III. Жаңа сабақтың
таныстырылымы
-
Бейне
үзінді «Мұхиттар қалай пайда болған?
-
Жаңа тақырып бойынша
түсінік беру
1.Мұхиттардың географиялық
жағдайын сипаттау. Мұхит бөліктеріне түсінік беру.
Дүниежүзілік мұхиттың үлесіне бүкіл Жер
бетінің 3/4 бөлігі немесе 361 млн км2 тиеді.
Тынық
мұхит – Жер шарындағы ең үлкен (178,6 млн
км2) әрі ең терең мұхит.
Тынық мұхитта бүкіл Дүниежүзілік мұхиттың ең терең жері – Мариан
шұңғымасы бар, оның тереңдігі 11022 м.
Атлант
мұхиты 92 млн км2 Ең терең жері
Пуэрто-Рико шұңғымасы 8742 м.
Үнді
мұхиты оңтүстік жарты шардың едәуір бөлігін алып
жатыр (75 млн км2).
Бұл – ең жылы мұхит. Ең терең жері Ява шұңғымасы 7729
м
Солтүстік Мұзды мұхит
–
мұхиттардың ішіндегі ең шағыны (14 млн км2). Ең терең жері
Гренланд теңізінде 5527 м
2.
Мұхит бөліктері. Мұхит бөліктеріне теңіздер, шығанақтар,
бұғаздар жатады.
Теңіз – мұхиттың суының
қасиеті мен жануарлар дүниесі жөнінен оқшауланып тұратын
бөлігі.
Материкке
сұғына еніп жататын теңіздерді ішкі теңіздер деп атайды (мысалы,
Қара теңіз, Жерорта теңізі. Олар қай мұхиттың бөліктері болып
табылады?). Материктердің маңында орналасқан теңіздерді шеткі
теңіздер дейді. Шеткі теңіздерге – Еуразия жағалауындағы Баренц,
Кара, Лаптевтер, Жапон, Охота, Шығыс Қытай және т. б. теңіздер
жатады.
Шығанақ – мұхиттың немесе
теңіздің құрлыққа сұғына еніп жатқан шағын бөлігі. Атлант мұхиты
Солтүстік Америка жағалауындағы Гудзон, Мексика шығанақтарын, ал
Үнді мұхиты Еуразияның оңтүстігіндегі Парсы шығанағын
құрайды.
Бұғаз – екі жағынан
материктердің немесе аралдардың жағалары қысып шектеп тұрған енсіз
су айдыны. Бұғаздардың ені әр түрлі. Ені ең кең (950 км) және терең
(5248 м) бұғаз – Дрейк бұғазы; ал ең ұзыны (1670 км) – Мозамбик
бұғазы.
№1 жұптық
тапсырма. Берілген картада
мұхиттың қандай бөліктері көрсетілген? Ол қай мұхиттың бөліктері?
Оларды картадан тауып көрсетіңіз
1-қатар оқушыларына тапсырма:
картада қандай шығанақтар бейнеленген?
2-қатар оқушыларына тапсырма:
картада қандай ішкі теңіздер бейнеленген?
3-қатар тапсырмасы: картада
қандай бұғаздар бейнеленген?
Дескриптор:
-оқушылар картада берілген мұхит бөліктерін
атайды;
-оларды картадан көрсетеді.
№2 тапсырма.
Жеке
тапсырма:
-терминдерге анықтама бер;
-терминнің түсіндірмесіндегі
түйінді сөзді белгіле
-терминнің түсіндірмесін 3
сөзге дейін қысқарт
-терминдер арасындағы
байланысты анықта
Термин сөз
|
Анықтамасы
|
Шығанақ
|
|
Бұғаз
|
|
Теңіз
|
|
Ішкі теңіз
|
|
Шеткі теңіз
|
|
№3-тапсырма топтық жұмыс
Оқулықпен жұмыс. Кесте
толтыру.
Оқушылар дүние жүзілік мұхиттарға (көлемі,
географиялық орны, ерекшелігі, теңіздері, бұғаздары, шығанақтары,
қандай құрлықтарды шайып жатқатына) сипаттама береді.
Жоспар:
мұхит аты –
шекарасы -
көлемі –
ең терең жері –
теңіздері –
бұғаздары –
шығанақтары –
Дескриптор:
-мұхитпен шекаралас
материктерді анықтайды
-мұхиттың көлемін
анықтайды;
-мұхиттың ең терең жерін
анықтайды;
-мұхитт теңіздерін
анықтайды;
-мұхит бұғаздарын
анықтайды;
-мұхит шығанақтарын
анықтайды.
|