Сыни тұрғыдан үйретудің бір жолы - Блум таксономиясы

Кубашева Майра Мажитовна

Құрманғазы ауданы, Нұржау жалпы орта мектебі,

жоғары санатты информатика пәнінің мұғалімі

ХХІ ғасыр - білекке емес - білімге, күшке емес - епке тоқтаған заман.

Ал бүгінгі қоғамның басты мәселелерінің бірі - білім беруді түбегейлі өзгерту.

Қазіргі таңда еліміздің білім беру жүйесіндегі реформалар мен сындарлы саясаттар, өзгерістер мен жаңалықтар әрбір педагог қауымның ойлауына, өткені мен бүгіні, келешегі мен болашағы жайлы толғануына, жаңа идеялармен, жаңа жүйелермен жұмыс жасауына негіз болары анық. Олай болса, білімнің сапалы да саналы түрде берілуі білім беру жүйесіндегі педагогтердің деңгейіне байланысты. Қазіргі заман талабына сай білім беру жүйесінің тиімділігінің басты мақсаты білім сапасын арттыру.

Бүгінгі таңдағы оқыту үрдісі жаңа әдіс- тәсілдерді, жаңаша идеяларды қолдануды талап етеді. Әр мұғалім өз іс- тәжірибесінде көптеген қиындықтармен, кедергілермен кездеседі. Ол заман көшіне ілесу үшін өз білімін жетілдіріп отыруы қажет.  Білім берудегі Кембридждік әдістің теориялық негізін оқып, таныса отырып, оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдері –

7 модульді практикалық түрде қолдану арқылы оның артықшылықтарына көз жеткіздім. 

Заман талабына сай оқыту үшін сабақта жаңа әдістерді қолданып, алған білімдерін өмірде өздерінің қажеттілігіне пайдалануға тәрбиелеу. Осыны іске асырудың жолы жас ұрпаққа сындарлы тұрғыдан оқытып, нәтижесінде ойын еркін жеткізетін, ынталы, сыни пікір-көзқарастары жүйелі дамыған, сандық технологияларда құзырлылық танытатын оқушы қалыптастыру.

Жалпы құзыреттілік дегеніміз – алынған білімдер мен біліктерді іс-жүзінде, күнделікті өмірде қандай да бір практикалық және теориялық мәселелерді шешуге қолдана алу қабілеттілігі. Яғни оқушылар ұстаздар қауымынан тек білімге ғана емес, өмірге де үйрететін қабілеттілікті қажет етіп отыр. Сондықтан болашақ ұрпақты бәсекеге қабілетті етіп тәрбиелейтін ұстаз жауапкершілігі мол. Қазіргі уақытта мектеп мұғалімінің алдында тұрған жауапты міндет – оқушыға тиянақты білім беру.

Сыни тұрғыдан ойлау ой жүгірту, пайымдау жасау немесе проблеманы шешу үдерісі жүрген барлық жағдайларда, яғни неге сенуге болады, не істеу керек және бұны ойластырылған әрі рефлексивтік тәсілмен қалай істеуге болатындығын анықтау қажет болған жағдайлардың барлығында орын алады.

Сыни тұрғыдан ойлау «ойлау туралы ойлану» деп сипатталған.

Сыни тұрғыдан ойлау: бақылау, тәжірибе, толғану және ой жүгірту нәтижесінде алынған ақпаратты ұғыну, бағалау талдау және синтездеуде қолданылатын әдіс болып табылады, сонымен қатар ол әрекет жасауға негіз, түрткі болуы да мүмкін. Сыни тұрғыдан ойлау көбінесе бір нәрсені елестетуге, баламалы шешімдерді қабылдауға, ойлау және іс-әрекеттің жаңа немесе түрлендірілген тәсілдерін енгізуге дайын болуды көздейді,ол ұйымдастырылған қоғамдық әрекеттерге бейілділік пен басқаларды сыни тұрғыдан ойлауға баулуды білдіреді. Сыни тұрғыдан ойлау дағдыларының негізгі тізбесіне қадағалау, интерпретация, талдау, қорытынды жасау, бағалау, түсіндіру, метатану кіреді.[1]

Сарапшылардың пікірінше, сыни тұрғыдан ойлау проблемаларымен белсенді айналысатын адамдар мен топтар:

· қадағалау жолымен алынған деректерге;

· мәнмәтінге;

· барабар шешім қабылдауға арналған тиісті критерийлерге;

· ой-пікір, пайымды қалыптастыру үшін қолданылатын әдістерге;

· алдағы проблемалар мен мәселелерді түсіну үшін қолданылатын теориялық құрылғыларға лайықты көңіл бөледі.

