Пән мұғалімі: Күні: 29.11.2018 жыл

Пәні: Геометрия Сыныбы: 9 «Ә» Қатысқан оқушы саны:26

Сабақтың тақырыбы

Бұру түрлендіруі

Сабақтың мақсаты

Оқушылардың симметрияның күнделікті өмірдегі, өнердегі қолданыстарына мысалдар келтіре  алу біліктіліктерін меңгерту; түзуге қатысты және нүктеге қатысты симметриялы фигураларды ажырата білу қабілеттерін арттыру, оларды салу дағдыларын қалыптастыру, математикалық тілде сөйлеу қабілеттерін дамыту.

Оқып үйренудің нәтижесінде

1. Бұру түрлендіруі анықтамасын біледі (барлығы)

2. Бұру түрлендіруі туралы есепті емін-еркін шығарады.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар:Тілдік мақсат:

Математика тілінде сауатты сөйлеуге дағдыландыру

Алдынғы (бұрынғы) оқыту

Төмендегі сыныпта өткен геометриялық фигуралар мен байланыстыру.

Әдіс-тәсілдер

а) «Сұрақ-жауап»

ә)«Кім жылдам?»

Ресурстар

Шыныбеков А.НАлгебра: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2018

Жоспар

Сабақ кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Қызығу-

шылықты ояту

І. Ұйымдастыру кезеңі (2мин)

* оқушылармен амандасу;

* оқушыларды түгелдеу;

* оқу құралдарын тексеру;

* сыныптың тазалығына көңіл бөлу;

* оқушылардың зейінін сабаққа аудару;

* мұғаліммен сәлемдеседі;

* оқу құралдарын дайындайды;

* зейіндерін сабаққа аударады;

Қолдану, талдау

Түзуге қатысты бұру

Егер F фигурасының әрбір нүктесін l түзуінің маңында қандай да φ бұрышқа бұрсақ, онда F₁ жаңа фигурасын аламыз.

Денелерді бұруды мамандар бұрғылауда, арнайы зауыт құрылғыларында жиі қолданады. Кеңістікте фигуралардың айналуына байланысты теориялық сұрақтар турбиналарды, электр қозғалтқыштарын, түрлі центрифугаларды және т.б. құрастыратын мамандар үшін маңызды.

Төбелерінің координаталары A(2; 3; 0), B(4; 2; 0), C(1; 1; 0) болатын үшбұрышты қарастырайық. Үшбұрышты y осімен 90°-қа бұрғанда үшбұрыштың төбелерінің кординатасы қандай болады?

Координаталар бойынша үшбұрыш xy, жазықтығында жататынын көруге болады. Бұдан Оy осімен 90°-қа бұрғанда үшбұрыш yz жазықтығына орын ауыстырады.

Олай болса, төбесінің x координаталары 0-ге тең, ал z координаталары бастапқы x координаталарының сәйкес мәндерін қабылдайды. Үшбұрышты екі бағытта бұруға мүмкін болғандықтан, z координатасы қарама-қарсы екі мән қабылдайды:

A₁(0; 3; 2), B₁(0; 2; 4), C₁(0; 1; 1) және A₁(0; 3; –2), B₁(0; 2; –4), C₁(0; 1; –1)

Фигураның (x; y; z) нүктесін (x + m; y + n; z + k), нүктесіне көшіретін кеңістіктегі түрлендіру жасайық. Мұндағы барлық (x; y; z) нүктелері үшін m, n, k сандары бірдей болсын. Егер (x; y; z) нүктесі көшетін нүктенің координатасы x₁; y₁; z₁ болса, онда кеңістіктегі параллель көшіруді келесі формулалармен беруге болады:

x₁ = x + m

y₁ = y + n

z₁ = z + k

Параллель көшірудің қасиеттері:

• Параллель көшіру дегеніміз қозғалыс;

• Параллель көшіргенде нүктелер параллель (не беттесетін) түзулер бойымен бірдей қашықтыққа жылжитынын білдіреді;

• Параллель көшіруде әрбір түзу оған параллель түзуге (немесе өзіне) көшеді;

• A мен A' нүктелері қандай болса да, A нүктесі A' нүктесіне көшетіндей параллель көшіру бар және ол тек біреу ғана болады.

Ал кеңістіктегі параллель көшірулер үшін келесідей қасиет қосылады:

• Кеңістікте параллель көшіргенде әрбір жазықтық не өзіне не оған параллель жазықтыққа көшеді.

1. АВСД параллелограмында АВ=5см, ВС=4см, = екені белгілі. а) векторын салыңдар. б) векторының ұзындығын өлшеңдер. в) және векторларының арасындағы бұрышты өлшеңдер.

2. АВСД трапециясында және ВС=4, АД=6. Диагональдар О нүктесінде қиылысады, ал Р және К нүктелері сәйкес ВС және АД қабырғаларының орталары. АВ және СД түзулері Ғ нүктесінде қиылысады. Егер ол бар болса, онда келесі жағдайлар үшін х санын табыңдар. а) ; ә) ; б) ; в)

3. және векторлары коллинеар емес, . Егер ол сандар бар болса, онда келесі жағдайлар үшін х сандарын табыңдар. а) және векторлары коллинеар болатындай; ә) және векторлары коллинеар болатындай; б) векторын және векторлары бойынша жіктеңдер.

Оқушылар жылдам әрі дұрыс жауап беруге тырысады.

Бағалау

Оқушылар ауызша сұрақтар мен есептерді шығаруда алған ұпайлары

есептеліп, бағаланады

Үйге тапсырма

Бұру түрлендіруі туралы эссе жазу