Бастауыш сынып сабақтарында қолданылатын тиімді әдістер

Бастауыш сынып сабақтарында қолданылатын тиімді әдістер

Абдикеримова Мадина Санатбековна

Бастауыш сынып мұғалімі

“И.Саттаров атындағы орта мектебі” КММ

Бастауыш сыныптарда тиімді әдіс-тәсілдер оқушылардың білім алуға деген қызығушылығын арттыру, шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту және оқу процесін жеңіл әрі қызықты ету мақсатында қолданылады. Бұл әдіс-тәсілдер білімнің мазмұнын терең меңгеруге, танымдық белсенділігін арттыруға және жеке тұлғаның дамуында маңызды рөл атқарады.

1. Мақсаты:

Бастауыш сыныптарда тиімді әдіс-тәсілдерді қолданудың негізгі мақсаты - оқушылардың танымдық іс-әрекетін белсендіру, оқу материалын терең меңгеруге, жеке тұлғалық қасиеттерін дамытуға жағдай жасау. Бұл әдіс-тәсілдер оқушылардың өз бетінше жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру, тіл байлығын арттыру, шығармашылық ойлау қабілеттерін дамытуға бағытталған.

2. Міндеттері:

• Оқушылардың өз бетінше ойлауы мен зерттеу дағдыларын дамыту.

• Оқу материалының тереңдігі мен сапасын арттыру.

• Оқушылардың қызығушылығын, ынтасын көтеру.

• Танымдық процестерді жетілдіру: есте сақтау, ойлау, талдау, шешім қабылдау.

• Оқушылардың жеке тұлға ретінде дамуына ықпал ету.

• Топтық жұмыс арқылы ынтымақтастық, коммуникациялық дағдыларды дамыту.

Қазіргі мектептің мәселесі – көптеген оқушылардың оқуға деген қызығушылығын жоғалту. Неліктен бұл орын алады? Бұл келеңсіз құбылыстың себептері әртүрлі:

·         монотонды оқу материалының шамадан тыс жүктелуі;

·         оқу үдерісін ұйымдастырудың әдіс-тәсілдерінің, тәсілдерінің және формаларының жетілмегендігі;

·         шығармашылық өзін-өзі басқарудың шектеулі мүмкіндіктері.

Бүгінгі таңда мектеп ең алдымен білім, білік, дағдыларды беруі керек, т.б. тарату пунктінің, дайын білім қоймасының бір түрі ретінде қызмет ету маңызды емес деп танылады. Заманауи мектептің міндеті өзін-өзі жетілдіретін, өз бетінше шешім қабылдауға, осы шешімдерге жауапкершілікпен қарауға, жүзеге асыру жолдарын табуға қабілетті, яғни сөздің кең мағынасында шығармашыл тұлғаны қалыптастыру болуы керек. Бұл міндет біздің мектеп үшін де мүмкін.

Бастауыш мектеп орыс білімінің алдына қойылған жаңа міндеттерді шешуге, ең алдымен, баланың өз іс-әрекетінің субъектісі, даму субъектісі (мұғалімнің педагогикалық ықпалының объектісі емес) ретінде дамуына жағдай жасауды қамтамасыз етуге қабілетті. Жалпы білім берудің Федералдық мемлекеттік стандарттарында бастауыш білім берудің міндеттері осылай тұжырымдалған.

Оқыту – бұл тек парыз емес, қуаныш, оқуды тек жауапкершілік үшін емес, ынтамен орындауға болады.

ГЭФ-те бастауыш білім беруде жоғары нәтижелерге қол жеткізу негізгі білім беру бағдарламасын жүзеге асыру шарттарынсыз мүмкін емес, онда оқу-әдістемелік және ақпараттық қамтамасыз ету ерекше орын алады.

Бастауыш мектеп жасына қабылдаудың жарықтығы мен жеделдігі, образдарға енудің жеңілдігі тән. Балалар кез келген іс-әрекетке, әсіресе ойын әрекетіне еркін араласады.

