Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

03.02.2025

Сынып: 9 сынып

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

9 кл Цифрлық әлемжде қауіпсіз қадам

Құндылықты дарыту

Оқушыларға интернеттің пайдасы мен зияны туралы түсінік беру.

Интернеттегі қауіпсіздік ережелерін үйрету.

Жауапкершілікпен интернетті пайдалану дағдыларын қалыптастыру.

Қауіпсіздік сабағы

КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАН БАЛА ЗАҢДЫ ЖАУАПКЕРШІЛІККЕ ТАРТЫЛУЫ МҮМКІН БЕ?

Мақсаты

Сабақтың мақсаты: кәмелетке толмаған баланың қай жастан бастап заңды жауапкершілікке тартылуы мүмкін екенін және не үшін екенін анықтау.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

1. Оқушылармен амандасу, сыныптың назарын сабаққа аудару.

2. Сабақтың мақсатымен таныстыру.

Мұғалім сөзі:
– Бүгінгі біздің тәрбие сағатымыз "Цифрлық әлемде қауіпсіз қадам" тақырыбына арналады. Қазіргі таңда интернет – біздің өміріміздің ажырамас бөлігіне айналды. Алайда, оның оң және теріс жақтары бар. Біз бүгін интернетті қауіпсіз пайдалану жолдарын үйренеміз.

1. Терминдерді сәйкестендіріңіз

Төмендегі терминдер мен олардың анықтамаларын сәйкестендіріңіз:

Сабақтың ортасы

1. Интернеттің пайдасы мен зияны

   • Интернеттің мүмкіндіктері (білім алу, қарым-қатынас, ойын-сауық, жаңалықтар)

   • Интернеттегі қауіптер (алаяқтық, кибербуллинг, жеке мәліметтерді ұрлау, вирустар)

2. Бейнеролик көрсету:
   – "Интернеттегі қауіпсіздік ережелері"

3. Талқылау:

   • Интернетті қолданғанда қандай қауіптерге тап болдыңдар?

   • Өмірлеріңде интернет арқылы алданып қалған жағдайлар болды ма?

III. Негізгі бөлім (20 мин.)

1. "Интернетте қауіпсіздік" 5 ережесі:

   • Жеке мәліметтерді бөтен адамдармен бөліспеу

   • Белгісіз сілтемелерге өтпеу

   • Күдікті сайттар мен қосымшаларға кірмеу

   • Құпия сөздерді жиі ауыстырып отыру

   • Ата-ана мен мұғалімдерден кеңес сұрау

2. Ситуациялық тапсырмалар:
   Оқушыларға әртүрлі жағдайлар беріледі, олар өз шешімдерін ұсынады.

Мысал:
– Саған белгісіз біреу әлеуметтік желіде достық жіберді. Не істейсің?
– Саған біреу "Сен ұтысқа ие болдың!" деген хабарлама жіберді. Не істейсің?

3. "Шынайы немесе жалған?" ойыны:
   Мұғалім интернет туралы бірнеше ақпарат айтады, оқушылар оның рас-өтірігін анықтауы керек.

Тест сұрақтары

1. Құпия сөз қандай талаптарға сай болуы керек?
   A) 123456 сияқты қарапайым болуы керек
   B) 8 таңбадан кем болмауы керек, әріптер мен сандардан тұруы керек
   C) Досыңыздың есімі болуы керек

2. Интернетте қауіпсіздікті сақтау үшін не істеу керек?
   A) Белгісіз сайттарға жеке ақпаратты енгізу
   B) Антивирус қолдану және екі факторлы аутентификация қосу
   C) Барлық файлдарды ашық ортаға жүктеу

3. Кибершабуылдан қорғанудың ең тиімді әдісі қандай?
   A) Белгісіз файлдарды ашу
   B) Антивирус қолдану және бағдарламаларды жаңарту
   C) Желіде әркімге жеке деректеріңізді жіберу

Талдау және пікірталас

• Интернеттегі қауіпсіздікке байланысты өз тәжірибеңізбен бөлісіңіз.

• Кибершабуылдан қорғану үшін қандай шаралар қолданасыз?

• Егер сіз кибербуллингтің куәсі болсаңыз, не істер едіңіз?

Сабақтың соңы

1. Топтық жұмыс:
   Оқушылар постер жасап, "Интернеттегі қауіпсіздік" бойынша өз ұсыныстарын жазады.

2. Тест немесе викторина (Quizizz, Kahoot арқылы)

3. Қорытындылау:
   – Бүгінгі сабақтан қандай жаңа мәлімет алдыңдар?
   – Интернетті қауіпсіз пайдалану үшін қандай қағидаларды сақтау керек?