  Оқыту үрдісінде оқушылардың әрқайсысына жеке тұлға ретінде қарап, өздеріне деген сенімін туғыза білу, оқушының білімге ынтасын көтере білудің маңызы ерекше. Осы бағытта Блум таксономиясы – жеке тұлға шығармашылығын дамытушы құрылым.

Алдыма қойған мақсатым: Оқыту үрдісінде және бағалауда Блум таксономиясын қолдану арқылы білім беріп қана қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, оны өз бетінше меңгеруіне, теориялық білімін іс жүзінде пайдалануға, өз бетінше ізденуге, сыни тұрғыдан ойлай білуге, өз білімін бағалай білуге үйрету.

Бұл мақсаттарды жүзеге асыруда мынадай міндеттерді алға қойдым:

• Жаңа технологияның әдіс-тәсілдерін меңгерте отырып, өз бетімен ақпараттар іздеуге дағдыландыру;

• Жеке тұлғаны және оның шығармашылық қасиеттерін, ойлау қабілетін дамыту;

• Оқушыларды қазіргі заманғы жаңа техникаларды меңгере білуге дағдыландыру, оны оқу үрдісінде кеңінен қолдану;

Қорыта айтқанда:

• Жаңа нәрсені оқыту адамның нені білетінімен және түсінетінімен байланысты болу керек.

• Оқыту оқушының бастапқы білімі мен дағдыларын назарға алып, оларды өрістетуді мақсат еткенде мәні болады.

• Осы байланыстарды дамытып, нығайту үшін үлкен мәселелерді шешу үдерісін толыққанды қатыстыру қажет.

• Оқушыларға болжам жасауға, оны қорғауға, сынақтан өткізуге және құруға уақыт беру керек.

• Оқушылардың бір-бірін оқытуына мүмкіндік беру керек.

• Белгілі бір уақыт ішінде жұмыс істеуге арналған материалдың көлемі шектеулі болуы керек.

• Мұғалімдер оқушыларға рефлексияны ынталандыру және өз идеяларын ойластыру арқылы алған білімдерін қорытындылап, талдауға көмектесуге тиіс.
• Қолайлы оқу үшін адамдарға кері байланыс пен мадақтау қажет, сондықтан бағалау ізгі болуы керек.

1956 жылы американдық ғалым Бенджамин Блумның төрағалық етуімен білім беру комитеті әзірлеген сын тұрғысынан ойлауды қарастыруға болатын ойлау дағдыларының кеңінен қолданылатын иерархиялық моделі Блум таксономиясын тәжірибеме енгіздім. Мен өз оқушымды пікірін ашық айта алатын, білімді жеке тұлға ретінде көру үшін әр сабақты осы жүйеде жоспарлаудан бастауды жөн көрдім. Сабақты Блум таксономиясымен құрылымдаудағы мақсатым оқушылардың сын тұрғысынан ойлау арқылы алған білімін талдап, пікірін өмірмен байланыстыра, ашық айтуға бағыттау болды.

Блум таксономиясы танымдық үрдісті ең қарапайым деңгейден бастап бірте - бірте күрделенетін 6 деңгейге жіктейтіндігін ескере отырып, қарапайым деңгейге есте сақтау, түсіне білу, еске түсіру; ал одан кейінгі түсіну деңгейінде сол ақпаратты басқаша, өз сөзімен жеткізе алумен жалғасады. Жаңа ақпаратты бөліктерге бөліп зерттеуден кейін оны өз тәжірибесінде тасымалдай алу сияқты алдыңғыға қарағанда күрделі әрекетке ұласады. Оқушының білімін дамытудағы ойлаудың жоғары деңгейінде жүретін қарама – қарсылық туғызу, шешім қабылдау, баға беру жұмыстарының әдістемесін меңгеру арқылы мұғалім ретінде өз - өзіме деген сенімім орнады. Сөз етіліп отырған деңгейлерге сәйкес танымдық үрдістің мақсаттары бірте - бірте күрделену заңдылығын түсіну мені үнемі ізденісте болуға жетеледі. .[2]

Әр қадам сайын сол деңгейде орындалған әрекетке баға беруді жүзеге асыру арқылы оқушының білім деңгейі артып, шығармашылығы шыңдалады. Шығармашылық жұмыстарды орындағанда оқушылар өзінің болжау, топшылау, түрлі құбылыстардың арасындағы байланыстарды салыстыра білу қабілетіне сүйене отырып, ой қорытындысын жасап, жаңа шешім табады, өзіндік жаңалық ашады. Бұл жаңалықты бала шығармашылығын дамытуда пайда болған өзгеде жоқ қайталанбайтын өнім деп қарауға болады. Блум таксономиясымен жұмыс нәтижесінде оқушы білімін шығармашылық деңгейге жетелеу жүзеге асады.