Пәнге деген қызығушылықты дамытудың тиімді құралдарының бірі – дидактикалық ойын:

·         шаршау сезімін жеңілдетуге көмектеседі;

·         балалардың қабілеттерін, олардың даралығын ашады;

·         еріксіз есте сақтауды күшейтеді.

Сондықтан ойын технологиясы – бастауыш сынып мұғалімі үшін ең өзекті, әсіресе 1 және 2 сыныптармен жұмыс істегенде. Оқытудың бірінші жылы жалпыға бірдей тәрбиелік іс-әрекеттерді қалыптастыру үшін бастапқы және өте маңызды болып табылады, өйткені дәл осы жылы балалар ойын әрекетінен тәрбиелік әрекетке бірқалыпты ауысады. Бұл ауысу әмбебап іс-әрекеттің барлық түрлерінің қарқынды қалыптасуымен ғана мүмкін болады. Сауат ашу сабақтарында есту қабілетін жетілдіретін ойындар қолданылады: "Шапалақтау", "Қатты - жұмсақ", "Туған күнге бару". Математика сабақтарына - "Үйлер", "Шыршаны құрастыр" т.б. санының құрамын пысықтауға арналған ойындар.

Бастауыш мектепте тиімді әдіс-тәсілдер оқушылардың білім сапасын арттыруға, шығармашылық қабілеттерін дамытуға және оқуға деген қызығушылығын оятуға бағытталған. Мектеп жасындағы балалардың ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі әдіс-тәсілдер қолдану маңызды. Міне, бастауыш сыныпта тиімді әдістердің бірнеше түрі:

1. Ойын арқылы оқыту: Ойындар балалардың зейінін аударады, мотивациясын арттырады және оқу процесін қызықты етеді. Мысалы, білім беру ойындары, викториналар, рөлдік ойындар және пазлдар арқылы оқушылардың танымдық қабілеттерін дамытуға болады.

2. Жобалау әдісі: Жобалау әдісі оқушыларды шығармашылық ойлауға, проблемаларды шешуге және жұмыс істей отырып білім алуға бағыттайды. Бұл әдіс балаларды топ болып жұмыс жасауға, әртүрлі көзқарастарды тыңдауға және талқылауға үйретеді.

3. Құзыреттілікке бағытталған әдіс: Бұл әдіс оқушыларды белгілі бір білімдермен қатар өмірлік дағдыларға да үйретеді. Оқушылар әртүрлі практикалық тапсырмалар мен жаттығулар арқылы алған білімдерін өмірде қолдануға дағдыланады.

4. Топтық жұмыс: Топтық жұмыс балалардың бір-бірімен пікір алмасуына, ынтымақтастыққа, лидерлік дағдыларын дамытуға көмектеседі. Бұл әдіс балаларды өзара әрекет етуге және проблемаларды бірлесіп шешуге үйретеді.

5. Дамыта оқыту: Бұл әдіс оқушылардың жеке даму деңгейіне сәйкес тапсырмалар беруге негізделген. Оқушының танымдық қабілетін дамыту үшін тапсырмалар дараланып, әр баланың қабілеті ескеріледі.

6. Қайталау және бекіту әдісі: Өткен материалды қайталау, оқу нәтижелерін тұрақты бекіту мақсатында түрлі жаттығулар мен тапсырмаларды қолдану тиімді. Бұл әдіс оқушының білімін тереңдетуге, есте сақтау қабілетін жақсартуға көмектеседі.

7. Жеке жұмыс: Оқушылардың дербес қабілеттері мен қажеттіліктерін ескере отырып, жеке тапсырмалар мен жаттығулар беру арқылы олардың білімін жетілдіруге болады. Бұл әдіс әсіресе оқушының өздігінен жұмыс істеу дағдыларын дамытуға маңызды.

8. Сұрақ-жауап әдісі: Оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін дамыту үшін сұрақтар қою әдісін пайдалану маңызды. Сұрақтар оқушылардың ойлануына, материалды түсінуіне және пікір алмасуына мүмкіндік береді.

