АЯТОВА МЕРУЕРТ НУРИДИНОВНА

«№152 мектеп - гимназия» КММ

информатика пәнінің мұғалімі,

педагог-зерттеуші

ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТҰЛҒАСЫНЫҢ

ҚАЛЫПТАСУЫНДА СЫНЫП

ЖЕТЕКШІСІНІҢ ӘСЕРІ

Мектеп қабырғасында оқып жүргенде педагогикалық ұжымда сынып жетекшісі оқушыға ең жақын екенін әрбір оқушы, ата-ана жақсы біледі. Денсаулық, мінез-құлық, оқу, сыныптастарымен, пән мұғалімдерімен қарым-қатынас, бос уақытты және сабақтан тыс жұмыстарды ұйымдастыру және тағы басқалар сынып жетекшісінің толғандыратын салалары болып табылады. Сынып жетекшісі оқушының дамуы мен өзін-өзі дамытуы, оның жеке тұлға ретінде қалыптасуындағы басты тұлғалардың бірі деп есептеймін. Сынып жетекшісінің жұмысы – бүкіл білім беру мекемесінің тәрбие бағдарламасы негізінде құрылған, алдыңғы іс-әрекеттерді, әлеуметтік өмірдің жағымды және жағымсыз тәжірибесін талдау, тұлғаға бағытталған, мақсатты жүйе, жоспарлы іс-әрекет[1].

Бүгінгі таңда сынып жетекшісі өзара байланысты үш функцияны орындайды:

1. Әр баланың дамуына қамқорлық жасау.

2. Пайда болған мәселелерді шешуге көмектесу.

3. Сабақта әр түрлі іс-әрекеттерді ұйымдастыру.

Қазіргі заманда сынып жетекшісі ерекше назар аударуды қажет ететін тұлға. Оның орнын кәсіби тұрғыда дайындығы жоқ адамдар басып алса, ең алдымен балалар зардап шегеді. Бастауыш мектепте тәрбие үрдісін немқұрайлы адамдар жүзеге асырса, мұндай тәрбиеден келген шығын орны толмас. Дәл осы кезеңде кішкентай саңырау мектеп оқушылары мектепке келгенде, мұғалім олар үшін екінші ана іспетті!

Өз тәжірибемнен айта аламын, ата-аналардың мектеп өміріне араласуы оқу үдерісіне қатысушылардың әрқайсысына – балаларға, ата-аналарға және мұғалімдерге орасан зор эмоционалдық және физикалық пайда әкеледі [2].

Мұғалім білім берудің мақсатын ұзақ мерзімді перспективада көруі керек. Сынып жетекшісінің басты міндеті адам бойындағы қасиеттерді тәрбиелеуден гөрі: жұмсақтықты мейірімге, қатыгездікті мінездің күштілігіне, өзіне деген сараңдықты ұжым үшін үнемшілдікке, сыныптағы сайқымазақтықты сахнада орындауға, т.б. жұмыс жасауы қажет[3].

Құрбыларымен қалыптасатын қарым-қатынастар оқушылардың жеке тұлғасын дамытуда үлкен рөл атқарады. Бірақ топ өмір сүрген алғашқы сәтте-ақ ұжым болып дами алмайтынын бәріміз түсінеміз. Бұл ұзақ процесс.

Ұжым әрбір оқушыға әлеуметтік өмірдің қажетті тәжірибесін алуға және өзінің ең жақсы жеке қасиеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Ұжым бірлескен әрекеттер мен қарым-қатынас арқылы біріктіреді.

Сынып жетекшісі сыныптағы қарым-қатынастың барлық түрлерін қолдайды, ынталандырады және үнсіз түзетеді, олардың негізгі - оқушылардың іскерлік байланыстарын есте сақтайды. Сыныпта сіз әрқашан сенім артуға болатын актив болуы керек.

Сынып ұжымының қалыптасуына жағдай жасайтын – сынып жетекшісі. Өз жұмысын оқушылардың ортақ мүдделері, теңдік, бір-біріне төзімділік негізінде құрады. Бірлікті насихаттайтын және әлеуметтік нормаларды бекітетін оқиғаларды таңдайды. Бұл әлеуметтік мәртебені бекітуге, жалпы қабылданған мінез-құлық пен этикет нормаларын сақтауға бағытталған әңгімелер, сабақтар[4]. Балалар ұжымын әсіресе жалпы іс-әрекеттер, топтық экскурсиялар, киноға, театрларға бару, мерекелердегі қойылымдар біріктіреді. Командада қорқыныш пен шантажға орын болмауы керек.

Сынып жетекшісі ұжымды қалыптастыруда да, оның оқушы тұлғасына әсерін ұйымдастыруда да үлкен рөл атқарады. Ұжымды қалыптастыру жұмысы жүйелі және мақсатты түрде жүргізілуі керек. Міне, бұл сынып жетекшісі жұмысындағы ұжым мен тұлғаның қалыптасуының негізі болуы керек.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Каманин О. Н. Создание детского общественного объединения // Справочник классного руководителя. — 2009. — № 12. — С. 33–40.

2. Макаренко А. С. Педагогические сочинения. Т. 1. — М.: Педагогика, 1983. — 386 с.

3. Нечаев М. П. Имидж классного руководителя // Справочник классного руководителя. — 2008. — № 9. — С. 33–35.

4. Сухомлинский В. А. Как воспитать настоящего человека. — М.: Педагогика, 1990. — 286 с.