Блум таксономиясы жеке тұлғаның біліктілік қасиеттерін шыңдай түсуге жол салады. Атап айтсам, аса сезгіштік, ой ұшқырлығы, жаңаға ұмтылушылық, шығармашылық қабілеттер, өзіндік ой – пікірлерге тұра білу, өзіне сын көзбен қарау, қисын ойлау, жаңаны сезгіштік, күмәншілдік, әр нәрсеге күмән келтіру. Блум таксономиясының негізінде жеке тұлғаның креативтілігі, шығармашылық дербестілігін қалыптастырады. Демек, блум таксономиясы- оқытуы арқылы жеке тұлғаны қалыптастыру, жеке тұлғаның сапалық қасиетін дамытатын рухани құндылықтарды игерудің бірден – бір жолы. 

Білу. Таным мен ойлаудың де төмен деңгейі. Бұл категория мәлiметтердi қайталау немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректердi еске түсiредi.

- Қолданылған терминдерді біледі (есте сақтайды және қайталайды);
- Нақты фактілерді біледі;

- Жұмыстың орындалу ретін біледі,

- Негізгі ұғымдарды біледі;

- Ережелерді, қағидаларды біледі.

Түсіну. Таным мен ойлаудың орта деңгейі.

Негізгі идеяларды ұйымдастыру, салыстыру, түсіндіру, сипаттау және бекіту жолымен фактілермен идеяларды түсінетіндегін көрсету:
Оқу материалын түсінген ретінде келесідей әрекеттерді атқаруды атауға болады:
Аударма жасау /трансляция/ – оқу материалын бір «тілден» екінші «тілге» ауыстыру (мысалы, сөзбен келтірілген мәліметті кесте, схемамен көрсету, т.б.);
Интерпретация – оқу материалын «өз сөзімен» түсіндіру, қысқаша баяндау;
Экстраполяция-/ Жорамалдау/ Құбылыстың бір бөлігіне қатысты түйіндерді оның екінші бөлігіне тарқату;

–  Оқу материалдары бойынша әңгіменің әрі қарай не туралы болатындығын,

оның салдары мен нәтижелерін болжау.

- Фактілерді, ережелерді, қағидаларды түсінеді;

- Сөзбен келтірілген материалды, схемалар, графиктер, диаграммаларды

түрлендіреді;
- Сөзбен келтірілген материалды математикалық ұғымдарға өзгертеді;
- Берілген ақпарат бойынша болашақта туындалуы ықтимал салдарын сипаттайды.
Қолдану. Таным мен ойлаудың орта деңгейі.

Жаңа білімдерді, әдістерді және ережелерді түрлі нұсқада пайдалану. Бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан қолдану кіреді. Оқу нәтижелері түсіну деңгейіне қарағанда материалды тереңірек игеруді талап етеді.
- Ұғымдар мен қағидаларды жаңа жағдайларда қолданады;

- Заңдар мен теорияларды практикалық тұрғыдан нақты ситуацияларда

қолданады;
- Әдіс немесе жұмыс ретін дұрыс қолданатындығын көрсетеді.
Талдау. Таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі.

Дәйектер мен себептерге сәйкес ақпаратты тексеру және жіктеу. Қорытынды жасау және жалпылаудың болғанын растайтын дәлелдерді анықтау.
Оқу материалының құрылымы анық көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу: бүтіннің бөліктерін ажырату; бүтіннің бөліктерінің арасындағы өзара байланыстарды анықтау. Бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрылысын қалайша құралатындығын меңзейді.
- Элементтерді талдау,

- Қарым қатынасты талдау,

- Ұйымдастыру қағидаттарын талдау;

- Жасырын (көзге көрінбейтін) жәйттерді ашады;

- Ойдың өрбуінен қателер мен олқылықтарды айқындайды,

- Фактілер мен олардың салдарының арасын ажыратады;

- Ұсынылған фактілердің маңыздылығын айқындайды.

Жинақтау. Таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі.

Жаңа үлгідегі әртүрлі тәсілдермен элементтерді қиыстыру арқылы ақпараттарды жүйелеу немесе балама шешім ұсыну;

Оқу материалының элементтерінен жаңашыл сипаттан бүтінді (нәтижені) құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама (баяндама, сөз), жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады. Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн мен жаңа құрылымдарды жасап шығаратын шығармашылық әрекеттерді қолдануды талап етеді.
- Шығармашылық тұрғыдан кішігірім шығарма (эссе) жазады;

- Тәжірибе жасаудың өзіндік жоспарын ұсынады;

- Қандай да болмасын проблеманы шешу үшін өз білімдерін шығармашылық-пен қолданады.