9. Электрондық ресурстарды қолдану: Бастауыш сыныптарда электрондық оқулықтар мен оқу бағдарламалары, ойындар және интерактивті жаттығуларды қолдану оқушылардың қызығушылығын арттырады және ақпаратты жылдам меңгеруге көмектеседі.

Әрбір әдіс оқушының жеке ерекшеліктеріне, қызығушылықтарына және даму деңгейіне сәйкес таңдалып, тиімді түрде қолданылуы керек.

Бастауыш сыныпта қолданылатын тиімді әдіс-тәсілдер — оқушылардың білім алу процесін тиімді әрі қызықты етіп ұйымдастыру үшін қолданылатын тәсілдер мен әдістер. Бұл әдіс-тәсілдер оқушының зейінін, шығармашылық қабілеттерін, логикалық ойлауын дамытуға бағытталған.

Драматизация ойындары

  Бастауыш сыныптардағы сабақтардағы драматизация ойындары мәтіннің мазмұнын әсерлі, көрнекі етіп, қайта жаңғыртатын қиялды қалыптастырады. Сахналау арқылы балалар интонация, мимика, поза, жест-ишара арқылы кейіпкерлерді бейнелейді, бейнелейді. Драматизация баланың сөйлеуін дамыту және эмоционалды дамуы үшін өте маңызды. Драматизация техникасымен танысуды ертегілерді сахналаудан бастауға болады.

Тренажерлармен жұмыс

Математика және орыс тілі сабақтарында бастауыш сынып мұғалімдері тренажерлармен жұмысты жиі пайдаланады.

Оқушылардың білім сапасын арттыруды жақсы қалыптасқан дағдыларсыз елестету мүмкін емес. Тренажер - бұл бір тақырып бойынша таңдалған және автоматизмге жеткізілген дағдыларды дамытуға бағытталған жаттығулардың бір түрі. Тренажерлармен жұмысты сабақтың әртүрлі кезеңдерінде қосуға болады:

ауызша санау кезінде (математика сабақтарында);

·         жаңа материалды бекіту кезінде;

·         өзіндік, тексеру жұмыстарының мінез-құлқында;

·         бәсекелестік сипаттағы ойын сәттерімен және т.б.

Оқушыларға жеке дәптерлер (тренажерлар) таратылады, біраз уақыттан кейін (3-5 минут) мұғалім жауаптары бар дәптерлерді құрастырады, ал сабақтан кейін дұрыс жауаптардың санын есептеп, арнайы "Жетістіктер кестесіне" жазады. .

Балалар жаттығу дәптерлерінде жұмыс істегенді ұнатады және бірнеше жұмыстан кейін нәтиже айтарлықтай жақсарады, өйткені алған білімдері пысықталып, автоматтандырылады.

Жалпыға бірдей білім беру дағдыларын дамыту

Оқу-интеллектуалдық ОУН-дың қалыптасуын пәндік мазмұны бар арнайы тапсырмаларды орындау барысында бағалауға болады. Тапсырмалар белгілі бір тақырыпты меңгергеннен кейін, бақылау жұмысынан кейін, т.б. оқушылар тақырыптың мазмұнын меңгергеннен кейін, т.б. ойлау қабілетінің деңгейін өлшеу қажет. Сіз балаларды ОУН меңгеру деңгейін өздері бағалауға шақыра аласыз, ол үшін сауалнама жүргізе аласыз. Оқу-ұйымдастырушылық, тәрбиелік және коммуникативті ОУН деңгейін баллдық жүйеде бағалау арқылы бақылау әдісімен анықтауға болады.

Проблемалық-диалогтық технология

Проблемалық-диалогтық сабақтар оқушылардың жаңа материалға деген қызығушылығының артуына, қалыптасуына ықпал етеді танымдық мотивация. Оқушылардың материалды түсінуіне қол жеткізіледі, өйткені мен бәрін өзім ойлап таптым.

