Балабақшада Монтессори әдістемесін пайдалану негізіЖарылкапова Айжан Абдиманаповна№54 мектеп жанындағы «Алтын ұя» шағын орталығының тәрбиешісіЗамануи педагогикада сұранысқа ие, ең танымал дамыту бағдарламасы - Мария Монтессоридің әдістемесі болып табылады. Оның негізгі оқырманы мен ізбасарлары әлемнің түкпір-түкпіріндегі балабақша тәрбиешілері. Ғалым, тұңғыш дәрігер әйел, қамқор мұғалім — мұның барлығы Мария Монтессоридің сүйсіне жасайтын мамандығы. Өз өмірінде ол көптеген бірегей әдістемелік нұсқаулық және авторлық кітаптар шығарды, алғашқы эксперименттік мектеп ашты. Монтессори әдістемесінің мәні - балаға еркіндік беру, тануға итермелеу және дағдаларды жетілдіруге көмектесу. Монтессоридің ұраны: «Өзімнің орындауыма көмектес!»Автор балалық шақта дамудың ерекше белсенді кезеңін байқап, ол кезеңді сенситивті фаза деп атады.Ұсақ моториканы игеру – 1,5-5,5 жас Жүйедегі өз рөлін қабылдау және түсіну – (3 жасқа дейін)Сөйлеуін дамыту (туылғаннан бастап 6 жасқа дейін).Іс-әрекеттер мен қозғалыстарын игеру (1 жастан 4 жасқа дейін)Сенсорлық дамуы (туылғаннан бастап 5 жасқа дейін).Әлеуметтендіру (2,5 жастан 6 жасқа дейін).Ең маңыздысы, бала үйде де, балабақшада да өзінің әр даму кезеңінде қажетті дағдыларды игеруі қажет, себебі оның қабілеті мен мінез-құлқы, іс-әрекеті, өмір сүру сапасы да осыған байланысты. Ал жіберілген қателікті қайта жөндеу үшін ол кезең кері қайтарылмайды. Дұрыс дамудың үш құрамдас бөлігі бар: ата-ана, тәрбиеші (мұғалім), қоршаған орта.Мария Монтессори әдістемесінің артықшылықтары:• Баланың үйлесімді дамуы. Педагог бала ата-анасынан ақылды деп есептеді, сондықтан даму процесі оның өзіне тікелей тәуелді, яғни ол балаға қызықты, пайдалы және сүйікті іс болу керек.
• Оқыту мәжбүрлеусіз өтеді: тәрбиешілер балаға тек бағыт береді.• Монтессори жүйесі бойынша тәрбиеленген бала өз бетімен жұмыс жасай алуымен, зейіні тұрақты, шоғырланғандығымен басқа баладан ерекшеленеді.• Топта жасерекшелік әртүрлі болуы мүмкін, сондықтан бала ересек баладан тәжірибе алмасып, өзара қарым-қатынасқа еркін түсе алады. Ересек бала кіші топ баласына қамқор болуға үйренеді. • Нақты бағдарлама мен жарысу жоқ: бала тақырыпты толық меңгергенше өз бетімен жеке жұмыс жасайды.Балабақшада сабақ өткізу ерекшеліктері:Монтессори балабақшада ерекше ортада өткізіледі. Топтар аймақтарға бөлінген, әр аймақ өзіне тән әдістемелер мен құрал-жабдықтармен қаматамасыз етілген.Жасерекшеліктері әртүрлі болса да, барлығына ортақ ереже бар: өздерін тыныш ұстау, тек «босаңсу алаңында» ғана шулауға болады, барлық әрекетті өз бетімен орындауға талпыну, пайдаланылған құрал-жабдықтар мен ойыншықты жинастыру, өзгелермен шиеленіске түспеу т.с.с Мұндай тәртіп мектепке дейінгі жастағы бала үшін тұрақтылық сезімі мен өзге балаға сыйластық қарым-қатынасты қалыптастырады.Тәрбиеші балаға немен айналысып, кіммен ойнау керектігін айтпайды, бала өзі шешеді. Аймақтарға бөлу:Тәжірибелік аймақ: мүнда балалар тұрмыстық дағдыларды игереді: қуыршақты киіндіру, шешіндіру, киімдерді жуу, үтіктеу, бәтеңкенің бауын байлау т.с.с.Сенсорлы аймақ: барлық ойыншықтар ұсақ моториканы, тактильді сезімді, зейінді дамытуға арналған.Математикалық аймақ: қарапайым геометириялық фигуралар мен белгілермен балаларды таныстырады. Логикалық ойлаумен абстрактылы ойлауды дамытуға тәрбиелейді.Тілдік аймақ: бұл бала сауатты сөйлеу мен жазуға дағдаландыратын барлық суреттер мен кубиктерден, жинақ пен кітапшадан құралған аймақ.Космостық аймақ: қоршаған ортамен таныстыруға арналған барлық заттармен қамтамасыз етілген зона. Жануарлардың фигуралары, карта, әлем халықтары туралы кітаптар, гербарий т.с.с заттардан құралған.Қорыта келгенде, Монтессори әдістемесін оңтайлы пайдалана отырып әр баламен жеке жұмыс жасап, оны бақылауға, ерекшеліктерін айқындауға мүмкіндік бар. Тәрбиеші үшін өз қызметін жақсы атқаруға қажет барлық көрнекілікпен қамтамасыз етілген таптырмас оқыту құралы.
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
28 Қаңтар 2019
377
0 рет жүктелген