Бағалау. Таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі.

Пікірмен таныстыру және оны дәлелдеу, ақпарат бойынша қорытынды жасау және жұмыс сапасын бағалау.Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелелеріне қол жеткізуді меңзейді.

- Оқу материалы құрылымының логикасын жазбаша түрде бағалайды;

- Ішкі немесе сыртқы критерийлерге сүйеніп, оқу материалының

маңыздылығын айқындатады;

- Жасалған шешімдер мен қорытындылардың берілген фактілерге сәйкестігін анықтайды. [3]

Блум таксономиясы бір ізбен реттелген мақсаттар жүйесі арқылы оқушылардың білім деңгейлерін, шығармашылық деңгейге жетуді ұсынады: оның кестесі төмендегідей:

1 кесте

Мақсаттар жүйесі	Оқушылардың когнитивтік іс-әрекеті
Білім	Оқушы меңгеретін және берілетін білім негіздері
Түсінік	Оқушы білімді қабылдайды, түсінеді, түсіндіреді.
Қолдану	Алған білімді қолданады
Талдау	Білімді жай қабылдамайды, талдайды, саралайды, салыстырады.
Жинақтау	Алған білімнен жаңа өнім жасап шығарады.
Бағалау (сыни өзіндік пікір)	Өз пікірін білдіреді, сынайды, жоққа шығарады, не мақұлдамайды.

Жаңа мыңжылдық талабына сай, мұғалім – бақылаушы емес, бағалаушы да емес, танымдық іс-әрекетті ұйымдастыратын шығармашылық істердің ұйытқысы. Сөзім дәйекті болу үшін жоғарыда көрсетілген Блум таксономиясын өз тәжірибемде қалай, қандай жолдармен іске асыратыныма тоқталайын.