Топтық жұмыс

Оқушыларды сабақта белсендіру формаларының бірі ретінде қолданылады топтық жұмыс. Балалар топпен, топпен жетекшімен жұмыс істеуге, бағынуға және жетекшілік етуге үйренеді. Мұғалім топтық жұмыс әдісін қолдануда ұжымішілік қатынастарды реттейді. Балалар топта жұмыс істеудің негізгі ережелерін ұстанады, олар "өздері әзірлейді және бекітеді":

·         сыныптасына толық көңіл бөлу;

·         басқалардың ойлары мен сезімдеріне байыпты қарау;

·         төзімділік, достық (мысалы, жолдастың қателігіне ешкімнің күлуге құқығы жоқ, өйткені әркімнің "қателесуге құқығы бар").

Мұндай сабақтардағы сыныптағы жағдай дидактикаға К.Д.Ушинский енгізген образға дәл сәйкес келеді: "Сыныптың еркін қозғалуына, қобалжуына мүмкіндік беру керек, бірақ оны оқытудың сәтті болуы үшін қажетті шектерде ұстау керек, сабақта өлі тыныштыққа жол берілмейді. . Оқушыларға мұғалімге сұрақтар қоюға, өз бетінше сөйлеуге, әңгімелесуге, сыныпта еркін және еркін отыруға мүмкіндік беру маңызды".

Демонстрациялық-тәжірибелік әдіс

Оқушыларды орфографиялық ережеге кезең-кезеңімен жеткізуді, осы ережеге сүйене отырып, орфографиялық талдауларды орындауды көздейді.

Бастауыш мектеп – баланың одан әрі білім алуының сапасына байланысты іргетас. Және бұл бастауыш сынып мұғаліміне ерекше жауапкершілік жүктейді. Оның міндеті тек оқуға, жазуға үйрету ғана емес, сонымен бірге баланың руханиятының негізін қалау, оның ең жақсы қасиеттерін дамыту, оқу іс-әрекетінің тәсілдерін үйрету. Соңғысы қазір біздің қарқынды дамып келе жатқан әлемде, ақпаратқа толы әлемде ерекше маңызды. Баланы ақпаратпен жұмыс істеуге үйрету, оқуға үйрету.

Академик А.П. Семеновтың "Адамды ақпараттық әлемде өмір сүруге үйрету – қазіргі мектептің ең маңызды міндеті" деген тұжырымы әрбір мұғалімнің іс-әрекетінде шешуші мәнге ие болуы керек. Осы мақсаттарды жүзеге асыру үшін бастауыш сынып мұғалімінің жұмысын тәжірибеде қолдану қажеттілігі туындайды ақпараттық-коммуникациялық технологиялар.

Бастауыш мектепті ақпараттандыру заманауи білім беру сапасына қол жеткізуде және ХХІ ғасырдағы баланың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Осыдан АКТ қолдану мақсаттары шығады:

·         оқытудың түсіндірмелі-көрнекі тәсілінен іс-әрекетке көшу;

·         білім алушылардың танымдық саласын белсендіру;

·         оқытудың оң мотивациясын арттыру;

·         өзін-өзі тәрбиелеу құралы ретінде пайдалану;

·         білім деңгейін арттыру;

·         бастауыш сынып оқушыларының жобалық іс-әрекетін жүзеге асыру.

АКТ мүмкіндіктерін пайдалану аясы айтарлықтай кең.

Дегенмен, бастауыш мектеп жасындағы балалармен жұмыс істегенде мына өсиетті есте сақтау қажет: "Зиян келтірме!” Бастауыш мектепте оқу-тәрбие үдерісін ұйымдастыру, ең алдымен, оқушылардың танымдық қабілетін белсендіруге, оқу материалын ойдағыдай меңгеруге, баланың психикалық дамуына ықпал етуі керек. Сондықтан АКТ белгілі бір тәрбиелік функцияны атқаруы, балаға ақпарат ағынын түсінуге, оны қабылдауға, есте сақтауға көмектесуі және ешбір жағдайда денсаулығына нұқсан келтірмеуі керек. АКТ негізгі емес, оқу үдерісінің көмекші элементі ретінде әрекет етуі керек. Сабақта АКТ-ны қолдану жұмсақ болуы керек. Бастауыш сыныптағы сабақты жоспарлау кезінде мұғалім АКТ-ны қолданудың мақсатын, орнын және әдісін мұқият ойластыруы керек.