Рефлексия (5 мин.)

Оқушылар сабақ туралы өз пікірлерін стикерге жазып, тақтаға іледі.

Қауіпсіздік сабағы

Негізгі міндеттер:

1. Құқықтық жауапкершіліктің не екенін түсіндіріңіз.

2. Кәмелетке толмағандар үшін құқық бұзушылық түрлері мен жазалар туралы айту.

3. Құқықтық мәселелерден қалай аулақ болу керектігін көрсетіңіз. Материалдар мен ресурстар:

• Кәмелетке толмағандардың құқықтық жауапкершілігі туралы презентация.

• Заңды сақтау ұсыныстары бар үлестірме материалдар.

Сабақтың барысы

1. Кіріспе (2 минутқа дейін):

-Талқылау: құқықтық жауапкершілік дегеніміз не және ол неге маңызды (кәмелетке толмағандардың азаматтық-құқықтық жауапкершілігі біреуге мүліктік зиян келтіргені немесе денсаулығына, ар-намысы мен қадір-қасиетіне зиян келтіргені үшін туындайды)?

2. Негізгі бөлім (6 минутқа дейін):

Құқық бұзушылықтар үшін заңды жауапкершіліктің 4 түрі бар:

• Қылмыстық жауапкершілік – қылмыстық кодексте көзделген заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік. Қылмыстық заңда көзделген қоғамдық қауіпті, қоғамдық жүйеге, меншікке, жеке тұлғаға, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына, қоғамдық тәртіпке қол сұғатын қылмыс. (кісі өлтіру, тонау, зорлау, қорлау, ұсақ ұрлық, бұзақылық). Қасақана бұзақылық, ұрлық, зорлау үшін қылмыстық жауапкершілік 14 жастан басталады.

• Әкімшілік жауапкершілік әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексте көзделген құқық бұзушылықтар үшін қолданылады. Әкімшілік бұзушылықтарға мыналар жатады: жол ережесін бұзу, өртке қарсы қауіпсіздікті бұзу. Әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін 16 жастан бастап жауапқа тартылады. Жаза: айыппұл, ескерту, түзету жұмыстары. ҚР азаматы 16 жасқа толса, Әкімшілік кодекске (ӘҚБтК) сәйкес белгілі бір теріс қылықтары үшін айыппұл салынады. Бірақ Кодекстің 66-бабында жаза сомасы 10 АЕК немесе 34 500 теңгеден аспайтыны көрсетілген. «Құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 29 сәуірдегі № 271-IV Заңы, «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы және балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі N 591 Заңы.

• Тәртіптік жауапкершілік дегеніміз – Еңбек міндеттерін бұзу, яғни Еңбек заңнамасын бұзу, мысалы: жұмысқа кешігіп келу, себепсіз сабаққа келмеу.

• Азаматтық-құқықтық жауапкершілік мүліктік қатынастарды реттейді. Құқық бұзушыға жаза: зиянды өтеу, залалды төлеу.

• Презентация: кәмелетке толмағандар үшін құқық бұзушылық пен жаза түрлері (кәмелетке толмағандар құқық бұзушылық жасаған кезде, құқық бұзушылық субъектілері, ең алдымен, оның ата-анасы. Әкімшілік жауапкершілік 16 жастан бастап, ерекше жағдайларда (ҚР ӘҚБтК-нің 435-бабы бойынша ұсақ бұзақылық жасағаны үшін – 14 жастан басталады. Қылмыстық жауапкершілік 16 жастан, ауыр және аса ауыр түрлерді жасағаны үшін – 14 жастан басталады).

Топтық талқылау: құқықтық мәселелерден қалай аулақ болуға болады (заңдарды білу, ата-аналармен қарым-қатынас жасау, ережелер мен нұсқауларды сақтау, заңсыз әрекеттерден аулақ болу, келісімдер мен рұқсаттар алу, көмек сұрау)? 3. Қорытынды (2 минут):

• Сабақты қорытындылау.

• Заңды сақтау ұсыныстары бар жадынамалар тарату.

Пайдалы сілтемелер: https://youtu.be/UemLbhBjDLg?si=XBSTt5oEB2ZKY9uA

https://drive.google.com/file/d/1LfkYbutUBJZz-Z8Pfl0YWH39FaQWGEKI/view https://drive.google.com/file/d/1kCDJjSxctHcbpmyKdpYhADL0AAplMIL4/view