		Информатика	Операциялық жүйелердің жіктелуі		ҮІІ «А» сынып
Сілтеме		Оқу бағдарламасы , ҮІІ сынып информатика оқулығы
Жалпы мақсаттар		Операциялық жүйенің (ОЖ) негізгі нысандарының қызметін және онымен жұмыс істеуді, басқаруды үйрету
Оқыту нәтижелері		Операциялық жүйенің міндеті мен қызметін білді; Операцилық жүйенің жіктелуін білді; Топтасып жұмыс істей отырып ОЖ қызметін салыстыра білді; Өздігінен оқу дағдылары қалыптасты.
Негізгі идеялар		Жаңа теориялық ақпаратты беру арқылы оқушыға жаңа білімнің басталғанын сезіндіру. Оқушыға жаңа ойлау дағдысын, мәнерін, амалдарын қалыптастыруға ықпал жасау. Оқушының өмірдегі біліміне, білетініне сүйену.
Тапсырма (сабақтың жүрісі)		«Ой қозғау» Білім ( өткен тақырыптарды еске түсіру) Жаңа тақырыпты тапсырма орындау барысында өздеріне меңгерту. Сергіту сәті Би (видеокөріністе көрсетілген қимылдарды қайталайды) Флипчартпен жұмыс (Топтарға тапсырма) оқулықпен жұм «Салыстыр», «Ойлан тап», «Кім тапқыр». Ой қозғау «Сен маған мен саған» Бағалау бетшесі Рефлексия Үй тапсырмасы
Жүргізетін жұмысым
Уақыты	Мұғалімнің іс-әрекеті			Оқушының іс -әрекеті
2 минут 7 минут 6 мин 6 мин 6 мин 2 мин Жүктеу ЖИ арқылы жасау ЖИ арқылы жасау Бөлісу 1 - айлық Материал тарифі -96% жеңілдік 00 05 00 ҚМЖ Ашық сабақ Тәрбие сағаты Презентация БЖБ, ТЖБ тесттер Көрнекіліктер Балабақшаға арнарлған құжаттар Мақала, Эссе Дидактикалық ойындар және тағы басқа 400 000 материал Барлық 400 000 материалдарды шексіз жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз 1 990 ₸ 49 000₸ 1 айға қосылу Таңдау Материалға шағымдану Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз Жариялаған: Майра Кубашева Мажитовна 25 Ақпан 2021 383 Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз Шағымды қалдыру Баяндама "Сыни тұрғыдан үйретудің бір жолы - Блум таксономиясы" Тақырып бойынша 11 материал табылды Баяндама "Сыни тұрғыдан үйретудің бір жолы - Блум таксономиясы" Материал туралы қысқаша түсінік Бұл матермал әріптестеріме педагогикалық оқуға қатысуға үлгі болады деген ойдамын. Материалды жүктеу Материалдың қысқаша нұсқасы Сыни тұрғыдан үйретудің бір жолы - Блум таксономиясы Кубашева Майра Мажитовна Құрманғазы ауданы, Нұржау жалпы орта мектебі, жоғары санатты информатика пәнінің мұғалімі ХХІ ғасыр - білекке емес - білімге, күшке емес - епке тоқтаған заман. Ал бүгінгі қоғамның басты мәселелерінің бірі - білім беруді түбегейлі өзгерту. Қазіргі таңда еліміздің білім беру жүйесіндегі реформалар мен сындарлы саясаттар, өзгерістер мен жаңалықтар әрбір педагог қауымның ойлауына, өткені мен бүгіні, келешегі мен болашағы жайлы толғануына, жаңа идеялармен, жаңа жүйелермен жұмыс жасауына негіз болары анық. Олай болса, білімнің сапалы да саналы түрде берілуі білім беру жүйесіндегі педагогтердің деңгейіне байланысты. Қазіргі заман талабына сай білім беру жүйесінің тиімділігінің басты мақсаты білім сапасын арттыру. Бүгінгі таңдағы оқыту үрдісі жаңа әдіс- тәсілдерді, жаңаша идеяларды қолдануды талап етеді. Әр мұғалім өз іс- тәжірибесінде көптеген қиындықтармен, кедергілермен кездеседі. Ол заман көшіне ілесу үшін өз білімін жетілдіріп отыруы қажет.  Білім берудегі Кембридждік әдістің теориялық негізін оқып, таныса отырып, оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдері – 7 модульді практикалық түрде қолдану арқылы оның артықшылықтарына көз жеткіздім.  Заман талабына сай оқыту үшін сабақта жаңа әдістерді қолданып, алған білімдерін өмірде өздерінің қажеттілігіне пайдалануға тәрбиелеу. Осыны іске асырудың жолы жас ұрпаққа сындарлы тұрғыдан оқытып, нәтижесінде ойын еркін жеткізетін, ынталы, сыни пікір-көзқарастары жүйелі дамыған, сандық технологияларда құзырлылық танытатын оқушы қалыптастыру. Жалпы құзыреттілік дегеніміз – алынған білімдер мен біліктерді іс-жүзінде, күнделікті өмірде қандай да бір практикалық және теориялық мәселелерді шешуге қолдана алу қабілеттілігі. Яғни оқушылар ұстаздар қауымынан тек білімге ғана емес, өмірге де үйрететін қабілеттілікті қажет етіп отыр. Сондықтан болашақ ұрпақты бәсекеге қабілетті етіп тәрбиелейтін ұстаз жауапкершілігі мол. Қазіргі уақытта мектеп мұғалімінің алдында тұрған жауапты міндет – оқушыға тиянақты білім беру. Сыни тұрғыдан ойлау ой жүгірту, пайымдау жасау немесе проблеманы шешу үдерісі жүрген барлық жағдайларда, яғни неге сенуге болады, не