ГЭФ-тің айрықша ерекшеліктерінің бірі критериалды, мазмұнды бағалауға көшуді көздейтін бағалау жүйесіне жаңа көзқарас болып табылады . Ол үшін мұғалімдеріміз өзін-өзі бағалау шкалаларын, кестелерді, "+" және "-" белгілері бар карточкаларды пайдаланады. Мұғалім балаларды өз жұмысын, басқа баланың немесе балалар тобының жұмысын белгілі бір критерийлер бойынша бағалауға шақыра алады.

Осылайша, сабаққа оқу үдерісін қызықты және қызықты ететін, балалардың көңілді жұмыс көңіл-күйін қалыптастыратын, оқу материалын меңгерудегі қиындықтарды жеңуді жеңілдететін әдістерді енгізу. Осы немесе басқа ақыл-ой тапсырмасы шешілетін әртүрлі ойын әрекеттері балалардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, қолдайды. Алып кеткеннен кейін балалар оқып жатқанын байқамайды. Балалардың ең енжарлары да оқу үдерісіне бар күш-жігерін салып, зор ықыласпен кіріседі. Балаларға сәттілік керек. Табыс деңгейі біздің әлемге деген көзқарасымызды, әл-ауқатымызды, жұмыс істеуге, жаңа нәрселерді білуге деген ұмтылысымызды анықтайды.

Бастауыш жалпы білім берудің Федералдық мемлекеттік білім беру стандарттарына сәйкес бастауыш мектепті бітірген кезде бастауыш сынып оқушысы ең алдымен әлеуметтік сауатты бола алады.

1014

Бастауыш сыныптарда сабақтың тиімділігін арттыру үшін түрлі әдіс-тәсілдерді қолдану маңызды. Төменде ең тиімді әдістерді қарастырайық:

Бастауыш мектеп-оқушы тұлғасы мен санасының дамуы қуатты жүретін, ерекше құнды қайталанбас кезең. Сондықтан бастауыш білім - үздіксіз білім берудің алғашқы басқышы, қиын да жауапты жұмыс.

Бастауыш мектеп балаға білім ғана беріп қоймай, оны жалпы дамыту, яғни сөйлеу, оқу,қоршаған орта жөнінде дұрыс көзқарас қалыптастыру, жағдайларды объективті түрде бақылап, талдау жасауға үйрету, ойын дұрыс айтуға, салыстыра білуге, дәлелдеуге, сөйлеу мәдениетіне үйретеді. Оқушыларға білім жүйесін терең әрі тиянақты беру үшін оқыту әдісін жетілдіру-әр ұстаздың жеке міндеті. Оқушылардың сабақтағы қызығушылығы мен белсенділігін қалыптастырудың жолдары сан алуан.Біздің міндетіміз – оқушыларға білім беруде жаңа технологиялар мен жаңаша оқыту әдістерін тиімді қолдану, білім сапасын көтеру, жан-жақты дамыту.

Жаңа технологиялар баланы тек үйретуші ғана емес өзіндік ой-пікірі бар, жан-жақты дамыған дара тұлға дәрежесіне дейін тәрбиелеуді мұрат тұтады.

Түрлі әдіс-тәсілдерді пайдалану сабақтың нақты мәнін терең ашуға көмектеседі. Оқушылардың барлығын сабаққа қатыстыруға мүмкіндік туады.

Оқушыларды ізденіске баулып өз бетімен жұмыс істеуге үйретеді.Олардың қабілеттері, сөз саптау еркіндігі, ұйымшылдығы, шығармашылық белсенділігі артады.

