сөз (1 мин)

Оқушыларға төтенше жағдайлар кезінде жарақаттануды немесе улануды болдырмау үшін қорғаныс құралдарын дұрыс қолдана білудің маңыздылығын еске салу.

• Кері байланыс. «Білім сандығы» (2 мин)

IV бөлім.

Қорғаныс құралдары және оларды пайдалану

Сабақ № 11

2 сабақ

Сабақтың тақырыбы

Жеке қорғаныс құралдары

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау қағидаттарымен, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде қорғау құралдарын (газқағарлар, костюмдер, баспаналар) пайдалана отырып таныстыру.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар газқағарлар мен қорғаныс костюмдерінің мақсаты мен ерекшеліктерін түсіндіре алады.

• Оқушылар ТЖ жағдайында қорғаныс құралдарын дұрыс пайдалану ережелерін меңгереді.

• Оқушылар оқу жағдайында газқағар мен қорғаныс костюмін дұрыс кие алады.

Ресурстар

• Противогаздар, қорғаныс костюмдері.

• Қорғаныс құралдарының суреттері бар PowerPoint презентациясы.

• Противогаздар мен қорғаныс костюмдерін кию және пайдалану процесі туралы бейне.

• Қорғау құралдарын пайдалану жөніндегі нұсқаулықтары бар үлестірме материалдар.

• Практикалық сабақтарға арналған орын(Сынып немесе жаттығу алаңы).

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Сұрақ: "Төтенше жағдайлар кезінде қорғаныс құралдары неге соншалықты маңызды?»

• Тақырыпқа кіріспе(5 мин):

«Бүгін біз газ маскалары мен қорғаныс костюмдері арқылы химиялық, биологиялық және радиациялық қауіптерден қалай қорғану керектігін зерттейтін боламыз»

Сабақтың мақсаттарын айту:

1. Негізгі қорғаныс құралдарымен таныстыру.

2. Газ маскалары мен қорғаныс костюмдерін дұрыс қолдануға үйрету.

3. Қорғаныс құралдарын кию бойынша практикалық сабақ өткізу.

2. Сабақтың ортасы (15 минут)

• Жаңа материал түсіндірілді (15 мин)

Газ маскалары (5 мин):

Газ маскаларының егжей-тегжейлі суреттері мен схемалары бар презентация.

Қорғаныс костюмдері (5 мин):

2

2. Қорғаныс құралдарын пайдалану ережелері (10 мин):

Противогаздар мен қорғаныс костюмдерін қолдануға арналған қадамдық нұсқаулық.

Сергіту сәт.

• Қорғаныс құралдарын пайдалану ережелері (10 мин):

Қорғаныс құралдарын пайдалану кезінде дұрыс әрекеттерді түсіндіру:

1. Газ маскасын қалай дұрыс кию керек.

2. Химиялық заттардан қорғау үшін қорғаныс костюмін қалай қолдануға болады.

3. Сабақтың соңы (10 минут)

• Практикалық сабақ: газ маскасы мен қорғаныс костюмін кию (7 мин)

Оқушылар кезек-кезек мұғалімнің жетекшілігімен газқағарлар мен қорғаныс костюмдерін киеді.

Киген кезде әр қадамның дұрыс орындалуын тексеріңіз.

• Сабақты қорытындылау (2 мин)

Қайталауға арналған сұрақтар:

Газ маскасын қашан және қалай қолдануға болады?»

"Қорғаныс костюмін киген кезде қандай шаралар қолдану керек?».

• Қорытынды сөз (1 мин)

Қорғаныс құралдарын пайдалану кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтаудың маңыздылығын атап өту.

• Кері байланыс. «Бас бармақ» (2 мин)

IV бөлім.

Қорғаныс құралдары және оларды пайдалану

Сабақ № 12

1 сабақ

Сабақтың тақырыбы

Радиациялық, химиялық және биологиялық ластанудан қорғау

Сабақтың мақсаттары

Оқушыларды радиациялық, химиялық және биологиялық қауіптерден қорғау қағидаттарымен, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде қорғау құралдарын (газқағарлар, костюмдер, баспаналар) пайдалана отырып таныстыру.

Күтілетін нәтиже

• Оқушылар радиациялық, химиялық және биологиялық ластанудан қалай қорғану керектігін үйренеді.

• Оқушылар қорғаныс құралдарын (газқағарлар, қорғаныс костюмдері, сүзгілер) пайдалану ережелерін меңгереді.

• Оқушылар ТЖ жағдайында жұқтыру кезіндегі іс-әрекеттерін көрсете алады.

Ресурстар

• Газқағарлар, қорғаныс костюмдері, сүзгілер.

• Ластанудан қорғау принциптері туралы Презентация.

• Радиациялық, химиялық және биологиялық ластану кезіндегі әрекеттер туралы бейне материалдар.

• Қорғау құралдарын қолдану жөніндегі нұсқаулықтар мен иллюстрациялары бар үлестірме материалдар.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны

1. Сабақтың басталуы (10 минут)

• Ұйымдастыру сәті (2 мин)

Оқушыларды қарсы алу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Мотивация және мақсат қою (3 мин)

Сұрақ: "Қоршаған ортаны радиациямен, химиялық заттармен немесе биологиялық агенттермен ластау кезінде қандай қауіптер туындауы мүмкін?»