істеу керек және бұны ойластырылған әрі рефлексивтік тәсілмен қалай істеуге болатындығын анықтау қажет болған жағдайлардың барлығында орын алады. Сыни тұрғыдан ойлау «ойлау туралы ойлану» деп сипатталған. Сыни тұрғыдан ойлау: бақылау, тәжірибе, толғану және ой жүгірту нәтижесінде алынған ақпаратты ұғыну, бағалау талдау және синтездеуде қолданылатын әдіс болып табылады, сонымен қатар ол әрекет жасауға негіз, түрткі болуы да мүмкін. Сыни тұрғыдан ойлау көбінесе бір нәрсені елестетуге, баламалы шешімдерді қабылдауға, ойлау және іс-әрекеттің жаңа немесе түрлендірілген тәсілдерін енгізуге дайын болуды көздейді,ол ұйымдастырылған қоғамдық әрекеттерге бейілділік пен басқаларды сыни тұрғыдан ойлауға баулуды білдіреді. Сыни тұрғыдан ойлау дағдыларының негізгі тізбесіне қадағалау, интерпретация, талдау, қорытынды жасау, бағалау, түсіндіру, метатану кіреді.[1] Сарапшылардың пікірінше, сыни тұрғыдан ойлау проблемаларымен белсенді айналысатын адамдар мен топтар: · қадағалау жолымен алынған деректерге; · мәнмәтінге; · барабар шешім қабылдауға арналған тиісті критерийлерге; · ой-пікір, пайымды қалыптастыру үшін қолданылатын әдістерге; · алдағы проблемалар мен мәселелерді түсіну үшін қолданылатын теориялық құрылғыларға лайықты көңіл бөледі.   Оқыту үрдісінде оқушылардың әрқайсысына жеке тұлға ретінде қарап, өздеріне деген сенімін туғыза білу, оқушының білімге ынтасын көтере білудің маңызы ерекше. Осы бағытта Блум таксономиясы – жеке тұлға шығармашылығын дамытушы құрылым. Алдыма қойған мақсатым: Оқыту үрдісінде және бағалауда Блум таксономиясын қолдану арқылы білім беріп қана қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, оны өз бетінше меңгеруіне, теориялық білімін іс жүзінде пайдалануға, өз бетінше ізденуге, сыни тұрғыдан ойлай білуге, өз білімін бағалай білуге үйрету. Бұл мақсаттарды жүзеге асыруда мынадай міндеттерді алға қойдым: Жаңа технологияның әдіс-тәсілдерін меңгерте отырып, өз бетімен ақпараттар іздеуге дағдыландыру; Жеке тұлғаны және оның шығармашылық қасиеттерін, ойлау қабілетін дамыту; Оқушыларды қазіргі заманғы жаңа техникаларды меңгере білуге дағдыландыру, оны оқу үрдісінде кеңінен қолдану; Қорыта айтқанда: • Жаңа нәрсені оқыту адамның нені білетінімен және түсінетінімен байланысты болу керек. • Оқыту оқушының бастапқы білімі мен дағдыларын назарға алып, оларды өрістетуді мақсат еткенде мәні болады. • Осы байланыстарды дамытып, нығайту үшін үлкен мәселелерді шешу үдерісін толыққанды қатыстыру қажет. • Оқушыларға болжам жасауға, оны қорғауға, сынақтан өткізуге және құруға уақыт беру керек. • Оқушылардың бір-бірін оқытуына мүмкіндік беру керек. • Белгілі бір уақыт ішінде жұмыс істеуге арналған материалдың көлемі шектеулі болуы керек. • Мұғалімдер оқушыларға рефлексияны ынталандыру және өз идеяларын ойластыру арқылы алған білімдерін қорытындылап, талдауға көмектесуге тиіс. • Қолайлы оқу үшін адамдарға кері байланыс пен мадақтау қажет, сондықтан бағалау ізгі болуы керек. 1956 жылы американдық ғалым Бенджамин Блумның төрағалық етуімен білім беру комитеті әзірлеген сын тұрғысынан ойлауды қарастыруға болатын ойлау дағдыларының кеңінен қолданылатын иерархиялық моделі Блум таксономиясын тәжірибеме енгіздім. Мен өз оқушымды пікірін ашық айта алатын, білімді жеке тұлға ретінде көру үшін әр сабақты осы жүйеде жоспарлаудан бастауды жөн көрдім. Сабақты Блум таксономиясымен құрылымдаудағы мақсатым оқушылардың сын тұрғысынан ойлау арқылы алған білімін талдап, пікірін өмірмен байланыстыра, ашық айтуға бағыттау болды. Блум таксономиясы танымдық үрдісті ең қарапайым деңгейден бастап бірте - бірте күрделенетін 6 деңгейге жіктейтіндігін ескере отырып, қарапайым деңгейге есте сақтау, түсіне білу, еске түсіру; ал одан кейінгі түсіну деңгейінде сол ақпаратты басқаша, өз сөзімен жеткізе алумен жалғасады. Жаңа ақпаратты бөліктерге бөліп зерттеуден кейін оны өз тәжірибесінде тасымалдай алу сияқты алдыңғыға қарағанда күрделі әрекетке ұласады. Оқушының білімін дамытудағы ойлаудың жоғары деңгейінде жүретін қарама – қарсылық туғызу, шешім қабылдау, баға беру жұмыстарының әдістемесін меңгеру арқылы мұғалім ретінде өз - өзіме деген сенімім орнады. Сөз етіліп отырған деңгейлерге сәйкес танымдық үрдістің мақсаттары бірте - бірте күрделену заңдылығын түсіну мені үнемі ізденісте болуға жетеледі. .