Бастауыш сынып оқушылары жаны жаңалыққа құмар, барлығын игеріп, білгілері келіп тұрады. Сондықтан да жаңа технологияларды бастауыш сыныпқа пайдаланудың маңызы зор.

Бүгінде бастауыш мектептерде жиі қолданылып жүрген технологиялардың бірі

«Сын тұрғысынан оқу мен жазуды дамыту» технологиясы. Сонымен қатар"Ойын арқылы оқыту"технологиясын бастауыш сынып мұғалімдері жиі пайдаланады, себебі бастауыш сынып оқушыларын оқуға тек ойынмен ғана қызықтыруға болады. Ойын ойды қозғайды.Ойын – баланың интеллектуалдық ой-өрісін тереңдей түсуіне, шығармашылықпен ойлауына алып келеді, білім сапасын арттырады.Мысалы сабақ барысында оқушылардың білімін шыңдау үшін

“Адасқан әріптер”,“Қызық сөздер”,"Сөзден сөз тер»,Ғажайып шаршы» т.б.ойын элементтерін жиі қолданып отырамын.

“Адасқан әріптер” ойыны.

Мақсаты: Логикалық ойлау қабілеттерін жетілдіру.

Ойын шарты:Берілген әріптердің орнын ауыстыра отырып, сөз құрау. Мысалы:

Қ, у, о,ы,ш – оқушы

Т, п, і, к, а - (кітап)

І, і, б, л, м- (білім)

М, м, ғ, ұ, а, л, і - (мұғалім)

 р, о,б    ( бор)         

қ, ы, а, з, қ  ( қазық)

 а, ш, а, ғ   ( ағаш)   

а, л, а, д   ( дала)

к, т, е, р, е, м, е    ( керемет)                

«Қызық сөздер» ойыны.

Мақсаты: логикалық ойлау деңгейін жетілдіру, сөз мағынасын түсіндіру .

Ойын шарты: Мына сөздердің ішінен солдан оңға қарай оқығанда жаңа сөз шығатын сөздердің теріп жазу. Сөз мағынасын тусіндіру.

Қолқанат Ішік Есек

Тымақ Қыран Балта

Нағашы Шұлық Қысым

Түс Балта Ұршық

Мысалы: Ішік – кіші

Өз тәжірибемде әр түрлі жаңа технологиялардың элементтерін қолдану арқылы оқушылардың білім сапасын арттыруға болатынына көзім жетті.

Сабақты әр түрлі әдіс–тәсілдерді қолданып,түрлендіріп өткізу оқушыларымыздың білімге ,оқып –үйренуге құштарлығын арттыратыны анық.«Қызығушылықты ояту» кезеңінде сөзжұмбақ шешу, «Мен бастайын, сен қоста», «Кім жылдам» ойынын, ал үй тапсырмасын тексеруде немесе өткенді пысықтауда «Ыстық орындық» әдісін қолдану арқылы оқушылардың білімін тексеріп отырамын.

«Мағыныны тану» кезеңінде, яғни жаңа тақырыппен таныстыруда «Көр, жаз, тексер» әдісін жиі ұсынамын. Бұл әдістің тиімділігі оқушылардың ойын, қиялын, есте сақтау дағдысын қалыптастырады. Бұл әдістің мақсаты: есіктің сыртына жаңа сабақ тақырыбын ашатын мәлімет жазылады. Оқушылар біртіндеп шығып, оқып,есте сақтап,келіп қағазға жазады, соңынан тексереді. Соңында жаңа сабақтың тақырыбы ашылады.

Сабақтың қорытынды бөлімі «Ой толғаныс» кезеңінде эссе жазу, «Синквейн» стратегиясы"бес жолды өлең» құрастыру,"Артық затты тап"әдіс-тәсілдерін пайдаланамын.

«Автор орындығы» әдісін шығармашылық жұмыс орындау барысында жүргізіп отырамын. Мысалы тақырыпқа сай ой шапшаңдығын,сөз байлығын дамытуда өлең шумақтарын құрастыру, арнаулы бір тақырыпта пікірталас тудыру. Сабақты түрлендіріп өткізу оқушылардың сабаққа деген ынта -жігерін арттырады. Оқушыны өз бетімен жұмыс істеуге дағдыларын қалыптастыру белгілі бір бала бойында тұрақтылық пайда болып, шығармашылықты тудырады. Қабілетті ұштайды, дарынды оятады, нәтижелі жеке тұлға қалыптастырады.

Сабақ барысында оқушылар"сәйкестендіру,» «Екі» көпіршік» әдісі арқылы салыстыру, топтастыру, теріп жазу. Логикалық ойлауын дамытатын ойындар мен берілген тапсырмаларды шешу. Әңгіменің ұқсастығын салыстыру,бөліктерге бөлу,ат қою сияқты өздігінен орындайтын тапсырманы да белсене орындайды.

Ұстаз қандай әдіс-тәсілді қолданса да,мақсат біреу –ол оқушыларға тиянақтыда сапалы білім беру.«Фишбоун» әдісінің тиімділігі берілген мәлімет бойынша өздері сұрақ қойып, жауабынтоптық жұмыста талқылауға, ой қорытуға белгілі бір қорытындыға келуге жетелейді. Балықтың басына: зерттелетін , қаралатын, талқыланатын тақырып жазылады.

Оң жақ қабырға сүйектеріне: анықтаған проблема себептері, тақырыптың негізгі мазмұндары мен түсініктері жазылады.

Сол жақ қабырға сүйектеріне: проблемаларды шешу жолдары, қарама-қайшылық тудырушы кедергілер жазылады.

Балықтың құйрығына: анықталған жұмыстың нәтижесі мен талданған тақырыптың қорытындылау сұрағына жауап жазылады.

«Бес саусақ» әдісі.

1. «Бас бармақ» - басты мәселе. Бүгінгі сабақта ең құнды мәселе не болды?

2. «Балалы үйрек» - бірлесу. Қалай жұмыс жасадым, кімге көмек бердім, кімді риза жасадым?

3. «Ортан терек» - ойлану. Мен бүгін білім мен тәжірибе алдым?

4. «Шылдыр шүмек» - шынайылық. Сабақ маған ұнады ма? Неліктен?

5. «Кішкентай  бөбек» - көңіл-күй ахуалы. Мен сабақта өзімді қалайша сезіндім?

Бұл әдісті сабақтың қорытынды бөлімінде  кері байланыс жүргізгенде тиімді. Өйткені бүгінгі жасаған жұмысына талдау жүргізеді. Келесі жолы қандай өзгеріс енгіземін деп ойланады.

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын оятатын, олардың ой-өрісінің, ауызша және жазбаша сөйлеу қабілетінің дамуына дәнекер болатын, өздігінен жұмыс істеу дағдысын қалыптастыратын жұмыс түрі-топтық жұмыс. Мысалы «Постер» құру сияқты топтық жұмысты қолдану барысында оқушылар бір-бірімен пікір алмасады, дәлелдейді , өз ойларын ортаға салады. Пікірлер алмасу кезінде нәтижесінде оқу материалдарын жылдам және жақсырақ игереді, қиындықтарды бірге шешеді.

Сонымен бірге сабақтың ұйымдастыру кезеңінен бастап қорытынды бөліміне дейін диалогтық оқытуды қолдану балалардың тілін дамытуда көп көмегін тигізеді. Бұл жұмысты көбіне «НОУ ХАУ» әдісі арқылы өткізу өте тиімді, қызықты.