[2] Әр қадам сайын сол деңгейде орындалған әрекетке баға беруді жүзеге асыру арқылы оқушының білім деңгейі артып, шығармашылығы шыңдалады. Шығармашылық жұмыстарды орындағанда оқушылар өзінің болжау, топшылау, түрлі құбылыстардың арасындағы байланыстарды салыстыра білу қабілетіне сүйене отырып, ой қорытындысын жасап, жаңа шешім табады, өзіндік жаңалық ашады. Бұл жаңалықты бала шығармашылығын дамытуда пайда болған өзгеде жоқ қайталанбайтын өнім деп қарауға болады. Блум таксономиясымен жұмыс нәтижесінде оқушы білімін шығармашылық деңгейге жетелеу жүзеге асады. Блум таксономиясы жеке тұлғаның біліктілік қасиеттерін шыңдай түсуге жол салады. Атап айтсам, аса сезгіштік, ой ұшқырлығы, жаңаға ұмтылушылық, шығармашылық қабілеттер, өзіндік ой – пікірлерге тұра білу, өзіне сын көзбен қарау, қисын ойлау, жаңаны сезгіштік, күмәншілдік, әр нәрсеге күмән келтіру. Блум таксономиясының негізінде жеке тұлғаның креативтілігі, шығармашылық дербестілігін қалыптастырады. Демек, блум таксономиясы- оқытуы арқылы жеке тұлғаны қалыптастыру, жеке тұлғаның сапалық қасиетін дамытатын рухани құндылықтарды игерудің бірден – бір жолы.  Білу. Таным мен ойлаудың де төмен деңгейі. Бұл категория мәлiметтердi қайталау немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректердi еске түсiредi. - Қолданылған терминдерді біледі (есте сақтайды және қайталайды); - Нақты фактілерді біледі; - Жұмыстың орындалу ретін біледі, - Негізгі ұғымдарды біледі; - Ережелерді, қағидаларды біледі. Түсіну. Таным мен ойлаудың орта деңгейі. Негізгі идеяларды ұйымдастыру, салыстыру, түсіндіру, сипаттау және бекіту жолымен фактілермен идеяларды түсінетіндегін көрсету: Оқу материалын түсінген ретінде келесідей әрекеттерді атқаруды атауға болады: Аударма жасау /трансляция/ – оқу материалын бір «тілден» екінші «тілге» ауыстыру (мысалы, сөзбен келтірілген мәліметті кесте, схемамен көрсету, т.б.); Интерпретация – оқу материалын «өз сөзімен» түсіндіру, қысқаша баяндау; Экстраполяция-/ Жорамалдау/ Құбылыстың бір бөлігіне қатысты түйіндерді оның екінші бөлігіне тарқату; –  Оқу материалдары бойынша әңгіменің әрі қарай не туралы болатындығын, оның салдары мен нәтижелерін болжау. - Фактілерді, ережелерді, қағидаларды түсінеді; - Сөзбен келтірілген материалды, схемалар, графиктер, диаграммаларды түрлендіреді; - Сөзбен келтірілген материалды математикалық ұғымдарға өзгертеді; - Берілген ақпарат бойынша болашақта туындалуы ықтимал салдарын сипаттайды. Қолдану. Таным мен ойлаудың орта деңгейі. Жаңа білімдерді, әдістерді және ережелерді түрлі нұсқада пайдалану. Бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан қолдану кіреді. Оқу нәтижелері түсіну деңгейіне қарағанда материалды тереңірек игеруді талап етеді. - Ұғымдар мен қағидаларды жаңа жағдайларда қолданады; - Заңдар мен теорияларды практикалық тұрғыдан нақты ситуацияларда қолданады; - Әдіс немесе жұмыс ретін дұрыс қолданатындығын көрсетеді. Талдау. Таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі. Дәйектер мен себептерге сәйкес ақпаратты тексеру және жіктеу. Қорытынды жасау және жалпылаудың болғанын растайтын дәлелдерді анықтау. Оқу материалының құрылымы анық көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу: бүтіннің бөліктерін ажырату; бүтіннің бөліктерінің арасындағы өзара байланыстарды анықтау. Бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрылысын қалайша құралатындығын меңзейді. - Элементтерді талдау, - Қарым қатынасты талдау, - Ұйымдастыру қағидаттарын талдау; - Жасырын (көзге көрінбейтін) жәйттерді ашады; - Ойдың өрбуінен қателер мен олқылықтарды айқындайды, - Фактілер мен олардың салдарының арасын ажыратады; - Ұсынылған фактілердің маңыздылығын айқындайды. Жинақтау. Таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі. Жаңа үлгідегі әртүрлі тәсілдермен элементтерді қиыстыру арқылы ақпараттарды жүйелеу немесе балама шешім ұсыну; Оқу материалының элементтерінен жаңашыл сипаттан бүтінді (нәтижені) құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама (баяндама, сөз), жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады. Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн мен жаңа құрылымдарды жасап шығаратын шығармашылық әрекеттерді қолдануды талап етеді. - Шығармашылық тұрғыдан кішігірім шығарма (эссе) жазады; - Тәжірибе жасаудың өзіндік жоспарын ұсынады; - Қандай да болмасын проблеманы шешу үшін өз білімдерін шығармашылық-пен қолданады. Бағалау. Таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі. Пікірмен таныстыру және оны дәлелдеу, ақпарат бойынша қорытынды жасау және жұмыс сапасын бағалау.Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелелеріне қол жеткізуді меңзейді. - Оқу материалы құрылымының логикасын жазбаша түрде бағалайды; - Ішкі немесе сыртқы критерийлерге сүйеніп, оқу материалының маңыздылығын айқындатады; - Жасалған шешімдер мен қорытындылардың берілген фактілерге сәйкестігін анықтайды. [3] Блум таксономиясы бір ізбен реттелген мақсаттар жүйесі арқылы оқушылардың білім деңгейлерін, шығармашылық деңгейге жетуді ұсынады: оның кестесі төмендегідей: 1 кесте Мақсаттар жүйесі Оқушылардың когнитивтік іс-әрекеті Білім Оқушы меңгеретін және берілетін білім негіздері Түсінік Оқушы білімді қабылдайды, түсінеді, түсіндіреді. Қолдану Алған білімді қолданады Талдау Білімді жай қабылдамайды, талдайды, саралайды, салыстырады. Жинақтау Алған білімнен жаңа өнім жасап шығарады. Бағалау (сыни өзіндік пікір) Өз пікірін білдіреді, сынайды, жоққа шығарады, не мақұлдамайды. Жаңа мыңжылдық талабына сай, мұғалім – бақылаушы емес, бағалаушы да емес, танымдық іс-әрекетті ұйымдастыратын шығармашылық істердің ұйытқысы. Сөзім дәйекті болу үшін жоғарыда көрсетілген Блум таксономиясын өз тәжірибемде қалай, қандай жолдармен іске асыратыныма тоқталайын. Информатика Операциялық жүйелердің жіктелуі ҮІІ «А» сынып Сілтеме Оқу бағдарламасы , ҮІІ сынып информатика оқулығы Жалпы мақсаттар Операциялық жүйенің (ОЖ) негізгі нысандарының қызметін және онымен жұмыс істеуді, басқаруды үйрету Оқыту нәтижелері Операциялық жүйенің міндеті мен қызметін білді; Операцилық жүйенің жіктелуін білді; Топтасып жұмыс істей отырып ОЖ қызметін салыстыра білді; Өздігінен оқу дағдылары қалыптасты. Негізгі идеялар Жаңа теориялық ақпаратты беру арқылы оқушыға жаңа білімнің басталғанын сезіндіру. Оқушыға жаңа ойлау дағдысын, мәнерін, амалдарын қалыптастыруға ықпал жасау. Оқушының өмірдегі біліміне, білетініне сүйену. Тапсырма (сабақтың жүрісі) «Ой қозғау» Білім ( өткен тақырыптарды еске түсіру) Жаңа тақырыпты тапсырма орындау барысында өздеріне меңгерту. Сергіту сәті Би (видеокөріністе көрсетілген қимылдарды қайталайды) Флипчартпен жұмыс (Топтарға тапсырма) оқулықпен жұм «Салыстыр», «Ойлан тап», «Кім тапқыр». Ой қозғау «Сен маған мен саған» Бағалау бетшесі Рефлексия Үй тапсырмасы Жүргізетін жұмысым Уақыты Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс -әрекеті 2 минут 7 минут 6 мин 6 мин 6 мин 2 мин Материалды жүктеу Жүктеу Сақтау Бөлісу ЖИ арқылы жасау Файл форматы: docx Информатика Баяндамалар, реферат Басқа 25.02.2021 383 Жүктеу Сақтау ЖИ арқылы жасау Жариялаған: Майра Кубашева Мажитовна Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз, шағым қалдыра аласыз Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз Іздеу Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз! Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі. Толығырақ Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз! Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз! Жариялау Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз! Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз! Жариялау Министірлікпен келісілген курстар тізімі Химия пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Тарих пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Биология пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Ағылшын тілі пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ География пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Информатика пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Мектепке дейінгі білім беру бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ «Қазақ тілі» жəне «Қазақ əдебиеті» бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Дене шынықтыру пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Білім алушылардың білім сапасын арттыру мақсатында сабақта цифрлық технологияларды қолдану 80/108 сағат Толығырақ Инклюзивті білім беру жүйесінде ерекше білім беру қажеттілігі бар білім алушыға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бойынша педагогтердің кәсіби және пәндік құзыреттіліктерін дамыту 80/108 сағат Толығырақ