Балалардың ойлау қабілетін дамытуда «алты ойшыл қалпақ» әдісі кең пайдаланылады. Сабақ барысында аталған әдіс-тәсілдерді пайдалану оқушының бойында өз-өзіне сенімділік ұялатады, өзге балаға қарап бой түзеуге ұмтылады, өзгені үйрете отырып, өзі көп нәрсені үйренеді,көшбасшылық қабілеттері қалыптасады. Қазіргі заман талабына сай өсіп келе жатқан жеткіншек жаңаша көзқарасқа тым жақын. Сондықтан оқушы қызығушылығын арттыру үшін түрлі әдіс-тәсілдерді қолданғанымыз жөн. Қандай технологияны пайдаланған кезде де оқушының белсенділігі, мақсатқа ұмтылуы, ақпаратты өзі іздеп табуы, шапшағаңдығы мен еркіндігі, шығармашылдығы, көңіл-күйінің көтеріңкі болуы қамтамасыз етіледі.

Қорыта келе айтарым,білім беру жүйесінің ең маңызды да күрделі сатысы – бастауыш сынып, сондықтан осы жаңа технологияларды пайдалана отырып, бастауыш сыныптарда білім сапасын көтеру білімнің басты негізі болып табылады.

«Алдыңа ұлы мақсат қойсаң,ұлылыққа жетесің»деп данышпан ақындарымыз айтпақшы ,пәнге қызықтыра отырып, білім қорын кеңейту үшін мұғалім аянбай еңбек ету керек деп ойлаймын.

1. Ойын арқылы оқыту

Дидактикалық ойындар (карточкалар, жұмбақтар, ребустар)

Рөлдік ойындар (сахналау, драматизация)

Қозғалысты ойындар (сергіту сәттері, эстафеталар)

2. Жобалық әдіс

Балалар топпен немесе жеке шағын зерттеу жүргізіп, оны сыныпқа ұсынады.

Мысалы, "Менің отбасым" жобасы, табиғат туралы шағын зерттеу.

3. Топтық және жұптық жұмыс

"Жигсо" әдісі – әр топ бір тақырыпты зерттеп, басқа топтарға түсіндіреді.

"Фишбоун" әдісі – мәселенің себебі мен шешімін талдау.

"Ойлан, жұптас, бөліс" – әр оқушы жеке ойланып, жұппен талқылап, сыныпқа баяндайды.

4. Көрнекілік және АКТ пайдалану

Видео, слайдтар, суреттер, интерактивті тақта.

Макеттер мен тәжірибелер арқылы оқыту.

5. Сыни ойлауды дамыту әдістері

"INSERT" әдісі – мәтінді оқып, жаңа, қызықты және түсініксіз ақпаратты белгілейді.

"Бес жолды өлең" – берілген тақырыпқа 5 жолды өлең құрастыру.

"Блум таксономиясы" – сұрақтар арқылы талдау, бағалау.

6. Әңгімелеу және сұрақ-жауап әдісі

Мұғалім оқушылармен диалог жүргізіп, олардың ойын дамытуға көмектеседі.

7. Қызықты тәжірибелер

Мысалы, су мен мұнайдың араласпауын көрсету (жаратылыстану сабағында).

Қорытынды:

Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарламаның мәні баланың функционалды сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы өзінің мектеп қабырғасында алған білімін өмірінде қажетке асырып, пайдаға асыра білуі керек. Сол үшін де бұл бағдарламаның негізі — «Өмірмен байланыс» ұғымына құрылған.
Б.Момышұлы «Ұстаздық – ұлы құрмет. Себебі ұрпақтарды ұстаз тәрбиелейді», – дегендей, сапалы білім, саналы тәрбие берген қоғамдағы ұстаз қауымының орны ерекше екенін ұмытпай, қоғамның әр мүшесі жан-жақты қолдау көрсетуі қажет деп ойлаймыз.

Ата-бабамыз «Оқу – инемен құдық қазғандай» демекші, шығармашыл, ізденімпаз ұстаз ғана табысты болады, нәтижеге жетеді.

Әдістерді тиімді қолдану үшін сабақтың мақсаты мен оқушылардың жас ерекшелігін ескеру қажет. Әртүрлі тәсілдерді біріктіре отырып, сабақты қызықты және нәтижелі етуге болады.